эй азизи бдонкаҳи беҳтарини корҳо шинохтан хдоитъолӣаст ъзу ҷл , аввали хдоиро бояд шинохт ки аввали чизҳо шинохт ӯст агар ҳама ндиҳанд ӯ бидиҳад ва чун диҳад касе натавонад бастанд ва чун надиҳад касе натавонад бидиҳад ӯро нигоҳдор то ӯ турои нгоҳдорду умрро дар парастиш ӯ харҷ кун ки ҳисоби харҷ ӯ хоҳад хости далели роҳу намояндаи сироти мустақӣми ҳқтъолиро дони ақлро бунёди шимури қронрои эмоми дон

Намозу рӯзау ҳаҷ ва зкўаҳ бигзору ҳақро фаромӯш макун ва сабур бош дар ҳар кории ёрӣ аз ҳақи талаби сармояи умрро тавҳиди шиносу тақворо бунёди он , эътиқоди хуи брогнҷ бе заволи дону хуии некро барои мардуми аҳли дор бар некӯи корӣҳо баҳона ҷӯ мабош миннат бурдор ва миннат манеҳ , носипос ва беминнатро бахуди роҳи мадаи нони ҳама кас махӯру нон бар ҳама кас бидиҳ

Бар пери занон эътимод макун мхнсонро дар хонаи роҳи мадаи вафо аз мардуми аслии ҷӯ ки асили ҳаргиз хато накунад дилу ҷомаро пок кун то бмродрсии тавфиқи ҳидоятро аз ҷониби хдодон

Бо мардуми фурӯмояи манишин хуишону дрўишонрои дилхуши дори бадтарӣни айбии пари гуфтанро дони умрро ба нодонӣ ба охир марасон биомузу биомузони илм агар чаҳ давр бошад баталаб боист ва амал карда бош кам гӯй ва кам хур ва кам хусб

Дар сахтӣҳо сабри пешаи гир бар шикастау рехта афсӯс махӯр ончӣ дар дасти дорӣ шодмон мабошу ончӣ аз дастат рафт ғам ва дареғ махӯр тамоми зиндагонии офиятро шинос аз осмони суханро бузургтар май дони умрро анояти дони тандурустиро ғанимати дону аҷалро дар ҳеҷ ҳоле фаромӯш макун аз марги амни мҷу ва ба умр такя макун

Ба симу зар дайн мафруш аз деви ишваи мхр онгоҳ битарс ки эмин бошӣ аз фақру дарвешӣ фахр кун ниҳони худро беҳтар аз ошкори худ дори надими ҷаҳондидаро багазин бо ситеза сухан магӯӣ касеро ба хусумату ҷанг ваъда макун аз фармонбардории нафас ҳазар кун молро фидоӣ тан кун уқубати бондозаҳ гуноҳ кун дӯстро ба тавозуъ банда куну душманро ба эҳсону гузашт дӯст кун бар зоҳиди ҷоҳил эътимод макун дар сухани ҷавоб андеш бош касеро ба ифрот магӯӣу мстоӣ агар чаҳ зиён уфтад

Банда ҳирс мабош хуфта ғифлат машав аз гуноҳ лоф мазан аз дарвешӣ матарс аз дода хдобхўр то кам нашавад аз он судӣ ки охираш зиён бошад гирдогирд ӯ магаради нафасро аз барои мол поймол макун барои андаки чизеи худро биқдр макун иззатро аз ҳеҷ сазовори бозмгзори худро асири шаҳвати мсоз дар сафари хуии худро аз он хуштар дор ки дар ҳзр доштӣ агар сулҳ бар мурод баравад ҷанг макун корикаҳ ба сулҳ дар наёяд дар ӯ девонагӣ бибояд душман агар чаҳ ҳақир бошад аз ӯ эмин мабош аз душмани хонагӣ бисёр битарс бо ношинохта сафар макун бар андаки худ қонеъ бош амонати нигаҳдор то тавонгари шӯии намоаму дурӯғгӯро ба худ роҳи мада агар дар банди хайри касони нӣии худро бандаи эшон мсози гумони мрдмонро дар ҳақи худ хато макун дар ҷоӣӣ ки бошӣ густох мабош ки хдоитъолии ботест

