Маро дар ишқи ту накӯҳиш карданд ва надонистанд ки шавқи мӯҷиби саодат манаст .

Чаро ки агараш ҳосили васл буд , айн орзӯаст . Ва агар ҳиҷр буд ки бшҳодти анҷомад .

Нимӣ аз умри хеши сарфи мадҳ шумо кардаму пиндоштами шоиста ӣ онед . Ва дубораи боқии умри сарфи ҳаҷватони сохтам , бад-ӣни тартиби тамомии умри ман табоҳи кор шумо шуд .

Орифии яке аз тавонгаронро гуфт : дунёро чигуна ба талаб ҳаме кунӣ ? гуфт : сахт . Пурсед : оё ончӣ аз он хостӣ бадаст оварадӣ ? гуфт : на . Гуфт : чизеро ки дар талабаши умрӣ сахт кушедӣ , тамом бадаст наёвардӣ , дар ҳусӯли ончӣ талабаш накардӣ чунӣ ?

Муаллиф гуяд : ман ин ҳикоятро дар китоби мавсӯми бсўонҳи сафари ҳиҷози бФорсии чунин сурӯдаам :

Ин абёт , ҳангомӣ ки бо хотирии пареш , дилии шикаста , ашкии резон , замонии номусоиду рӯзгории давр аз ёрон ба сабаби манъи убӯри ҳокимон дар ҷиҳат ситондани молии андак аз мо , дар шаҳр омад иқомати доштам сурӯда шуд

Бдўоздаҳи рӯзӣ ки ногузир онҷо мондам ва дар он хуру хоби нмёрстм то он ки ҳақи субҳона , пеш аз он ки ҷон аз тан равад , роҳату осоиш падед оварад .

Ҳангомӣ ки салмон - худояши хушнӯди бод -ро марг фаро расед , андӯҳгин шуд . Вайро пурседанд . Аз чаҳ андӯҳнокӣ эй Абуабдулло ? гуфт : бар дунё фусӯсӣ надорам .

Дареғи ман аз инаст ки паёмбари худо ( с ) аз мо паймон гирифт ва фармуд : « тӯша ӣ зиндагонии шумо , боистӣ ҳамчун тӯша ӣ раҳгузар бошад »у тарсам аз онаст ки аз ҳудӯди дастури ваии пои фаро ниҳода бошам . Чаро ки дар атрофами ин чизҳост . Ва бидонча дар хона буд ишорат кард , шамшерӣу бистарӣу косае .

Ҳангомӣ ки балол аз сарзамини ҳабашаи бхдмти паёмбар ( с ) расед , бзбони он сомон чунин хонд :

Паёмбар ( с ) ҳисонро фармуд : маънои он шеъри бърбии бсроӣ . Вай ки худо аз ӯ розии боди сурӯд .

Он ҳангом ки ба сарзаминҳои мо аз макорими ёдӣ Бамён ояд номи ту зарби алмисли мост .

Перӣ , туро барҳазар дошт , насиҳаташ бипазир , чаҳ перӣ ҳамеша пндгўӣаст .

Бўиж ки перии он беморӣаст ки агар гиребон гирад , пизишк агар Масеҳ низ буд , аз пои афканд .

Ҳар гоҳи хоб бар ман чира шавад , бедорам созед , умр ҳайфаст ки сарф хоб шавад .

Ҳаргоҳ низ пари гўӣӣ бар ман чира шавад , сокитам кунед чаро ки сухан бисёр , буқати ситам ҳаме кунад .

Орифии ҳангоми таловати ин оя «у ҷълнои бен аидиҳми сдо » гуфт : он сади тӯли орзӯу тамаъ зиндагонӣасту ҳангоми таловат ( « ва ман хлФҳми сдо » гуфт , ин сади ғифлат аз гуноҳони гузаштау андакии пушаймонии баронҳоу истиғфор аз онҳост .

