Ҳамду санои мкрмиро ки аз ҳиҷлаи шаби тори ҳуҷраи хилват ошиқон пардохту шукру сипоси мўҷдиро ки аз баёзи рӯзи равшан , марҳалаи толибони сарои куну фасоди сохт . Сипари моҳ , чеҳраи кушодаи қалам қудрат ӯсту теғи офтоб аз ниёами субҳ , баркашида иродат ӯ қодирӣ ки ғубори завол бар ҷамол ӯ нанишинаду комилӣ ки дасти нуқсони домани ҷалол ӯ нагирад . Хатароти хавотир ба соҳати ҷабарут ӯ нёнҷомду хутувоти змоир ба саёҳати масоҳати малакӯт ӯ нарасад . Баннои қасри машйад осмон пардохт , олату адоат дар миён на қабои муаллими сбзгор рӯзгор дӯхт , ба хайёту миқроз муҳтоҷ нагашт . Ҷавҳари обро ба васотати ҳарорат ба ҷурми сурайёи расониду ҷисми ҳаворо ба всилт баравадат ба марказ срӣ фиристод . Ҳиўлии оташро ба ҳукм хуфту юбусати сокин муҳӣт карду гавҳари хокро ба иллат баравадату юбусати муҷовир марказ гардонид . Ҳафт падари алавиро дар дувоздаҳ манзили ҳаракат ва сайр дод . Чаҳор модари суфлоро дар самими олами алавии мақару мФр падед кард ва ба имтизоҷи бухору духон дар фазои ҳаво , раъду барқу саҳобу рёҳу шаҳоб мавҷӯд гардонид ва ба издивоҷи ин ду мояи латиф дар дили санги касиф , ҷавоҳири маодину фулуззоти бёФрид . Пас аз зубдаи латоифи чаҳор астқс , се мавлуд дар вуҷӯд овараду аҷносу анвоъи ҳайвон мавҷӯд гардонид ва аз аснофи ҳайвоноту анвоъи ҷонўорон , одамиро баргузеду зубдаи мавҷӯдоту феҳрист махлуқот гардонид . Чунонкӣ гуфт : «у лақади крмно банӣ одаму ҳмлноҳми фии албру албҳру рзқноҳми ман алтиботу Фзлноҳми алии касӣри ммни хлқнои тФзило » . Ва ӯро бар итлоқ , мутасаррифу молики мураккабот суфло карду танфизи амр ва тамлӣк наҳй дод ва аз барои масолеҳи маъоду мнозми маошу тартиби билоду танзими ибод , анбиёро - алайҳими алслоаҳу ассалом - баъс кард ва ба иблоғи рисолату изҳори далолат мисол дод ва бар забони эшон ба тариқи ваҳйу илҳом пайғом фиристод ва бар хилофи табоиъ , қавонин шароеъ биниҳод ва ба адлу сиёсат , тоъат ва ибодат фармуд . Чунонкӣ гуфт - ъзи ман қоил - : « ва мо хилқати алҷну алонси алолиъбдўн » ва аз барои аҳкому истеҳкоми қавоиди ақоиди оқилону таъкиду тамҳиди асоси мабоонии аъмолу афъоли эшон , илму ҳикмату шариъату тариқат баён кард . Комаи қол - ҷли ҷалола - : « влои рутабу лои ёбси алои фии китоби мубин » ва аз барои тақвиму търики муфсидону қамъу тأдиби мутаъаддӣону заҷру ташдиди ҷоҳилон , ақл ва иҷтиҳод дод ва бо ақлу иҷтиҳод , ғзў ва ҷиҳод фармуду китоб ва шамшер фиристод . Комаи қол - ъзу ъло - : « лақади арслнои рслнои болбиноту анзлнои мъҳми алкитобу алмизони лиқўми анноси болқсту анзлнои алҳдиди фӣаи боси шадиду манофеи ллнос » китоб , ақласту мизон , иҷтиҳоду ҳадид , шамшер , то оқилон дар эъҷози китоб назар кунанд ва ба ақлу ҳикмату қиёсу муҷоҳидат , шавоҳиди қудрату далоили сунъ ва ҳикмат бидонанд ва аз сайри афъоли ноМаҳмӯду сувари аъмоли номаразии имтиноъи намоянд ва бо ҷоҳилон беоқибат , нахуст ҳуҷҷат бигӯянд , пас шамшер арза кунанд . Чаҳ ҷоҳил бе уқубати оҷил аз азоб оҷл натарсад ва аз таҳйиҷи фитнау тҳризи фасод иҷтиноб нанамояд .

