Ту бар кирдигори равону хирад
Ситоиш гузин то чаҳ андар хӯрд
Бибин эй хирадманди равшани равон
Ки чун бояд ӯро сутудан тавон
Ҳамаи дониши мо ба бечорагӣаст
Ба бечорагон бар бибояд гирист
Ту хстўи шӯи онро ки ҳаст ва якеаст
Равону хирадро ҷузин роҳ нест
Аё фалсафаи дон бисёр гӯй
Бпўими броҳӣ ки гӯйӣ мапуӣ
Турои ҳарч бар чашм сар бугзарад
Нагунҷад ҳаме дар дилат бо хирад
Сухан ҳарч боист тавҳид нест
Ба ногуфтану гуфтан ӯ якеаст
Тугар сахтае шӯи сухани сахтаи гӯй
Наёяд ба бен ҳаргиз ин гуфту гӯй
Ба як дам задани рстӣ аз ҷону тан
Ҳамеи бас бузург оядат хештан
Ҳаме бугзарад бар ту айёми ту
Сарои ҷуз ин бошад ороми ту
Нахуст аз ҷаҳони офарин ёд кун
Парастиш бар ин ёд бунёд кун
Кзўисти гардуни гардони бпоӣ
Ҳам ӯйаст бар неку бади раҳнамоӣ
Ҷаҳон пар шигифтаст чун бенгарӣ
Надорад касе олати доварӣ
Ки ҷонат шигифтасту тани ҳам шигифт
Нахуст аз худ андоза бояд гирифт
Дигар онки ин гирди гардони сипеҳр
Ҳамеи нави намоядат ҳар рӯзи чеҳр
Набошӣ бад-ӣн гуфта ҳамдостон
Ки деҳқон ҳаме гуяд аз бостон
Хирадманд кин достон башнавад
Бадонаш гароед бад-ӣни негроад
Валикин чу мъниши ёдоварӣ
Шавад ром ва кӯтаҳ кунад доварӣ
Ту бишинав зи гуфтори деҳқони пер
Гар аидўнк бошад сухани дилпазир
Сухангӯии деҳқон чунин кард ёд
Ки як рӯзи Кайхусрав аз бомдод
Биёрост гулшани басони баҳор
Бузургон нишастанд бо шаҳриёр
Чу Гӯдарз ва чун рустаму Густаҳм
Чу брзини гршосп аз тухми ҷам
Чу Гев ва чу раҳоами кори озмоӣ
Чу гургину хроди фархундаи рой
Чу аз рӯзи як соъати андари гузашт
Биёмад бадаргоҳи чӯпони зи дашт
Ки гӯрӣ падед омад андари гила
Чу ширӣ ки аз банд гардад яла
Ҳамон ранг хуршед дорад дуруст
Сипеҳраши бзри об гӯйӣ бишуст
Яке баркашида хат аз ёли ӯй
зи машки сияҳ то бадунболи ӯй
Самандӣ бузургаст гӯйии биҷой
Варо чор гурзаст он дасту пой
Яке нараҳ шераст гӯйии дижам
Ҳамеи бФгнди ёли аспони зи ҳам
Бидонаст хусрав ки он нест гӯр
Ки барнагзарад гӯри зи аспии бзўр
Брстм чунин гуфт кини ранҷ низ
Ба пигор бар хештани санҷ низ
Бирав хештанро нигаҳи дори азуӣ
Магар бошад оҳрмни кӣнаи ҷӯй
Чунин гуфт рустам ки бо бахти ту
Натарсад парастандаи тахти ту
На дев ва на шер ва на нари аждаҳо
зи шамшери тезами наёбади раҳо
Бурун шуд бнхчир чун нараҳ шер
Камандии бадасти аждаҳоеи бзир
Ба даштӣ куҷо дошт чӯпони гила
Взонсў гузар дошт гӯри яла
Се рӯзаши ҳамеи ҷуст дар марғзор
Ҳаме кард бар гирди аспони шикор
Чаҳорум бидидаш гурозони бдшт
Чу бод шимолӣ бирав бар гузашт