Зоҳидӣ шунид касе мегуяд : кҷоинди он касон ки аз дунё бипарҳезанд ва ба охират рӯ кунанд ? посух дод : эй фалон , ҷумла ӣ хеши баргардону брҳри каси хоҳӣ даст бигзор , ҳамонаст .

Ба ҳисоб ҳар рӯзи зиндагонии банда дар ин дунё , бурузи қиёмати бист ва чаҳор хазонаи мутобиқи соъоти шабонаи рӯз баҳраш бигушоӣанд . Пас порае аз он хазонаҳоро саршор аз нур ва сарвар ёбад .

Ва бмшоҳдаҳ ӣ он чунон хушҳолӣ фароҳамаш шавад ки агараш бар мардумони ҷаҳаннам бахш кунанд , ранҷи оташ аз ёдашони барад . Ин хазонаҳо , вижа ӣ соъотӣаст ки дар он ба тоъати худованд машғӯл бӯдааст .

Сипас хазонаҳои дигараш бигушоед бадбуӣу тарсовар . Ва ҳангом дидан онҳо чунон ба ҷазаъ уфтад ки агараш байни биҳиштён бахш кунанд , неъматҳои биҳиштии барояшон мукаддар кунад . Ин хазонаҳо вижа ӣ соъотӣаст ки дар он ба маъсияти худованд машғӯл бӯдааст .

Сипас хазонаҳои дайгарӣ баҳраш бигушоӣанд ки онҳоро аз баду хуб холӣ ёбад . Онҳо вижа ӣ соъотӣаст ки дар онҳо хуфта ё бакорӣ аз ҷумла ӣ мубоҳоти дунё машғӯл бӯдааст .

Ва бо дидан онҳо ба дареғу афсӯсии васфи нашуданӣ дучор шавад ки чаро бо вуҷӯди тўоноӣӣ аз анбоштан онҳо аз ҳасанот , ғифлат кардааст . Ва аз ин рӯаст ки худованд фармӯдааст « злки явми алтғобн » .

Дар сӯра ӣ аъроф фармӯдааст , « анаи ирикми ҳўу қабӣлаи ман ҳайси лотрўнҳм » . Дар тафсири кшоФ дар ин бора омадааст ки : дар ин оя далелӣаст ки ҷин дида намешавад ва бар одамӣ ошкоро намегардад чаҳ ошкор шудан дар тўоноӣишон нест . Ва аз ин рӯ ҳар каси муддаӣ диданашон шавад , ё тазвир кунад ё хурофа гуяд .

Аммо эмом дар тафсир кабӣр гуяд : дар ин ояи далолатӣ ки соҳиби кшоФ пиндоштааст , мавҷӯд нест . Ва ҷинро бисёре аз мардуми ҳамеи бенанду расӯли худо ( с ) низ эшонро дидааст ва низ авлиёъи дайгарии пас аз вай .

Шогирдони афлотӯн : шогирдони афлотӯни пас аз ваии се фирқаи гаштанд : ишроқён , равоқёну мшоӣён .

Ишроқён аммо он касонанд ки оина ӣ замир аз ҳар нақши чунон задуда доштанд ки анвори ҳикмат аз лавҳи ҷони устод бидӯни дахолати ибороту ашороти бҷон эшон метофт .

Равоқён аммо он касонанд ки дар равоқи хона ӣ вай ҳаме нишаста ва аз хилоли иборатҳоу ашороти вай ҳикмат меомухтанд .

Мшоӣёни ҳам он касонанд ки ҳамроҳ бо ваии бароаи ҳамеи афтоданд ва дар ҳамон ҳоли зароифии ҳикматро аз ӯ меомухтанду Арастӯ аз эшонасту басо ки гуфта шавад мшоӣён касонеанд ки дар рикоби Арастӯи ҳамеи рафтанд на афлотӯн .

Дар нҳоиаҳ , пиромни ҳадисӣ аз алӣ ( ъ ) гуфтааст : аз абдоли шом , обидону авлиёъ манзураст . Ва абдол ё ҷамъи бадал - бксри боءу сукӯн доласт ё ҷамъи бадал - бо фатҳи боءу дол - ва аз он рӯи эшонро абдол хондаанд ки ҳаргоҳи яке аз эшон мерад , дайгарии ҷонишину бадали вай ҳаме гардад .

