Бидон ки шарифтар аҳволии вникўтрини корӣ ки бродмӣ зоҳир шавад муҳаббатаст ки ҳеҷ ҷавҳар дар ниҳоди одамӣ таъбия нагардад азуи шарифтар , ва ҳеҷ халъат ба одамӣ ндиҳанд азуи азизтар , ва ҳарчӣ гуфтем аз аҳволу аъмоли муқаддамоти натиҷаи он муҳаббатаст . Мақсӯд аз муқаддамоти шоиста натоиҷ бошад . Пас натиҷаи ҳамаи хайрот муҳаббатаст .
Ва муҳаббати таъаллуқ диласт ба ҷамоли маҳбӯб ва ин ду навъаст : муҳаббати халқу муҳаббати ҳақ . Муҳаббати ҳақи таъолӣ асласту муҳаббати халқи фаръ ,у асл бар фаръи мақдам буд . Воз барои ин буд ки ҳақи таъолии асл дар зикри муҳаббати нахуст аз худ гуфт ки : « иҳбҳму иҳбўнаҳ »у онҷо ки ҳақиқатаст агар мардро муҳаббат ӯ набӯдӣ ҳаргизи қӯти даъвии муҳаббат ӯ надоштӣ .
Овардаанд ки мардӣ канизакӣ дошт . Шабии канизакро дид дар гӯшае сар бар замин ниҳода мегуфт илоҳӣ ба ҳақи муҳаббати ту маро ки бар ман раҳмат кун ! хўоҷҳгФт эй канизаки чунин гӯ ки ба ҳақи муҳаббати ман туро ки брмн раҳмат кунӣ . Канизак гуфт эй хоҷа кист ки тоқати муҳаббат ӯ дорад пеш аз дӯстӣ ӯ бандаро .
Пас дӯстии ҳақи таъолӣ мақдамасту асл онаст ,у дигари дӯстӣҳо фаръаст ,у бқоءи фаръ ба қавом асл бошад .
Ва бидон ки муҳаббати калима Эйаст мутлақ , бар ҳар ҷониб ки хавосии туоне баст . Ҳамдар он итлоқи ҳақиқаташи маълум бояд кард , онгаҳ муқайяд шавад ба ҷавониб .
Ва дар ҳақиқати муҳаббати сухан бисёраст .
Абўҳриҳ‑рзии аллоҳ ънҳ‑рўоит кунад аз расӯл ки гуфт чун ҳақи таъолии бандаеро дӯст дорад , ҷбрӣилро гуяд фалони бандаро дӯст дорам , шумо низ ӯро дӯст доред . Аҳли осмонҳо ӯро дӯст гиранд . Пас вайро наздики аҳли замини қабӯлӣ дар дилҳо наад . Ва чун бандаеро душман дорад , инси молк‑рзии аллоҳи ънҳ‑нпндорм ки андари душманӣ ҳамчунин гуяд .
Шбли‑рҳмаҳи аллоҳи ълиҳ‑гўид ки муҳаббатро аз он муҳаббат ном кардаанд ки ҳарчӣ дар дил буд биҷузи маҳбӯби ҳама ромҳў кунад .
Абдуллоҳи ибни алмборк‑рҳмаҳи аллоҳи ълиҳ‑гўид ҳар киро муҳаббат доданд ва бар қадари муҳаббати вайро хашят ндиҳанд ӯ фирефта бошад .
Ибн мсрўқгўидсмнўнро дидам дар муҳаббат сухан мегуфт , қнодили масҷиди пораи пора май гашт .
Абўмўси‑рзии аллоҳ ънҳ‑гўидрсўлро гуфтанд мардии қавмиро дӯст дорад ва бадишон нарасад ? гуфт мард бо он буд ки дӯсташ дорад .
Бўъсмони ҳиригўиди азобўҳФсшнидм ки гуфт бештари фасоди аҳвол аз се чизи хезад : аз фисқи орифон , ва аз хиёнати муҳибон , ва аз дурӯғи мурӣдон .
Фисқи орифони фарои гузоштани гӯшу чашму забон буд ба асбоби дунёу манофеи он ,у хиёнати муҳибони ихтиёри ҳўоءи эшон буд бар рзоءҳқи таъолӣ бидонча пеш ояд ,
Ва дурӯғи мурӣдон ки зикри халқу рӯяти эшон бар зикри ҳақи таъолӣу рӯятов ғалаба кунад .
Ва гуфтаанд муҳаббат эсораст , чунонкӣ знъзизмср гуфт дар дўстииўсФ‑баҳ ниҳоят расед гуноҳи ҳама бо ҷониб худ оварад . Гуфт « анои роўдтаҳи ан нафса » , он ҳама ман кардам ки ӯро ба худ даъват кардам , бар хештан ба хиёнат гувоҳӣ дод .
Ҷнидгўид‑рҳмаҳи аллоҳи ълиҳ‑чўни муҳаббат дарс гардад шарт адаб бархезад .
Бндорбни алҳсингўидмҷнўнро ба хоб дидам . Гуфтам худо бо ту чаҳ кард ? гуфт маро биёмурзед ва ҳуҷҷатӣ гардонид маро бар муҳибон .
Шбли‑рҳмаҳи аллоҳи ълиҳ‑гўиди муҳиб агар хомӯш шавад ҳалок гардад ;у ориф агар хомӯш набошад ҳалок шавад .
Бўиъқўби алсўсигўиди муҳаббат дуруст наёяд магар ба берун омадан аз дидани муҳаббат , ва ба дидан маҳбӯб нест шудан .