Дарахшндаи заррини яке бора буд
Бачарам андаруни зишти патёра буд
Барангехти Рахши диловари зи ҷой
Чу танг андар омад дигар шуд барои
Чунин гуфт кинро набояд Фгнд
Бибояд гирифтани бахами каманд
Ншоидш кардани бхнҷри табоҳ
Бад-ӣни сонаши зинда барам назд шоҳ
Биндохти рустами киёнии каманд
Ҳамеи хости корди сарашро бабанд
Чу гӯри диловар камандаш бидид
Шуд аз чашм ӯ дар замони нопадид
Бидонаст рустам ки он нест гӯр
Або ӯ кунун чора бояд на зӯр
Ҷузи акуони дев ин нишоед бадан
Ббоистш аз боди теғӣ задан
Бшмшир бояд кунун чора кард
Дўонидн хӯн барон чарми зард
з доно шунидам ки ин ҷой ӯст
Ки гуфтанд бастанд аз гӯри пӯст
Ҳмонгаҳ падед омад аз дашти боз
Сипаҳбади барангехти он тунд тоз
Камонро буза кард ва аз боди асп
Биндохти тирӣ чу озари гшсп
Ҳамон кӯи камони каёни дркшид
Дигар бора шуд гӯри азуи нопадид
Ҳамеи тохти аспи андарони паҳни дашт
Чу се рӯз ва се шаб бирав бар гузашт
Ба обаш гирифт орзӯи ҳам ба нон
Сар аз хоб бар кӯҳаи зини занон
Чу бигирифташ аз оби равшани шитоб
Ба пеш омадаш чашма чун гулоб
Фурӯд омаду Рахшро об дод
Ҳам аз мондагии чашмро хоб дод
Камандаши ббозўӣу бабри баён
Бпўшидаҳу танги бастаи миён
зи зин каёняш бикшод танг
Ба болини ниҳоди он ҷноғи хаданг
Чарогоҳ Рахш омаду ҷои хоб
Нмдзини броФгнд бар пеши об
Бидон ҷойгаҳ хуфту хобаши рабӯд
Ки аз ранҷи ваз тохтани монда буд
Чу акуонаш аз давр хуфта бидид
Яке бод шуд то бар ӯ расед
Замин гирд бибареду бардошташ
зи ҳомӯн бгрдўн барафрошташ
Ғамӣ шуд Таҳамтан чу бедор шуд
Сари пари хиради пари з пайкор шуд
Чу рустам биҷунбед бар хештан
Бадв гуфт акуон ки эй пилтан
Яке орзӯ кун ки то аз ҳаво
Каҷот ояд афгандан акнӯн ҳаво
Сӯй обат андозам ар сӯии кӯҳ
Куҷо хоҳӣ афтод давр аз гуруҳ
Чу рустами бгФтор ӯ бингаред
Ҳаво дар кафи дев вожўнаҳ дид
Чунин гуфт бо хештани пилтан
Ки бади номбурдор ҳар анҷуман
Гар андоздм гуфт бар кӯҳсор
Тан ва устихонам наёяд бакор
Бдрё ба ояд ки андоздм
Кафани сина моҳён созадам
Вагар гӯям ӯро бдрёи Фгн
Бкўаҳ афганд бдгҳри аҳриман
Ҳамаи вожгӯна буд кори дев
Ки фарёдраси боди гиҳони хдиў
Чунин дод посух ки донои чин
Яке достонӣ задаст андарин
Ки дар об ҳар кӯ бар оядаш ҳуш
Ба минӯ рӯонаш набинад сурӯш
Бзории ҳам эдар бимонад биҷой
Хиромаш наёяд бадӣгари сарой
Ба кӯҳам биндоз то бабру шер
Бибинанди чанголи марди далер
зи рустам чу бишунид акуони дев
Баровард бар сӯии дарёи ғарив
Баҷое бихоҳам Фгнднт гуфт
Ки андари ду гетӣ Бамоне наҳуфт
Бдрёии жарфи андари андохташ