Аз шарҳи девон , ҳкмоء гуфтаанд : ҳар чаҳ мавҷӯдаст , хайр маҳзаст ё хайр ӯ ғолибаст бар шар ӯ . Ва тарки хайри касӣр барои шари қалил , шар касӣраст .

Гоҳ бошад ки ангушти моргзидаҳ бояд бурид то боқии аъзо солим монад , ва дар ин сӯрати саломат муродасту маразӣ -у қатъи ангушт муродасту ғайри маразӣ . Ва агар гўӣими шари қалил барои хайри касӣр , хайр касӣраст ҳам рост бошад .

Ва таҳқиқи мақоми онкии худоӣ ҳакимаст , пас медонад ки аҳсани низому аслаҳи авзоъ дар офаридан олам чист . Ва қодираст , пас метавонад ки бар тибқи илми худ оламро халқ кунад . Ва файёз мутлақаст , ва ҳеҷ бухл дар ӯ нест .

Пас ончӣ донад ва тавонад биҷой оварад . Акнӯн муяссар нест ки ҳар ҷузъ аз аҷзоъи олам дар ҳади зоти худ броҳсн авзоъ бошад . Ва мулоҳизаи кул ансбаст аз мулоҳизаи ҷузъ .

Бинобарин кули боҳасани авзоъи махлуқ шуда ва назд эшон қазоу анояти илм ҳақаст боҳасани авзоъи кул . Ва агар чунин намояд ки вазъи ҷузвӣ аз аҷзоъи беҳтар аз он ки ҳаст . наметавонад буд , на маҳал муноқишааст . Ва хоҷа нсиролдин гуяд :

Меъмор ки тарҳ хона мекунад , шояд ки баъзе аҷзоъро беҳтар аз он ки ҳаст , тарҳ тавонад . Аммо тарҳи куллӣ муқтазӣ он бошад ки ҷуз бар он тарҳ воқеъ нашавад ки ҳаст .

Аз Ғаззолии назми бФорсии иттифоқи афтода , ин рубоӣ аз он ҷумлааст :

Эмоми фахриддини розӣ дар оғози алсролмктўм ҳикоят карда гуфт : собити бен қурра дар замина ӣ серума гуфт : ҳакимӣ , серумаеро зикр кард ки чашмро он қадар қудрат дид медиҳад ки чизҳои баси даврро чунон мебинад ки муқобил ӯст . Ваии афзуд , яке аз аҳолии Бобули онро бакори барад , ва сипас ҳикоят кард ки тамоми савобату сайёротро биҷои хеш дар осмон дидааст . Ва ҳатто нигоҳаш аз аҷсоми мутароким низ убӯр мекардаасту моварои онҳоро май дида . Ману қстобни лўқоўиро озмудем , бад-ӣни шакл ки бахонае шудему бнўштни нома Эй пардохтем . Ва ваии онро бар мо мехонду оғозу анҷом ҳар сатрро низ чунон мегуфт ки гўӣӣ бо мост . Мо коғази ҳамеи гирифтем ва дар ҳоле ки байни мо ва ӯ девории муҳками ҳоил буд , минўштим . Ва ӯ низ коғаз ҳаме гирифту навишта ӣ моро чунон ҳаме навишт ки гўӣӣ бинвишта ӣ мо менигарад .

Эмоми фахриддини розӣ дар баъзе эътиқодоти худ , мувофиқат мӯътазила намӯда , чунонкӣ дар китоб мъолм мегуяд : ъндии ани алмалики афзали ман албшр ва бар ин матлаби ваҷҳе зикр мекунад , онкии самовоти нисбати бмлоӣк чун бадананду кавокиб чун қалб .

