Бидон ки мутасаввифаи пайваста бар макора сабур бошанду изҳор ҷазаъ накунанд ва он сабраст ,у сабр аз камол имон бошад .
Дар хабараст ки расӯл гуфт сари имон сабраст бар макораи рӯзгор .
Дигари онкҳтрки мукофоти супурдан ва агар бадӣ барояшон расад муқобила ба некуӣ кунанд . Ва ин аслӣ бузургаст ки расӯли мукофоти бадӣ манъ кардааст .
Яке аз саҳоба ривоят кунад ки расӯлро гуфтам чун ба касе расми ваии мроъотў тлтФ накунад ва ҳеҷ эҳсон биҷой наёрад , агар ӯ ба ман расад , ҳамон кунам ? гуфт не ки бадиро мукофот шарт нест .
Дигари онкии пайвастаи мухолифи орзӯӣ худ бошанд ва ҳар чаҳ пеш ояд аз роҳату мурод ба дайгарӣ эсор кунанд . Ва чун эсор кунанд дигар бидон руҷӯъ накунанд кҳрсўл фармӯдааст : « алъоиди фии ҳбтаҳи колклби иъўди фии қиӣаҳ . »
НоФърўоит кунад кҳъбдоллаҳи бен ъмр‑рзии аллоҳи ънҳмо‑ро вақте беморӣ падед омад . Чун сиҳҳат ёфт нони вмоҳии орзӯи хост . Дар бозор бисёр талаб карданд . Чун бёФтнд ба як дирам венем бхриднд ва бирён карданд ва бар рӯй нон ниҳоданд ва ба наздики ваии бурданд . Хост ки даст бидон кунад соилӣ ба дар ҳуҷра омад . Абдуллоҳи бен умри ғуломро гуфт ин нону моҳиро бидон соили даҳ . Ғулом эй хоҷа чанд рӯз буд ки дар банди ин моҳӣ будӣ ва намеёфтӣ . Акнӯн ки ёфтем бадви чромии диҳӣ , бигзор то баҳоии ин бадви даҳум ва ту ин бакори барӣ . Абдуллоҳи бен ъмр‑рзии аллоҳи ънҳ‑ғломро заҷр кард ва гуфт бурдору бадви даҳ ! ғломнони бардошту пеши соили бараду моҷарои ҳол бовай бигуфт ва гуфт баҳоии ин аз ман бустон то хоҷаи ман ба орзӯӣ худ расад . Ғуломи баҳоии ин ба соил дод ва онро пеш хоҷа оварад . Гуфт ин чист ? гуфт баҳоии ин ба соил додам то ту ин ба корбарӣ . Ъбдоллҳмтғир шуд . ГФтбрдор ва бидиҳ ки ман аз расӯл шунидам ки ҳар ки чизе аз орзӯии худ хилоф кунад ва бар дайгарӣ эсор кунад ҳақи таъолии вайро биёмурзад .
Дигари онкӣ чун ҳақӣ дар миён уфтад бо якдигар мдоҳнт накунанду маслиҳати вҳқ боз нагиранд ки мдоҳнт дар тариқати хатое бузургаст .
Дар ахбор омадааст кҳоиўб‑‑баҳи худованд хеш нолид аз ранҷи худ . Гуфт худовандо чаҳ гуноҳ кардам ки чандини бори бало брмн наҳодӣ ! бадв ваҳй омад ки рӯзии пишФръўнбўдӣ . Видў сухан гуфт , ту медонистӣ ки он он ботиласт мдоҳнт кардӣу ҷавоб ӯ бози надодӣ .
Дигари онкҳпиўстаҳ ба хизмат машғӯл бошанд ва ҳеҷ асл дар тариқати некӯтар аз хизмат кардан нест . Ҳар кас ки бидон рағбати намояди мақбул тариқат бошад . Таксии насибу ниҳоду расму ҳавои худро аз пеш брнагирад ва ба тарки исм ва ръўнт нагӯяд камари хизмат бар миёни натавонади баст ки хизматро ишқу сидқу ҳурмату амонату таслиму яқину вараъу диёнату сабр бар макорау эсори муроду тарки ҷазаъу қатъи ҳирсу қамъи ҳавоу сукӯни ғазабу кӯтоҳии амлу рафъи тамизу дафъи такаллуфу эътиқоди комил « бояд » ва як тараф аз қоидаи хизмат мухтал шавад .
