Ҳақиқат - чун муҳаққиқи гашт ки мбдоء иборатаст аз зуҳӯр ҳастӣ дар нестӣ , маъоди иборат буд аз зуҳӯри нестӣ дар ҳастӣ , чаҳ мабдау маъоди мтқоблоннд : комаи бдонои аввали халқи нъидаҳ .
Ҳақиқат - зуҳӯр ҳастӣ дар нестии изҳору эҷод халқасту зуҳӯри нестӣ дар ҳастӣ ахФоء ,у эъдому мӯат , мбдоء чун зуҳӯр ҳастӣ буд дар нестӣ : аласти брбкми қолўои балӣ . Маъод зуҳӯр ҳастӣ бошад дар ҳақиқати худаш : лмни алмалики алиўми ллаҳи алвоҳади алқҳор .
Ҳақиқат - зуҳӯр ҳастӣ дар нестии иқтизои фаноӣ мазҳар кунад ба ҳукми зоҳирят ки зотӣаст мар ҳастиро ва ин ду ҳол ба ншأтин махсӯсаст : ва мо ҳзаҳи алҳаёти алднёи алои лаҳву лаъибу ани ?илдори алохраҳи ?лаии алҳиўон .
Ҳақиқат - нест аз рӯй нестӣ ҳаст нагардад , ва ҳаст аз рӯй ҳастӣ нест нашавад , ки қалби ҳақоиқ лозим ояд ,у фаноу бақо ҳар ду амри аътборионд ки аз таҷаддуди тааюноти мтбоинаҳ ва мтўоФқаҳ намӯда мишўду ваҷҳи нестии доимо фонӣаст ва ваҷҳ ҳастӣ доимои боқӣ : кули шиӣии ҳолки алои виҷҳа .
Ҳақиқат - бақои исм вуҷӯдаст дар рутбаи мазоҳир , лекини ҳақиқии лозими зоти вуҷӯд буд вмҷозӣ ба ҳасби имтидоди мазоҳири мтўоФқаҳ ,у бози фанои исми иртифоъ тааюнаст махсӯс ва ин лозими зоти тааюн буд : мо ъндкми инФд ва мо ъндоллаҳи боқ .
Тамсил - тааюни аноӣии ҷузъии Маслан ба инкисор муртафаъ шавад вбр ӯ итлоқи фано ва адам накунанд бо онкии суфолро боқии хўонндўи алии ҳозо чун суфоли хок ва хокистар шавад , пас бақои исми ҳамон вуҷӯдаст ки бо тааюни аноиӣ буд ки дар суфоли итлоқи микннд , ва агар на суфолро ҳодис гуфтандӣ на боқӣ : Флои тҳсбни аллазӣнаи қтлўои фии сиблати аллоҳи амвоти бали аҳёء .
Ҳақиқат - зуҳӯри вуҷӯди таҷаллӣоти ваҷҳи боқӣ чун дар мазоҳири мтўоФқаҳ буд исми бақо ки лозими вуҷӯд зоҳираст дар он мазҳар зуҳӯр кунад , чаҳ мулоимату тавофуқ дар таври хеш яъне дръолми касрати мазҳари олами ваҳдати вҳсни ваҷҳи боқионду боз чун зуҳӯри он дар мазоҳири ғирмтўоФқаҳ буд фано ки адам мазҳараст зоҳир гардад . Чаҳ адами тавофуқу мухолифати адамӣ дар ин таври мазҳари касрату қубҳи ваҷҳи фонии адам мумкинаст : кули ман алайҳои ?фон ,у ибқии ваҷҳи рбки зулҷалолу алокром .
Рамз - мадрак аз ваҷҳи зоҳири ҳис дар ин ншأаҳ дунёасту мадрак аз ваҷҳи ботини ақл дар ин ншأаҳ охиратаст ва дар ншأаҳи дигари қазияи мунъакис буду хати ваҳмии миёни зҳўрўи бутуни барзах ҳудусасту ттмаҳи ин ҳақиқат дар исми зоҳир ва ботин гуфта шуд : ва ман вроӣҳми барзахи илои явми ибъсўн .