зи кӣнаи хури моҳёни сохташ
Ҳамон каз ҳавои сӯй дарё расед
Сабки теғи тез аз миён баркашид
Наҳангон ки карданд оҳанги ӯй
Ббўднди саргашта аз чанги ӯй
Бадасти чап ва пой кард ошноа
Бадӣгари зи душмани ҳамеи ҷусти роҳ
Бакораш наомад замонии диранг
Чунин бошад он кӯ буд марди ҷанг
Агар монадӣ кас бамурдӣ бпоӣ
Пай ӯ замонаи набардии зи ҷой
Валикин чунинаст гардандаи даҳр
Гуҳӣ нӯш ёбанд азуи гоҳи заҳр
з дарё бамурдӣ ба иксў кашид
Баромади бҳомўн ва хушкӣ бидид
Ситоиш гирифт офаринанда ро
Раҳонида аз бади тани банда ро
Бросўд ва бикшод банди миён
Бар чашма биниҳод бабри баён
Каманду силеҳаш чу бФгнди нам
Зираро бапушед шери дижам
Бидон чашма омад куҷои хуфта буд
Барон деви бадгавҳари ошуфта буд
Набӯд Рахш рахшон барон марғзор
Ҷаҳонҷӯй шуд тунд бо рӯзгор
Барошуфту бардошти зину лагом
Бишуд бар паии Рахш то гоҳи шом
Пиёда ҳаме рафт ҷӯёни шикор
Ба пеш андар омад яке марғзор
Ҳамаи беша ва обҳои равон
Баҳри ҷои дроҷу қамарии навон
Гилаи дори аспони афросйоб
Ба бешаи даруни сар ниҳода бихоб
Дмони Рахш бар модёнон чу дев
Миён гила баркашида ғарив
Чу рустам бидидаш киёнии каманд
БиФгнду сараш андар омад ба банд
Бимолидаш аз гирд ва зин барниҳод
зи яздони некӣ диҳиш кард ёд
Лагомаши басар бар зад ва барнишаст
Барон тез шамшер биниҳод даст
Гила ҳар куҷо дид яксар баранд
Бшмшир бар ном яздон бихонад
Гилаи дор чун бонг асбон шунид
Сросимаҳ аз хоби сар бар кашид
Саворон ки буданд бо ӯ бихонад
Бар аспи сарафрозашони брншонд
Гирифтанд ҳар каси каманду камон
Бидон то ки бошад чунин бадгумон
Ки ёради бад-ӣни марғзор омадан
Бнздики чандини савор омадан
Пас андар саворон бирафтанд гарм
Ки бар пушт рустам бадаранд чарм
Чу рустами шитобандагонро бидид
Сабки теғи тез аз миён баркашид
Буғурред чун шеру бргФти ном
Ки ман рустамами пӯри дастони сом
Бшмшир азишон ду баҳра бикушт
Чу чӯпон чунон дид бинмуд пушт
Чу бод аз шигифтии ҳам андари шитоб
Бадӣдор асп омад афросйоб
Баҷое ки ҳар соли чӯпони гила
Барон дашт ва он об кардӣ яла
Худ ва ду ҳазор аз яли номдор
Расиданд тозон барон марғзор
Абои бода ва раваду гардони баҳам
Бидон то кунад бар дили андеша кам
Чу наздики он марғзорон расед
зи аспону чӯпон нишоне надид
Якояк хурӯшидан омад зи дашт
Ҳамаи аспи як бар дигар бргзшт
зи хоки паии Рахш бар саракашон
Падед омад аз даври пайдои нишон
Чу чӯпон бар шоҳ турон расед
Бадв боз гуфт он шигифтӣ ки дид
Ки танҳо гилаи баради рустами зи дашт
