Қавлаи таъолӣ : исӣлўнки мо зои инФқўни алоиаҳ . . . Фармон омад дар қуръон чанд ҷойгаҳ ки أнФқўои ммои рзқкми аллоҳу أнФқўои ммои рзқнокм нФқт кунед , ва аз ончии шуморо рӯзӣ кардем чизе берун диҳед , пурседанд ки чаҳ диҳем ? ва чанд диҳем ?у фаро ки диҳем ? ва ин прсндаҳ гӯйанд ки Амри бен алҷмўҳ бӯда дарин оят ҷавоб омад ки фаро ки диҳед : гуфт ҳар чаҳ нФқт кунед аз моли хайри ӣнҷои бмънӣ моласт , Фллўолдин яъне алии алўолдин , ибтидо ба падар ва модар кунед , ва ин яке дар нФқоти воҷиби мансӯхи гашт , акнӯн нафақаи падару модар бар фарзандон воҷибаст ,у зкоаҳу садақау васияти эшонро ҳаром . Далели қуръон бар вуҷуби нафақаи падар ва модар онаст ки гуфт :у қзии рбки أлои тъбдўои إлои إёҳу болўолдини إҳсоно ва ман алоҳсони алонФоқи ъалиҳумо .

Ва далел суннат онаст ки Мустафои слии аллоҳи алайҳу ?ала ва силам гуфт : « ани атиби мо иأкли алрҷли ман касабау ани валадаи ман касаба .

Ва алأқрбину хешовандон яъне эшон ки на ворисонанд , ва фозилтар онаст , ки эҳсон бо пайвастагӣ хеш кунад ,у садақа боишон диҳад , агар чаҳ бо эшон бхсўмт буд , ки Мустафои слии аллоҳи алайҳу ?ала ва силам гуфт : « афзали алсдқаҳи алии зии алрҳми алкошҳ » .

Ва маймунаи бинт алҳорс гуфт : « ё расӯли аллоҳи аътқти ҷорӣаи лии Фқоли слии аллоҳи алайҳу ?алау силами оҷрки аллоҳ аммо анки луи аътитҳои ахўолки кони аъзами лоҷрк . Ва қоли слии аллоҳи алайҳу ?алау силами лзинби амрأаҳи абди аллоҳи бен масъӯд : зўҷку влдки аҳқи ман тсдқти алайҳим .

Ва алитомӣу падари мурдагони но .

Қол алнабӣ слии аллоҳи алайҳу ?алау силам : « азои бкии алитими аҳтзи арши арраҳмони лбкоӣаҳ » Фқоли аллоҳи ъзу ҷли ллмлоӣкаҳи ман абкии абдӣу анои қабзати абоау воритаҳи фии алтроб ? қоли Фтқўли алмлоӣкаҳ эй раб ! лои илми лно , Фиқўли аллоҳи лмлоӣктаҳи ашҳдкми анаи ман ирзоаи арзитаҳ »

Ва қоли слии аллоҳи алайҳу ?алау силам « коФли алитими ?ла ӯ лғираҳ , аноу ҳўи кҳотини фии алҷнаҳ яъне алсбобаҳу алўстӣ »

Ва алмсокину даравишон ва мискин онаст ки харҷи муҳими вай аз дахл беш буд ,у кифояти як сола тамом надорад , ҳар чанд ки саройу ҷомаи зарурату фаршу хнўр хона дорад ва бидон муҳтоҷаст , ҳам мискин буд .

Абӯи Саид хидрӣ гуфт : аҳбўои алмсокини фонии самъати расӯли аллоҳи слии аллоҳи алайҳу ?алау силами иқўл « аллоҳами аҳинии мскино !у амтнии мскино !у аҳшрнии фии зумраи алмсокин ! »

Ва ибни алсбил меҳмонаст агар сафарӣ бошад ва агар ҳзрӣ ,у ҳақи меҳмони дории се рӯзаст , чун азин се рӯз бар гузашт маърӯф бошад ,у кули маърӯфи садақа ва мо тФълўои ман хайри Фإни аллоҳ ба алӣам ва ҳар чаҳ ҳазина кунед дар вуҷӯҳ бар ,у масолеҳ ,у эҳсон бо мардумон , худои бидонади он аз шумо , яъне ки бар шумораду бон подош диҳад , ҳамчунонаст ки гуфт : Фмни иъмли мисқоли зарраи хирои ираҳ эй ирии алмҷозоаҳи алайҳ . Қоли абӯи ҷаъфари ириди ибни алқъқоъ « насахт алзкоаҳи кули садақаи фии китоби аллоҳи таъолӣ ,у насхи шаҳри рамазони кули савм ,у насхи збоҳаҳи алозҳии кули забҳ .

