Бидон ки дар самоъи се чиз бояд нигоҳ дошт : замону макону ихвон . Ки ҳар вақт длмшғўлӣ бошад ё вақти намоз буд ё вақти таом хӯрдан ва ё вақте буд ки дилҳо бештари пароканда буд ва машғӯл бошад , самоъ бефоида буд .
Аммо макон чун роҳ гузарӣ бошад , ё ҷое нохушу торик буд ё ба хонаи золимӣ буд , ҳамаи вақти шӯрида буд .
Аммо ихвони он буд ки ҳаркии ҳозир буд аҳли самоъ буд . Ва чун мутакаббирӣ аз аҳли дунёи ҳозир буд ё қроӣ мункир бошад ё мутакаллифии ҳозир буд ки вай ҳар замон ба такаллуфи ҳол ва рақс кунад ё қавмӣ аз аҳли ғифлат ҳозир бошанд ки эшон самоъ бар андеша ботил кунанд ё ба ҳадиси биҳдаҳ машғӯл бошанд ва ба ҳар ҷонибӣ менигаранд ва ба ҳурмат набошанд ё қавмӣ аз занон назорагӣ бошанд ва дар миёни қавм ҷавонон бошанд , агар аз андешаи якдигар холӣ набошанд , ин чунин самоъ ба кор наёяд . Маънии ин ки ҷунайд гуфтааст ки дар самоъи замону макону ихвон шартаст инаст .
Аммо нишастан ба ҷое ки занони ҷавон ба назора оянду мардон ҷавон бошанд аз аҳли ғифлат ки шаҳват бар эшон ғолиб буд , ҳаром буд ки самоъ дар ин вақти оташи шаҳват аз ҳар ду ҷониб тез кунад . Ва ҳар касе ба шаҳват ба ҷонибӣ нигарад ва бошад низ ки дил овехта шавад ва он тухм бисёре фисқ ва фасод шавад . Ҳаргизи чунин самоъ набояд кард .
Пас чун касоне ки аҳл самоъ бошанд ва ба самоъ нишинанд , адаб онаст ки ҳамаи сар дар пеш афкананд ва дар якдигар нанигаранду дасту сари нҷнбоннд ва ба такаллуфи ҳеҷ ҳаракат накунанд балки чунон ки дар ташаҳҳуд намоз нишинанду ҳамаи дил бо ҳақ таъолӣ доранду мунтазир он бошанд ки чаҳ футуҳ падед ояд аз ғайбат ба сабаби самоъу хештан нигоҳ доранд то ба ихтиёри брнхизнд ва ҳаракат накунанд ва чун касе ба сабаби ғлбот ваҷд бархезад бо вай мувофиқат кунанд , агар дастораш биафтад дасторҳо бунаад ва ин ҳама агарчӣ бидъатаст ва аз саҳоба ва тобеъин нақл накардаанд , лекин на ҳарчӣ бидъат буд нишоед ки бисёр бидъат некӯ бошад ки шофиӣ мегуяд , « ҷамоат дар троўиҷи вазъи умри разии аллоҳ анҳуаст . » ва ин бидъатӣ некӯаст . Пас бидъати мазмуми он буд ки бар мухолифати суннатӣ буд , аммо ҳасани халқу дили мардумони шод кардан дар шаръ Маҳмӯдаст . Ва ҳар қавмиро одатӣ бошад ва бо эшон мухолифат кардан дар ахлоқи эшон бдхўиӣ бошад . Ва расӯл ( с ) гуфтааст , « холиқи анноси бохлоқҳм . Бо ҳар касе зиндагонӣ бар вифқи одату хуй вай кун » , чун ин қавми бад-ӣни мувофиқат шод шаванд ва аз ин мухолифат мстўҳш шаванд , мувофиқат аз суннат буду саҳобаи мари расӯл ( с )ро бар пои нхостндӣ ки ваии онро кора буд , лекин чун ҷое одат бинад ки брнохстни мувҳиш буд , бархестан бар пои дилхуширо аўлитр ки одати араб дигарасту одати аҷами дигар , валлоҳи аълам .