Таронаи андалеби хомаи балоғати пардозу шмомаҳи таййиби номаи броъти тарози сипос сонеъӣаст ки ба ҳасани тарбияти тӯтии шкрхои нафасро дар тангнои ин охшиҷии қафас , созу барг тараннум дод , ва ба лутфи тъбити булбули дастони сарои нотиқаро гавҳари гаронбаҳои фасоҳат дар дарҷи минқори вадиати ниҳод . Ҳайкали ин пайкари унсуриро ки байти алқсидаҳи девон офаринишасту шамсаи айвони бениш , аз мсориъи андому мақтаот изом пардохту хомаи таркиби банди блғоро дар фазои номаи тарҷеъи срири баланди овои сохт . Лутфи мақоли ғазали сароёни анҷумани суханвариро перояи ҳасани даллоли шоҳидони бадеъ шамоил карду ҳасани даллоли лФиФи мӯёнро сармояи лутфи мақоли латифи гӯйони қбоӣл :

Табъи вдоиъи пардози Фсҳоӣ ҳар асри тарҷумони латоифи бкроўст ,у калаки бадоеъи тарози блғоӣ ҳар Мисри трзбони вазоифи шукр ӯ ; ақробосми рбки алокрм , алзии илми болқлм , илми алонсони молами иълм . Ва дуруди паёпаии вуруд бар ҳодӣ корвонамаму шодӣ фасеҳ навой анои аФсҳи алъарабу алъҷм ки баёни мӯъҷиз банӣонаш мисдоқ : ва мо интқи ани алҳўӣ ,у табёни ваҳии туамони тарҷумони ани ҳўи алои ваҳии иўҳӣ , сулолаи асФё , хулосаи анбёءи садри маснади астФои Муҳамади Мустафоу равони поки пайравони чолоки он волии ливои лўлок ки оёт ҷарида набувватанду абёти қасидаи футувват .

Ва баъд бар хирадмандони софи андешаи ин хурда пайдосту хурдаи донони инсофи пешаро ин нуктаи ҳувайдо ки муҷарради талфиқи асҷоъу татбиқи қўоФӣ ки нахустин пояи мавзунон ҳар анҷуманаст аз ҳрохрс нодай ояд вале трқиқи маъонӣу тсФиқи мабоонӣ ки баин перояи шоҳиди сухани ҷузи қси Аёдиро нишоед , аидоъи вдоиъи ҳам бо қул қабоил донад ,у ибдоъи бадоеъи ҷузи сҳбону эли натавонад . Пайванди пайкари кор ҳар касасту нафхи рӯҳи шиори рӯҳ алқудсаст . Ки тан берӯҳ напояду киштиро Нӯҳ бояд аз ӣнрӯаст ки чндонкаҳи риштаи сухан ба ҷавоҳири тасаннӯъоту зўоҳри Муҳсиноти ороста , модом ки аз фавойиди абтдоъ ва фароед ахтдоъ ки сари макнун балоғатаст ва дар мхзўни броът бебаҳра , дар бозори гавҳари шиносонаши баҳои хрмҳраҳаст , ва дар назд блғоءи ҳукми сағири зоғу нафири калоғ ва наайб ғробу танин збоб дорад , ки адои он на аз масдар фикратаст бали қзити фитрат ,у сӯқи он на аз мсоқи рӯяти бали ҳукми сҷит . Лоҷарами таносуби атрофу ташобуҳи асҷоъу саломати мабоонӣу ҷзолти маъонӣу риққати мақолу суръати интиқолу ҳасани тартибу лутфи таркиби суханро шарт қабуласт ва бо эҳмоли яке аз ин шароит дар шумори фузул . Чун ба ибратнигарӣ ва ба хабаратгароӣ наводири табъи бикру ҷавоҳири баҳри фикри нозими ин гаронбаҳо фароедро ақдии бинии ҳовии лолии фасоҳату нақдии ҳокии айёри малоҳат , сӯрат ҳар байти ҳури Айнӣ дар кисвати маҳосину маънӣ ҳар қитъаи моءи муайянии ғайри осну анҳори ман асали мсФӣу анҳори ман хамри лзаҳи ллшорбини неи неи бурҷии пурахтар рахшонаст бали дарҷии пари гавҳари дурахшон , алфозаши пайванди рӯҳ вроҳ дораду маъонии рўоиҳи рӯҳу рўоҳ , нуқтаҳо чун сиқтаҳои нофаи таййиби андои машоми ноқилу сомъ ва сатрҳо чун қатраҳои слоФаҳи тараби афзои маҳофилу маҷомеъ . Агар саҳар ҳалолаш хонам аз калаки Мӯсавии эъҷозаш ба шармам ва агар баҳри зулолаши ронам аз табъи гавҳари мисолаш дар лаҷаи озарм .

Гавҳари покаши парвардаи хок ҷндқасту табъи чолокаши хиҷлати даҳ равони ҷриру Фрздқ . Номи хуҷастаи анҷомаши Абулҳасану гавҳари шеъраши ҳам съри ёқӯти бўолҳсн . Бо ин мояи фазлу ҳунари пояи табъаши чандон баландаст ки зодаи фикри худро ки ғодаҳ бикраст фузулу ҳазли шуморад ва аз фарти тавозуъи хештан дар шумор шуъаро наёрад .

Ин маҷмӯъа аз бӯстони хаёлаши гулдастае чандаст ба риштаи таълифи баста , ва аз Аммони табъаши гусастаи лолӣ чанд дар силки тартиби пайваста , рухшандаи ҷавоҳири табъаш чун ақдии гусехта буду нақдӣ аз кӣсаи забти фурӯи рехта ки солиёни дарози киин бандаи залили ҳоҷи Муҳамади асмъили тҳронӣ дар талаби он нишебу фарози паймӯда то пас аз код бисёру ҷад бешумор дар юзаи кунон аз ҳар буқъае рқъаҳ эй ва аз ҳар шақаи ҳуққае андӯхта ба калаки забт дар силк рабт кашида дар трсиъу трсиФи он ба қадар алтоқаҳ кушедам .

Ва чаҳ басо аз он ҷавоҳири зўоҳр ки дар хзоину сФоини давру наздику тарку тоҷики махфӣу мастуру пинҳон ва мғмўраст ки таслими онро ба ганҷури ин хазинау амини ин дафинаи музоиқа ва дареғ карданд . Аз ҳиммату карами ёрони оянда ки баъд аз рӯзгорон мо оянд мсолт меравад ки дар ҳар аср аз он мақолатҳои бадеъ беонебенанд ва аз Юсуф гум карда мо нишоне ёбанд дар ин дафтари мстўру рӯҳи ҷомеъи ин маҷмӯъаро аз худ масрур фармойанд .

Умеди дигари онкии гавҳари шиносони сухану хурдаи донони анҷуманаш ба ҳрзи қабул аз газанди чашми захми таъни фузул эмин доранд ,у назари афву иғмоз бар лағзиши ҷамъи оваранда он гуморанд . Чаҳ бо қусӯри ҳиммату Фтўри змту тафарруқи ҳавосу ттрқи васвос дар танзими ин хуҷастаи нқўду тнзиди ин гусастаи ъқуд аз ин беш фикратро тавон имкону назарро маҷол амъон набӯд .

Таърихи пайванди ин силки дрру назми ин риштаи гуҳарро ба аъдоди фикри мухталу имдоди табъи мътли ин рубоӣ ихтиёр афтод :