Кутуби алайкуми алқтоли алоиаҳ . . . Мусулмононро даҳ сол бимикау рӯзгории бмдинаҳи боърозу сФҳи миФрмўднд , охир фармон омад бқтол , аввал фармон омад ва фариза кард ки як мусулмон бо даҳ кофари бози корд , ва баҷанг бистад ,у пушти надиҳади бҳзимт , он бар мусулмонон душвор омад ки савоби қаттол низ нашунида буданд ва бо зиндагонӣу дӯстии ҷони гроӣиднд , ин оят омад ки : кутуби алайкуми алқтолу ҳўи караи лаками қавмӣ муфассирон гуфтанд ин ҳукми саҳобаи расӯли рости алӣ алхусус , дуни ғайриҳам , аз ӣнҷост ки ибни ҷриҳи аторо гуфт , ки бҳкми ин ояти ғзў бар ҳамаи мусулмонон воҷибаст ? қоли ло , кутуби алии аўлӣки ҳинӣз »у қавмии зоҳири оят бар кор гирифтанду ғзў бар ҳамаи мусулмонони воҷиби диданд , илои қиёми алсоъаҳ ва мо

Рӯй ан алнабӣ слии аллоҳи алайҳу ?алау силами идли алайҳ , қол : слоси ман асли алоямон : алкФи ъмни қоли лои илоҳи алои аллоҳ , лои нкФраҳи бзнбу лои нхрҷаҳи ман алисломи баъамал ,у алҷҳоди мози мнзи бъснии аллоҳи ъзу ҷли илои ани иқотли охири умматии алдҷоли лои ибтлаҳи ҷавру лои адлу алоямони болоқдор ,у қоли ман лами иғзўи лами иҳдс нафса болғзў , моти алии шуъбаи ман алнФоқ .

Ва қавли саҳеҳу мазҳаб машҳур онаст ки ҷиҳоду ғзўи фарз кифоятаст на фарзи айн , азои қом ба ман Фӣаҳи кифоя , сиқти алФрзи ани албоқӣ , кҳзўри алҷнозаҳу ради ассалому тшмити алъотс .

Аҳл маъонӣ гуфтанд :у ҳўи караи лаками ин кроҳит на онаст ки фармони худоиро ъзу ҷл кора буданд , ё бзоҳр кроҳитӣ намуданд , локин дар табъ худ нафаврӣ медиданд аз онки ҳам бар мол мؤнт медиданд , ва ҳам бар нафаси машаққат , ва ҳам бар рӯҳи хатар , пас бъоқбт ки савоби ҷиҳоду Фўоӣди он аз расӯл худо шуниданд он кроҳит бархест . Ъкрмаҳ гуфт анҳми крҳўаҳи сами аҳбўаҳу ишҳди лзлки қисса ъам инси бен молик , қоли инси ғоби ъмии инси бен алнсри ани қаттоли бадар , Фшқи алайҳи лмои қадам ,у қоли ғбти ани аввали Машҳади шаҳдаи расӯли аллоҳи слии аллоҳи алайҳу ?алау силам , лӣни ашҳднии аллоҳи қтолои лирини аллоҳи бмои аснъ , Флмои кони явми аҳади машии басаева , Флқиаҳи саъди бен маоз , Фқол эй саъд ,у алзии нафасии бедаи ании лоҷди риҳи алҷнаҳи дуни аҳад . Фқоли саъд , Фмои асттът ё расӯли аллоҳи мо сунъи қоли инс . Фўҷдноаҳи байни алқтлӣ , ба бзъу смонўни ҷарроҳа , ман байни зарбаи басаеву таънаи брмҳу рмиаҳи бсҳм ,у қади мслўо ба Фмои ърФноаҳ ҳатто ърФтаҳи ахтаи бсёбаҳ . Ва сҳи фии алхбри ан алнабӣ слии аллоҳи алайҳу ?алау силами қол : «у алзии нафасии бедаи лўддти ании ақтли фии сиблати аллоҳи сами аҳиӣ , сами ақтл , сами аҳиии сами ақтл . »

