Машойихи асрро калимот мутафовитаст дар маънии тасаввуфу дрмоҳит ӯ . Бар як ҳақиқати муттафиқ нашудаанд . Аз онкии иттифоқ дар моҳияти чизеи баъд аз итилоъ тавонад буд бар ҳақиқат ӯ ки Маҳмӯд буд ё мавсуф .
Аммо сифати камол ҳар касро бар ҳақиқат ӯ итилоъ ҳосил нашавад , алои чунон ки ӯ буд , бар қадари назари худ матлаъ гардаду дарҳаддии фаҳми худ иборат кунад аз он чиз .
Аммо аз он берун нест ки навъе аз тФридасту ягонагӣ ки равиши эшон ҳама дар нафй алойиқ бӯдааст .
Ва ихтилофи ақоўили эшон аз ихтилофи аҳвол эшон бӯдааст ки ҳар як аз бузургон дар ҳолатӣ дигар бӯдаанд , ва ончӣ гуфтаанд ойӣнаи ҳолати он вақт , ва он лаҳзаи ҷамоли тасаввуф чунон намӯда бошад . Ва ҳар каси ҳикояти ҷамол чандон кунад ки дида бошад .
Сухани эшон дар моҳияти он баъд дар моҳияти он аз руят ҳақиқат бӯдааст ки айн бар илми мақдам буд . Чун бибинад бигӯед , ва ӯ дар маънии қибла ҳақ гардаду пайваста бар тароват аслӣ бошад , аз онкии мадади дидори бовай буд . Илмӣ ки қоим ба маънӣ чунон набӯд ки ҳозир . Эшон гуфтаанд дар тасаввуф гуфтаанд .
Ва тасаввуф сифатӣаст ки ҳар кас ки бирав мавсуф шуд сифоти ансонс дар вай маъдӯм шуд . Сафоӣ сарф монад . Он сафо « ӣ » ойӣнаи ҳеҷ ба ғалат нанамояд . Ҳамаи он намояд ки бадви намоянд . Тасаввуф тасарруф напазирад ва такаллуф нахоҳад .
Ҷнид‑қдси аллоҳи рӯҳаи алъзиз : «ро » ки Сайиди ин тайифааст савол карданд аз тасаввуф . КлФ дар ҳамаи аҳволу сукӯн бо ҳақи субҳонау таъолӣ дар ҳамаи авқот бе ҳеҷ ълоқт .
Азсрии сқти‑рҳмаҳи аллоҳи ълиҳ‑оз тасаввуф пурседанд . Гуфт : сӯфӣ чун бодаст ки ҷои бўзд , ва чун хокаст ки ҳар кас қадам бирав наад , ва чун обаст ки ҳар чаҳ наҷис бошад бад ва пок кунанд , ва чун оташаст ки нур ӯ ба ҷой бирасад .
АбуМуҳамади ҳрири‑рҳмаҳи аллоҳи ълиҳ‑гФт : дар рафтан астаст ба ҳар хуй ки некӯтар бошад ,у берун шудааст аз ҳар хуӣ ки зишт тар бошад .
Ҳусайни мнсўр‑рҳмаҳи аллоҳи ълиҳ‑гФт : сӯфӣ онаст ки ҳеҷ кас ӯро напазирад , ва ӯ ҳеҷ касро напазирад .
Рўим‑рҳмаҳи аллоҳи ълиҳ‑гФт : тасаввуфи дарвешии ихтиёр карданаст ва , суол нокарданаст ,у эсор кардан .
Маърӯфи крхи‑рҳмаҳи аллоҳи ълиҳ‑гФт : тасаввуфи ҳақиқати корҳо нигоҳ доштанаст ва ба илми сухани гуфтан .
Боизид‑қдси аллоҳи рӯҳаи алъзиз‑гФт : тан ба бандагии спрдност .
Абулҳасани нўри‑рҳмаҳи аллоҳи ълиҳ‑гФт : тасаввуф сокинаст онгаҳ ки наёбад ,у эсор карданаст онгаҳ ки биёбад .
