Қавлаи таъолӣ ва мо канти ттлўои ман қиблаи ман китоби алоиаҳ , аз рӯй зоҳир бар лисони тафсири маънӣ оят онаст ки мо турои пайғомбар уммӣ кардем , на хонанда на нависанда , на ҳаргизи бҳичи китоби рафта ва на ҳеҷ муаллими дида , то оламён бидонанд ки ончӣ май гӯйӣ аз аҳкоми шариъату эъломи ҳақиқату хабар май диҳӣ аз қиссаи пешинону ойини гузаштагону неку бади ҷаҳону ҷаҳонён , ҳама аз ваҳии пок май гӯйӣ ва аз китоби манзилу пайғоми росту каломи ҳақи далолат бар сиҳҳати набуввату таҳқиқи рисолату антФоءи шабаҳат . Аммо аҳли маърифату ҷавонмардони тариқати рамзии дигар дидаанд дарин оят ,у сиррии дигар шинохтаанд , гуфтанд раби Алъоламин чун хост ки он Сайидро бтхосиси қурбату таҳқиқи рисолат махсӯс гирданду синаи поки ваии шоистаи мукошифоту млотФот худ кунад аз нахусти шавоҳиди илоҳят лухтӣ бирав кашф кард то ғўғоءи табиату олоиши башарият аз ниҳоди ваии рахти бардошту синаи вай аз ағёри поки гашт ва аз маълӯмоту марсумоти озод , Флмои халои қалбау сираи ани кули маълуму марсуми вирди алайҳи хитоб алҳақу шоҳиди алсдқи ғайри мақруни бммозҷаҳи табъу мшоркаҳи касбу такаллуфи башарӣау сори комаи қил :
?утонеи ҳавоҳо қабл ани аърФи алҳўӣ
ФсодФи қлбои Форғои Фтмкно
Ҳамаи пайғомбаронро аввали қоидаи давлату ртбти вилоят ки ниҳоданд аз равиш эшон ниҳоданд , он гуҳ аз равиш хеш бикашаш ҳақи расиданд , бози мстФои арабии пайғомбари ҳошимӣ , нахусти қоидаи давлати вай аз ҷазба ҳақ сохтанд пеш аз даври гули одами бкмнди кашиш Мӯътасим гашта буд то ҳаме гуфт : « кант набиёу одами байни алмоءу алтин »
Анбёء ҳар яке алии алонФрод баҳрӣ буданд , чун илми нусрати ин меҳтари олам падед омад ҳама дар ҷанби баҳр ӯ бқтраҳ Эй бозомаданд , барои онкии ҳамагон аз башарият ба набувват омаданд ва он меҳтар аз набувват ба башарият хиромед комаи қол : « кант набиёу одами байни алмоءу алтин »у қол ( с ) « одам ва ман дунаи таҳти лўоӣӣ »у ҳамагон аз дунё бъқбӣ шаванд ва он меҳтар аз уқбо бадунё омад комаи қол : « беъсати аноу алсоъаҳи кҳотин »у ашори босбъиаҳ « Фсбқтҳои комаи сабқати ҳзаҳи ҳзаҳ » яъне комаи сабқати алўстии алмсбҳаҳи фии алтўл , ва ҳар якеро як уммат беш набӯд , ва ҳар чаҳ лами икни сам конанд , ҳама уммат ӯанд аммо бҳкми қаҳр ва аммо бҳкм навохт , комаи қол : « беъсати илои алоҳмру алосўду илои алхлқи кафе »у ҳамагон аз тафарруқати қадам дар доӣраҳ ҷамъ ниҳоданд ва ин меҳтар аз доираи ҷамъ барои наҷоти халқ бтФрқт омад ва инро на троҷъ гӯйанд балки таназзул гӯйанд , троҷъ аз фатрат уфтаду таназзул аз макорим алохлоқ равад , комаи қол : « беъсати лотмми макорими алохлоқ » .
Ва рӯй : « нзлти лотмми макорими алохлоқ » .
Бали ҳўи оёти байноти фии судӯри аллазӣнаи أўтўои алълми қулӯби алхўоси ман алълмоءи биллоҳи хзоӣни алғиб , фӣҳо бароҳини ҳуққау байноти сирау длоӣли тавҳидау шавоҳиди рубубиятаи Фқонўни алҳқоиқи қлўбҳм ,у кули шайъи ءи итлби ман мӯтина . Ҳар чизеро ки ҷӯянд аз маъдану мӯтини худ ҷӯянд , дар шаби афрӯз аз садафи ҷӯянд ки маскан ӯст , офтоби рахшон аз бурҷи фалаки ҷӯянд ки матлаъ ӯст , асали мсФӣ аз наҳли ҷӯянд ки маъдан ӯст , нури маърифату васфи зоти аҳадят аз дилҳои орифони ҷӯянд ки дилҳои эшон қонӯн маърифатаст , ва сарҳои эшон кони муҳаббат .