зи мо кишт бисёру андари гузашт
зи таркони баромад яке гуфту гӯй
Ки танҳо баҷанг омад ин кӣнаи ҷӯй
Бибояд кашӣдан якояки силеҳ
Ки ин кор бар мо гузашт аз мзиҳ
Чунин зор гаштему хору забун
Ки як тани сӯй мо гароед ба хӯн
Ҳамеи бФгнди номи мардии зи мо
Ба теғ ӯ баранд зи хӯни Асия
Ҳаме бигузаранд ба як тани гила
Нишоед чунин кор кардани яла
Сипаҳдор бо чори пелу сипоҳ
Пас рустам андар гирифтанд роҳ
Чу гаштанди наздики рустами камон
зи бозу бурун кард ва омад дмон
Баришон баборед чу жолаи меғ
Чаҳ тир аз камон ва чаҳ пӯлоди теғ
Чу афганда шуд шасти марди далер
Бгрз андар омад зи шамшери шер
Ҳаме гурз борид ҳамчун тагарг
Ҳамеи чок чок омад аз худу трг
Азишон чиҳил мард дигар бикушт
Ғамӣ шуд сипаҳдор ва бинмуд пушт
Азуи бастади он чори пели сипед
Шуданд он сипоҳ аз ҷаҳони ноумед
Пас пушташони рустами гурздор
Ду фарсанг бирасон абри баҳор
Чу баргашти бардошти пелу рама
Буна ҳарч омад бчнгши ҳама
Биёмад гурозон барон чашмаи боз
Дилаши ҷанги ҷӯёни бчнги дароз
Дигар бораи акуони бадв боз хӯрд
Нагаштӣ бадв гуфт сайр аз набард
Брстии зи дарёу чанги наҳанг
Бдшт омадӣ боз печон баҷанг
Таҳамтан чу бншиди гуфтори дев
Баровард чун шери ҷангии ғарив
з фитрок бикшод печони каманд
БиФгнд ва омад майонаш ба банд
Бипечед бар зину гурзи гарон
Броҳихт чун путки оҳангарон
Бузад бар сари дев чун пели маст
Сару мағзаш аз гурз ӯ гашти паст
Фурӯд омад он обгуни ханҷараш
Броҳихт ва бибаред ҷангии сараш
Ҳаме хонд бар кирдигори офарин
Казу буд пирӯзӣу зӯри кин
Ту мари девро мардуми бади шинос
Касе кӯ надорад зи яздони сипос
Ҳронкўи гузашт аз раҳи мардумӣ
зи девони шимури мшмр аз одамӣ
Хирадгар барин гуфтҳо негроад
Магари неки мағзаш ҳаме нашунӯд
Гар он паҳливонӣ буд зӯрманд
Ба бозуи ситабр ва ба болои баланд
Гӯон хону акуон деваш махон
Ки бар паҳливонии бигардади зиён
Чаҳ гӯйии ту эй хоҷаи солхўрд
Чашида зи гетии басии гарму сард
Ки донад ки чандини нишебу фароз
Ба пеши оради ин рӯзгори дароз
Таги рӯзгор аз дарозӣ ки ҳаст
Ҳаме бигузаранд суханҳо зи даст
Ки донад казин гунбади тизгрд
Дарави сур чандаст ва чанде набард
Чу бибаред рустами сари деви паст
Барон бораи пел пайкар нишаст
Ба пеш андар оварад яксар гила
Буна ҳарч карданд таркони яла
Ҳаме рафт бо пел ва бо хоста
Взў шуд ҷаҳон яксар ороста
зи раҳ чун ба шоҳ омад ин огаҳӣ
Ки баргашт рустам бидон Фрҳӣ
Аз эдар миёнро бидон кард банд
Куҷо гӯр гирад бахами каманд
Кунун деву пели омдстши бчнг
Бхшкии палангу бдрёи наҳанг
