Қоли аллоҳи таъолӣ : « Фозои сӯи итаҳу нафхати фӣаи ман рӯҳии Фқъўои ?лаи соҷдин »
Ва қол алнабӣ слии аллоҳи алайҳу силам : « ани халқи аҳдкми иҷмъи фии батни ИМАи арбаъӣни иўмои сами икўни ълқаҳ мисли злки сами икўни мзғаҳ мисли злки сами ибъси аллоҳи алмалики борубъи калимот » қол : « иқўли актби ризқау амалау аҷала ва шқёам съидои сами инФхи фӣаи алрўҳу ани аҳдкми лиъмли баъамали аҳли алҷнаҳ ҳатто икўни мо байна ва байнҳо алои зроъи Фисбқи алайҳи алкитоби Фихтми ?лаи баъамали аҳли алнори фӣади хулҳоу ани аҳдкми лиъмли баъамали аҳли алнор ҳатто ҳобинаҳ ва байнҳо алозроъи Фхтми ?лаи баъамали аҳли алҷнаҳи Фидхлҳо . Ҳадиси муттафиқи алии сиҳҳата »
Бдонк чун тасвияи қолаб бкмол расед худованди таъолӣ чунонк дар тахмири тинати одами ҳеҷ касро маҷол надода буду бхдоўндии хеши мубошири он буд дар вақти таъаллуқи рӯҳи бқолби ҳеҷ касро муҳаррам надошт бхдоўндии хеши бнФхи рӯҳ қиём намӯд . Дар ӣнҷои ишоратии латифу бишоратӣ шарифаст ки рӯҳро дар ҳимояти бадарғаи нафхаи хоси миФрстд яъне ӯро аз аъло маротиби олами арвоҳ ба асфали даракоти олами аҷсоми миФрстми масофатӣ баъӣдаст вдўст ва душман бисёранд набояд ки дарин манозил вмроҳл бадвасту душман машғӯл шаваду маро фаромӯш кунад вози завқи инсӣ ки дар ҳазрат ёфтааст маҳрӯм монад ки роҳзанон бар роҳ бисёранд зи душманони ҳасуду зи дӯстони ғаюр чун асари нафхаи мо бо ӯ буд нагузорад ки завқи инси мо аз коми ҷон ӯ баравад то ӯ дар ҳеҷ мақоми бҳичи дӯсту душман банд шавад .
Дигари онки рӯҳро бар сесад ва шаст ҳазор олами рӯҳонӣу ҷисмонии мулкӣу малакӯтии гузар хоҳем дод вдр ҳар олам ӯро нзлӣ андохтаему ганҷӣ аз баҳр ӯ дафин карда то он рӯз ки ӯро дар сФли олами аҷсом бхлоФт фиристем ин нзлҳо ва ганҷҳо бо ӯ равон кунем . Барон хзоину дФоини касро итилоъ надодаем « мо ашҳдтҳми халқи алсмўоту аларз » ҷумлаи ман ниҳодаам ман донам ки чаҳ ниҳодааму куҷо ниҳодаам ва чун ниҳодаам ва ман донам ки ҳаряк чун бирабоед гирифт ?
Дар ҷумлаи мақомоти далелу раҳбари рӯҳи манам то он ҷумла бар вай арза кунам ва аз хзоину дФоини онч ӯро дарон олам бакор хоҳад омад бадви даҳуму ончи дигари бораи буқати муроҷиат бо ин ҳазрат ӯро дарин мақом бакор шавад бигзораму тлсмотӣ ки аз баҳри назари ағёри дарин роҳ сохтаам то ҳар муддаии бгзоФи бад-ӣни ҳазрат натавонад расед боӯ намояму бндгшоҳоӣ он бирав арза кунам то буқати муроҷиат роҳ бирав осон гардаду зои масолеҳу мФосдроаҳ ӯро бохабар кунам .
