Қавлаи таъолӣ : Фоти зои алқрбии ҳуққаи қаробати ду қисмаст : қаробати насабу қаробати дайну қробаҳи аддӣни амсу болмўосоаҳи аҳқ , қаробати дайн сазотараст бмроъоту мувосот аз қаробати насаби муҷаррад , зеро ки қаробати насаб бурӣда гардад ,у қаробати дайн раво нест ки ҳаргиз бурӣда гардад . Инаст ки Мустафо ( с ) гуфт : « кули насабу сабаби инқтъи алои нисбӣу сабабӣ » , қаробат дайнаст ки Сайид ( с ) азоФт бо худ кард ,у дайни доронро аз наздикону хуишони худ шимурд , бҳкми ин ояти вирд ҳар ки рӯй бъбодти аллоҳи орад ва бар взоӣФи тоъоти мувозибати намояду бнъти муроқибат бар сарварад ва вақт нишнид чунон ки бо касбу тиҷорати напардозаду талаб маишат накунад , комаи қоли таъолӣ : лои тлҳиҳми туҷҷорау лои байъи ани зикри аллоҳ ӯро бар мусулмонони ҳақи мўосоаҳ воҷиб шавад то ӯро муроот кунанду дили вай аз зарурати қӯт фориғ доранд . Чунон ки расӯл худо кард бо асҳоби сафа : қавмӣ даравишон буданд ки дар сафаи пайғомбар ватан доштанду сафаи пайғомбар ҷоеаст ба Мадина ки онро қабо хонанд аз Мадина то онҷои ду фарсангаст . Расӯли худои рӯзии мо ҳзрӣ дар пеш дошт ва баъзе аҳли байти хешро гуфт лои аътикму адъи асҳоби алсФаҳи ттўии бтўнҳми ман алҷўъ , ин асҳоби сафаи чиҳил тан буданд , аз дунёи икборкӣ эъроз карда ва аз талаби маишати бархеста ,у ибодату зикри аллоҳи пардохта , ва бар футуҳи таҷреди рӯз басар овардау бештарини эшон бараҳна буданд хештанро дар миёни рег пинҳон карда .

Чун вақти намоз будӣ он гуруҳ ки ҷома доштанд намоз кардандӣ , он гуҳи ҷома бадӣгарон додандӣу аҳли мазҳаби тасаввуф аз тариқати эшон гирифтаанд , аз дунёи эъроз кардан ва аз роҳи хусумати бархестан ва бар таваккули зистану бёФтаҳи қаноат кардану озу ҳирсу шараи бгзоштн .

Одами сафӣ бо тамаккун ӯ дар биҳишти бикбор ки мтобъти озу шара хеш кард маҳҷӯри биҳишти гашт , ту эй марди ғофили шбонрўзӣ дар мтобъти ҳирсу шараи хеши ҳазор бори хоки ҷафо дар рӯй дайни хеши пошӣ ва он гуҳи гумони барӣ ки фардои вои аҳли қаноат дар биҳишти ҳам зону биншинӣ ин он гуҳ набӯд ва ин он гуҳ набошад , имрӯзи дарин пиндори рӯзии фарои шаб май ор , аммо фардо ки арбоби қаноатро бар тахт ъз нишонанд , агар хоҳӣ ки қоимаи тахт эшон бабўсӣ роҳат ндиҳанд .

Дар хабараст ки : ани алҷнаҳи лирўни аҳли алӣин комаи трўни алкўкби алдрии фии уфуқи алсмоءу ани أбои бикр ва умр манеҳаму анъмои аҳли биҳишти аҳли алӣинро чунон бенанд ки шумо ситораро дар уфуқи осмон ,у аҳли алӣин бҳқиқти аҳл қаноатанду абӯи бикру умр аз аҳл алӣинанду фаротар зеро ки эшонро вроءи қаноати корҳо буд , ки чандон ки аз қаноат фаротар шуданд аз алӣин бартар шуданд , злки хайри ллзини иридўни ваҷҳи аллоҳи алмриди ҳўи алзии иؤсри ҳақи аллоҳи алии ҳазз нафса . Мегуяд соликони роҳи тариқатроу мурӣдони ҳақу ҳақиқатро он ба ки ҳақи қаробати дайни бгзорнду ҳақи эшон фарои пеши ҳазз хеш доранд .

Шоҳи тариқати ҷунайди қудси сираи мурӣдиро васият мекард гуфт : чунон кун ки халқро раҳмат бошӣ ва худро бало ки муъминону дӯстони аллоҳ аз аллоҳ бар халқ раҳматанд ва чунон кун ки дар сояи сифот худ нанишинӣ то дигарон дар сояи ту бёсоинд .