Наёбади гузари шер бар теғи ӯй
Ҳамон дев ва ҳам мардуми кӣнаи ҷӯй
Пазира шуданро биёрост шоҳ
Басар бар ниҳоданд гардони кулоҳ
Дирафши шаҳаншоҳ бо курноӣ
Ббрднд бо жандаи пел ва дароӣ
Чу рустами дирафши ҷаҳондори шоҳ
Нигаҳ кард комадпазира бароа
Фурӯд омаду хокро дод бӯс
Хурӯш сипоҳ омаду буқу кӯс
Сари саракашони рустами тоҷи бахш
Бифармуд то брншинди брхш
Взонҷои боиўон шоҳ омаданд
Кушодаи дилу нек хоҳ омаданд
Ба эрониён бар гила бахш кард
Нишаст тани хештан Рахш кард
Фиристод пелон бар пели шоҳ
Ки бар шер пелон бигиранд роҳ
Бики ҳафта айвон биёростанд
намева равад ва ромишгарон хостанд
Бамии рустами он достон баргушод
Вази акуон ҳаме кард бар шоҳи ёд
Ки гӯрӣ надидам бахӯбии чунуӣ
Бидон сарафрозӣ ва он рангу буи
Чу ханҷар бадаред бар таниши пӯст
Брўбри нбхшўди душман на дӯст
Сараш чун сари пелу мӯяши дароз
Даҳани пари здндонҳои гуроз
Ду чашмаши кабӯду лабонаши сиёҳ
Танишро ншоист кардани нигоҳ
Бидон зӯр ва он тан набошад ҳиўн
Ҳамаи дашт азу шуд чу дарёии хӯн
Сараш кардам аз тани бхнҷри ҷудо
Чу борони азу хӯн шуд андари ҳаво
Азу монад Кайхусрави андари шигифт
Чу биниҳод ҷом офарин барграфт
Барон кӯи чунон паҳлавони офарид
Касе ин шигифтӣ бгитӣ надид
Ки мардум буд худ бикрдори ӯй
Бамурдӣу болоу дидори ӯй
Ҳаме гуфт агар кирдигори сипеҳр
Надодии марои баҳра аз доду меҳр
Набӯдӣ бгитии чунин кеҳтарам
Ки ҳзмони бадви деву пели ашкрм
Ду ҳафта барон гӯна буданд шод
зи акуони ваз базм карданд ёд
Се дигари Таҳамтан чунин кард рой
Ки пирӯз ва шодон шавад бози ҷой
Марои буйа зол сомаст гуфт
Чунин орзӯро нишоед наҳуфт
Шавам зуд ва оем бадаргоҳи боз
Бибояд ҳамеи кӣнаро кард соз
Ки кини Сиёвуш ба пелу гила
Нишоед чунин хор кардани яла
Дар ганҷ бикшод шоҳи ҷаҳон
Гиронмояи чизе ки будаш ниҳон
Биоварад даҳ ҷоми гавҳари зи ганҷ
Бзри бофтаи ҷомаи шоҳи панҷ
Ғуломони рўзмии бзрини камар
Парастандагон низ бо тавқи зар
зи гстрдниҳо ва аз тахти оҷ
зи дебоу динору пирӯзаи тоҷ
Бнздик рустам фиристод шоҳ
Ки ин ҳадя бо хештан бар бароа
Як имрӯз бо мо бибояд бадан
Вазони пас турои рой рафтан задан
Ббўду бпимўд чанде набед
Бшбгири ҷузи рой рафтан надид
Ду фарсанг бо ӯ бишуд шаҳриёр
Бпдрўд кардан гирифташ канор
Чу бо роҳи рустами ҳам овози гашт
Сипаҳдори Эрони азуи бозгашт
Ҷаҳони пок бар меҳр ӯ гашти рост
Ҳаме дошт гетӣ бар инсон ки хост
Барин гӯна гардад ҳамеи чархи пер
Гуҳӣ чун камонаст ва гоҳе чу тир
Чу ин достон србср бишинавӣ
Аз акуони сӯии кини бежани шӯй