Дигари онк чун рӯҳро бхлоФти миФрстму вилояти мибхшм ва муддатӣаст то овоза « ании ҷоъили фии алрзи Халифа » дар ҷаҳон андохтаам ҷумлаи дӯсту душмани ошноўи бегонаи мунтазири қудум ӯ мондаанд ӯро бо ъзози тамом бояд фиристод . Муқаррабони ҳазрати худовандиро фармӯдаам ки чун ӯ бтхти хилофати бншиндҷмлаҳи пеши тахт ӯ саҷда кунед бояд ки асари эъзозу икромҳо бар ваии бибинанд то кор дар ҳисоб гиранд .
Пас рӯҳи покро баъд аз анки чандини ҳазор сол дар хилвати хонаи ҳзираҳи қудс аз бъиноти бароварда буд ва дар мақом бе воситагии манзури назар аноят бӯдау одоби хилофату шароиту русуми ниёбат аз худованду мнўби хеши гирифта ки то нойибу Халифаи подшоҳи умрӣ дар ҳазрати подшоҳи тартибу русуми ҷҳондории нёмўзди аҳляти ниёбату хилофати наёбад бар мураккаби хос «у нафхати фӣа » савор карданд .
Ҳам ақли давида дар рикобаш
Ҳам ишқи хазида дар паноҳаш
Маи тоски гардани самандаш
Шаби турраи парчами сиёҳаш
Ва бо халъати азоФти ёء « ман рӯҳӣ » бар ҷумлагии мамолики рӯҳонӣу ҷсмониш убӯр доданд ва дар ҳар манзилу марҳалаи ончи зубда буду ҷумлагӣу хулосаи дФоину захоири он мақом буд дар мавкиб ӯ равон карданду ӯро дар мамлакати инсоният бар тахти қолаби бхлоФти бншонднд ва дар ҳоли ҷумлагии млооълӣ аз Каррӯбӣу рӯҳонии пеши тахт ӯ бсҷдаҳ даромаданд ки « Фсҷди алмлоӣкаҳи каллаами аҷмъўн » . Ҷабраилро барон даргоҳи бҳоҷбӣ фурӯ доштанду Микоилро бхознӣ . Ҷумлаи малику фалак ҳар касеро барин даргоҳи бшғлӣ насб карданд .
Хостанд то тамҳиди қоида сиёсат кунанд ва яке робрдори кашанд то дар малику малакӯт касе дигари дами мухолифати ин хилофат наёр зад . Он мағрури сиёҳи гилӣми рака вақте бФзўлӣ бе иҷозати дуздидаи бқолби одам дар рафта буд ва бичишам ҳақорат дар мамолики хилофат ӯ нгрстаҳу хоста то дар хазонаи дили одам нақбӣ занад муяссар нашуда ӯро бтҳмт дуздӣ бигирифтанд ва ба расан шақоват барбастанд то вақти суҷуди ҷумлаи млоикаҳ саҷда карданд ӯ натавонист кард . Зирок ба расани шақовати он рӯзаши бастанд ки бедастурӣ дар корхонаи ғайби рафта буд .
Дар ривоят меояд ки чун рӯзи қиёмати халқро бар арсаи ърсот ҳозир кунанд нурӣ аз анвори худовандии табораку таъолӣ таҷаллӣ кунад ҷумла хилоиқ хоҳанд ки суҷуди оранд ҳар кас ки дар дунёи ҳақро саҷда бардааст бсҷўди раванд ва онҳо ки суҷуди ҳавоу дунё ва батон бардаанд саҷда натавонанд кард зироки сароишон ба расани шақовати он рӯз барбаста буданд ки саҷда ҳақ накарданд . Аммо он расанро имрӯз бичишам зоҳир натавон дид ҳар крои чашми ботини кушода буд бинад лоҷарам дар банд он шавад ки бмқрози тавбау истиғфори онро бугсалад ва агар имрӯзи нгслд ҳамчунон бастаи бслослу ағлоли фардо ӯро ббозор қиёмат бароваранд « азои лоғлоли фии аъноқҳму алслосл » онҷо зоҳир шавад .
