Посбоно то ба чанд ин мастӣу хоби гарон

Посбонро нест хоб , аз хоб сар бурдор , ҳон !

Гилаи худро нигар бепосбон ва бе шубон

Як тарафи гурги дмон ва як тарафи шери жён

Он зи чанг ин рибоед туъма , ин аз чанги он

Ҳаряки олӯда ба хӯни ин гилаи чангу даҳон

Панд бипазир эй малики зини поки гавҳари доягон

Некӣ аз зиштони мҷўӣу ёрӣ аз ҳамсоягон

Вонгаҳ аз сари дўркни гуфтори ин бе моягон

Пойдорӣ чанд хоҳии ҷусти азин бе поягон

Кишвари ту хсрўо ганҷӣаст , ганҷии шоягон

Тарсами ин ганҷ аз кафат шоҳо барояд ройгон

Ганҷӣ омад дар кафат беш аз сипеҳраши фару ҷоҳ

Сяти қадар ва ҳишматаш бигузашта аз моҳӣу моҳ

Хусравон карда дар ӯ аз дидаи ҳасрати нигоҳ

Ҳадаш аз онсӯии диҷла то бад-ӣни сӯии ҳроаҳ

Дасти андари дасти монда токунӯн аз дайргоҳ

Вндр ӯ зини диргаҳи бегонагони нобардаи роҳ

Шаҳи Каюмарс аз нахусти ин ганҷро ганҷур буд

Вази сиёмаки чеҳри бедоду ситами мастур буд

Ҳам зи Ҳушангаши басии перояу дастур буд

Ҳам зи тҳмўрси даду деви Фтни мақҳур буд

Ҳам зи ҷами ҷони раияти хурраму масрур буд

Бории ин кишвар аз ӣнони солҳо маъмур буд

Ҷам дар оғоз шаҳӣ бигирифт роҳ ва расм дод

Лек дар охир ба истибдод ва хўдроиӣ фитод

Ҳам дар истибдод шуд то малики худ бар бод дод

Ореи ореи малик аз истибдод хоҳад шуд ба бод

Зон сипас заҳҳоки тозии афсари шоҳии ниҳод

Бар шаҳаншоҳу раияти даст адуон баргушод

Чун зи истибдоди онон малик шуд вайрону паст

Ковау дигар ҳунармандон бароварданд даст

Бар амир тозён омад дар он ғавғои шикаст

Пас Фаридун омад ва бар маснад шоҳӣ нишаст

Бар рухи мардум дар адл ва ситам багушӯду баст

Кишвари андари аҳд ӯ аз панҷа бедод раст

Шоҳи аФридўн ба « Эраҷ » дод Эроншаҳр ро

Кард бахш « тӯр » малики моўроءи алнҳр ро

« силам »ро рӯму хазар то бозёбад баҳр ро

Лек пар чин сохтанд ӣнони ҷабини қаҳр ро

Сохтанд омода чун афъӣ ба дандони заҳр ро

Дар азои бншонднд аз марги Эраҷи даҳр ро

Зон сипас Эрон ба чанги силаму тӯр андар фитод

Ва Эраҷи вологуҳар хотир накард аз малики шод

Пас манӯчеҳрамад ва дияем шоҳӣ барниҳод

Кӣна Эраҷ кашид аз он ду деви бадниҳод

Аз пас ӯ навзар ва зуро расед ойини вдод

Лек худ афросйоби ин маликро бар бод дод

Киқбод омад , чу берун шуд зи малики афросйоб

Кард ободи ончӣ буд аз фитнаи таркони хароб

Зон сипас коўс кӣ шуд маликро молики рқоб

Вндри оғоз шаҳӣ шуд кишвар аз ӯ комёб

Лек аз он пас кард аз истибдоду нихвати фатҳи боб

Ҳам зи истибдод ва нихват кард зии гардуни шитоб

Сӯй Эрон шуд сипас Кайхусрави пирўзбхт

Адл кард оғоз ва бигирифт он киёнии тоҷу тахт

Кард бо султони турони кори разми вкинаҳи сахт

Бози ҷуст аз ростии кини падар зон шӯрбахт

Пас ба лҳросби супурди он малик ва худ барбаст рахт

Ва он малик чун кишт дар ин гулшан аз некии дарахт

Даргаи гуштосби шаҳ , дайн кард пайдои зрдҳшт

Кард яздонро ҷудо аз деву дӯзах аз биҳишт

Гуфт бедоду дурӯғу римнии зишти сет , зишт

Ростии ҷӯ дар манишату дргўшту дркншт

Порсои марди онкии варзади меҳр ва доду ёру кишт

Ростӣу варзиш ва доданд дарҳои биҳишт

Дайнаш аз Балху хуросони андари Эрони пуркушод

Бо зари гуштосби шоҳу найзаи асФндёд

Шоҳи турону сексатон дар бдондишии ситод

Қофияи гавдоли шӯ , бар пой шуд ҷангу ҷиҳод

Андарин пайкорҳо Исфандиёр аз по фитод

Куштаи андар Балх шуд ҳам зарди ҳашт покзод

Бории азгштосби шаҳи вази баҳману Исфандиёр

Ваз дигар шоҳон бимонад аз неку бади баси ёдгор

Вони казин шоҳон ба истибдоду ҷаври андохти кор

Чарх чун дорои бен дорокшид аз ваии дамор

Алғрзи кибр ва нифоқ омад дар ин малики ошкор

То шуд аз пӯри Филлипи ин малик , бемиқдору хор

Достони гӯии гурги бози ин чунин фармуд ёд

Воин чунин зи истахру нақши бистўи Ни матлаби кушод