Дар муҳимоти заъифи ройу суст ҳиммат мабош аҳдро дар ҳолати схту ғазаби никўнгҳдор чун молу ҷоҳи ёбӣ аз хуишони бозмдори вақтро ҳеҷ бадали мшноси дӯстии дилҳоро аз хомӯшӣ ва кам озории дон

Макун корӣ ки набояд кард ва чизе магӯ ки узр бояд хостани суд ҳар ду ҷаҳони хомӯширо дон

Ҳурматро ба азмоли дон аз султони ҷобиру қоҳир бар ҳазар бошу андаки навозиш ӯро бисёр дон

Афвро аз ҳеҷ сазовори дареғи мадори рости гӯйу айби мҷўии рости бдрўғ монанд магӯӣ нахуст андеша кун онгоҳ бигӯӣ бо ҳеҷ бадӣ ҳамдостон мабош

Балоро бсдқаҳ дафъ кун агар маҷол буд тадбир бо оқилон кун перони кори дидаро ҳурмати дор аз омухтани илму пешаи ори мадори кор аз худ чунон намо ки аз он дар наМонӣ

Ҷурму бӯҳтон бар касе манеҳ то инфеъол бтў бознагардад бо касе чизеро ки ҷавоб онро натавонӣ шунид магӯӣ

Беҳудаи гўӣиро сари ҳамаи офатҳо дон

Дӯстии намӯдани душманро дӯстии мадон касеро ки ба ту кораш баромад матарсон халқро ба хайри худ умедвори гардон

Саховати рост кардани ваъдаро дони ризо додан ба фасодро сари ҳамаи маосии дон , нифоқро бидоншии дон , сиҳҳату офиятро аз ҳқтъолии атои бузурги дони насяи моли мадони далер бе силаҳи ронодони дон ба ҳақорат дар ҳечкас мангар дунё параст мабош ки душмани худоро парастида бошӣ аз тақвои зод охират бисоз бар тоъат ҳарис бош ва бар он такя макун танро дар дарёии орзӯ ғарқа макун то туоне ниёзи худ бар халқ арза макун

Ба ғами касон шодӣ макун дар ҷойгоҳи тӯҳмати Марви ошноӣӣ ки мшўб буд гирд ӯ магарад аз ғаммози чашми вафои мадор ҳар ки аз маломат натарсад аз ӯ бигурез сари худ бозан магӯ бемору нодону мастро пандаи мада , шуғл агар чаҳ хирад буд бноозмўдаҳи мФрмоӣ , дўстонро аз айби эшон огоҳ кун , аз дӯсти бики ҷавру ҷафои каронаи мгир

Чун бахонаи касони дроӣии чашмро сиёнат кун мардумро бмъомлаҳ биёзмои онгоҳ дӯстӣ кун мрдмонрои бчрби забонии мФриб бо соҳибони давлат мнокҳт макун ки кам оӣӣ

Бидонро таъна мазан маликро бўзири худои тарси мзбўти дори шариъатро тани шумору тариқатро дилу ҳақиқатро ҷони раият беитоатро раияти мадон , дар ҷаҳонгардии силаҳу саховатро мадори соз ба айби худ бино бош то ба ҷоӣӣ барисӣ , машварат бо душман макун ва чун кардӣ аз гуфт ӯ ҳазар кун худро аз муътамадони гардон то ҳамаи бтў эътимод кунанд бзёрти мурдагон ва зиндагон бирав

Роҳат аз ранҷи талаби халқро дӯсти дору молро душман дар он кӯш то зиндаи шӯйу даст май ҷунбон то коҳил нашӯйу рӯзӣ аз хдоитъолии дон то кофар нашӯй

Ҳар ки ӯ тухми коҳилии корд

Коҳилии кофаряши бори орад

Суҳбат бо хирадмандони дори пой аз гилӣми худ дароз макун бзоҳр ҳар кас фирефта машав , аз некони бародарии гир аз маъсият бигурез

