Савол кард ки « аз намози фозилтар чаҳ бошад ? » як ҷавоби онкии гуфтем « ҷони намоз ба аз намоз » маъаи тақрираи ҷавоби дувум ки « имон ба аз намозаст зеро намози панҷ вақт фаризаасту имони пайвастау намоз ба узрӣ соқит шаваду рухсат таъхир бошад . Ва тафзилӣ дигар ҳаст имонро бар намоз ки имон ба ҳеҷ узрӣ соқит нашаваду рухсат таъхир набошаду имон бенамоз манфиат кунаду намоз беимон манфиат накунад ҳамчун намози мунофиқон . Ва намоз дар ҳар динӣ навъ дигарасту имон ба ҳеҷ динӣ тбдл нагирад . Аҳвол ӯу қибла ӯу ғайра мтбдл нагардаду фарқҳои дигар ҳаст ба қадари ҷазби мустамеъ зоҳир шавад ; мустамеъ ҳамчун орадаст пеши хамиркунанда , калом ҳамчун обаст дар орад ; он қадари оби резад ки салоҳ ӯст .

« чашмам ба дигар кас нигарад » яъне мустамеъ дигар ҷӯяд ҷузи ту ман чаҳ кунам рўшноииши туе бад-ӣни сабаб ки ту бо туе аз худ нараҳидае то равшаноӣати садҳазори ту будӣ . Ҳикоят : шахсе буд сахти лоғару заъифу ҳақир ҳамчун ъсФўрии сахти ҳақир дар назарҳо чнонки сӯратҳои ҳақир ӯро ҳақир назар кардандӣу худоро шукр кардандӣ агарчӣ пеш аз дидан ӯ мтшкӣ будандӣ аз ҳақорати сӯрати хеш ; ва бо ин ҳама дурушт гуфтӣу лофҳои зафт задӣ ва дар девони малик будӣу вазирро он дард кардӣ ва фурӯ хӯрдӣ то рӯзии вазир гарм шуд ва бонг баровард ки « аҳли девон ! ин фалонро аз хок барграфтему бпрўрдим ва ба нон ва хону нони порау неъмати моу абои мо касе шуд ба ӣнҷо расед ки то марои чунин ҳо гуяд » дар рӯй ӯ бурҷаст ва гуфт : « эй аҳли девону акобри давлату арқон , рост мегуяд ба неъмату нони реза ӣ ӯу абоӣ ӯ парварда шудам ва бузург шудам лоҷарами бад-ӣни ҳақирӣ ва расвоӣам ; агар ба нону неъмат касе дигар парварда шудамӣ ! будӣ ки сӯратаму қоматаму қиматам ба азин будӣ ! ӯ маро аз хоки бардошти лоҷарам ҳаме гӯям ки ё литнии кнти тробо ва агар касем аз хоки бардоштии чунин азҳўкаҳи нбўдмӣ » акнӯн мурӣдӣ ки парвариш аз мард ҳақ ёбад рӯҳ ӯро пок ва покӣ бошад . Ва касе ки аз музавварӣу солусӣ парварда шаваду илм азў омӯзад ҳамчун он шахси ҳақиру заъифу оҷизу ғамгин ва бе беруни шӯ аз тараддудҳо бошаду ҳавос ӯ кӯтаҳ буд волзини кФрўои аўлёўҳми алтоғўти ихрҷўнҳми ман алнўри илои алзлмот . Дар сиришти одамии ҳамаи илмҳо дар асл сириштаанд ки рӯҳ ӯ мғиботро бинмоед чнонки оби софии онч дар таҳт ӯст аз сангу суфолу ғайрау ончу онч болой онаст ҳама бинмоед акси он . Дар гавҳари оби ин ниҳодаст беалоҷӣу таълимӣ . Лек чун он омехта шуд бо хок ё рангҳои дигари он хосият ва он дониши азў ҷудо шуд ва ӯро фаромӯш шуд . Ҳақи таъолии анбиёу авлиёро фиристод ҳамчун оби софии бузург ки ҳар оби ҳақирроу тираро ки дарави даройад аз тирагӣ ва аз ранги оризии худ барраад ; пас ӯро ёд ояд чу худро соф бинад бидонад ки « аввали ман чунин соф бӯдаам ба яқин »у бидонад ки он тирагиҳо ва рангҳо оризӣ буд . Ёдаш ояд ҳолатӣ ки пеши азин авориз буд ва бигӯед ки « ҳозои алзии рзқнои мни қбл » . Пас анбиёу авлиё музаккарон бошанд ӯро аз ҳолати пешин на онкӣ дар ҷавҳар ӯ чизе нав ниҳанд . Акнӯн ҳар оби тира ки он оби бузургро шинохт ки ман азўим ва аз он ваем , даромехт . Ва ин оби тира ки он обро нашнохт ва ӯро ғайрихуд диду ғайр ҷинс дид ; паноҳ ба рангҳоу тирагӣ ҳо гирифт то бо баҳр наёмизад ва аз омезиши баҳр давртар шавад . Чнонк фармуд Фмои таъоруфи мнҳои аитлФи вмотнокри мнҳои ахтлФ ва азин фармуд лқди ҷоءкми рсўли мни анФскм яъне ки оби бузурги ҷинси об хирадаст ва аз нафас ӯст ва аз гавҳар ӯсту онч ӯро аз нафас худ намебинад он тнокр аз нафас об нест қарин бадӣаст бо об ки акси он қарини барин об мезанад ва ӯ намедонад ки рамидан ман азин оби бузургу баҳр аз нафас манаст ё аз акси ин қарини бад , аз ғояти омезиш . Чунонкии гул хор надонад ки « майли ман ба гул аз табиат манаст ё аз иллатӣ ки бо табъи ман даромехтааст ? » бдонк ҳар байтӣу ҳадисӣу оятӣ ки ба истишҳоди оранд ҳамчун ду шоҳид ва ду гувоҳаст воқиф бар гувоҳиҳои мухталиф . Ба ҳар мақомӣ гувоҳӣ диҳанд муносиби он мақоми чунонкии ду гувоҳ бошанд бар вақфи хонае ва ҳамин ду гувоҳ гувоҳанд бар байъи дуконӣ ва ҳамин ду гувоҳ гувоҳанд бар никоҳӣ дар ҳар қазия ки ҳозир шаванд бар вифқи он гувоҳӣ диҳанд сӯрати гувоҳ ҳамон бошаду маънии дигари нФънои аллоҳи воёкми аллўни лўни лўни алдми волриҳи риҳи алмск .