Каз Маҳободӣ шуд Эрони солҳо беҳрузу шод

Бади нахустинашон джўсси хусрав бо фар ва дод

Шаҳри Икботон ба ойинии аҷаби бунёни ниҳод

Худ Маҳободии мадии дони сарзамини моҳ , Мод

Достони Кӯрушу Кайхусрави вологуҳар

Сахт наздиканд аз аҳди сбӣ бо икдгр

Духти астиҳож « мандон » буд моам он писар

Низ шоҳи порс « кмбиз »аст Кӯрушро падар

Аз мадӣу Форс , Кӯруши сохт ҳам паймони ҳашар

Малик Ошӯрӣ гирифт ва ёфт бар Бобули зафар

Кӯруши ойинҳои нек оварад даркишвари пдбд

Шеваи қонӯни гузорӣ ӯ ба олам густаред

Ҷодаҳо афканд ва дар фарсангҳо харсанги чид

Низ ӯ эҷод кард ойини чопор ва бурид

Дар нахустин ҷанг чун беназмӣ лашгар бидид

Нақшаи танзиму тақсимот лашгарҳо кашид

Аз пас ӯ пӯри аўкмбиз шоҳаншоҳ шуд

Сарзамини Миср ӯро фатҳ бар дилхоҳ шуд

Баъди маргаши мамлакати ошуфта ва гумроҳ шуд

Низ асмрдиси ғосиб бар газофа шоҳ шуд

Зон миёни дорои бен гуштосби зеб гоҳ шуд

Дасти шоҳони дурӯғӣ ҳар тараф кӯтоҳ шуд

Хотами он хусравони дороӣ кдмонўс шуд

Онкии аҳдаш дар ватани сармоя афсӯс шуд

Малики Эрони баҳраи Искандар манҳус шуд

Вази пас марги Сикандари бахш сўлўкўс шуд

Зонтиўхси шому Миср аз он Батламиюс шуд

Санаду кобули ҳам ба сардорӣ дигар мрӣўс шуд

Наҳзати ашкониёни гашт аз хуросони ошкор

Ашк аввал кард бунёди он баннои устувор

Номи онони паҳлавии бад , паҳлавонишони шиор

Ёфт хати паҳлавии зи онони ривоҷи андари диёр

Ҷяши Юнонро бронднд аз ватани зоғози кор

Бар сипоҳи Роми зафари ҷустанд дар ҳар корзор

Ин раҳ низ аз ситами ин маликро перостанд

Рӯй Эронро чу рӯй некӯон оростанд

Бар накукорӣ фузуданд аз татовул коштанд

То абади зини раҳ ба табъи андари хушу зибостнд

Ёфтанд охири ҳронч аз подшоҳӣ хостанд

Вар аз ӣнон чанд тани астмгру ношостнд

Аз пас Бобаки мар ӯро бади яке шопӯри пӯр

Тоҷи малики порс ӯро гашт аз таъйиди ҳўр

Ардашер аз хитта доробҷрд оварад зӯр

Мардуми истахр каз шопӯр будандӣ нФўр

Тоҷи рокрднди бахши Ардашер аз роҳи давр

Разм нокарда бишуд шопӯри мискини рўзкўр

Ардашер Бобакон омад зи сосони ёдгор

Буд сосон аз нажоди баҳмани Исфандиёр

Дар замини Форс май гаштанди чандини рӯзгор

Ҳамраҳи гардон шуда ҳарҷо чрогаҳи хостор

Бобаки андари шермардӣ буд марди сад савор

Ҷумлаи андари порси мари дайни Муғонро посдор

Достони корномаи ин чунин гуяд хабар

Кордшир аз пушти доро буду сосонаши падар

Буд сосони худ шубони поики пирӯзгар

Марзбони Ардавони бади попки андари порс дар

Баҳр сосон дид хобии хуши се шаби он тоҷу р

Каз брпилии сипеди оростаи ҷустаи мақар

Шоҳи попии сар ба сари ахтршморонро бхўост

Хобҳои худ якояк гуфташон бе кам вкост

Ҷумлагӣ гуфтанд мардӣ рака дидӣ подшост

ё зи фарзандонаши як тани подшоҳиро сазост

Зонка пелу ҳарасаи оташи давлату дайну дҳост

Хости сосонро ба бар попк взў пурсед рост

Шуд чу аз ин рози огаҳи попки фаррухи нажод

Духтари худро бадви пайвасту ҷоҳ ва мол дод

Ва Ардашери Бобакон аз духтари попки бзод

Попкш омӯзгор овараду прўрдш ба дод

Шуд ба зӯдии Ардашери андари ҳунарҳо Авестоад

Шӯҳрати фарҳангу ҳонгаши андари Эрони аўФтод

Ардашер аз Форс шуд бо ъдтии зии Ардавон

Ҷой додаш Ардавон дар сафи родону гӯон

Дар шикор ва разм шуд ҳамдӯши хайли хусравон

Дар ҳамаи фарҳангу ҳонг аз ҳамгинон сар шуд ҷавон

Ардавон бо хайли баҳр сайд шуд рӯзии равон

Ҳар тарафи ронданди мардони баҳри сайди оҳӯон

Тохти пӯри Ардавони онҷо ки буд он шермард

Гуфт ҳон бар дашт ман рафт ин ҳунари вена кор кард

Ардашераш гуфт гирди кизбу ръноӣии магарад

Он туу тиру камон ва он гӯр ва он дашти набард

Ардавон онҷо шуд ва бартофт зон гуфтори сард

Гуфт бо фарзанди ман ҷўӣии ситезу дору барад ?