Нукта - масофати миёни дунёу охират аз мақула Киеваст : ман моти Фқди қомати қиёмата ,у каммияти тобеъи он : беъсати аноу алсоъаҳи кҳотин , явми конҳми ирўнаҳи бъидоўнроаҳи қрибо .
Ҳақиқат - гуфта шуд ки тааюн дар ҳар турфаи алъайни мунтафӣу мутаҷаддиди мигрдду антФои ҷузви мусталзими антФоӣ куласту вуҷӯди ҳақи таъолии файёз мутлақасту воҳби алсўр беиллату олату модау муддат . Пас олам дар ҳар трФҳолъини маъдӯми мигрдду олами дигари мавҷӯди мишўд : анмои тўъдўни лсодқу ани аддӣни лўоқъ .
Ҳақиқат - чун ғайривуҷӯди ҳақи таъолии ҷуз адам нест ба зарурати ртбти тааюнотро ба ҷумлагӣ ки мсмоаст ба ин олами ниҳоятӣу инқирозӣ буд ,у тааюноти мтўоФқаҳи маҷозиро анқзоӣӣ бошад ки он мсмоаст ба : томаҳи куброу ншأаҳи ахрӣ . Лекини маҳҷӯби макону замонро назар ба фанои чизе ки умри он дҳўр буд нарасад , он чунонкӣ гуфта шуд , магар вақте ки таии замон ва макон карда шавад : куллан сиълмўни сам куллан сиълмўн .
Қоида - аз бҳсҳои рафта равшан шуд ки қиёмати куброро се мисоласт : аввали онкӣ дар ҳар трФҳолъин ба нисбат бо ҳар шахс ва ба нисбат бо ҷамеъи олами воқеъи мишўд . Дувуми онкӣ махсӯсаст ба орифи баъд аз марги ихтиёрӣ ба ҳасби тараққӣу таҷаддуди аҳволу суръати сарёну кашфи асрор . Сим муштаракаст миёни ашхоси инсонӣу махсӯси бад-ӣни навъи баъд аз мӯати табиӣ . Аммо томҳолкбрӣ ба нисбат бо маҷмӯи ашхосу анвоъу аҷнос буд ки замонро ба куллӣ тай кунанд ки : вмои амролсоъаҳи алои клмҳи албсри аўҳўоқрб . Ва маконро ҳам чунон тай кунанд ки : явми тбдли аларзи ғайриаларзу азои алсмоءи аншқту азои алшмси кӯрату азои алсмоءи анФтрти алоёт .
Ҳақиқат - чунонкии қӯти тинати мбдоء дар маоши пайдои мигрдду тааюнот аз авзоъу ҳиأти брўФқи зуҳӯри ин ншأаҳи ориз ӯ мишўди чунонкӣ аз қӯти аносиру имтизоҷи эшон анвоъу аснофи мутаваллиди мигрдд ,у мтхилаҳ ки тасвири маъонии микнди бахусӯс дар хоб ,у млоику ҷин ки ба ашколи мухталифаи муташаккили мишўд , ҳам чунон қӯти ботиняти маоши нафасӣу баданӣ дар маъод ба феъл ояд ва зоҳир гардад ,у муносиби он ншأаҳи мусаввир ва муҷассам шавад , бар вифқи он қӯт аз илму амал ,у халқ ки натиҷаи он буду сувару ҳиأту асмои он дар нсўс воридаст чун ҳуру қусӯру тӯбоу ризвону анҳору асмору бози аздоди он аз мору каждуму оташу молик ,у ваҷҳи муносибат ҳар яке аз аҷзоъ бо амалӣ ки мутараттибаст бар он бар соҳиби басират пӯшида намонад : анмои аъмолкми ирди алайкум , ФкшФнои ънки ғтоءки Фбсрки алиўми ҳадид .