Пас сроблиси пурталбиси он рӯз барбастанд ки аз миёни ҷумлаи млоикаҳ густохӣ кард ва бе иҷозати бкорхонаҳи ғайб дар рафту мухолифати фармон « лондхлўои буют алнабӣ алои ани иўзни лакам » кард лоҷарам ба расани қаҳр сараш барбастанд то саҷда одам натавонист кард ки « алои Иблиси абӣу асткбр »у халқ чунон пиндоранд ки абоу истикбор дар вақти саҷда буд балии сӯрати он буқати саҷда буд ки бмсобти самара шаҷарааст аммо ҳақиқати он абоу истикбор ки бмсобт тухмаст он рӯз дар замин шақоват афтод ки аз риояти адаб або кард ва беиҷозат дар корхона ғайб рафт ва чун берун омад истикбор кард вагуфт « халқи мҷўФои лои итмолк » . Бичишам бузургӣ бахуд нагирист ва бичишам ҳақорати бхлиФаҳи ҳақи он тухмаши брўзгор парвариш ёфт . Самараи он або восткбор омад буқати саҷдаи лоҷарам ҳам барон расан шақоват бидор лаънаташ бар кашиданд ки «у ани алейк лаънатии илои явми аддӣн » ва барин дор то қиёми алсоъаҳи бсёсти бгзоштнди бал ки то абдолободи азин дор фурӯ нагиранд то баъди азин дар ҷумлаи мамолики кас Зуҳра надорад ки бо Халифаи ҳақи қадами биҳрмтӣ наад ва ҳар анки мтобъти Иблиси дарин мамлакат кунад ӯро бо ӯ ҳам дар як силки кашанд ва бдўзх фиристанд ки « лои млони ҷаҳаннами мнмку ммн тбък манеҳам аҷмъин » .
Овардаанд ки чун рӯҳи бқолб одам даромад дар ҳоли гирди ҷумлагии мамолики бадани баргашти хонае баси зулмоне ва бо ваҳшат ёфт баннои он бар чаҳор асл мтзоднҳодаҳ донист ки онро Бақоӣ набошад . Хонае танг ва торик дид чандини ҳазор ҳазор ҳашароту мўзёт аз ҳаёту ъқорбу съобину анвоъи сбоъ аз шеру юзу палангу хирсу хӯк ва аз анвоъ бҳоем хару гову асбу астару уштуру ҷумлагии ҳайвоноти бикдигр барме омаданд ҳаряки бадви ҳмлтии бурданд ва аз ҳар ҷониб ҳар яке захмӣ мезаданду бўҷҳӣ эзое мекарданду нафаси саги сифати ғариби душмании оғози ниҳод ва чун гург дар вай меафтод .
Рӯҳи пок ки чандини ҳазор сол дар ҷавори қурби раби Алъоламин бсдҳзори ноз парвариш ёфта буд аз он ваҳшатҳо неки мстўҳши гашти қадари инси ҳазрати иззат ки то ин соъат нмидонст бидонаст неъмати висолро ки ҳамеша мустағриқи он буду завқ он намеёфту ҳақи он нмишнохт бишнохт оташи фироқ дар ҷонаш муштаал шуд дӯди ҳиҷрони басараши баромад . Гуфт байт
Даии мо ва майу айши хуш ва рӯй нигор
Имрӯзи ғаму ғарибӣу фурқати ёр
эй гардиши айём ! туро ҳар ду яке аст
Ҷон бар сари имрӯзи нуҳуми даии бози ор
Дарҳол азон ваҳшати ошёни баргашту хост то ҳам бидон роҳ боз гардад .
Азмами дурусти гашт кзинҷо кунам раҳил
Худ омадан чаҳ буд ки поем шикастаи бод
Чун хост ки бозгардад мураккаби нафха талаб кард то бар нишинад ки ӯ пиёда нарафта буду савори омада буд . Мураккаб наёфт неки шикаста дил шуд . Бо ӯ гуфтанд ки мо аз ту ин куштаи дилии митлбим . Қабз бар вай муставле шуд оҳӣ сард баркашид . Гуфтанд мо туро аз баҳри ин оҳ фиристодаем . Бухори он оҳи ббоми димоғ ӯ баромади дарҳоли атсае бродм афтод ҳаракат дар вай пайдо шуд дида багушӯд Фрохнои олам сӯрат бидид равшании офтоб мушоҳида кард . Гуфт « Алҳамдулиллоҳ » хитоби иззат дар расед ки « ирҳмки рбк » завқи хитоб бҷонш расед андаки сукӯнатӣ дар вай падед омад .