эй ҷавонмард ! дили ориф бар ҳайат перояаст ки гул дар он кунанд , ҳар чанд ки гул дар пероя мекунанд то оташ дар зер он накунанд гулоб берун ноеду буии надиҳад , ҳамчунин то оташи муҳаббат дар дил назанад об аз дида борон нашаваду гули маърифати буии надиҳад .
Пер тариқат гуфт : оташӣ ки дар дил зананд бедӯд бошад на зиндагонии ин ҷавонмардро охираст ва на оташи вайро дӯд . Зиндагонии бмихи бақои дӯхтау ҷони бўоисти дӯсти махӯз .
Бали ҳўи оёти байноти фии судӯри аллазӣнаи أўтўои алълми дарин оят ишоратӣаст ва дар он ишорати бишоратӣ . Мегуяд ҷли ҷалола ки қуръон дар дилҳои доноён ва муъминонаст .
Ва Мустафо ( с ) гуфт : « луи кони алқуръони фии аҳоби мо мастаи алнор »
Агар ин қуръон дар пӯсти гови ниҳода будӣ фардои он пӯсти ботш на бсўхтндӣ , пас чаҳ гӯйии мусулмониро ки ин қуръон дар дили вай ниҳодаанд бо имону маърифати баҳами аўлитр ки фардои ботши бнсўзнд .
ё ибодии аллазӣнаи омнўои إни أрзии восеъа
Бзбони аҳли тафсир касеро ки дар дайн бъзоб доранду рнҷоннд ё дар зиқ маишат бошад , бҳкми ин оят ҳиҷрат кунад баҷое ки аз азобу ранҷи эмин буду фарохӣ маош бинад . Ва бзбони ишорат бар завқи аҳли маърифати ҳиҷрат ки аз азобу ранҷи эмин буду фарохӣ маош бинад ва бар забони ишорат бар завқи аҳли маърифати ҳиҷрати миФрмоид , қавмиро ки бар ҷоҳу қабули халқ ором доранд ва бар маълум такя кунанд , чунон ки ҳикоят кунанд аз бӯи Саиди хроз ки дар шаҳрӣ шудаму номи ман паии ман онҷои маърӯфу машҳур шуда ва дар кори мо азим бирафтанд чунон ки пӯсти харбуза каз дасти мо биФтод бардоштанд ва аз якдигари бсди динор ҳаме хариданд ва бар он ҳаме афзуданд . Бо худ гуфтам ин на ҷой манаст ва на бобати рӯзгори ман . Аз онҷо ҳиҷрат кардам : баҷоеи афтодам ки марои зиндиқ ҳаме гуфтанд ва ҳар рӯзи ду бор бар ман санги борон ҳаме карданд ки шавамӣ хеши азин шаҳру вилояти мо фарои пештар бар . Ман ҳамон ҷои мақоми сохтам ва он ранҷу бало ҳаме кашидаму хуш ҳаме будам .
Ва аз иброҳӣми адҳам ҳикоят кунанд ки : дар ҳамаи умри хеш дар дунёи се шодӣ бадалам раседу бони се шодии нафаси хешро қаҳр кардам : дар шаҳр антокиаҳ шудам бараҳнаи пойу бараҳнаи сари мирФтм ва ҳар каси таънае бар ман ҳаме зад , яке гуфт : ҳозои абди обқи ман мавлоаи ин бандаи ист аз худованди худ гурехта , марои ин сухан хуш омад гуфтам бо нафаси хеш эй гурехтау рамидаи гоҳ он наомад бтриқи сулҳи даройӣ ? . Дувуми шодии он буд ки дар киштӣ нишаста будам масхарае дар миёни он ҷамоат буд ва ҳечкасро аз ман ҳақиртар ва хортар намедид . Ҳар соъатӣ биёмадӣу даст бар қафоӣ ман доштӣ . Сеюм он буд ки дар шаҳри мтиаҳ дар масҷидии сар бар зонуии ҳасрат ниҳода будам дар водӣ каму кости худ афтода , беҳурматӣ биёмад ва банд мезар бикшоду об бар ман рехт гуфт ё шайхи хзи моءи алўрди нафаси ман он соъат аз он ҳақорат хеш нест гашт ва дилам бидон шод шуд ва он шодӣ аз боргоҳи иззат дар ҳақи худ тӯҳфа саодат ёфтам .