Ва чун дар ҳикмати азалӣу анояти сармадӣ пӯшида набӯд ки бо набувват , салтанат ва бо раёсат , сиёсат воҷибаст , чаҳ оламён дар манозилу мъорҷу маротибу мадориҷ , мутафовит қадаранду қалам бешамшеру илм бе амали номуфид буд .

Пас дайнро ба малик тақвият карду маликро ба дайн тартиб дод ва ҳар дуро ба якдигари собиту муҳкаму қавӣ ва мустаҳкам гардониду баъд аз амтсол ӯ амр ва навоҳӣ илоҳӣ ба артсому инқиёд улуламр фармуду тоъату мтоўъти эшон бо тҳрии ризои хешу анбиё ки наввоб мутлақанд баробар дошт . Қавла - ъзу ҷл - : « атиъўои аллоҳу атиъўо алрасулу аввалии аламри мнкм » . Пас аз ӣнҷо равшан мешавад ки дайн бемалик зойеъ мегардаду малик бе дайни ботили қол - алайҳи ассалом - « аддӣну алмалики ту амон » . Ва гуштосб ки воситаи қаллодаи акосраҳи аҷаму каён Эрон бӯдааст , мегуяд : « аддӣни болмлки иқўӣу алмалики боладин ибқӣ » дайн ба малик қавӣ гардаду малик ба дайн пойдор монад ва агар бо метанати қалам , мҳобти шамшер , муқорин ва ҳмтўилаҳ набошад ва бар аъмоли хайр , умеди ҷазоу савоб ва бар афъоли шари бими подош ва уқоб набӯд , низоми оламу оламён ботил гардад ва аз самт ростӣ биафтад ва ҳеҷ офарӣда дар тақдими хайроту адхори ҳасанот рағбат нанамояд ва чун қавоиди дайни мухталу маросими сиёсат , мубҳам ва мӯҳмал монад , диёнат ва сиёнат баруфтад . Қавоиди ифофу астъФоФи ихтилолу интишори пазираду ақоиди змоири алии алотлоқ троҷъ гирад . Мнозми ибоду масолеҳи билод аз силки назму анхроти мунташир ва мутафарриқ гардад . Танзиму тартиби билоду сокинон муталошӣ шавад . Корҳо ба зӯру қӯту қудрату тоқат мутаъаллиқ гардад . « ман ғлби салб » зоҳир шавад .

Рост шавад . Пас ба мӯҷиби ин муқаддамоти возеҳу қазоёии лоиҳ , зоҳир мегардад ки теғу қаламу дайну малик , туамон ва мулозимонанд .

Ва чунонкии инқиёди аўлўолъзм аз фароиз ақласт , амтсоли улуламр аз лавозим шаръасту чунонкии анбиёу русулро ба таблиғи рисолату ифшои далолату изҳор мӯъҷизат фармуд , велоту салотинро ба истеъмоли адлу астзҳори фазл мисол дод . – комаи қол – ъзи ман қойил - : « ани аллоҳи ёмри болъдлу алоҳсон » . Вчнонкаҳи анбиёро маротибаст , велоту умароро мадориҷаст . Ва амири алмўмнини алӣ - разии аллоҳи анҳу - ки ҳодми бунёни ширку бонии қавоид ислом бӯдаасту асоси дайну давлати бадв тамҳид ёфтау маросими малику миллати бадви таъкиди пазируфта , мефармоед ки : « асъади алръоаҳи ман саъдат ба раията » некбахттарин салотин он бошад ки раоё аз вай дар зилли риояту кнФи исмат ва аноят бошанду зери дастон дар ҷавори амну ҳмии мниъ , тахфиф ва трФиаҳ ёбанд . Қоли алайҳи алслўаҳу ассалом - : « алслтони зилли аллоҳи фии аларзи ёўии илайҳи кули мазлӯм » . намефармоед ки подшоҳи сояи офтоби раҳмат офаридагораст дар басити замин . Яъне мҳрўрони буҳрони ирқони зулму гармозадагони ҷавру ташнагони тамӯзи бимродӣ дар сояи роФту сомаи муъаддилат ӯ қарор гиранду сайёҳони биёбони ҳурмон дар ҳоҷараи ҳиҷрон , аз манбаи адлу мнҳл ӯ зулол навол чшнд ва гӯйанд :