Агар дорӣ бифурӯш ва агар надории хомӯш агар дорӣ бигӯӣ ва агар надорӣ дурӯғ магӯӣ чун пеш бузургон биншинӣ ҳама гӯш бош ва чун сухан гӯйанд ту хомӯш бош

Сармояи умрро муғтанами шумори наҷот аз нафас дар айби худ ҷӯии нодонрои зиндаи мадони нафаси худро муроди мада ки бисёр хоҳад худшиносиро сармояи бузурги дон аз душмани дӯст рӯй ҳазар кун

Аз душмани дӯст рӯй парҳез

Чун ҳизуми хушку оташи тез

Аз нодони мағрур иҷтиноб кун ношунида ва нодида магӯӣ бар айби худ бино бошу айб касон магӯ

Андари раҳи ҳақи тасарруф оғоз макун

Чашми бади худ ба айби кас боз макун

Сари дил ҳар банда худо ме донад

Худро ту дар ин миёна анбоз макун

Дар ҷавоб таъҷил манимо нопурсида магӯӣ дилро бозичаи деви мсоз то бмҳосбаҳ худ напардозӣ дар дигарон шурӯ макун андаки худро беҳтар аз бисёр дигарон дони дӯстии худоро дар кам озории дони саодати дунёу охиратро дар суҳбати донои шиноси фахр ба фуқаро мафруш ва боишон муҳаббат кун бҳкми худо розӣ бош

Айбаст бузург баркашидан худ ро

Аз ҷумлаи халқ баргузидан худ ро

Аз мардумаки дида бибояд омухт

Дидани ҳамаи касро ва надидан худ ро

Касеро бсхн ранҷа макун молро орияти дони бдонкаҳи ҳазор дӯст камасту икдшмн бисёр аз мардуми нўксиаҳ вом махоҳ ҳурмати хонадони қадими нигаҳдори мардумро дар ғайбати ҳамон гӯй ки биравӣ туоне гуфт дрўишонрои ноумеди бозмгрдони ҳоҷати бародарони муъминро кории бузурги дони никўӣии худро ба миннат бар забон меар мардумро дар бадӣ мадад макун

Вафо аз ҷавонмардон талаб кун ки ҷавонмард чун дарёсту бахил чун ҷӯй дар аз дрёҷўӣ на аз ҷӯй ва пилосро шастаи дору пешониро кушода то ҳар ки бтў расад биёсоед дӯстиро ӯ шояд ки дар вақти хашм бар ту бибахшоед дар риоят дилҳо кӯш

Ончӣ дорӣ бихӯр ва бихӯрон то намирӣ ҳамчуи харон агар тавонгарӣ аз дарвешӣ эмин мабош ва агар муфлисӣ аз худои итъолӣ навмед мабош беҳтарини зиндагонии никномии шиносу онрои бҷони харидории намои дӯстро дар вақти хашми озмоӣу мусоҳибро дар нестӣ таҷриба намой

Баҳри ҷо ки бошӣ худоро ҳозрдону аҳдро бўФо бирасону вақтро ғанимати дон ки камоли мард дар банд ?гийасту иззат дар тавозуъу сарафкандагӣ

Гар ту хоҳӣ дар ду олами зиндагӣ

Бандагӣ кун бандагӣ кун бандагӣ

Кор кун то музди ёбӣ бар мазид

Кони туро аз баҳри ин кори офарид

Аз донишварони замону дақиқаи шиносони даврони илтимоси онсткаҳ бар адами риояти тартиби баъзе аз фақароту тасоҳул дар тақдиму тохири баъзе аз иборати ин рисолаи файзи мақолаи дасти рад бар сина ҷомеъа нагузоранд ва бар ҷаҳлу нодонӣ ҳамл нанамоянд балки аз саҳв нисён шуморанд ки ин ъқуди лолиро аз бҳўри сҳоиФи мутафарриқау кнўзи сФоиҳи мтшттаҳ бадаст овардау бмшқти тамом дар ришта интизом кашида волғдр ъанд кироми анноси мақбул

Ёрб дили поки вҷони огоҳами даҳ

Оҳи шабу гиряи саҳари гоҳами даҳ

Дар роҳи худ аввали зи худам бихўд кун

Бихўд чу шудам зи худ бахуди роҳами даҳ