Мустафои бтхосиси қурбату басират набувват бидид ончии раби алъзаҳи шаҳидонро сохтааст дар ғайб , аз лтоӣФи каромоту шроӣФи дараҷот , то лоҷарами нақдии дарин сарои фонии ин орзӯяши бхўост ки « вддти ании ақтли фии сиблати аллоҳи сами аҳиии сами ақтл » бози дигарон ки бойен мсобт нарасиданд , ва ин дидаи ғайб байн надоштанд , лъмрӣ ки ҳамин орзӯ кунанд , аммо на имрӯзи локини фардо дар фирдавс ки он аҳвол барои алъайни бенанд . Мисдоқи ин он хабараст ки Мустафои слии аллоҳи алайҳу ?ала ва силам гуфт : « мо аҳади идхли алҷнаҳи иҳби ани ирҷъи илои алднёу ?лаи мо фии аларзи ман шайъи ءи алои алшҳиди итмнии ани ирҷъи илои алднёи Фиқтли ъушри марот , лмои ирии ман алкромаҳ . »

Ва рӯй ани аллоҳи ъзу ҷли атлъи алайҳими итилоъаи Фқол : ҳилли тштҳўни шиӣо ? қол эй шайъи ءи нштҳӣ . Ва нҳни нсрҳи ман алҷнаҳи ҳайси шӣно , ФФъли злки баҳами сулси мароти Флмои рأўои анҳми лни итркўои ман ани исأлўо , қолўо ё раб наред антарад арўоҳнои фии аҷсодно ҳатто нақатл фии сбилки мараи ахрӣ . Флмои раъии ани лӣси ?лаами ҳоҷаи тркўо .

Ъсии أни ткрҳўои шиӣоу ҳўи хайри лаками алоиаҳ . . . Ва магар ки шуморо чизе кроҳит ояд ва он худ шуморо ба буд , яъне ки ғзў кардан кроҳит медоред ва дар он аз ду некӣ яке ҳаст : аммо алзФру алғнимаҳ , ва аммо алшҳодаҳу алҷнаҳ .

Ва ъсии أни тҳбўои шиӣоу ҳўи шари лаками алоиаҳ . . . Ва магар ки чизе дӯст доред шумо ва он худ бтараст шуморо , яъне бози мондан ва бо пас нишастан аз ғзў ки дар он ҳам зл фақраст , ва ҳам ҳурмони ғанимату шаҳодат .

Қоли ибни аббоси канти радиф алнабӣ слии аллоҳи алайҳу ?алау силами Фқол ё ибни аббоси арзи ани аллоҳи бмои қадару ани кони бхлоФи ҳўок , анаи лмсбти фии китоби аллоҳи ъзу ҷл . Қиллат ё расӯли аллоҳи ину қади қрأти алқуръон ? қолу ъсии أни ткрҳўои шиӣоу ҳўи хайри лакам

Ва фии маъноаи аншдўо .

Раби амри ттқиаҳи хайри амри тртзиаҳ

ХФӣ алмҳбўб манеҳу бади алмкрўаҳи фӣа

Исӣлўнки ани алшҳрулҳаром алоиаҳ . . . Ин оят дар шаън қавмӣ омад аз ёрони расӯли худо ки дар сафарӣ буданд , дар пасини рӯзи муҳаррам , рӯз сӣам расиданди Фромрдӣ аз мушрикон ,у гилаи гўспнд бо вай ва он мушрик танҳоу ҷои холӣ , ва он марди хештанро май эмини шимурд ки моҳ ҳаромаст азин ҷўки мусулмонони лухтии қасди куштани он мард карданд ва гуфтанд ки мард мушрикаст , ва дар гўспнд рағбат карданд ва гуфтанд магари дӯши моҳ нав бӯдааст ,у имрӯз сифраст ,у лухтӣ аз мусулмонон гуфтанд на ! ки моҳ ҳаромаст он қавм ки дар гўспнд рағбат карданд , он мушрикро бикуштанд . Авлиёъи куштаи брсўл худо омаданду даъвӣ хӯн карданд , ва тшниъ карданд ки моҳи ҳаром буд , расӯли худои дяти он куштаи бози пазируфт , ва ин оят омад : исӣлўнки ани алшҳрулҳаром . . . Яъне исӣлўнки ани қаттоли фии алшҳрулҳаром , қул қаттоли фӣаи кабӣр эй азими алъқўбаҳи фӣа . Пеш аз нузули ин оят дар моҳҳои ҳароми ҳечкас куштан накардӣ таъзими онро то ин воқеаи биФтод ва ин қисса бирафт ,у мушрикони маломату тъиир дар гирифтанд ки дар моҳи ҳароми куштан чун кунанд ?у озарми он чаро бигузоранд ? .