Шбли‑рҳмаҳи аллоҳи ълиҳ‑гФт : тасаввуф нишастанаст бо зикри худои ъзўи ҷл бе андешаи чизе .
Абубакри ктони‑рҳмаҳи аллоҳи ълиҳ‑гўид : сӯфии халқ карданаст . Ҳар ки зиёдат кард дасти барад .
Буъалии рўдбори‑рҳмаҳи аллоҳи ълиҳ‑гўид : фурӯд омаданаст бар дар дӯст ва аз онҷо ноҷунбидан , агар чаҳ баронанд .
Бутуроби нхшби‑рҳмаҳи аллоҳи ълиҳ‑гФт : сӯфиро ҳеҷ чиз тира нигараданд ,у сӯфӣ ҳар чизеро софӣ гирданд .
Қис‑рҳмаҳи аллоҳи ълиҳ‑гФт : тасаввуф сабраст дар бало ва парҳезаст аз ҳаво .
Иброҳӣми хўос‑рҳмаҳи аллоҳи ълиҳ‑гФт : бузургӣ аз худ давр карданаст .
Ибни алҷло‑рҳмаҳи аллоҳи ълиҳ‑гФт : тасаввуф дарвешӣаст ки онро ҳеҷ сабаб набошад .
Абӯи Абдуллоҳи хФиФ‑рҳмаҳи аллоҳи ълиҳ‑гўид : дили пок гардонӣданаст аз ризои халқ ҷустан .
Бўсҳли сълўки‑рҳмаҳи аллоҳи ълиҳ‑гФт : тасаввуфи эъроз карданаст аз эътироз .
Смнўн‑рҳмаҳи аллоҳи ълиҳ‑гФт : тасаввуф онаст ки ҳеҷ чизро малик худ накунӣ ва худ малики ҳеҷ кас нашӯй , аз онкӣ агар чизе малик кунӣ тасарруф карда бошӣ ва агар малик касе шӯии такаллуф ,у такаллуфу тасарруф дар тасаввуф маҳоласт . Корӣаст азалӣ то ба ки диҳанд , ҷома Эйаст бад-ӣни ҳудӯд дар бофта то дар ки пӯшонанд .
Абулҳасани мзин‑рҳмаҳи аллоҳи ълиҳ‑гФт : тасаввуф пероҳанӣаст сохтаи ҳқ‑сбҳонаҳи тъоли‑дри он каси пӯшад ки хоҳад ва чун дрксӣ пӯшоанд агар он кас дод он пӯшиш бидиҳад ҳақи субҳонау таъолии ёри он кас бошад . Ва агар дар ҳақ ӯ тақсирӣ кунад ҳқ‑сбҳонаҳу тъоли‑хсм вай бошад . Ва ҳар ки дар маърази мухосамати ҳқ‑сбҳонаҳу тъоли‑оФтди мхзўлу маҳҷӯр ҳар ду сарой шавад .
Ва абўҳФси нишобўри‑рҳмаҳи аллоҳи ълиҳ‑гФт : сӯфӣ онаст ки қавлаи таъолӣ : « хзи алъФўу амри болмърўФу аързи ани алҷоҳлин » бихонад . Аллоҳами арзқно !
Ҷаъфари содқ‑рзии аллоҳи ънҳ‑ро ки манбаи тариқат буд аз тасаввуф пурседанд . Ҷавоб дод ки мтобъти расӯли ‑ълиаҳи алслўаҳи волслом‑ суннатаст ,у мтобъти аҳвол ӯ тасаввуф .
Дар ҷумла сухан гуфтаанду хавз дар зикри он ттўил ҳосил кунад . Ва қади қоли расӯли аллоҳи хайри алкломи мо қул ва ду дилу лами имл .
Ва тасаввуфи як калимаасту маъонӣ бисёр дорад . Беҳтарини маъонии ёд кардани аввалитар . Мо ӣнҷои даҳ маънӣ ёд кунем ки ҳар як ба ҳақиқат қонӯнӣаст давлатро ва манбаӣаст саодатро .
