Қоли аллоҳи таъолии втўбўои илои аллоҳи ҷмиъои аиҳо алмؤмнўни лълкми тФлҳўн . Инс молик гуяд аз пайғамбари слии аллоҳи алайҳ вслм шунидам ки гуфт тоӣб аз гуноҳ ҳамчунон буд кӣ гуноҳ накардаст . Ва чун худои бандаро дӯст дорад гуноҳаш зиён надорад пас ин оя бархонад ки ани аллоҳи иҳби алмттҳрин . Гуфтанд ё расӯли аллоҳи аломат тавба чист гуфт надомат .

Ва инси бен молик ривоят кунад ки пайғомбари слии аллоҳи алайҳ вслм гуфт ҳеҷ чиз нест дӯсттар бар худои ъзўҷл аз бурнои тоӣб .

Ва тавбаи аввали мнзлист аз мнзлҳоءи ин роҳу аввал мақомӣаст аз мақомҳои ҷуиндагону ҳақиқати тавба дар луғат бозгаштан буду тавбаи андари шаръ бозгаштан буд аз накӯҳидаҳо бози ончӣ писандидааст аз шаръи вқоли слии аллоҳи алайҳи вслми надомат тавбааст .

Ва худовандони усӯл аз аҳл суннат гуфтаанд шарти тавба то дуруст ояд се чизаст , пушаймонӣ бар ончӣ рафта бошад аз мухолифат ,у дасти бдоштни зулати андари ҳол ,у ният кардан ки низ бози он маъсият нагардад , азин арқон чора нест то тавба дуруст ояд .

Ва ин гуруҳ гуфтанд онч дар хабараст кӣ пушаймонӣ тавбааст яъне муаззамтарин рукнӣ аз вай пушаймонӣаст чунонк дар хабар меояд алҳҷи арафа яъне муаззамтарин арафааст эй истодан ба арафа на онк рукн нест андари ҳаҷи ҷузи истодан ба арафаи валикини муаззами арқони вуқуф буд бърФот . Ҳамчунинаст қавл ӯ слии аллоҳи алайҳи вслм ки алндми тавбаи тавба надоматаст ва аз аҳли таҳқиқ кас ҳаст ки гӯйанд надомати кифоят буд андари таҳқиқи ин , зеро ки он ду рукни дигари андари ваии баста буду андар вай бозёбанду маҳол буд ки аз ончии гузашта буд бар пушаймонӣ буд ва бар он Миср бӯдан монанди ӯ ё бар он азм буд ки низ он гуноҳ кунад . Ин маънӣ тавбааст бар ҷиҳати таҳдеду иҷмол , ва аммо бар ҷиҳати шарҳи тавбаро сббҳост ва тартибҳоу ақсом .

Аввал аз он бедорӣ диласт аз хоби ғифлат ва дидани ончӣ бар вай меравад аз аҳвол бад бирав то ин ҷумлаи бипайвандад бтўФиқ бигӯаш доштан бидонча бар хотираши даройад аз заҷркунандагон аз ҷиҳат ҳақ бигӯаш дил .

Хабараст ки андари дил ҳар мусулмонӣ аз ҷиҳати худои субҳонаи втъолӣ воъизӣаст . Ва хабарӣ дигараст ки андари тани пора гӯштаст чун ӯ бслоҳ буд ҳамаи тани бслоҳ буд , ва чун ӯ бФсод буд ҳамаи тани бФсод буд ва он диласт чун бадал фикрат кунад ончӣ бар вай рафта бошад аз ношоистҳо тавбаи андари дили ваии фаро дидор ояд ва аз мъомлти зишти бозоистд ,у ҳақ ӯро мадад фиристад бъзми дуруст кардану корҳоء некӯ барадаст гирифтану асбоби тавбаро сохтан , аввали он бариданаст аз ёрони бад ки рафиқи бади бадсигол буду дурустии азм бар вай бшўлидаҳ кунаду тамомии дўоъӣ кӣ ӯро бад-ӣн роҳ хонд хавф ва раҷоаст чун ин омад ҳамаи нкўҳидҳо аз дил нафрат гираду ҳазимати пазирад ва аз ношоистҳо бозоистду лагоми нафаси бозкшд аз мтобъти шаҳавот ,у андари ҳол аз зулат мФорқт кунад ,у азм дуруст кунад кӣ низ бози он ношоистҳо нагардад ва агар бар мӯҷиби қасд хеш баравад ва бар ончии муқтазӣ азмаст пеш гирад муваффақӣ бошад содиқ . Ва агар чунон буд ки тавбаи бишиканади якбор ва ду бор ва бар он буд ки тавба кунад , ин чунин бисёр буд бояд ки навмед нашавад аз тавбаи ин чунин кас ки ҳарчизиро вақтеаст , ?фони лкли аҷали ктобо .