Ва нисбати бадани ббдн , чун нисбати рӯҳ ба рӯҳаст . Чун аҷсоми самовӣ ашрафанд аз аҷсоми унсурӣу абадони башарӣ . Арвоҳи самовӣ ки малоик бошанд , ашрафаст аз нуфуси инсонӣ .

Ва фозили мазкӯр дар ин китоб , аҷзои бурҳонӣ бар набуввати расӯл , наздики бмзоқи ҳкмоء фалосифа намӯдааст бойени иборат : одамӣ ё ноқис ва дар фурӯдтарин пояҳост . ё ин ки бзоти хеш комиласт аммо такмили дайгариро нмёрд .

Ки авлиёъ аз ин зумраанд . ё ин ки бзоти хеш комиласту такмили дайгариро низ аз ӯҳда меояд . Ки анбёء аз ин зумра ва дар волотарин пояанд .

Аз сӯии дигари бкмол бӯдану бкмоли расонданро ду поя ӣ назарӣ ва амалӣаст , ва бартарин камоли қобили тасаввур дар поя ӣ назарӣ , шинохти худованд таъолӣаст .

Ва бартарин камоли қобили тасаввур дар поя ӣ амалии тоъати парвардгор мутаъоласт . Ҳол ҳар кас ки бкмоли буданаш дар болотарин дараҷа ӣ ин пояҳо буд . Дараҷа ӣ вилояташ бкмоласт ва агар бкмоли расонданаш чунон бошад , дараҷа ӣ набувваташ бкмоласт . Ҳол ки ин нукта донистӣ , гўӣим : ҳангоми таваллуди Муҳамад ( с ) дунё аз куфру ширку бадкории пар буд . Яҳудён дар амри бӯҳтон бар паямбарону таҳрифи тавроту ташбеҳ . Корро ба ниҳоят рисонда буданд .

Насронӣон низ дар исботи таслису таҳрифи Инҷил ба ғоят расида буданд . Зардуштён низ дар кори исботи вуҷӯди ду худованду ситези он дуу раво донистани порае мнҳёт ба ғоят расида буданд .

Аъроби мо низ дар парастиш батону ғорату куштори боўҷ расида буданду дунё , ҳангоми беъсати Муҳамад ( с ) аз ин табоҳиҳо пар буд .

Ҳангомӣ ки худованди Муҳамад ( с )ро барангехту ваии бдъўти мардумони бад-ӣн ҳақ бархест , дунё аз ботили басӯии ҳақ ва аз дурӯғи басӯии рост ва аз ситами басӯии нури адолат мутамойил шуд ва он табоҳиҳо аз миён рафт ва он нодониҳо аз бештари сарзаминҳои дунё рахт барбаст .

Забонҳо ба гуфтани тавҳиди худованд боз шуд , хирадҳо ба шинохти худованд фурӯғ гирифту мардумон то ҳади тўоноӣӣ аз ишқи дунё ба ишқи мавлои гроӣиднд .

Ва агар набувватро ҷузи бкмоли расондани ноқисон дар поя ӣ назарӣу амалӣ мъноӣӣ набӯд ,у чунонкӣ мушоҳида кардем ин маънӣ бо омадани Муҳамад ( с ) бештару бкмолтар аз омадани Мӯсо ( ъ )у исо ( ъ ) ҳосил омад , дониста меояд ки Муҳамад ( с ) сарвари анбёءу муқтадоӣ баргузидагонаст .

Гоҳи чизе аз мушобеҳи худ сахт давраст . Чунонкии бинии осмон низ чун об обӣаст .

Аз шарҳи ломиаҳи алъҷм : мӯътазилаи гуруҳе аз мусулмонон ки баронанд ки афъоли неки одамӣ аз худовандасту афъоли зишти одамӣ аз худ ӯст .

Низ инки боистааст ки парвардгори мутаъол дар ҳоли бандаи риояти бслоҳтарин вазъият кунад . Низ ин ки қуръони махлуқ ва ҳодисаст ва қадим нест . Ва худованд низ бурузи растхез дида нахоҳад шуд .