Пер тариқат гуфт : басои мағрур дар стар аллоҳу мстдрҷ дар неъмати аллоҳу мафтӯни бснои халқ , ҷое ки турои фарои пӯшади нигар мағрур набошӣ ва чун халқ туро биситойанд нигар мафтӯн набошӣ ва чун неъмат бар ту гушойанд нигар мстдрҷ набошӣ .
Кули нафаси зоиқаи аламут ҳар нафасии чшндаҳ маргаст ва ҳар касеро раҳгузар бар маргаст . Роҳӣ рафтанӣу пулии гузаштанӣу шаробии ошомӣданӣ . Сайид ( с ) пайвастаи мари умматро ин васият кардӣ ки : аксару азкри ҳодми аллзоти зинҳори маргро фаромӯш накунед ва аз омадан ӯ ғофил мабошед .
Аз иброҳӣми адҳам савол карданд ки эй қдўаҳи аҳли тариқат вае мақдами зумраи ҳақиқати он чаҳ маънӣ буд ки дар сувидои синаи ту падед омад то тоҷи шоҳӣ аз сар биниҳодӣу либоси султонӣ аз тан бар кашидӣу мураққаъи дарвешӣ дар пӯшедӣу меҳнату бенавоӣ ихтиёр кардӣ ? гуфт ореи рӯзӣ бар тахт мамлакат нишаста будам ва бар чаҳор болаши ҳишмат такя зада ки ногоҳ ойинае дар пеш рӯй ман доштанд . Дар он ойина нигаҳ кардам манзили худ дар хок дидаму марои мӯнис на . Сафарии дароз дар пешу марои зод на , зиндонӣ тофта дидаму марои тоқат на , қозӣ адл дидаму марои ҳуҷҷат на : эй мардӣ ки агар бисоти амли ту гӯшае бози кашанд аз қоф то қоф бигирад , борӣ бингар ки соҳиби қоби қавсин чаҳ мегуяд :у аллоҳи мо рифъати қудамоу зннти ании взътҳо ва мо аклти луқмау зннти ании абтлътҳо , гуфт бидон худоӣ ки маро бхлқ фиристод ки ҳеҷ қадамӣ аз замин барнадоштам ки гумони барадам ки пеш аз марги ман онро базмин бози тавонам ниҳод , ва ҳеҷ луқмае дар даҳон наниҳодам ки чунон пиндоштам ки ман он луқмаро пеш аз марги фурӯи тавонам барад . ӯ ки Сайиди аввалин ва охиринасту муқтадои аҳли осмон ва заминаст чунин мегуяд ва ту мағрури ғофили амли дароз дар пеши ниҳодае ва сад солаи кору бори сохтау дил бар он ниҳодае хабари надорӣ ки ин дунёии ғаддори сарой ғурураст на сарои сарвар , сарой фирораст на сарои қарор .
То кӣ аз дори алғрўрӣ сӯхтани дори алсрўр
То кӣ аз дори алФрории сохтани дори алқрор
эй худовандони моли алоътбори алоътбор
Ваии худовандони қоли алоътзори алоътзор
Пеш аз он кини ҷон ъзроўр форуманд зи нутқ
Пеш аз он кини чашми ибрат байн форуманд зи кор
эй ғофили биҳосл , то чанд шарбати муродомезӣ ва то кӣ дики орзӯи пазӣ . Гоҳ чун шер ҳар чат пеш ояд ҳамеи шиканӣ , гоҳ чун гург ҳар чаҳ бинии ҳамеи дарӣ , гоҳ чун Кебек бар кӯҳсори мурод май парӣ , гоҳ чун оҳӯ дар марғзори орзӯ май чрӣ , хабари надорӣ ки ин дунё ки ту бидон ҳамеи нозӣу туро май фиребад ва дар дом ғурур мекашад лаъибӣ ва лаҳвӣаст . Сарой бесармоягону сармоя бедувалатону бозичаи бекорон .