Аз Абусулаймони дороне ҳикоят кунанд ки гуфт бмҷлси қасаси гўӣӣ ҳаме шудам сухан ӯ андари ман асар кард чун аз наздик ӯ бархестам ҳеҷ чизи андари дил ман бинмоанд дигари бора боз шудам ва самоъ кардам бархе андар роҳ бимонад , се дигари бор боз шудам асари сухан ӯ андар дилам бимонад то бо сарой шудаму аноء мухолифот бишикастаму роҳи савоб пеш гирифтам ин ҳикояти пеши яҳёи бен мъозолрозӣ бигуфтанд гуфт гнҷшгии клнкиро шикор кард бнҷшги он қасаси гӯро хосту клнки Абусулаймонро .

АбўҳФси ҳаддоди рост , гуфт чанд бори даст аз кори бдоштму бозон май гаштам чун кори даст аз ман бдошт низ бозон нагаштам .

Ва ҳикоят кунанд кӣ бўъмрўи нҷиди андари ибтидои бмҷлси бўъсмон ихтилоф дошт сухани бўъсмони андрў асар кард тавба кард . Пас аз он фатратӣ афтод аз АбуУсмон ҳаме гурехтӣ ва аз маҷлиси бози истоди рӯзии АбуАмри АбуУсмонро пеш омад , аўбўъмрў аз роҳи бгшту броҳии дигар бурун шуд , АбуУсмон аз пас ӯ бишуд то бадв расед гуфт ё писар бо касе суҳбат макун ки турои ҷуз маъсӯм надорад , бўъсмони туро дар чунин вақте суд дорад АбуАмр тавба кард ва бо иродат омад ва бинишаст .

Аз устоди Абӯалии дқоқи раҳма аллоҳ шунидам кӣ яке аз мурӣдон тавба кард ва фатратӣ афтод вайро ва андеша мекард кӣ агар вақте тавба кунам ҳукми ман чигуна бошад ҳотифӣ овоз дод ва гуфт ё фалони моро тоъатӣ доштӣ шукрат кардем пас баргаштии муҳлатати додем агар бозоӣӣ фаро пазирем , мард тавба кард ва бинишаст .

Аммо чун маъсият даст бидораду банди исрор аз дили бозгшоид ва азм кунад бо хештан кӣ низ маъсият накунад қасди дил ӯ маҳз надомат бошад чун бад-ӣн қарор гирифт тавбаи вай тамом бошаду азлат пеша гирад ва аз ёрони бади бабраду шабу рӯз бар сар таъассуф бошаду баборони дидаи осор ъсрот бишӯяду бмрҳми тавбаи ҷароҳати гуноҳро дору кунад , собиқ ақрон гардаду далел бар сиҳҳати тавба ӯ он буд кӣ ӯро миёни ақрони хеши гудохтау Фрўшдаҳи бенанд , шаб дар рӯзи пайвандад дар таъассуф хӯрдан бар он чаҳ бар ваии гузашта буд аз маосӣу мухолифоту кори вай онгаҳ тамом шавад кӣ хасмро хушнӯд кунад чунонк тавонад кард ки аввали ртбти андари тавба , хушнӯд кардан хасмаст бидонча тавонад агар дасти рисӣ буд бхшнўд кардан эшон ё эшон гардани вай аз он мзлмаҳ озод кунанд бо андари дил ҳаме дорад ки аз ҳақи эшон берун ояд онгоҳ ки тавонад ва бо худоӣ гардад бсдқи тавбау дуои некӯ баришон .

Ва тоӣбонрои сФтҳост аз пас ин ки аз ҷумлаи тавба буд чунонк перон ишора кардаанд . Аз устоди Абӯали дқоқ шунидам раҳма аллоҳ гуфт тавба бар се қисмат буд , аввали вай тавбааст ,у аўсти инобату охири аўбту тавбаро бдоит карду аўбтро ниҳояту инобатро воситау ҳркӣ тавба кунад аз бими уқубат ӯ соҳиби тавба буду ҳарки тавба кунад бтмъи савоб , соҳиби аноба буду ҳарки тавба кунад мурооти амрро на аз бими уқубат ва на тамаъи савоби соҳиби аўбт буд .