Ва ин ки муъмин агар гуноҳоне чун зино ё шурби хамр муртакиб шавад , манзалатии байни ду манзалат хоҳад дошт яъне дар он сӯрат на мусулмон хоҳад буд на кофар .

Ва ин ки касе ки ба оташ ворид шуд , дигар аз он хориҷ нахоҳад шуд . Ва ин ки имони бгФтор , кирдор ва пиндораст . Ва ин ки маъдӯми худ чизеаст .

Ва ин ки зиштӣу зибоӣӣ ба ақл дарёфта ояд . Низ худованди бзоти хеш ҳӣаст на ба ҳаёту бзоти хеш оламаст на ба илму бзоти хеш қодираст на бақадрат .

СФдӣ гуфтааст : гуруҳе дар порае умӯри саодати пешӣу бешӣ чунон ёфтанд ки касе пас аз эшон бидон дараҷот нарасед , аз эшон метавон ин касонро номи барад .

Алии бен абии толиб ( ъ ) дар қизоват , абўъбидаҳ дар амонати дорӣ , Абӯзар дар ростгўӣӣ , абии бен каъб дар ёдгирии қуръон , зидбни собит дар Фроӣз , ибни аббос дар тафсир .

Ҳасани басарӣ дар зикр , вҳби бен мнбаҳ дар қасас , ибни сайрин дар таъбир , нофеъ дар қироат , Абӯҳанифа дар фиқҳи қиёсӣ , мақотил дар тоўил , клбӣ дар қасаси қуръон

Ибни клбии сағир дар насаб , Абулҳасани мдоинӣ дар ахбор , Муҳамади бен ҷрири табарӣ дар дониши осор , халил дар арӯз , Фзили бен ъёз дар ибодат , молики бен инс дар илм

Шофиӣ дар фиқҳи ҳадис , абўъбидаҳ дар ғариб , алии бен мдинӣ дар илали ҳадис , яҳёи бен муайян дар риҷол , Аҳмади бен ҳанбал дар суннат , бухорӣ дар нақди ҳадис , ҷунайд дар тасаввуф , Муҳамади бен насри мрўзӣ дар ихтилоф

Ҷбоӣӣ дар эътизол , ашъарӣ дар калом , Абулқосими тбронӣ дар ъўолӣ , Абдурразоқ дар дидори мардумон аз ӯ , ибни манда дар вусъати сафар , Абубакри хатиб дар суръати хитобат , сибўиаҳ дар наҳв

Абулҳасани бикрӣ дар дурӯғ , аёс дар фаросат , абдулҳамид дар китобат , Абӯмуслими хуросонӣ дар улувва ҳиммату дурандешӣ , Мӯсилии надим дар Гана , абўолФрҷи исфаҳонии соҳиби ағонӣ дар мҳозрт

Абўмъшр дар нуҷуми розӣ дар тиб , фазли бен яҳё дар бахшиш , ҷаъфари бен яҳё дар тўқиъ , ибни зидўн дар фарохии иборат , ибни қария дар балоғати ҷоҳз дар адабиёту баён

Ҳарирӣ дар мақомот , бадеъ алзмон ҳамадонӣ дар ҳифз , абўнўос дар мутоябау ҳазл , ибни ҳуҷҷоҷ дар корбурди вожаҳои сахеф , мтнбӣ дар ҳукму амсоли шеър , Замахшарӣ дар омухтани арабӣ , Насафӣ дар ҷадал , ҷрир дар ҳаҷви зишт .

Ҳмоди ровӣа дар шеъри арабӣ , Муъовия дар бурдборӣ , Маъмун дар ишқ ба афв . Ъмрўбни ъос дар зиракӣ , валид дар шробхўорӣ , Абумусои ашъарӣ дар саломати ботин , ътоءи слмӣ дар хавфи худо

Ибни бўоб дар китобат , қозии фозил дар номаи нигорӣ , имоди котиб дар ҷинос , ибни ҷўзӣ дар ваъз , ашъб дар тамаъ , Абунасри Форобӣ дар нақли сухани пешинёну фаҳму тафсири он

Ҳнини бен исҳоқ дар тарҷумаи юнонӣ ба арабӣ , собити бен қурра дар пероиши ончӣ аз риёзиёти бърбӣ нақл кардааст , ибни сино дар фалсафау улӯми қдмоءи эмоми фахриддин дар итилоъ бар улӯм , сайф омадӣ дар таҳқиқ , насири тӯсӣ дар мҷстӣ .