Ва мо ҳзаҳи алҳёҳи алднёи إлои лаҳву лаъибу إни ?илдори алохраҳи ?лаии алҳиўони луи конўои иълмўни дунёи маъшуқае фаттонасту раъное бесару сомон , дӯстӣ бе вафои доя эй бемеҳр , душмании пургазанди булъаҷабии пурбанд , ҳар кро бомдод бинавозад шабонгоҳаши бгдозд , ҳар крои як рӯзи дили бшодии биФрўзди дигари рӯзаши ботш ҳалок бисӯзад .
Аҳломи навам ӯ кзли зоӣл
Ани аллбиби бмслҳои лои ихдъ
Ва фии баъзи алосор : ани алднёи дори ман лои дори ?лау моли ман лои моли ?ла , иҷмъи ман лои ақли ?лау баҳои иФрҳи ман лои фаҳми ?ла . Ҳмўмҳои доим ва сарварҳо моӣл , ва Наимҳо зоӣл :
Агар дар қасри муштоқони турои як рӯзи борстӣ
Туро бо андҳони ишқи ин ҷодӯ чаҳ корстӣ
Вагар рангии зи гулзори ҳадис ӯ бибинӣ ту
Бичишам ту ҳамаи гулҳо ки дар боғаст хорстӣ
. . . Ва إни ?илдори алохраҳи ?лаии алҳиўони луи конўои иълмўн , ин ҳаёти лаъибу лаҳв дар чашм касе ояд ки аз ҳаёти тайибау зиндагонии меҳр хабар надорад , худоиро дӯстонеанд ки зиндагонии эшон имрӯз бзкрасту бмҳр ,у фардои зиндагонии эшон бмшоҳдт буду мъоинт . Зиндагонии зикрро самара инсасту зиндагонии меҳрро самараи фано . Эшонанд ки як тарафи азуи маҳҷӯб наанд , вари ҳеҷ маҳҷӯб монанди зинда намонанд .
Ғам кӣ хӯрд ӯ ки шодмоняши туе
ё кӣ мард ӯ ки зндгониши туе
Сирату сифати ин ҷавонмардон чист ?у аллазӣнаи ҷоҳдўои Финои лнҳдинҳми сблно эй аллазӣнаи зинўои зўоҳрҳми болмҷоҳдоти ?зинаи сроӣрҳми болмшоҳдот . Шғлўои зўоҳрҳми болўзоӣФи лонои аўслнои илои сроӣрҳми ҷоҳдўои дарин мавзеи баён се манзиласт : яке ҷаҳди андари ботин бо ҳўӣ ва бо нафас , дигари ҷиҳоди бзоҳр бо аъдоءи дайну куффори замин , сдигри иҷтиҳод бо қомати ҳуҷҷат дар баёни ҳақу ҳақиқат . Ҳар чаҳ бар тан зоҳир шавад дар дафъи куффори онро ҷиҳод гӯйанд , ва ҳар чаҳ дар иқомати ҳуҷҷату талаби ҳақу кашф шабаҳат бошад мари онро иҷтиҳод гӯйанд , ва ҳар чаҳ андари ботин буд андари риояти аҳди илоҳии мари онро ҷаҳд гӯйанд . Ин ҷоҳдўои Финои баён ҳар се ҳоласт , ӯ ки бзоҳр ҷиҳод кунад раҳмати насиби вай , ӯ ки бо иҷтиҳод буд исмати баҳраи вай , ӯ ки андари наъти ҷаҳд буд каромати васли насиби вай ,у шарт ҳар се кас онаст ки он ҷаҳди фии аллоҳ буд то ҳидояти халъати вай буд , он гуҳ гуфту إни аллоҳи лмъи алмҳснин .
Чун ҳидоят додам ман бо вай бошаму вай бо ман буд . Забони ҳол банда мегуяд : илоҳии бъноит ҳидоят додӣ бмъўнти заръи хизмати рўёнидӣ , ба пайғоми об қабул додӣ , баназари хеши миваи муҳаббати ворсонидӣ . Акнӯн сазад ки сумуми макр аз он боздорӣу бноӣӣ ки худ афроштае бҷрми мо хароб накунӣ . Илоҳии ту заъифонро паноҳӣ , қосидонро бар сари роҳии воҷидонро гувоҳӣ , чбўд киафзое ва накоҳӣ :
Равзаи рӯҳи ман ризои ту бод
Қиблаи гоҳам дар сарои ту бод
Серумаи дидаи ҷаҳони байнам
То буд гирди хоки пои ту бод
Гар ҳамаи рои ту Фноء манаст
Кори ман бар муроди рои ту бод
Шуд дилами зарраи вор дар ҳавасат
Доими ин зарра дар ҳавои ту бод