Ва чун мубарҳан шуд бад-ӣни муқаддамот ки фозилтарин анбиё онаст ки бар ваии китобу шариъати нозил шудааст , муайян шуд бад-ӣни қазоё ки беҳтарин салотин онаст ки сурати фазлу сӯрати адл ба вай вуҷӯд ёфтаст ва зоҳир шуд ки руҷҳону мазияти улуламр бар асноф мардумон бидонаст ки эшонро ашоъти адлу аФозти амн ва фазл бошад .

Ва наъти ахлоқу васфи зот ӯ ин буд ки :

Пас воҷиб кунад ки мқблтрини бандагон ва мушфиқтарин ҳавохоҳон онаст ки тоъату мтоўъти эшонро ба қадари имкону тоқати мувозибати намояду савобиқи ҳуқуқи анъому икромро ба лўоҳқи мазиди шукр ороста гирданд ва бидонча дар втои вусъ ва ано макунат ӯ гунҷад аз масоъии ҳамиду мосри маразӣу мшкўр тақдим кунад то мтршҳи мазияти аҳмоду мтўшҳи мазиди эътимоди подшоҳ рӯзгор шавад ва ба нбоҳти қадару руҷҳони фазл пайдо ояду сяти соиру зикр шойиъ ёбад . Аз барои онкӣ .

Ва сипосу миннат аз эзади таъолӣ ки хиттаи исломро ба ҷамоли адлу камоли фазли аъдли мулӯку афзали салотин , хоқони олам , одили аъзам , малик мӯед Музаффар , Мансури муаззам , шарафи мулӯки аломм , мавлои алтрку алъҷм , Заҳири аломом , насири алоном , зиёи аддавла , бҳоءи алмлаҳ , млҷои аломаҳ , ҷалоли алмалик , тоҷи мулӯки алтрк , рукни алдиноу аддӣн , ғиоси алислому алмуслимӣн , қомъи алъдоаҳу алмтмрдин , зилли аллоҳи фии Алъоламин , султони арзи ашшарқу алсин , Алпи қтлғи тнкоблкои абўолмзФри қлчи тмғоҷи хоқони бен қлҷи қрохон , бурҳони Халифаи аллоҳ , Носири амири алмўмнин - аъзи аллоҳи ансорау зоъФи иқтидора - биёросту сродқи ҷалолу ҳишмат ӯро ба таноби таъйиду имоди таъйиди мтнб ва муқаввим гардониду малики маврӯсу мктсб ба вориси аҳлу мустаҳаққи расонид ва аз мшорқи мамолику мтолъи масолик ӯ , шмўси инсофу бадӯри антсоФро тулӯъ дод ва аз манобеи адлу мшоръи фазли вай дар ҷӯйбори малику давлат ӯ файзи амну саломат равон гардониду мисоли овомир ва навоҳӣ ӯро дар хиттаи гетӣу ақолими олам , нофиз ва мутлақ дошт . То мутаарризони мамлакату мутамарридони давлат , сар дар гиребон азлат кашиданду муттақеону муслеҳон , пой дар домани амн ва офият печиданд . Арӯси малику давлат , даҳон чун гул ба ханда инсоф кушодаст ва дарҳои зулму ҷавр бар тавоифи раоё ба мсмори антсоФи баста . Боз бо Кебек дар як ошён анбозӣ мекунаду бошаҳ бо гунҷишк дар як манзили дмсозӣ май намояд . Гардани гӯрон аз панҷаи шерон осӯдаасту ҳалқи тзрўон аз чанголи бозони руста .

Авотиф ӯ шмли раҳмат бар акноф мтзлмон кашидаасту латоиф ӯ дарҳои роФт бар мазлӯмони кушодаи рӯзномаи шоҳӣ ба таърихи ин подшоҳӣ муаррих гаштау ҷаридаи инсоф ба хомаи адли ин давлати музайян шуда ва ин худ ғизӣаст аз файзӣ ва ҷузвӣаст аз куллӣ .