Ибни ҳисам дар риёзӣ , наҷми аддӣни котибӣ дар мантиқ , абўолълоءи мърӣ дар иттилооти забони арабӣ , абўолъиноء дар посухҳои қонеъкунанда , зайд дар бухл .

Қозии Аҳмади бен абии Довӯд дар муруввату ҳасани троФъ , ибни мътз дар ташбеҳ , ибни рӯмӣ дар назир , сўлӣ дар шатранҷ , абӯи Муҳамади Ғаззолӣ дар ҷамъи байни улӯми манқӯлу маъқӯл , абӯи влидбни рашид дар талхиси кутуби тиббӣу фалсафии пешинён

Мҳии аддӣни бен арабӣ дар тасаввуф ки худованд аз он даста аз эшон ки бароаи рости рафтау пайравӣ аз сарвари одамиёну нектарин сиқлин ( с )ро пеша кардаанд , хушнӯди бодо .

Аз наводири андеша : ҳикоят шудааст ки касе ба занӣ ки вайро орзӯманд буд , навишт : хаёлатро фармони даҳ ки дар хоб брмн гузарад . Зан посух навишт : динорӣ бифирист то худ ба бедорӣ бнздт оем .

Қувва ӣ хаёл дар хоб дидан ба тнҳоӣӣ амал намекунад . Балки ин қувва барои хоб дидани ниёзманди қувва ӣ тафаккур , ҳофизау дигари қувоӣ ақлӣаст .

Аз ин рӯ касе ки дар хоб бинад ки ширии басӯи ӯ чобук меояд то бдрдш , дар он хоб , қувва ӣ тафаккури моҳияти зиёнманди он дарандаро дарме ёбад , қувва ӣ зокираи дарандагии он ҷонварро дарак ҳаме кунад , ҳофизаи ҳаракоту сӯрати зоҳири онро дарак мекунаду саранҷоми мухайялаи тамомии онҳоро дарак кардау шерро бхёли андар ҳаме оварад .

Худовандо , турои сипосии шоиста ӣ ту бар он неъмати ҳоӣӣ ки шоиста аш набудам ва арзонем доштӣ .

Ҳар замон ки бар тақсири хеш ҳаме афзоем , ба бахшиши хеши ҳамеи аФзоӣӣ , гўӣии тақсироти ман мустуҷиби зёдтии бахшиш туаст .

Длором , ҳангомӣ ки рӯзи ҳиҷрони ҳоли парешону ашг маро дид , бигирист .

Ашки ман чун ёқӯтӣ бар тилло ҳаме бориду ашки вай аммо чун Қатароти дарӣ бар ёқӯтӣ ҳаме чакид .

намегӯйанд : ашъб рӯзӣ мегузашту кӯдакони масхарааш ҳаме карданд . Эшонро гуфт : вой бар шумо , солими бен Абдуллоҳи бсдқаҳ ӣ умри хурмо ҳаме диҳад . Кӯдакони басӯии хона солим давиданд . Ашъб низ бадунболашон афтод ки , чаҳ маро огоҳ кунад , шояд рост гуфта бошам .

Гуфторӣ , оҳўӣиро бар пушт харӣ дид . Гуфт : маро бар тарки хеш савор намекунӣ ?

Савораш кард ва кафтор гуфт : харат чиқадр чобукаст ! камӣ ки рафтанд гуфт : хармон чаҳ чобукаст ! оҳӯ гуфт : пеш аз он ки бгўӣӣ : хуррам чаҳ чобукаст , пиёда шавад ! ман ҳаристар аз ту ҳаргиз надидаам .