Аввали тарк дунёасту қаноат ба қӯти вақту лобуди ҳаёт ки касрати дунёи заҳмат диласт ,у азоби рӯҳ . Чўнмрд дар касрат уфтад рӯзгор ӯ мушавваш гардад возҳқоиқ боз монад , ва чун тарк он гуяд фароғат ёбад .
Дувуми эътимод диласт бар ҳақи субҳонаи втъолии чунонкӣ аз махлуқот мунқатиъ гардад ,у бидонад ки наҷот ӯу ризқ ӯ ба ҳеҷ махлуқоти боз баста нест . Азҳмаҳи ҷавониби паноҳ ба ҳақи субҳонаи таъолии бараду эътимод бар вай кунад .
Сеюм рағбат дар тоъат бар шинохтани қудрати маъбуд , ба мадади эъроз аз халқ .
Чаҳоруми сабр бар адами дунёу вуҷӯди бало ба таъӣди истиғно аз мавҷӯдот .
Панҷуми қатъи тамаъ аз неъмати офаридагон дар талаби атои офаринанда .
Шашуми машғӯл шудан ба ҳақи субҳонау таъолӣ дар фароғат аз халқ .
Ҳафтуми руҷӯъ аз зикри забони зикри дил , дар таҳорат аз риёу ширк .
Ҳаштуми таҳқиқ ихлосаст дар аъмоли убудийяту покии аи ваҳшат ,у қалъи бехи шаҷараи ҳаво .
Нуҳуми яқини доштан ба камоли ҷабаруту қдртхдоўнди ҷли қудрата ба мадади нафии шаку маҳви нафасу шабаҳат .
Даҳуми сукӯн ба ҳақ дар нафрат аз халқ ба ёфтан завқи хилват бо мушоҳидаи рубубият .
Пас маҷмӯи ин даҳ маънӣ тасаввуфаст ва ин ҳар як алии алонФрод ҳақиқатӣ дорад . Ҳар ки муҷтамаъи ин даҳ хислат шудро вуқуф уфтад бар ҳамаи ҳақоиқ ки сабаби наҷоти авбошад .
Якеро аз бузургони тариқат аз тасаввуфи бпрсиднд . Се ҷавоб гуфт : яке аз илм , ва яке аз ҳақиқат , ва яке аз ҳақ . Ҷавоб илмӣ онаст ки софӣ кардан диласт аз ҳамаи кдўроту истеъмоли халқ бо ҳамаи махлуқоту мтобъти суннати рсўл‑ълиаҳи алслўаҳи волслм‑ўи ҷавоб ҳақиқатӣ онаст ки адами амлоку беруни омднози бандагии сифоту истиғно аз ҳамаи махлуқот тасаввуфаст . Ҷавоб ҳақӣ онаст ки софӣ шуданаст аз ҳамаи кдўрот ва дар он сафои софӣ шудан , онгаҳ дар сафои софии фонӣ шудани ризо . Аиндқоиқ некӯ гуфта астў мисли ин бисёр гуфтаанд .
Аммо сухан чун бисёр шавад фоида мунқатиъ гардад .
Пас ҳар ки ин авсофи дарави тавон вайро сӯфӣ гӯйанд ки маъонии тасаввуф сифатӣаст ки чун касе бадв мавсуф шуд ӯро сӯфӣ шояд гуфт . Ва агар азин маънӣ холӣ бошад ва ба муҷарради исму сифатии қонеъ буд ҷузи ғаромату надомат ҳосилӣ надорад .
Зўолнўн‑рҳмаҳи аллоҳ ълиҳ‑ро пурседанд ки сӯфӣ кист ? гуфт онкии худовандро бар ҳама чизе бошад ,у ҳақи субҳонау таъолии вайро гузида аз мавҷӯдот . Мхторўии ҳақи субҳона ва таъолӣ бошад ва аз махлуқот ӯ мухтор ҳақ бошад .
Ва чун шарҳи ҳол тасаввуф гуфта шуд сухани гуфтан дар ҳолу фазли сӯфӣ бар дигари одамиёни баъд аз анбёء мтъин бошад , ва аз ӣнҷои дрсхни хоҳеми гуфтан .