Ардашер аз он сухани печиду дам андар кашид

Пеши шоҳаншаҳи ҷуз аз Фрмонбрӣ роҳӣ надид

Сӯии Бобаки нома Эй бинвишт ва кард он ғами падед

Бобак ӯро пандҳо бинвишт ва додаш баси навид

Навҷавон назд сутурони пойгоҳии баргузед

Соз ромиш карду сархуш буд бо ҷом набед

Ҳам дарин аҳволи рӯзии Ардавони подшо

Дар бар худ дошт мари ахтршморонро бпо

Гуфт ҳон байнед рози ахтаронро бармало

Он касони рафтанд ва бинишастанд дар меҳмони саро

Буд бар эшон канизии зи Ардавони фармонраво

Пас бснҷиднди рози ахтаронро борҳо

Он канизакро ба пинҳон буд раҳ бо шермард

Рафту рози ахтаронро дар бар ӯ фош кард

Ардашераш гуфт бояд ҷуст ва раст аз ранҷу дард

Шаб чу харгоҳ сияҳ зад зери тоқи лоҷувард

Зин ниҳоданд аз бар ду тозии асби раҳнавард

Ҳар ду сӯй порс бигирифтанд раҳ бедору барад

Чаҳ рн ки шуд рӯз , Ардавони ҷусту канизакро надид

Ҳам дарони соъати ҳадис рафтан онон шунид

Дар паии онони фаровони тохти лекин кам расед

Пӯр ӯ баҳмани зи малики порс лашкарҳо кашид

Ардашер омад ба дарёи бору манзили баргузед

Ҷяши пӯри Ардавон зон шаҳи шикастӣ сахт дид

Дод адл ва дод дод аз он миёни Нӯшервон

Зон бадви гетии мар ӯро шод шуд рўшнрўон

Давлати Эрони з адлаш ёфт неруӣ ва тавон

Халқро озод кард аз меҳнату злу ҳўон

Кас набӯдӣ дар замони адл ӯ зору навон

Даст дар занҷир адлаш доштӣ перу ҷавон

Зини сухани ҷону дил доно барафрӯзад ҳаме

Ҷаврро зин гуфта хону мони фурӯи сӯзади ҳаме

Подшоҳӣ кин насиҳатро биндўзди ҳаме

Дидаи душман ба тири адли брдўзди ҳаме

Гуфта ин , то хусравонро адл омӯзад ҳаме

Қиссаи онкў ба чунин шоҳи кинтузад ҳаме

Зон шаҳаншоҳон ба охири хусрави парвиз буд

Хусравии ҳушёру соҳиби рой ва бо тмииз буд

Бо забонии нарм , ӯро ханҷарии хўнриз буд

Кишвари андари аҳд ӯ шоиста дар ҳар чиз буд

Лекин ӯро бадгумониҳои хавфомез буд

Венаи гумони бад ба малики андари нифоқи ангез буд

Аз пас марги шҳншаҳи хусравӣ маъдӯм шуд

Хӯни он шоҳаншаҳи доно бар Эрон шавам шуд

Фитнаҳо барпо шуд ва ҳар ҳокимӣ маҳкӯм шуд

Аҳи ин вкоаҳи он дорои марз ва бум шуд

Арсаи айвони касрии ошён бум шуд

Диргоҳии кишвар аз амну амон маҳрӯм шуд

Хайли урёни араб ғолиб наомад дар набард

КохтлоФот бузургон кард бо мо ҳарчӣ кард

Ҳашт бағии зердастони дардҳо бар рӯй дард

Хок ёғӣ шуд куҷои хӯни дил парвиз хӯрд

Чеҳри малик аз қатли озрмӣу пӯрони кишти зард

Зини масоиби теғи ҳиндӣ чӯб шуд дар дасти мард

Эзади Аҳмадро ба шурии мурсал ва маъмур кард