Зўи алнўни мисриро пурседанд ки мурӣд кист ва мурод кист ? гуфт : алмриди итлбу алмроди иҳрби мурӣди митлбди боз ва сад ҳазор ниёз ,у мурод май гурезад ва ӯро сад ҳазор ноз . Мурӣд бо дилии сӯзон , мурод бо мақсӯд бар бисоти хандон , мурӣдро шабу рӯзи гӯш бар овозӣ , муроди бстохи вор бо мақсӯд дар розӣ , мурӣд дар хабари овехта , мурод дар аёни омехта .

Пер тариқат гуфт : бхбри кифоят чун кунад ӯ ки гирифтор аёнаст . Бомед қаноат чун кунад ӯ ки нақдро ҷӯёнаст .

Периро пурседанд ки мурӣди ма ё мурод ? аз ҳақиқати тФрид ҷавоб дод ки : лои мурӣду лои муроду лои хабару лои астхбору лои ҳаду лои расму ҳўи алкули билкул . Ин чунонаст ки гӯйанд :

Ин ҷой на ишқаст ва на маъшӯқ ва на ёр

Худ ҷумлаи туе хусумат аз раҳ бурдор

Аллоҳи алзии хлқкми сами рзқкми аллоҳи он худовандаст ки хилқати ту тамом карду рӯзии ту муқаддар кард , чунон ки тағайюри хилқат дар макунат ту нест , тағйири рӯзии бкм ва беш дар даст ту нест . Он гуҳи якеро рӯзии вуҷӯд ирфоқаст , якеро рӯзии шуҳуд раззоқаст . Оммаи халқи ҳама дар банди рӯзӣ меъдаанд , таом ва шароб мехоҳанд ,у аҳли хусӯси рӯзӣ дил хоҳанд . Тавфиқи тоъоту ихлоси ибодот , дуни ҳиммат касе бошад ки ҳиммати ваии ҳамаи тои нон буду шарбатии об . Ман канти ҳамтаҳи мо иأкли Фқимтаҳи мо ихрҷ манеҳ .

Некӯи суханӣ ки он ҷавонмард гуфта :

Кини наҷибони аҳди мо ҳамаи боз

эй тавонгари бгнҷи хурсандӣ

Зини бахилони канораи гири канор

Роҳ хоранду мустароҳи анбор

Зуҳри алФсоди фии албру албҳр , алошораҳи ман албри илои алнФс ва ман албҳри илои алқлб . Ва фасоди албри бокулулҳарому иртикоби алмҳзўрот ,у фасоди албҳри ман алғФлаҳу алосрори алии алмхолФот . Табоҳии нафас дар ҳаром хӯрданасту бҳром рафтану табоҳии дил дар андешаи маъсияту давоми ғифлат .

Мустафо ( с ) гуфт : хабари даҳуми шуморо ки дард шумо чисту доруӣ шумо чист ? гуфтанд балӣ ё расӯли аллоҳ : гуфт : ани доءкми алзнўбу дўоءкми алостғФори дарди шумо гуноҳасту доруи истиғфор . Ҳар бемор ки умед бшФо дорад қавл табиб башнавад . Он хӯрд ки табиб фармоед . Ва он кунад ки табиб гуяд . Ва он кас ки ӯро умед шифо набӯд қавл табиб нашунӯд то бони дард фурӯ шавад . Гуфтаанд аҷаб на онаст ки касе аз таоми ҳалол парҳез кунад аз бими дарду беморӣ , аҷаб онаст ки аз ҳарому шабаҳат парҳез накунад аз бими қтиъту безорӣ .

Мардӣ буд дар табақоти ҷавонмардони ном ӯ абӯи алхири ақтъи бист соли нафаси вай дар орзӯии моҳии тозаи барӣонеи ҳаме буд ва аз бими шабаҳати он муроди нафаси нмидод . То рӯзӣ ки бзёрт дӯстӣ рафт аз дӯстони аллоҳ , он азиз аз роҳ фаросат бидонаст ки шайхро чаҳ орзӯӣ аст рафту моҳии тоза барӣоне овараду қурсӣ чанд пеш вай биниҳод , гуфт : ё шайхи даст фароз кун ва ин таоми бакор бар ки ҳалоласт ва дар он шбҳтӣ на . Шайхи даст фароз кард хорӣ аз он моҳӣ дар даст вай нишаст даст бо худ гирифт ва бархест , гуфт : ночор ки дарин сиррӣасту тأдибӣ аз ҳақи ҷли ҷалола . Он гуҳ бирафт ва таҳорат кард ва он дасти вай аз он хор маҷрӯҳ гашта ва омос карда то бидон ғоят ки табиб гуфт агар набарӣ ҳамаи тан сироят кунаду ҳалоки шӯй . Шайх гуфт агар чунинаст маҷмаъӣ созеду халқро ҷамъ кунед то ончӣ гуфтанӣ аст бигӯям . Мардумон ҷамъ омаданду ҳҷомро фармуд то даст аз вай ҷудо кард . Он гуҳ Нидо кард ки : муошири алмуслимӣни ҳозои ҷзоءи ман акли луқмаи ман алҳлоли бшҳўаҳи ФкиФи ҷзоءи ман аклулҳаром бмъсиаҳ .