Амоҳри вақт ки аз завқи қурбату инси ҳақи брондишидӣу Фрохнои фазои олами арвоҳу зқаҳҳоӣ ки бевосита ёфта буд ёд кардӣ хостӣ то қФси қолаби бишиканаду либоси обу гули брхўд пора кунад . байт
Он булбули маҳбӯс ки номаш ҷон аст
Дасташи бшкстн қФс ме нарасад
Ҳамчинонкии атфолро бчизҳои рангину овози знглаҳу нақлу миваи машғӯли кнндодмро бмълмии млоикаҳу суҷуди эшону бурдани босмонҳо ва бар минбар кардану гирди осмонҳо гардонӣдан ва он қиссаҳои маърӯф ки гуфтаанд машғӯл мекарданд то бошдкаҳ қадре ноираҳи оташи иштиёқ ӯ бҷмоли ҳазрати таскини пазирад ва бо чизеи дигар инс гирад ва он ваҳшат аз вай зоил шавад . ӯ бзбон ҳол мегуфт байт .
Ҳаргиз нашавадӣ бути бгзидаҳи ман
Меҳрати зи дилу хаёлат аз дидаи ман
Гар аз пас марг ман биҷӯе ёбӣ
Меҳри ту дар устихони пусидаи ман
Хитоб мерасед ки эй одами дрбҳшти рӯ ва сокин биншину чунонкӣ хоҳӣ мехур ва мехусб ва боҳар ки хоҳии инси гир « ё одами искани анату зўҷки алҷнаҳу кломнҳои рғдои ҳайси шӣтмо » . Ҳар чанд мегуфтанд ӯ мегуфт : байт
Ҳошо ки дилам аз ту ҷудо донад шуд
ё бо каси дигари ошнои дондшд
Аз меҳри ту бугсалад кро дорад дӯст
Вази кӯй ту бугзарад куҷо хоҳад шуд ?
Чун ваҳшати одами ҳеҷ кам нмишд ва бо каси инси нмигрФти ҳам аз нафас ӯ ҳавворо бёФриди вдри канор ӯ ниҳод то бо ҷинси хеш инс гирад » «у ҷаъли минҳои завҷҳо лискни илоҳо »
Одам чун дар ҷамол ҳавво нагирист партави ҷамол ҳақ дид бар мушоҳидаи ҳавво зоҳир шуд ки « кули ҷамили ман ҷамоли аллоҳ » завқи он ҷамоли бозёфт . гуфт
эй гул ! ту биравӣ дилрабоеи Монӣ
Вай май ту зёри ман биҷои Монӣ
Ваии бахти ситезаи кор ҳар дам бо ман
Бегонатарӣ бошноиии Монӣ
Бар буии он ҳадиси бшоҳд бозӣ даромад чндонки завқи он муомила боз ёфт сифати шаҳват ғолиб шуд ки комилтарин сифатӣаст ҳайвонӣу бузургтарин ҳиҷоб аз он хезаду дигари сифоти ҳайвонии бхўш хӯрдану хуш хуфтан ғалаба гирифт ҳуҷб зиёдат шуду инси ҳазрати нуқсони пазируфт чаҳ бмқдори онк аз лаззоту шаҳавоти ҳайвонии нафаси одамӣ завқ меёбад бо он инс мегирад ва бидон миқдори инси ҳақ аз дил ӯ кам мешавад чандон инс падед омад одамро бо биҳишту лаззоти он ки чун ибтилои шаҷара дар миён омад ки « влои тқр бо ҳзаҳи алшҷраҳ » Иблис ӯро бмлк биҳишт битавонаст фирефт ки « ҳилли адлки алии шаҷараи алхлдўи малики лои иблӣ » то хлўди биҳишту малики он бар ризои ҳақи баргузед ва бигуфт шайтон аз ғояти ҳирси фармони рҳмни бгзошт .