Ва гуфтаанд тавбаи сифати муъминон буд қоли аллоҳи таъолӣу тўбўои илои аллоҳи ҷмиъои аиҳо алмؤмнўну инобати сифати анбиё буд ва он муқаррабони алайҳими ассаломи қоли аллоҳи таъолии нъми алъбди анаи аўоб .

Ҷунайд гуяд тавбаро се маънӣ буд аввали надомату дигари азм бар тарки мъоўдт ва се дигари хештани пок кардан аз мазолиму хусумат .

Саҳли бен Абдуллоҳ гуяд тавбаи тарки тсўиФ буд .

Ҷунайд гуяд аз ҳорис муҳосибӣ шунидам ки гуфт ҳаргиз нагуфтам аллоҳами ании асأлки алтўбаҳи магар ҳама гуфтам асأлки шҳўаҳи алтўбаҳ .

Ҷунайд гуяд рӯзии андари наздик сиррӣ шудам ва ӯро мутағаййир дидам гуфтам чаҳ будаст туро гуфт ҷавонии даромада буд аз тавба пурсед гуфтам онаст кӣ гуноҳро фаромӯш накунӣ суханро муъориза кард ва гуфт тавбаи фаромӯш кардан гуноҳаст , ҷунайд гуяд ман гуфтам кори бнздик ман онаст ки ин ҷавон гуфт сиррӣ гуфт чаро гуфтам зеро ки чун ман дар ҳол ҷафо будаму маро бо ҳол вафо оварад ёд кардани ҷафои андари ҳоли сафои ҷафо буд хомӯш шуд .

Абунасри Сироҷ тӯсӣ гуяд саҳли бен Абдуллоҳро пурседанд ҳам аз тавбаи вай низ гуфт онки гуноҳро фаромӯш накунӣ , ҷунайдро пурседанд ҳам аз тавба вай гуфт онки гуноҳро фаромӯш кунӣ . Абунаср гуфт саҳли ишорати боҳўол мурӣдон кард кӣ якбори аишонро буду якбор бар эшону ҷунайди ишорати фарои тавба муҳаққиқон кард ки гуноҳ ёд накунанд аз ончии андари дили эшон буд аз азимати худои ъзўҷлу давоми зикр .

Рӯемро пурседанд аз тавба гуфт тавба кардан аз тавба .

Зўолнўни мисриро пурседанд аз тавба , гуфт тавбаи авом аз гуноҳ буду тавбаи хавос аз ғифлат .

Нуриро пурседанд аз тавба , гуфт тавба онаст ки аз ҳарчӣ дун аз хдоисти ъзўҷл тавба кунӣ .

Абдуллоҳи бен алии бен мҳмдолтмимӣ гуяд фарқ бисёр буд миёни тоӣбӣ кӣ тавбаи вай аз зулот буду миёни тоӣбӣ кӣ тавбаи вай аз ғФлот буду миёни тоӣбӣ ки тавбаи вай аз руяти ҳасанот буд .

Воситӣ гуяд тавбаи насӯҳи он буд кӣ бар соҳиб ӯ асар маъсият намонад пинҳону ошкоро ва ҳар ки тавбаи ваии насӯҳ буд бок надорад ки чун хусбад ва чун хезад .

Яҳёи бен маоз гуяд ёрб нагӯям ки тавба кардам ва низ боз он нигарадам ва змон накунам ки низ гуноҳ накунам ки заъифӣ хеш донам . Пас гӯям низ накунам магари бимирам то беш гуноҳ накунам .

Зўолнўн гуяд истиғфор беонк аз гуноҳи бозоистии тавбаи дурӯғи занон буд . Ибни издоинорро пурседанд кӣ банда чун бо худоӣ гардад бар кадоми асл берун ояд , гуфт онк ҳарчӣ аз он берун омад боз он нагардаду муроот кас накунад алои мурооти онки бозўгшту сар нигоҳ дорад аз нигаристан бидонча азу бпрҳизидаҳаст , гуфтанд ин ҳукми он буд ки аз вуҷӯди берун омада бошад на ҳукми онк аз адами берун омада бошад гуфт вуҷӯди ҳаловат дар мстأнФи бохри иваз буд аз ёфтан талхӣҳо бовел . Бўшнҷаҳро аз тавба пурседанд , гуфт он буд кӣ гуноҳ ёд кунӣ аз он ҳаловат наёбӣ .

