Солик бигузашта аз хайли хаёл

Пеш ақл омад биҷуста аз ъқол

Гуфт эй дастури ҳалу ақди малик

Нест роиҷ бе ту ҳаргизи нақди малик

Хирқаи таклифи дайн бар қади тест

То бҳди нестии сари ҳади тест

Заррагар нестӣ бигрифта Эй

Зарра таклиф напазируфта Эй

Ақблу адбри хитоби тести хос

Гоҳ дар қайдӣ ва гоҳе дар халос

Чун шавад дар нестии чашми ту боз

Ақблт гирданд аз худ поки боз

Чун шӯй дар айн ҳастӣ дидаи вар

Адбрт ҳар дам кунад қайдӣ дигар

Ҳарчӣ ту дории зи нуқсону камол

Ҳиси турои бахшида аз роҳи хаёл

Ҳис адад омад басӯрат дар адад

Пас хаёл омад адади андари аҳад

Ту аҳад будӣ ададро маънавӣ

Каз замон ва аз макони даврии қавӣ

Панҷ мадракро хаёл аз панҷ бор

Кард идроки ту икдми сад ҳазор

Ту ҳама дар як нафаси донанда

Гарчи шогирдии зи худ хонанда

Гарчи ҳасан афтодат аввали Авестоад

Зоўстодти кори бартари аўФтод

Ҳис ба маънӣ дар ҳақиқат аз ту хост

Лек кори сӯратат ӯ кард рост

Чун ту ӯро зинда кардӣ дар сифат

Дод ӯ дар сӯратати сад маърифат

Чун туро дар зинда кардан даст ҳаст

Дар дилами ин мурдагӣ пайваст ҳаст

Зиндагии бахш ва ба мақсӯдами расон

Дар убудийят ба маъбудами расон

Ақл гуфташ ту надории ақли ҳеҷ

наменабинӣ ин ҳама дар ақли печ

Кешу дайн аз ақл омад мухталиф

Бар дар ӯ чун тавон шуд мӯътакиф

Сад ҳазорон ҳуҷҷати орад бе муҷоз

Олимӣ шабаҳат фиристад пеши боз

Дар тазалзули доимои саргашта

Дар тараддуди толиби сари ришта

Аз вуҷӯд ақл хост инкорҳо

Ваз намӯд ақл буд иқрорҳо

Ақлрогар ҳеҷ будӣ иттифоқ

Чун длстии пой то сари иштиёқ

Ақли андари ҳақ шиносӣ комиласт

Лек комилтар азуи ҷон ва диласт

Гар камол ишқ мебояд туро

Ҷузи зи дили ин парда накушод туро

Солик омад пеши пери номвар

Нома аз кашфи брхўондши зибр

Пер гуфташ ақл аз ҳақ тарҷумонаст

Қозии адли замин ва осмонаст

Нофиз омад ҳукм ӯ дар коинот

Ҳаст ҳукм ӯ калиди мушкилот

Бар дарахти ақл ҳар шохӣ ки ҳаст

Офтоб онҷо наёрад баради даст

Ҳарки ӯ аз ақл лофӣ мезанад

Аз сари кизб ва газофӣ мезанад

Зонкаҳ ҳар касро ки гардад ақли соф

Дар сараш на кизб монад на газоф

Кӣ тавонад гашти мард аз қилу қол

Дар мақоми ақли худ соҳиби камол

Солҳо бояд ки то як никном

Ақлро беуқда гирданд тамом