Дарҳоли ғайрати ҳақ тохтан оварад ки : эй одами туро на аз баҳри таматтуъоти нафсонӣу маротеъи ҳайвонӣ офарӣдаем ? « аФҳсбтми анмои хлқнокми ъбсоу анкми алинои лои ртҷъўн » хавф онаст ки ин чаҳ ним рӯзат дар биҳишти бгзоштиму ҳуҷб фурӯ гузоштем то моро чунин фаромӯш кардӣу бғири мо машғӯли гаштӣ ва инс гирифтӣ ва бефурмоне кардӣ ва аз шаҷара бихӯрадӣ агар худ як рӯзат тамом бигзорам якбораи моро фаромӯш кунӣу ягонагии ббигонгӣ мубаддил кунӣ ва аз мо ва аз лутфи мо ҳеҷ ёд наёрӣ . байт
Ёрӣ ки ҳамеша дар вафои мо буд
Кораши ҳама ҷустани ризои мо буд
Бегона чунон шуд ки нмидонди кас
Кӯ дар ҳамаи умри ошнои мо буд
эй одам аз биҳишти беруни рӯ вае ҳавво азу ҷудои шӯ « аҳбтўои минҳои ҷмиъо » эй тоҷ аз сар одам бархез эй ҳала аз тан ӯ даври шӯ эй ҳурони биҳишти одамро бар дафи ду равия бизанед ки «у ъсии одами р ба Фғўӣ » ин чист ? санги маломат бар шиша саломат мезанему равғани худпарастии одамро бар замини мазаллати убудийяти миризими теғи ҳиммати ӯро бар санг имтиҳон мезанем . байт
Ин кӯй маломатасту майдони ҳалок
Венаи роҳи мқомрони бозандаи пок
Мардӣ бояд қаландарии домани чок
То бар гузарад ъёрўору чолок
Чун одамро сари бад-ӣни ваҳшати сарои дрдоднд аз ёру пайванд ҷудо карда
На ҳмнФсӣ на ҳамдамӣ на ёрӣ
Мушкили дардии турфаи ғамии хуши корӣ !
Чун бар ин қоидаи рӯзӣ чанд саргардони бгшт фарёдрасӣ надид ҳам бо сарваради дард аввал омад . Бози муаллими ғайби таҳтаи абҷади ишқи нахусташ дар набшат
Таҳтаи ишқ дар нбштми боз
Дар набейс эйнигор таҳтаи ноз
То бар устод ошиқӣ хонем
Рўзкӣ чанд бози нозу ниёз
Дигари бораи гилӣми дард дар барандохт « рбнои злмно » оғози ниҳод . Гуфтанд эй одам
Ое бар ман чу бози Монии зи ҳама
Маъшуқаи рӯзи бенавоӣати манам
Гуфт худовандо марои ин сари гирдоне ҳаме боист то қадари алтоф ту бидонам ҳақи худовандӣ ту бишносам марои ин мазаллату хорӣ дар хур буд то мартабаи эъзозу икроми ту бози байнам ва бидонам ки бо ин муштии хоки лутфи худовандӣ чаҳ фазлҳо кардааст вози кадоми даракати бкдоми дарҷати расонидау ташриф « хлқтки фарди алФрд » арзонӣ доштау бғирти пайванд аз ағёри бурӣда ки « кун лии акни лак » . Пас имрӯзи ъоҷзўор ба дар карами ту бозгаштам ва агарчӣ забони узрам гунг аст мегӯям байт
Рӯзии ду сегар битў шикеб оварадам
Сад узри латиф длФриб оварадам
Ҷонои зи ғамати сар бншиб оварадам
Дарёб ки пой дар рикоб оварадам
