« шайх алислом гуфт қудси аллоҳи рӯҳа : кӣ » тоҳири муқаддасии мардии бузург буд дар шом аз аҷалаи машойихи шому қадямони эшон зўолнўни мисриро дида , ва бо яҳёи ҷило суҳбат карда ва олам бӯда . Зўолнўни вирои ҳбролшоми хонда ва гӯйанд ки шбли٭ гуфта виро .

Шайх алислом гуфт : ки тоҳир муқаддасӣ гуяд : кӣ зўолнўни мисрӣ Фромн гуфт : алълми фии зот алҳақ ҷаҳли волкломи фии ҳқиқаҳи алмърФаҳи ҳираҳи волошораҳи ани алмшири ширк .

Шайх алислом гуфт : кӣ сухан дар доти ҳақ ҷаҳласт , ки ҳечкасро дар зоти аллоҳ суханӣ нест « ва раво набӯд кӣ гуяд » магар онкӣ гуфт худро ,у пайғомбар вай гуфт виро ,у кайфияти онро донистанӣ нест , кӣ ҷуз аз тасдиқу таслим дарон рӯй нест ,у сухан дар ҳақиқат ҳайратаст , ки ӯ худро шиносади баҳақи алҳқиқаҳ , дигар ҳама оҷизанду мутаҳайир , ва ӯ аҷзи раҳе аз маърифати бФзли хеши муъаррифа май ингорад . Ва Мустафо мегуяд фарои аллоҳи таъолӣ дар сноءу дуо : лои блғи мдҳтку лои аҳсии сноءи алейк анати комаи аснити алии нФски ту бақадр худ , худро шиносӣ . Дигари ҳама оҷизанду мутаҳайир . Ва гуфт ғури зикра :у лоиҳитўн ба уламо .

Аммо ончии доне , худоӣ ӯ аизи ягона беҳамто . Ва ишорат аз мушир ширкаст , яъне ширки хФии ширки камӣн дар тавҳиди суфиён , ки ишоратро ишораткунанда буд фаро ҳаст , ва ӯ дар дугонагӣ дар ноед , кӣ дар ҳақиқат ҳаст бҳқиқт ӯсту бас , дигари ҳама илаланд ва ҳдс намӯда ббҳонаҳ ва бӯда ва ҳаст ӯ ягона :

Агар касе гуяд кӣ дар қуръон ҳўолзӣаст бисёр , ин ишоратаст . Худро рост ӯ ҳозир , фарои ҳозир дар ҳузур мегуяд , ва металқин кунад , ки ӯ ҳўолзӣ на чунон буд кӣ ғоиб ғофил мегуяд ки ӯ . Қавмӣ аз ишорат гурехтанд ва талбис карданд гуфтанд : ки ман , амото аз худ буна растанад нагуфтанд кӣ ман . Ки дар дидаи таҳқиқи ваии ҷуз аз яке нанамояд дар айни ваҳдонияти ҳоили вҳдси соқити гашт , онгаҳ ишоратро ҷой намонад , мзтри гашт дар гуфт ва ибодат гуфт , ки ман ва гӯянда намонад ва набӯд худ , ҷуз ки муҳаққиқ гуяд кӣ ман на ӯ буд ва муздур гуяд ки ӯ на ӯ буд , ман ва ӯ ишорат кардан тавҳид набӯд , ки ширк буд , яъне ширки хФӣ . На он буд кӣ гӯйӣ ки ӯ ва туе тавҳиди он буд ки гӯйӣ ки ман туна ӯ буд ҳама , тасаввуф эшонаст , аммо нишони ину бурҳони ин ҳиўаҳаст на илми дарин кор , мард мегуяд ки ман , он на ин ман аиз ки аизи фаро яъне нафас , аммо онкас ки дар вақти ҳазрату мшоҳдт , чашм ӯ бъини тавҳиди афтода буд , ҳар чаҳ ҷузи ҳақи ботил шуда буд , сухан гуяд ё чизе кунад , на ӯ гӯянда буд ва на он забон ӯ буд , дар он соъат ки касе ояд бар гӯна ӯ бикунади бтклФ ,у илм чунон гуяд ва кунад аллоҳи парда ӯ пора кунад . Фии муноҷота : илоҳӣ ! мавҷӯди ман на дил бартобад ва на забонам , орият дар вуҷӯд дидӣ ман онам , ин ман ва ман ҳам иллатаст , локини ман дар иборати тарҷумонам , ҳар ман ки гӯям зӯраст , аммо мустамеъро бе ҳаёти нишон додан чун тавонам ? ар гӯяндаи манам , хушки боди забонам то хомӯш буд . Арниўшндаҳи манам гӯшами кари бод то маломат на вари гӯш буд . Ар пас на манам , гӯянда худ мегуяду ниўшндаҳ май шунӯд , арҷон ва дил рафт , гузори торўд , ҳамкунони буи худӣ мезанад ва ман бо худ ва ин сухан дар натавон ёфт бафаҳму хирад . На ман баъзеам аз кул ва на ҳақи мтҷзӣ , кул ӯсту дигари ҳамаи оҷизӣ . Ҳама аз ваии худӣ ва ман аз худ дидам пирӯзӣ . Вақти қисмати ҳамаи баҳраи ваии худ он ситаданд ва ман баҳраи худ ситадам . Ҳамаи оташ дар хирман худ заданд , ва ман оташ дар хирмани вай худӣ задам ман манам тоўои худами ман на манам товии худами ман аз ваии худӣ чаҳ гӯям , ки ман ҳамаи худам , гоҳи худаму гоҳ дар ҷустану ҷӯии худам . Ҳар худ ки гуфтам он ту будӣ , он на манам , гуфтам ҳар сухан ки ту шунӯдӣ ! илми фанои ваии худ аз хеш ,у илми бақо ӯ кӣ бахуд менозад . Мискин ӯ ки аз ман май шунӯди бҳқиқт , ббҳонаҳ врхўд месозад , на ӯ худ мебинад ва на ваии худ ӯ май навозад чун нест бо ҳаст нишинад , аз нест бовай чаҳ бозад ? ҳар ваии хбркши ин қиссаи шунӯд , зиҳи ёздаҳ бдрё андозад , ва ҳар ношикеби каш худ бишнохт бахуди вари вай худон тозад , ӯ ки бахуд нестед он аз худ чун раҳад ? ӯ ки бо худ даст аз ваии худӣ чун нишон диҳад ? аз худ сухан гуфтам ҳар ки шунӯд гуфт худ меситояд , ман худ боваии худӣ чун баробар кунам ? ки аз як қатра ва як зарраи ду гетӣ май бсзоид , пас баъз куласту кули аизр . Кунин дар ваии гуми ҷону ҷонвар , ?харчад онҷосту асари аизр ,у олам азон кору суоли басар , асар аз кул ҷудо нест , аизри ҷузи туу онҷои ҷуз азу нест . Мункири ин илм дар олам фаровонаст , чаҳ суд ки ғанимати бадасти гургу ҳасрат бадаст шунавост ин илми сари аллоҳ ва ин қавми соҳиби асрори поспонро бозори мулӯк чаҳ кор ?

Ва қоли тоҳир : ҳдолмърФаҳи алтҷрди ман алнФўс ва тадбирҳо Фимои иҷлу исғр . Шайх алислом гуфт ки :