Қавлаи таъолӣ : исӣлўнки мо зои инФқўни алоиаҳ . . . Мол бохтан дар роҳ шариъат некӯаст , локин на чун ҷон бохтан дар майдони ҳақиқат , буқати мшоҳдт аз ғайри ҷудо шудан ,у бшрти вафо бӯдан некӯаст , локин на чунон ки аз хештани ҷудо шудану қадам бар бисоти сафо ниҳодан .

Аз ғайри ҷудо шудан сар майдонаст

Кор он дорад ки дар хам чавгонаст

Яке мипрсд ки аз мол чаҳ диҳем ? ва чун харҷ кунем ? шариъат ӯро ҷавоб медиҳад аз дивист дирами пнҷдрм ва аз бист динори ним динор . Дайгарӣ май пурсаду ҳақиқат ӯро ҷавоб медиҳад ки бо ту бҷону тани ҳам қаноат накунанд . Ореи ҳадис муздурон дигарасту достони орифони дигар , маърифати муздур то ҷон шинохтанаст ,у маърифати ориф то ҷон бохтан

Молу зару чизи ройгон бояд бохт

Чун кор бҷон расед ҷон бояд бохт

Он давлатёни саҳоба на бон мепурседанд аз кайфияти инфоқ ки роҳи бдрўишӣ наме бурданд , локин бомед онк то аз ҳазрати иззат ин навохт боишон расад ки : ва мо тФълўои ман хайри Фإни аллоҳ ба алӣам ҳар чаҳ шумо додед ва медиҳед ман ки худовандам медонам , ва бидон огоҳам . Ин чунонаст ки Мӯсоро он шаби диҷўр дар биёбони тавр бар хонданд ки ё Мӯсо ! Мӯсо аз лиззати ин хитоби сӯхтаи ин Нидо шуд , аз сари сӯз ва иштиёқ гуфт ман алзии иклмнӣ ? кист ин ки бо ман сухан мегуяд ? майдонаст , локини Мӯсо дар баҳри иштиёқи дидори ҳақи ғарқ шуда буд , дастгирӣ талаб мекард гуфт : дарин як Нидо бсухтам бошад ки як бори дигарам бар хонд магар бар афрӯзам , фармон омад ки ё Мӯсо ! намайдонӣ ки туро ки мехонд ? гуфт « донам ! локини мунтазири онам ки хонанда гуяд ании анои аллоҳи раби Алъоламин .

Лаббайки абдӣу анати фии кнФӣ

Фклмои қиллати қади ълмноаҳ !

Слнии балои ҳашамау лои рҳб

Ва лои тхФ , аннии أнои аллоҳ !

Ду оятаст : яке дар аввал ва рад ишоратаст бонифоқи обидон аз моли хеш то бмърФт расанд . Дигари ояти бохр вирд ишоратаст . Бонифоқи орифон аз ҷони хеши бҳкми ҷиҳод то бмърўФ расанд . Ва злки қавлаи таъолӣ : إни аллазӣнаи омнўоу аллазӣнаи ҳоҷрўоу ҷоҳдўои фии сиблати аллоҳи баъд аз имони ҳадис ҳиҷрат кард ,у ҳиҷрат бар ду қисмаст яке зоҳир ,у дигари ботин . Аммо ҳиҷрати зоҳири ду тараф дорад : яке онк аз диёру аўтону асбоби хеш ҳиҷрат кунад , ва баталаб илм шавад ,у тараф дигар онаст ки баталаб маълум шавад , ва ҳар он равиш ки азин ду тараф берунаст онро хатарӣ ва вазнӣ нест .

Ва илайҳи алошораҳ

Бқўлаҳи слии аллоҳи алайҳу ?алау силам « анноси олам ӯ мутааллиму соири анноси ҳамҷ »

Ва то нагӯйӣ ки толиби илму толиби маълум ҳар ду бар як рутбаанд , ки толиби илм дар равиш худаст ,у толиби маълум дар кашиши ҳақ . Ва он кас ки дар равиши худ буд дар ранҷу мондагӣ ва гуруснагӣ бимонад . Чунонк Мӯсо дар он сафар ки толиби илм буд гуфт отнои ғдоءнои лақади лқинои ман сФрно ҳозо насабо боз вақте дигар ки баталаб маълум мешуд , чунон муаййид буд бтأииди исмату кашиши ҳақ , ки сӣ рӯз дар интизори самоъи калом ҳақ бимонад , ки на аз мондагӣ хабар дошт на аз гуруснагии устоди бӯи алӣ дқоқ гуфт брҳмаҳи аллоҳ : навохт талабаи илм баҷое расед ки фардо чун аз хоки бароянд , мураккаби эшонпурҳои Фриштгон буд , лқўлаҳи слии аллоҳи алайҳу ?алау силам « ани алмлоӣкаҳи лтзъи аҷнҳтҳои лтолби алълми ризои бмои иснъ »

Гуфто : чун мураккаби талабаи илми пари Фриштгон буд мураккаби талабаи маълуми худ дар ваҳм чаҳ ояд ки чун буд ?

Луи ълмнои ани алзёраи ҳақ

ЛФршнои алхдўди ирзои лтрзӣ

Рафтор батон хуб бар хоки ҳаром

Ман дида замин кунам ту бар дидаи хиром

Ин худ баён ҳиҷрат зоҳираст . Ва ҳиҷрат ботин онаст ки аз нафас бадал равад ва аз дил басар равад , ва аз сар бҷон равад , ва аз ҷон баҳақ равад . Нафаси манзил исломаст ,у дили манзили имон ,у сари манзили маърифат ,у ҷони манзили тавҳид . Дар равиши соликон аз ислом боямон ҳиҷрат бояд , ва аз имони бмърФт , ва аз маърифати бтўҳид , на он тавҳид ом мегӯям ки бшўоҳд дуруст гардад ,у бноءи ислому имон бар онаст , бал ки ин тавҳид аз об ва хок покаст , ва аз одам ва ҳавво софаст , алойиқ аз он мунқатиъ ,у асбоби музмаҳил ,у русуми ботил ,у ҳудӯди муталошӣ ,у ашороти мутаноҳӣ ,у ибороти мунтафӣ ,у таърихи мустаҳил ! устоди эмоми бӯи алии қудси аллоҳи рӯҳаи рӯзии ғариқи дарёии муҳаббат шуда буд ва дар тавҳид сухан мегуфт ки : агар аз ҷавоҳири ҳурмати якеро бинӣ ки қадам дар кӯии даъвӣ нааду ҳадис тавҳид кунад , нигар то фирефта нашӯй , ва аз обу хоки он маънии поки доне , ки он ҷамоли аҳадят буд ки дар майдони азали бнзораҳи ҷалол самадят шуд , ва бо худ бнъти тъзз розӣ гуфт он розро тавҳид ном ниҳоданд , ки рўстмро ҳам Рахш рўстм кашад ! шайхи алисломи Ансории қудси аллоҳи рӯҳаи бойени тавҳид ишорат карда ва гуфта :

Мо вҳди алвоҳади ман воҳид

Ази кули ман вҳдаҳи ҷоҳд

Тавҳиди ман интқи ани наъта

Орӣаи أбтлҳои алвоҳад

Тавҳида Аёа тавҳида

Ва наъти ман инътаҳи лоҳд !