Дарин тазаррӯъу зории одамро бароятии муддати чаҳорсад соли саргаштау дидаи бхўни дили оғиштаи бгзоштнду иззати рубубият аз кибриёу азимат бо ҷони мустаманду дил дрдмндодм мегуфт : ман троози муштии хок залил биёфрианаму бъзт аз млоикаҳ муқарраб баргузинаму турои маҳсуду масҷуди ҳамаи гардонаму ҳазрати кибриёро дар маърази эътироз « атҷъли фӣҳо « орму ъзозилро аз дӯстии ту душмани гирам ва дар пеши тахти хилофат ту бурдор лаънаташи кашаму бтрки як саҷдаи ту саҷдаҳои ҳафтсад ҳазор сола ӯро ҳбоءи мансури гардонаму бзрбт « Фохрҷи минҳо » аз ҷавори худ давр кунам ту шукри ин неъматҳо нгзорӣу ҳақ ман нашиносӣу қадар худ ндонӣу душманро дӯстгирӣу дӯстро душмани донеу маро ва худро дар забони дӯст ва душман андозӣ . Лоҷарам чун стўти қаҳҳории мо бар қазия « влӣни кФртми ани азобии лшдид » дастбурд бинмоед бояд ки дар садумати аввали бсбри пои дорӣу чин дар абрӯ наёрӣ ки « алсбр ъанд алсдмаҳи алаввалӣ » . Байт :
Рӯзӣ ки замона дар наҳайбат бошад
Бояд ки дар ани рӯз шикебат бошад
Бад низ чу нек дар ҳисобат бошад
На пой ҳамеша дар рикобат бошад
Одами он дами бнгзошту бози илми аҷз бар афрошту бқлми ниёз бар саҳифаи тақсири сӯрат аъзор менигошт ва бо дили бирёну дидаи гирёни забон ҷонаш мегуфт : байт
Кретау акирӣ эй рӯи сом ӯ сар
Ананд мӯем ки киру лоам ӯ сар
Артми аҷи вар бароне вари ббсрм
Миёни аҳномаҳи дорони хоми аўср
Худовандо ! боз дидам ки ҳама оҷизему қодири туе ҳама фонӣему боқии туе ҳама дармондаему фарёдраси туе ҳамаи биксиму кас ҳар каси туе онро ки ту бардоштӣ Маяфкан ва онро ки ту нигоштӣ машкан азиз карда худро хор макун шодии парвардаи хешро ғмхўор макун чун бар гирифтӣ ҳам ту бидор моро бо мо бнгзору бад-ӣни бихрдгии маъзӯри дор ки ин тухми ту куштае ва ин гул ту сириштае . байт
Агар боз хораст худ кушта Эй
Вагар парниёнаст худ ришта Эй
Чун зории одам азҳд бигузашту сухани бад-ӣни сар ҳад расед офтоби иқбол « Фтлқии одами ман рабаи калимоти Фтоби алайҳ » азин матлаъ тулӯъ кард шаби диҷўри идбори фироқро субҳи содиқи саодат висол бидамед вози алтофи рубубияти бъбўдити одам хитоб расед
Бози ой каз онч будӣ афзӯн бошӣ
Врто бкнўн набӯдӣ акнӯн бошӣ
Онӣ ки буқати ҷанги ҷонӣу ҷаҳон
Бингар ки буқати оштӣ чун бошӣ
« мзии мо мзӣу астأнФи алўди бинно » бифармуд то ббдли овоза «у ъсии одами рабаи Фғўӣ » мунодӣ « ани аллоҳи астФии одам » бъолми баромаду дабдаба « сами аҷтбиаҳи рабаи Фтоби ъиаҳу ҳудо » дар малик ва малакӯт афтод .
Ҳам карами худовандӣ аз баҳри дӯсту душмани узрхоҳи ҷурм ӯ омад ки « фансӣ ва лам наҷад ?лаи ъзмо » баъд аз ин ҳамаи забони таън дар ком кашиду меҳри адаб бар лаб хомӯшӣ наед взнгори инкор аз чеҳраи оинаи ин кор бурдоред .
Маъшуқа басомон шуд то боди чунин бод
Куфраши ҳама имон шуд то боди чунин бод
Ллаҳ дар алноӣботи ?фонҳо
Сдءи аллӣому сайқали алоҳрор
Он тасарруфоти гӯногӯн чаҳ буд ? одамро дар хилофат парвариш медодему нуқтаи муҳаббат ӯро дар ин ибтилоҳо бкмоли мирсонидм . « ани алблоءи муваккили болонбёءи сами болоўлёءи Фоломсли Фоломсл »у слии аллоҳи алии Муҳамаду ?алаи аҷмъин .