То ба дасти овези шурии хасмро мақҳур кард

Адлу шурӣ буд кони соҳотро маъмур кард

Пӯри ъФонро стбдод аз хилофат давр кард

Ва оли Сафёнро зи малики ин хуи дисирӣ маҳҷӯр кард

Вонкаҳи зинони халқро аз никўӣӣ масрур кард

Оли аббос арча дерии Сайид ва султон баданд

Лек то буданд дасти овези ин ва он баданд

Гуҳи зи туғёни адуии хонагӣ ҳайрон баданд

Гуҳи зи бими фитнаи бегона саргардон баданд

Зон миёнгар чанд тани фармондиҳ кайҳон баданд

Аз раҳи адлу камолу родӣ эҳсон баданд

Худ шунидӣ эй малики ахбори ҳорӯни алрашед

Каз камолу адл ва родӣ бӯда дар гетии ваҳид

Дарга бахшиш нагуфтӣ кин триФаст он телед

Дар раҳ ҷунбиш нагуфтӣ кин қарибаст он баъӣд

Низ Абдуллоҳи мأмўн буд дар дониши Фарид

Хусравӣ карданд бо рӯй хушу бахти Саид

зи амри Маъмуни лашкари тоҳири сӯй Бағдод шуд

Бар амин аз он гуруҳи ҷангҷӯи бидодшд

То таниш дар хок рафт вкшўрш бар бод шуд

Гарчи Маъмунро дил аз қатли амин ношод шуд

Лек худ маликаши зи қайди ҳамсарӣ озод шуд

Марв ва он сомон ба аҳдаши хуррам ва обод шуд

Зон сипас як рӯзи Маъмун рӯй шодӣ баргушод

Низ дар он базми тоҳирро ба хизмат бор дод

Чун ба тоҳир дид , Маъмун баркашид оҳ аз ниҳод

Гавҳари ашкаши зи дарҷи дида дар домон фитод

Гуфт аз тоҳири марои қатл амин омад баҳоад

Пас ба тоҳир дод маншурии зи роҳи дайн ва дод

Рафт тоҳири зии хуросони вондр анҷо дод кард

Вази раҳи эҳсон ва дод он маликро обод кард

Хотири он қавмро аз қайди ранҷ озод кард

Маликро хуррам чу боғи андари ма хурдод кард

Пас ба хутбаи номи Маъмунро ба амд аз ёд кард

Ҳам ба шаб ҷон доду Маъмуни ол ӯро шод кард

Чун Муҳамади онкии тоҳирро бадии сими писар

Шуд қарини айши вгшти азкоркшўр бе хабар

Оли зайди андари рай вгргон бароварданд сар

Ҳам хуросонро ситади ёқӯби Лайс рӯйгар

Пас ба пӯри зайди ҷусти он рўигрзодаҳи зафар

Форсро ҳам дар замони бастад ба неруии ҳунар

Чун шикаста шуд аз анраҳи манзилӣ вопас нишаст

Ҳам дар он манзили зи ранҷ ва дард шуд нолону паст

Пас Халифа кас фиристодаш ки ҷой сулҳ ҳаст

Рӯйгар биниҳод теғу пораи ӣии нони пеши даст

Гуфт кови барраади зи мангар ҷони ман зин ғам нараст

Варна зини теғи афканами даркишвару маликаши шикаст

Гарчи худ бадрӯд гетӣ гуфт бо хории хор

Лек номаш зинда монад андари басити рӯзгор

Худ сазад , зинон агар ҷӯянди шоҳони эътибор

Мкрмти оранди пешу азми созанди ошкор

Кори поси маликро бахшанд бо мардони кор