Зўолнўн гуяд ҳақиқати тавбаи он буд ки ҷаҳон бар ту танг кунанд чунонк қарорат набошад чунонк қуръон хабар додааст взоқти алайҳими анФсҳми взнўои ани ломлҷأи ман аллоҳи алои илайҳи сами тоби алайҳими литўбўо .

Ибн ато гуяд тавба давост тавбаи инобату тавбаи астҷобаҳ , тавбаи инобати он буд ки аз бими уқоб буду тавбаи истиҷобати он буд ки тавба кунад шарми доштан аз карам ӯ .

АбўҳФсро гуфтанд чаро тоӣби дунёро душман дорад гуфт аз баҳри онк сроӣӣаст ки дар онҷо гуноҳ кардаст гуфтанд ӯро , ҳам ин саройаст ки худояш дар онҷо гиромӣ кард бтўбаҳ гуфт аз гуноҳ бар яқинаст ва аз тавбаи фаро пазируфтан бар шак .

Воситӣ гуяд тарабии андари Довӯди алайҳи ассаломи фаро дидор омад аз ҳаловати тоъат , бондўаҳ ва аз ҳасрат бадал шуд ва ӯ андарин ҳоли тамомтар буд аз онк дар он вақт ки кор бар ваии пӯшида буд . Перӣ гуфтааст ки тавбаи дурӯғи занон бар сар забон бошад яъне қавлаи астағфируллоҳ .

АбўҳФзро пурседанд аз тавба гуфт бандаро аз тавбаи ҳеҷ чиз нест зеро ки тавбаи бозўост на азу .

Гӯйанд худои ъзўҷл ваҳй кард бодм ки ё одами ту Фрзндонрои ранҷу андӯҳ мирос гузоштӣ , ва ман эшонро тавба гузоштам ҳарки маро бихонад аз эшон бдъои ту лаббайк кунам аишонро чунонк туро кардам . ё одами мардумони тоӣбро барангезам аз гӯри ҳамаи шодону хандону дуои эшон ҳама мустаҷоб кунам .

Мардии робиъаро гуфт гуноҳ бисёр кардаам агар тавба кунам фаро пазирад гуфт на валикин агар тавба диҳад тавба кунӣ .

Ва бдонки худоӣ таъолӣ гуфт ани аллоҳи иҳби алтўобину иҳби алмттҳрини ҳарки злтӣ кунад азон зулат бар яқин бошад чун тавба кунад аз қабули тавба бар шак буд . Кӣ шарт тавба онаст кӣ мустаҳаққ муҳаббат гардад ва то банда осӣ бидон расад ки Имороти муҳаббат худоӣ биёбад давраст воҷиб бошад бар банда чун бидонаст ки чизе кард ки тавба бар вай воҷибаст фикрати доиму узр хостани омурзиш чунонк гуфтаанд андари дил гирифтан вҷласт то аҷал , қоли аллоҳи таъолии қул ани кантами тҳбўни аллоҳи Фотбъўнии иҳббкми аллоҳ . Ва аз суннат пайғамбараст слии аллоҳи алайҳи вслми давоми истиғфор чунонк гуфт андари шбонрўзии ҳафтод бор омурзиш хоҳам . Яҳёи бен маоз гуяд як зулат аз пас тавбаи зштр буд аз ҳафтод зулат аз пеши тавба . АбуУсмон гуяд андари маънии ани алинои аёбҳм боз оянд агарчӣ саргардон шуда бошанд аз мухолифатҳо .

Гӯйанд алии бен исо барнишаста буд бмўкбии азим ва ғрбо мегуфтанд ин кист . Занӣ бар боми истода буд гуфт то кӣ гӯйанд ин кист ин бандааст аз чашми худои таъолии биФтодаҳ ӯро бад-ӣн мубтало кардааст . Алии бен исо бишунид ва бо сарой шуд ва аз вазорати истеъфои хост ва бимика шуд ва муҷовир бинишаст . Вболлаҳи алтўФиқ .