Ва ба фари давлати Қоҳира - лои золати мзиӣаҳи алмълм , росихаи алълм - мноҳҷи адл ки номслўки монда буду мҳҷаҳи инсоф ки ба мўотоаҳи иқдоми зулм , тамоми мундарис ва маҳв гашта буд , мслўк ва муайян шуду низоми мамлакату равнақи давлат ба қарори маъҳуду расми молўФи бозгашт ва бар қавоиди сдоду асоси аҳкоми истиқрор ва истимрор ёфт . Лоҷарами дилҳо дар ҳавоӣ ӯ қадам муҳаббат мезананд ва ҷонҳо дар влоӣ ӯ камар хизмат мебанданду ақоиди змоири бандагони мухлису шавоҳиди сроири носеҳони мушфиқ , ҳар соъати муҳкамтар ва ҳар лаҳза мустаҳкамтараст , бар онкии бунёди ин давлати абадулдаҳр боқӣ монаду қасри машйади ин мамлакат – лои золати маъмураи алотроФу алоркон , мҳмиаҳи алокноФу албнён - аз дасти ҳаводиси фатрат дар ҷавори исмат ва саломат монаду иқлӣми Эрон дар басит турон афзоеду хутбау сикка бар манобиру днонири билоди офоқ ба алқобу хитоби олӣ ороста гардад .

Ва чунонкии сокинони замини сар бар остонаи муқаддаса олия мениҳанд , равшанони олами боло , пешонӣ бар хоки ҷаноб маймун хоҳанд ниҳоду овомир ва навоҳӣ ин подшоҳи олии насаби шарифи ҳасб , бар бару баҳру хушк ватару зрўаҳу ҳазизи олам бар итлоқ танфиз ёбад . Чунонкӣ агар хоҳад амр ӯ заминро дар ҳаракати орад ва наҳй ӯ замонро аз ҳаракат боз дорад .

Ҳзм ӯ ки манеҳӣ олам болост , аз мғиботу мкўноти қадар хабар диҳаду азм ӯ ки талиъа лашкар қазост , рӯзи рафтаро дарёбад .

Мсръи азм ӯ бар фалак гузар кард , ба суръати сайр ихтисос ёфт . Ҷуръаи ҳзм ӯ бар замин омад , сукӯн ва ором гирифт . Ҳаво бо лутфи табъ ӯ ммтзҷ шуд , ба риққати мизоҷи махсӯси гашт . Асир аз улувва ҳиммат ӯ асари пазируфт , мутаҷовиз муҳӣт шуд . Осмони шакли садаи рафеъ ӯро дуо кард , шакли карӣ вмстдирӣ ёфт . Офтоб , ранги чеҳраи замир ӯро сано гуфт , мстнир шуд .

Абр дар таби хиҷолат аз бенон саҳоби сират ӯ арақ тшўир кард , гуфт : борон май боРом .

Дили кӯҳ аз тоби офтоби сахо ӯ хӯн шуд . Гуфт : ёқӯт аҳмар мекунам .

Ва чунонкии хотами анбиёу зубдаи асФёи Муҳамади Мустафо – алайҳи алслоаҳу ассалом - аз дигари пайғамбарон агар чаҳ ба фазилат , мазият ва ба ртбт , тақаддум дошт , ба вуҷӯди охир ва ба замон , мўхр омад . Ҳамчунин подшоҳи оламу қадара банӣ одам , рукни алднёи волидайн , қлҷи тмғоҷи хоқони бен масъӯди бен алҳсн - адоами аллоҳи зилола - ҳар чанд бар асари мулӯк мозӣааст аз хасоили ҳамидау фазойили гузида , ба муқаддамоти лоиҳу бароҳини возеҳ , роҷҳаст . Чун руҷҳони офтоб бар сҳоу мазияти рӯз бар шабу фазилати вуҷӯд бар адам ва агар чаҳ дар силсилаи рӯзгор мўхраст , бар ҳандасаи ҷаҳон , мақдамаст .

Ва чун эзади таъолии ин савобиқи нъмро ба лўоҳқи карам ороста гардониду офтоби ҷалоли ҷҳондорӣ ӯро аз мшорқи иқболу офоқи камоли ҷаҳонгирӣ , шорқ ва толеъ кард то ҷонҳои мӯоти инсофу мурдагони муъаддилат ба оби ҳаёти эҳсону анъом ӯ зиндаи гашту ашҷори ҷӯйбори боғи ҷамоли шоҳаншоҳӣ аз мадади борони фазл ӯ равнақ ва тароват ёфту олами бад-ӣни таҳният забон бикшод ки :

Ва ҳар соил ки ба даргоҳ ӯ даҳон чун гул бикшод , чун наргиси ҷоми зар бар кафи ниҳод ва чун гул , ташти зар бар сари барад .