Гӯйанд ки абди аллоҳи ҷҳш нома навишт бмؤмнони аҳли Макка : азои ъиркми алмшркўни болқтоли фии алшҳрулҳаром Фъирўҳми антми болкФру ихроҷи расӯли аллоҳу мнъҳми ани албит . Гуфт чун кофарони шуморо тъиир кунанд ки дар моҳи ҳаром қаттол кардед , шумо эшонро тъиир кунед ки шумо низ куфр оваред ,у расӯли худоу ёронро аз Маккау масҷиди ҳаром боз доштед , пас ин ҳукми худ мансӯхи гашти боити сайф : қоли аллоҳи таъолӣ : Фоқтлўои алмшркини ҳайси вҷдтмўҳм эй фии алҳлу алҳрм . Иҷмоъи мусулмонон имрӯз онаст ки қаттол бо кофарон дар ҳамаи моҳҳо ҳалоли ону ҳаром он равост . Пас ин қавм ки он мушрикро кушта буданд гуфтанд ё расӯли аллоҳ чаҳ бинӣ ? агар мо он марди мушрикро ки дар моҳ ҳаром киштем моро савоби ҷиҳод дар сиблати худоӣ буд ? ин оят омад ки إни аллазӣна омнўо мегуяд эшон ки бгрўиднд ,у рисолат ту пазируфтанд ,у пайғоми мо бҷону дил боз гирифтанду аллазӣнаи ҳоҷрўо ва эшон ки хону мону аўтони хеш бадрӯд карданд , ва аз асбобу ълоӣқ ва аз хешу пайванд худ бибареданду суҳбати расӯлу мувофиқати вай бар ҳама ихтиёр карданд ,у бҳкми ин фармон бирафтанд ки « ҳоҷрўои тўрсўои абноءкми мҷдо »у ҷоҳдўои фии сиблати аллоҳ ва аз баҳри худо дар роҳи худо бо аъдоءи дайни бкўшиднд ,у ҷони базлу тани сиблат ,у дили фидо ,у бхўши дилии истиқболи ин фармони шаръ муқаддас карда , ки « ағзўои бисмии аллоҳу фии сиблати аллоҳ , қотлўои ман куфри биллоҳ »у таскини дили эшонроу таҳқиқи умеди эшонро Мустафои алайҳ ассалом мегуяд : « ман қотили фии сиблати аллоҳи Фўоқи ноқаи ваҷабати ?лаи алҷнаҳ , ман أнФқи нафақаи фии сиблати аллоҳи кутуби ?лаи сбъмоӣаҳи заъфи работ , явми фии сиблати аллоҳи хайри ман алднё ва мо фӣҳо . »

أўлӣки ирҷўни раҳмати аллоҳу аллоҳи ғафури раҳим бар фурмӣ мушкил шавад раҷоу тмнӣ , ва онро фарқӣ на ниҳанд ва фарқ онаст : ки агар бо раҷои ғифлат буд , ва дар тоъати фатрат , онро тмнӣ гӯйанд ва тмнӣ орзӯаст ,у орзӯ дар роҳи дайн маълуласту ҳоли соҳиби раҷо бъкс инаст , ва дар роҳи дайн мҳмўласт . Раби алъзаҳи дарин ояти айни мъомлту ҳақиқати тоъат аз имону ҳиҷрату муҷоҳидат дар пеш дошт , он гуҳи рҷоءи эшон пас иҷтиҳоду тоъаҳ ба писандид , ва эшонро дар он бстўд гуфт : أўлӣки ирҷўни раҳмати аллоҳи ҷой дигар гуфт иҳзри алохраҳу ирҷўои раҳмаи рабаи ибн хбиқ гуфт : умедворон се марданд : яке некӯи кирдор умед медорад ки кирдораш қабул кунанд ,у вайро дар он подош диҳанд . Дигари мардии бади кирдор ки тавба кард ва аз бадии бозгашт ,у дил дар афву мағфирати баст , умед медорад ки афв кунанду вайро биёмурзанд . Сдигр мардӣаст сари бгноҳон дар ниҳода ,у нопокиҳо бар дасти гирифта , он гуҳ мегуяд умед дорам ки биёмурзад : ин яке соҳиб тмнӣаст ва он ду дигари соҳиби рҷоء

Рӯй ан алнабӣ слии аллоҳи алайҳу ?алау силами дахли алии асҳобаи ман боб банӣ шебаи Фроҳми изҳкўни Фқоли أи тзҳкўн ? луи тълмўни мо أълм , лзҳктми қлилоу лбкитми ксиро . Сами мари сами рҷъи алқҳқрӣ , ва қол назул алии Ҷабраил ,у ?утии бқўлаҳи таъолии нбии ибодии أнии أнои алғФўри арраҳим

Ва ани ибни масъӯди рзи қол « алкбоӣр : алошроки биллоҳ ,у аломни ман макри аллоҳ ,у алқнўти ман раҳмаи аллоҳ ,у алиأси ман рӯҳи аллоҳи ъзу ҷл .