Ҳақиқат - тӯли аъмори вхлўди ашхос ба ҳасби тавофуқи мазоҳири тааюноту касрати он буд , Маслан умри замон ки аҷзои он яъне онот дар ғоят тавофуқаст дарози умртар аз афлокаст , ва ҳамчунон афлок ки бситонди азъносри диринҳтронду аносир аз маволеду ҷавоҳири фии алҷмлаҳ аз эъроз , ва чун охирату охиратён дар ғояти эътидолу тўоФқонд то ташобуҳ дар он воқеъи мишўд , лоҷарами доими алўҷўд ва мухиллад бошанд :у атўобаҳи мтшобҳоу ?лаами фӣҳо азўоҷи мутаҳҳара ва ҳам фӣҳо холдўн .
Тазкира - ташобуҳ дар аҳволи маъоди собиқон ки ба мақоми иттиҳоди рсидҳонд ва ба бақои ҳақиқӣ мавсуф гаштау сӯрати тазоду ихтилофи тааюнот ба куллият аз эшон муртафаъ шудаи зиёдат аз Аброр буд ки асҳоби иминонд , чунонкӣ фармуд : мткӣини алайҳои мутақобилин ,у дротФоқи вохтлоФи аҳволи тавоифи се гона аз собиқону асҳоби ямину асҳоби шимол дар сӯраи воқеаи таъаммул бояд кард то равшани грддоит : анаи лқрони Карим , фии китоби макнун , лоимсаҳи алои алмтҳрўн , танзили ман раби Алъоламин .
Қоида - ғояти камол ҳар чизеи билқувва дар ӯ ҳосиласт , балки камолоти ҷумлаи ашёъ дар ҳар шиӣӣ мркўзасту бавоситаи тааюнот даров пўшидҳонд : мо болаззоти лоизўли бмои болърз . Чун мавонеъ муртафаъ гардад аз ӯ ба зуҳӯр ояду анвоъи лаззоти ҳиссӣу ваҳмии вхёлӣу ақлӣу кашфӣ ба ҳасби вусӯл ҳар як ба мулоиму мувофиқи хеш ҳосил шавад : Флои тааллуми нафаси мо ахФии ?лаами ман қурраи аъини вФиҳои мотштҳиаҳи алонФси втлзолоъин .
Ҳақиқат - чун ҳар як аз қувои мазкӯра ба қӯти маҷмӯ мавсуф гирданд маҷмӯи мадракот ҳар якеро ҳосил шавад ,у чашм ки алтФи вошрФи олот идрокаст ба ғояти венҳояти камоли идрок хеш расад ,у вуҷӯд ба куллият бо ҷумлаи маротиби камол бар ӯ зоҳир шавад , маърифату кашф ки ҳисса басиратаст ба рӯят мсмо гардад : вуҷӯҳи иўмӣзи нозраҳи илои рабҳо нозира .
Фзолк - маърифати фитрӣ ки лозим вуҷӯдаст ба мсобти ҳуба бар атвори ншأтин гузор фармуд ва дар ҳар таврӣ ӯро шуҳудии хос ҳосил гардиду мртбҳоӣ аз маротиби камол ба феъл омаду исмӣ аз асмои ҳасанӣ ба ҳади шуҳуд Айнӣ расед ,у боз дар охир , охир дар мазҳари аввалу зоҳир дар мазҳари ботин зуҳӯр фармуд . Акнӯн маълум шавад ки хати мустақӣми ваҳмӣ дар сӯрати шаҷара ба ҳақиқат даврӣ бӯдааст , чаҳ ки иттисоли нуқтаи аввалу охири ҷуз дар ҳаракати даврии сӯрат на бандад ,у боз дар ҳаракати ваҳмии доираи муҳӣт ба ҳақиқати нуқтаи басит муҷаррадасту нуқтаи айни ваҳдат : манеҳ бдоءу илайҳи иъўд . Ҳўи алаввалу алохру аззоҳиру алботну ҳўи бакули шиӣии алӣами влоҳўлу лоқўаҳи алоболлаҳи алълии алъзим .