То ба кор оянд ӣнони рӯзи ҷангу корзор

Азпс ӯ ъмрўлис омад буруни зии систон

Рафт шери систон дар ҷанд шопӯр аз миён

Бар хуросону Ироқу порс то Мозандарон

Вомдши маншури шоҳӣ аз Халифа тозён

Будаш андари назми лашкари сирати Нӯшервон

Буд шоҳӣ бар дилу лшкркшу бсёрдон

Ваон амирони хуросону бузургони Ироқ

Маликро дарёфтанд аз фари адлу иттифоқ

Мамлакатро оли сомони бози ҷустанд аз вифоқ

Вази диҳиши Маҳмӯд ғозӣ ёфт аз шоҳони сбоқ

Низ худ вайрон ва бебунён шуд аз кибру нифоқ

Давлати масъӯд ва он оростаи коху равоқ

Чун сари сомониён аз моўроء алнҳр хост

Ҳам хуросону раии вгргони мар ӯро гашти рост

Гуфт як тан эй малики санги хароҷ рай ҷудост

Ҳам фузунаст аз дигар меъёрҳо вена кӣ равост

Подшоҳи додгари меъёри вайро бозхост

Бо дигар меъёрҳо санҷиду афзӯняши кост

Худ чунин буданд он шоҳон бо тоҷу кулоҳ

Маликро ореи малик бояд чунин дорад нигоҳ

Ганҷи бахшӯданад ва афзуданд бар хайлу сипоҳ

Малик бигирифтанд ва барбастанд бар бегонаи роҳ

То ба ҳангоми Муҳамад , хусрави хоразми шоҳ

Гашти ин малики қадим аз ғифлати султони табоҳ

Маликро Чингизи худ аз толеъ маймун гирифт

Каз раҳ ёсо гирифт ва аз раҳ қонӯн гирифт

Дар паии иҷрои ёсои пешӣ аз гардун гирифт

Хӯни онро рехти кӯи ёсоӣ дигргўн гирифт

Буд ҳҷоми табиат , зон биёмад хӯн гирифт

Сайли хӯни куштагонаши бешӣ аз Ҷайҳун гирифт

Шуд чаро Хоразмшоҳ аз ваии гурезон , эй дареғ

Бо чунон лашкар ки будаш зери фармон , эй дареғ

Монад бесардор аз ин маънии хуросон , эй дареғ

Зон қабл ҷонҳои ширини гашти қурбон , эй дареғ

эй дареғи он малик ҳамчун боғи ризвон , эй дареғ

Кончнон шуд дркФи куффори вайрон , эй дареғ

Шуд сипас аўктои қоони мамлакатро пишбр

Буд султонии Кариму подшоҳии додгар

Сяти адлу ҷӯад ӯ шуд дар ҳамаи китии смр

Дар ҷҳондорӣ ва шоҳӣ дошт ойин дигар

Кард ободи ончӣ вайрон кард пеш аз ӯ падар

Зон падар нашигифт агар ояд чунин фаррухи писар

То гуҳӣ кин малик дар чанг ҳлокўхон фитод

Аз муғулони рахнаҳо дар кишвар Эрон фитод

Низ аз ӯ мстъсми андари панҷа хизлон фитод

Малики асмъилён дар аҳдаш аз бунён фитод

Ҷои бӯмон буд то дар панҷа ғозон фитод

Зини малики осоишии даркишвар вайрон фитод

Сарвар аҳрор Эронанд , оли сурбдор

Каз фишор зулм ошуфтанд андари сабзивор

Шаҳр Найшобӯр бигирифтанду баси шаҳру диёр

Вази даҳоқин лашкарӣ карданд берун аз шумор

Баъди тғотимўри Чингизӣ ба гиреҳгони шаҳриёр

Ва охирин хирси муғул ӯ буд дар ин марғзор