Ва ин аўсоФбаҳи такаллуф дар ниҳод касе ҳосил наёяд магар ки завқи ҳақиқату шуҳуди тариқат касеро ки дар пазираду муаллиму мؤдб ӯ гардад ,у Аннан аз дасти ҳавоӣ ӯ бастанд , ба воситаи перии мушфиқ , дақиқи назар , чун парвариш ёбад ин хисоли писандида дар ниҳод ӯ падед ояд . Аз ҳамаи никўииҳорғбтнмўдни гирддри хизмат ,у мардуми ҳеҷ корро он бархӯрдорӣ наёбанд ки аз хизмати мутасаввифа .
Ва маҳаллӣу манзалатӣ ки ходимонро буд ба ҳазрати ҳқ‑сбҳонаҳу тъоли‑др адад наёяд ва бисёр фазилатаст эшонро . Аммо бар як ҳадиси шомил ихтисор кунем .
Рўоиткнди инси бен молк‑рзии аллоҳи ънҳ‑каҳ расӯл гуфт ки ходим дар амони ҳақ таъолӣаст модом то либоси хизмат пӯшидаасту ходимро дар хизмати савоби рӯзаи дору шаби хезу ғозӣу ҳоҷии бидиҳанд . Рӯзи қиёмати ҷой ӯ зери дарахт тӯбо бошад , ва бо ходим ҳисоб накунанд . Бҳҳичи зиллати вайро азоб накунанд ва як ходимро дар миёни халқи чандон шафоат диҳанд ки ба адади рабеъа ва Миср барояд .
Анс‑рзии аллоҳи ънҳ‑гФт ман гуфтам ё расӯли аллоҳ ! чндинФзл дар ҳақи ходимон бар шимурдӣ , агар ходимӣ фоҷир бошад аҳвол ӯ чигуна бошад ?
Гуфт ё инси ходими бади муқайяд бар даргоҳи хдоўндтъолии дӯсттар аз олами муҷтаҳид мӯҳтасибаст , ва ин бузург ташрифӣаст аҳли хизматро . Чўнбндаҳро ҳақи таъолии ин тавфиқи нишони саодат ӯ бошад .
Ва мутасаввифа дар хизмат роғиб бошанд , аз онкии шариъат ва тариқат бошад ва эшонро амсоли ин ахлоқ бисёраст ки ҷумлаи мақбули шаръу писандида ақл ояд . Вогари он ҷумла ёд кунем , китоб дароз шавад .
Аммо аз маҷмӯъаи ахлоқи эшон ҳадисӣ ёд кунем . Расӯл дар ҳадисии баён фармӯдааст ахлоқи некӯу самараи он , ва гуфтааст ки Фрхксӣ ки
‑мтўозъ бошад бенуқсон ,
‑ўи хоркунанда нафас бошад беҳақорат ,
‑ўи молӣ ки дорад харҷ кунад на дар маъсият ,
‑ўи тариқи ҳурмати супурд бо олимон ,
‑покизаҳи зоҳиру шоиста ботин бошад ,
‑ўи шари хеш аз мардум боз дорад ,
‑ўи фаррух касе ки омили амал худ бошад ,
Ва дар моли зёдтии нтлбд , ва ончӣ дода ҳақ бошад дар ризоӣ ӯ харҷ кунад ,у забони худро аз ончӣ ӯро ба кор нест ва на заруратӣаст нигоҳ дорад .
Ин ҳадиси мстҷмъ ахлоқаст , ва дар асли тасаввуфи ин ҷумла ҷамъ бошад , аз онкии фоидаи ин бдонстаҳанд ва завқ ёфтау қадари шинохта . Лоҷарам ҳамеша мтобъти суннат ,у мувофиқи шариъату мақбули фазл рубубият бошанд .