Шайхи иброҳӣми азизи дарвешии сет , чун ӯро мебайнем аз дӯстон ёд меояд . Мавлонои шамси аддӣнро азими аноят буд бо эшон , пайваста гуфтӣ « шайхи иброҳӣми мо » ва ба худ азоФт кардӣ . Анояти чизеи дигару иҷтиҳоди кории дигар . Анбиё ба мақоми набуввати бавосита иҷтиҳод нарасиданд ва он давлат ба аноят ёфтанд , алои суннат чунонаст ки ҳркаҳро он ҳосил шавад сирату зиндагонӣ ӯ бар тариқи иҷтиҳод ва салоҳ бошад ва он ҳам барои авомаст то бар эшону қавли эшон эътимод кунанд зеро назари эшон бар ботин намеуфтаду зоҳир байнанд ва чун авоми мтобът зоҳир кунанд бавоситау баракати он ба ботин роҳ ёбанд . Охири фиръавн низ иҷтиҳод азим мекард дар базлу эҳсону ашоъти хайр , ало чун аноят набӯд лоҷарами он тоъату иҷтиҳоду эҳсон ӯро фурӯғӣ набӯд ва он ҷумларо бпушонед . Ҳмчнонки амӣрӣ дар қалъа бо аҳли қалъаи эҳсон ва хайр мекунаду ғараз ӯ онаст ки бар подшоҳ хурӯҷ кунад ва тоғӣ шавад , лоҷарами он эҳсон ӯро қадар ва фурӯғӣ набошад . Ва агар чаҳ ба куллӣ натавон нафии аноят кардан аз фиръавн ва шояд ки ҳақи таъолиро бо ӯ аноят хФӣ бошад ; барои маслиҳатӣ ӯро мардӯд гирданд зеро подшоҳро қаҳру лутфу халъату зиндон ҳар ду май бояд . Аҳли дили азўи бакулии нафй аноят накунанд , алои аҳли зоҳир ӯро бакулӣ мардӯд донанд ,у маслиҳат дар онаст ҷиҳати қавоми зоҳир , подшоҳи якеро бар дор мекунад ва дар млоءи хилоиқи ҷои баланди азим ӯро меовезанд агарчӣ дар хонаи пинҳон аз мардум ва аз мехии паст низ тавон дроўихтни ало май бояд ки то мардуми бибинанд ва эътибор гиранду анФози ҳукму амтсоли амри подшоҳ зоҳир шавад . Охири ҳамаи дорҳо аз чӯб набошад , мансабу баландӣу давлати дунё низ дории азим баландаст , чун ҳақ таъолӣ хоҳад ки касеро бигирад ӯро дар дунёи мансабии азиму подшоҳе бузург диҳад . Ҳамчун фиръавну намруду амсоли инҳо , он ҳама чу дорист ки ҳақи таъолии эшонро бар онҷо мекунад то ҷумлаи хилоиқ бар онҷо матлаъ шаванд . Зеро ҳақ таъолӣ мефармоед ки кнти кнзои мхФиои Фоҳббти ани аърФ яъне ҷумлаи оламро офаридаму ғараз аз он ҳамаи изҳори мо буд гоҳе ба лутф , гоҳе ба қаҳр , ин ончунон подшоҳ нест ки малик ӯро як муъарриф бас бошад агар зарроти олами ҳама муъарриф шаванд дар таъриф ӯ қосир ва оҷиз бошанд . Пас ҳамаи хилоиқи рӯзу шаби изҳор ҳақ мекунанд ало баъзе онанд ки эшон медонанд ва бар изҳор воқифанд ва баъзе ғофиланд , аёмои кони изҳори ҳақ собит мешавад . Ҳамчинонкӣ амӣрӣ фармуд то якеро бизананд ва тأдиб кунанд , онкс бонг мезанад ва фарёд мекунаду маъаи ҳозо ҳар ду изҳори ҳукм амир мекунанд агарчӣ онкс аз дард бонг мезанад алои ҳама кас донанд ки зорибу мазруб маҳкӯм амиранд ва азин ҳар ду изҳори ҳукми амир пайдо мешавад . Онкс ки мусбат ҳақаст изҳор мекунад ҳақро ҳамешау онкс ки нофӣаст ҳам мазҳараст зеро исботи чизе бенафй тасаввур надорад ва белиззат ва маза бошад . Масалани манозирӣ дар маҳфили масаъла Эй гуфт , агар онҷо муъоризӣ набошад ки « лонслм » гуяд ӯ исбот чаҳ кунад ?у нукта ӯро чаҳ завқ бошад ? зеро исбот дар муқобилаи нафй хуш бошад . Ҳамчунин ин олам низ маҳфили изҳор ҳақаст бемусбату нофии ин маҳфилро равнақӣ набошад ва ҳар ду мазҳар ҳақанд . Ёрони рафтанди пеши мирокдшон бар эшон хашм гирифт ки « ин ҳамаи ӣнҷо чаҳ кор доред ? ! » гуфтанд « ин ғалабаи моу анбӯҳии мо ҷиҳат он нест ки бар касе зулм кунем , барои онаст то худро дар таҳаммулу сабр муовин бошему ҳамдигарро ёрӣ кунем » ҳамчинонкӣ дар таъзияти халқ ҷамъ мешаванд барои он нест ки маргро дафъ кунанд , ало ғараз онаст ки то соҳиби мусӣбатро мтслӣ шаванд ва аз хотираши дафъ ваҳшат кунанд . “ алмؤмнўни кнФси воҳдҳ “ даравишони ҳукми як тан доранд , агар узвӣ аз аъзо дард гирад боқии аҷзо мтأлм шаванд . Чашм дидан худ бигузораду гӯши шунидану забони гуфтан , ҳама бар онҷо ҷамъ шаванд . Шарт ёрӣ онаст ки худро фидои ёр худ кунанду хештанро дар ғавғо андозанд ҷиҳати ёр , зеро ҳамаи рӯ ба як чиз доранду ғарқ як баҳранд , асари имону шарти ислом ин бошад . Борӣ ки ба тани кашанд чаҳ монад ба борӣ ки онро ба ҷони кашанд ? ! лозири анои илои рбнои мнқлбўн . Муъмин чун худро фидоӣ ҳақ кунад аз балоу хатару дасту по чаро андешад ? ! чун сӯй ҳақ меравад дасту по чаҳ ҳоҷатаст ? дасту по барои он дод то азўи бад-ӣни тарафи равони шӯии лекин чун сӯии погару дастгар май рӯй агар аз даст биравӣ ва дар пои уфтӣ ва бедасту пои шӯй , ҳамчун сҳрҳи фиръавн май рӯй чаҳ ғам бошад ? шеър : заҳр аз кафи ёр симбр битавон хӯрд талхии суханаши ҳамчу шукр битавон хӯрд бас бо намакаст ёр , бас бо намакаст ҷое ки намак буд ҷигар битавон хӯрд валлоҳи аълам .