Ҳар куҷои ғмоми ҳисоми барқи сират ӯ хӯн равон кардааст , аз бехи арғавон , шохи заъфарони рстст ва ҳар куҷои шамшери гнднои пайкар ӯ дар сабзаи зори сарҳои хасмони малик , ба чаро омадааст , аз шохи заъфарон , гули арғавон дамидааст . Оташи теғи обдор ӯ аз дарё , саҳро ва аз Ҷайҳун , ҳомӯн кардаасту оби синони ҷони ситон ӯ аз саҳро , дарёи сохта ва аз ҳомӯн , Ҷайҳун кардау забони рӯзгор бо ӯ гуфта :

Ва шавоҳиди лоиҳу далоили возеҳи ин маъонӣ , басити саҳрои работ аилкаст ки хасмони малику давлату мутаъаддӣони хиттаи турон дар шҳўри санаи сет « ва » хумсин « ва » хмсоӣаҳ , вуҳушу туюрро аз косаҳои сари худ меҳмонӣ сохтанд .

Бахти бедор ӯ то чун машъала , ҳамаи аҷзо чашм кардааст , чашми ҳаводис дар шабҳои фатрат , хаёли фитна ба хоб надидаасту давлати пойдор ӯ то чун шамъ ба ҳамаи аъзо , рӯй шудааст , чашми иқбол , пушти нусрат дар мзмори фатҳ мушоҳида накардааст . Ҳар ки дар давлат ӯ чун танури даҳон ба мадҳу сано кушодааст , чун шамъи ҳамаи тан , забон ва чун шукуфаи ҳамаи аъзои даҳон шудааст ва ҳар ки чун сӯсан , даҳ забон ва чун лолаи ду рӯй гаштааст , рӯзгораш ба хнҷрбид чун бунафшаи забон аз қафо берун кашидааст ва чун лолаи қабояш аз хӯни ҳнҷр рангин карда ва ба забони ҳол бо рӯзгор гуфта :

Бенон ӯ он баҳораст ки агар бухор кунад , дасти чанор безар берун наёяд .

Ва чашми акмаҳи наргис бебасар намонаду забони ахрси сӯсан , сухангӯӣ гардад :

Агар дар мҳомди ахлоқу мосри аъроқи ин подшоҳи маймуни сирати ҳумоюни сарират , хавз ва шурӯ уфтад , ибтидо ба интиҳои он нарасаду бдоити он ба ниҳояти нинҷомду авоили он аз авохир қосир ояд .

Ва он чандон масоъии ҳамидау мосри Марзия ки мулӯки ин хонадони мубораки рост , дар хиттаи мамолики турони алӣ алхусус дар басити ин давлат аз тақдими хайроту адхори ҳасаноту осори адлу изҳори фазл , қалам аз тақриру таҳрири он оҷиз монаду баён ва бенон аз тамсилу тасвири он қосир гардад .

Ва дар муддатӣ ки худованди олами азин малик ба мулкии дигар нақл карда буду рӯзгории дарози ин хитта беворису мустаҳаққи мондау мутаъаддӣон ба ҳукми касрати савод дар вай тасарруфҳо мекарданду охроломр ҳар як қафоӣ он хӯрданд ва акнӯн биҳамдиллоҳ ки ҳақ ба ҳақи вару малик ба малики адлпарвару салтанат ба султони қоҳир қодир расед ва биравӣ қарор гирифту замони бад-ӣни таҳният , забон бикшод .

Эзади таъолии сродқи ҷалолати ин давлатро ба рифъат бо авҷи кайвони баробари дороаду бисоти сарири ҳишмати малику давлат ӯро аз рӯй моҳу фарқ фарқад куноду ҷаноби маймун ӯро қиблаи ҳоҷоти мулӯк аср гардоноду остонаи муқаддаса ӯро каъбаи аФозлу амосл рӯзгор куноду сабзаи зори шамшери гнднои пайкар ӯро аз хӯни маъодии давлати лолаи зори дороад . Баҳақи Муҳамаду илоҳи аҷмъин .