Фонзри إлии осори раҳмати аллоҳи ҳақи ҷл ҷалола мегуяд бандаи ман дар вақти баҳори дида ақл бигушоӣ чашми ибрат боз кун , дар сунъи мо назар кун то эҳтизози замини бинӣу гиряи осмон , хези дарахтон , хрир меаҳу шавқи ошиқон , мурғон чун хатибон , оҳӯон чун атторон , ҳазор дастони басони мисатон дар бӯстон :

Таъаммули фии наботи аларзу анзр

Илои осори мо сунъи алмлик

Ъиўни ман лаҷин Фотрот

Кони ҳдоқҳои зҳби сбик

Алии қзби алзмрди шоҳидот

Бони аллоҳи лӣси ?лаи шарик

Фонзр дар нигар дар замин ки ҳала май пӯшад , дарахти атр май фурушад , булбул бар дарахт май хурӯшад , ҳар мурғӣ дар талаби ёри микўшд , он худованд ки чунин сунъ кунад сазад ки дуои бандаи бниўшду ҷурми осии бипушад .

Фонзри إлии осори раҳмати аллоҳи дрнгр дар осори раҳмат ӯ , дар Имороти сунъ ӯ , дар даллолоти ваҳдоният ӯ . Худовандӣ ки дар вақти баҳори ашҷор прсмор кунад обҳо дар анҳор кунад , дарёҳо гуҳарбор кунад , хокҳо анбар бор кунад , он худованд ки ин сунъ намояд сазост ки тоъати худ бандагонро шиор ва дсор кунад .

Фонзри إлии осори раҳмат аллоҳ гуфтаанд баҳор сеаст : баҳорӣаст ин ҷаҳонӣ , он дар вақт шодкомӣасту ҷавонӣ . Дигар баҳорӣаст он ҷаҳонӣ , Наим боқӣасту малики ҷовдонӣ . Сдигр баҳорӣаст наоне агар дории худ доне ва агар надорӣу пиндорӣ ки дории дарози ҳасратӣ ки дар онӣ . Баҳори замин аз сол то соли як мо ҳаст , сабаби борони осмону бод шимоласт , зуди фурқат ва дайр висоласт , пас дил бирав ниҳодан маҳоласт . Дар соли як бор баҳор ояд , аз хоки гули равед , ва аз санг об равад , ва аз буии баҳори ҷон мумтаҳанон биёсоед ва ҳар бедилиро дили рамида боз ояд . Гули зарди гӯйӣ табибӣаст бемор , шифои олам ва ӯ худ бтимор . Гули сурхи гӯйӣ мастаст аз дидор , ҳама ҳушёр гашта ва ӯ дар хумор . Гули сифеди гӯйии ситами расидаи ист аз дасти рӯзгор , ҷавонӣ ббод кардау умри расидаи бкнор .

Фонзри إлии осори раҳмати аллоҳи Киеви иҳии алأрзи баъди мўтҳои яҳёи алнФўси баъди фатратҳо бсдқи алородт ,у яҳёи улқулуби баъди ғифлатҳо бонавори алмҳозрот ,у яҳёи алорўоҳи баъди ҳҷбтҳои бдўоми алмшоҳдот :

Амвоти азои зкртки сами эҳё

Факами эҳёи алейк ва кам амўт

Дар вақти эътидоли соли ду офтоб барояд аз матлаъи ғайб : яке хуршеди ҷамоли фалакии яке хуршеди ҷалоли мулкии он яке бар аҷзоъи замини тобад , ин яке бар асрори ошиқон . Он яке бар гули тобади гул шукуфта гардад , ин яке бар дили тобади дил афрӯхта гардад гул чун шукуфта шуд булбул бирав ошиқ шавад . Дил ки афрӯхта шуд назари холиқи дарави ҳозир буд . Гул ба охири бирезад , булбул дар ҳиҷр ӯ мотам гирад , дил гар бимонад ҳақ ӯро дар кнФи алтоф ва карам гирад . Қалби алмؤмни лои имўт абадан :

Чашмӣ ки туро дид шуд аз дарди мъоФо

Ҷонӣ ки туро ёфт шуд аз марги мусаллам