Бўсъиди хрозгўиди расӯлро хоби дидмгФтм ё расӯли аллоҳи маъзӯрами дори ки дӯстии худои маро машғӯл кардааст аз дӯстии ту . Гуфт ёбосъидҳр ки худоро дӯсти дарди маро дӯст дошта бошад .
Робъҳмноҷот мекард ки илоҳӣ ҳар дил ки туро дӯст дорад , бисӯзӣ ! ҳотФиоўоз дод ки мо чунин накунем . Ба мо гумон бад мабар .
Мҳмдбни алФзлгўиди муҳаббати даври афтодани ҳама муҳаббатҳоаст аз дили магари муҳаббати маҳбӯб .
Баъзе гуфтаанд муҳаббат ташвишӣ бошад дар дилҳо аз маҳбӯби хеш .
Абулқосими насри ободигўид ки муҳаббатӣ буд ки мӯҷиб ӯ наҷот бошад аз қатл ,у муҳаббатӣ буд ки мӯҷиб ӯ хӯни рехтан буд .
Яҳёи мъоз‑рҳмаҳи аллоҳи ълиҳ‑гўид ки муҳаббат онаст ки ба эҳсон зиёдат нагардад ва ба блокм нагардад .
Ва гуфтаанд муҳаббат оҷиз кунад дилро аз идрок ва манъ кунад забонро аз иборот .
Саҳли бен ъбдоллҳ‑рҳмаҳи аллоҳи ълиҳ‑гўиди муҳаббати мувофиқат ҳақаст дар ҳамаи аҳволу мулозимати ин мувофиқат дар аъмолу аҳвол .
Ҷнидро‑қдси аллоҳи рўҳҳ‑прсиднд ки ҳақиқати ҳудус муҳаббат чист ? гуфт онкии сифоти маҳбӯби ҷои сифот муҳиб бигирад то аз муҳиби ҳеҷ асар намонад . Чун ин ҳосил шавад муҳаббат содиқ гардад . Ва нишони ин сидқи он буд ки агар ҳамаи балоҳои олам ҷамъ кунанд ва бидон муҳиб фиристанд ҳазимат нашавад , ва аз наъраи дӯстӣ кам накунад .
Алии бен Саиди алъторчнин ҳикоят кард ки вақте май гузаштами шахсеро дидам дар гӯшае афтода , дасту пои бурӣдау аъзоъ ӯ табоҳ шуда . Знбўронгўшт аз вай ҷудо мекарданд . Ман онҷо рафтам , нек дар вай таъаммул кардам , ҳеҷ узвӣ дар вай беиллатӣ надидам . Гуфтам эй ҷавонмард чаҳ ҳоласт ?
Бихандед ва гуфт ба иззату ҷалоли маҳбӯби ман ки агар аҷзоъи маро аз якдигар ҷудо кунад як зарраи дӯстӣ ӯ аз дили худ ҷудо накунам . Ранҷ бар колбудаст ,у муҳаббат бо ҷон . Бо ҳам чаҳ нисбат дорад !
Абулҳасани нўри‑рҳмаҳи аллоҳ ълиҳ‑ро пурседанд аз муҳаббат , гуфт маҳви иродат ва сӯхтани ҳоҷат .
Боизид‑қдси аллоҳ рўҳҳ‑ро пурседанд аз муҳаббат , гуфт бисёр аз худ ба андак бардоштан ,у андак аз дӯст ба бисёр бардоштан .
Қрши‑рои раҳмаи аллоҳи ълиҳ‑прсиднд ки нишон муҳаббат чист ? гуфт нишони ҳақиқӣ онаст ки муҳиби худро бакулӣ ба маҳбӯб бахшад то ҳар чаҳ хоҳад кунад ва бар ваии ҳеҷ эътироз накунад .
Шблиро‑қдси аллоҳи рўҳҳ‑баҳи бемористон боз доштанд . Ҷамоатии наздик ӯ рафтанд . Вай пурсед ки шумо каёнед ? гуфтанд дӯстони тўоим .
Даст фароз карду санги бадишон май андохт . Он ҷамоат бигурехтанд . Шблибхндид . Гуфт агар рост мегуед магрезед ки муҳиби содиқ аз маҳбӯби нгризд .
Ҳақи таъолӣ бҳъиси‑‑ўҳӣ фиристод ки брмнро аз дили банда махфӣ нест ва бар дили бандаи худ итилоъ кунам . Ҳар дил ки аз муҳаббати дунё холӣаст дар он дили муҳаббати худ нуҳум ва ҳар дил ки ба муҳаббати ҳақи таъолӣ ороста шуд ҳар чаҳ аз вай равад бар ҳамаи аъмоли муқаррабон мақдам шавад .
Яҳёи маози рози‑рҳмаҳи аллоҳи ълиҳ‑гўиди як зарраи муҳаббат дар дили ман беҳтар аз ибодати ҳафтод сола .
Муҳаббати чунон бояд ки беғараз буд . Аз онкӣ ҳар муҳаббат ки ба ғараз буд муъаллақ бошад ба иллат . Чун он иллат бирасад он муҳаббат низ бирасад . Ва он ҳавасӣ бошад , на муҳаббат буд .
Сўси‑рҳмаҳи аллоҳ ълиҳ‑гФтаҳаст ҳақиқат онаст ки муҳиби хатари хеш фаромӯш кунад , ва аз маҳбӯби худ ҳоҷат нахоҳад .
Абулқосими насри ободи‑рҳмаҳи аллоҳ ълиҳ‑гФтаҳаст ҳақиқати маҳбӯбӣ сукӯнаст дар ҳамаи боб . Наздики бузургони маърифат мақдам бӯдааст .
Амосмнўн‑рҳмаҳи аллоҳи ълиҳ‑мҳбтро бар маърифати мақдам гардонидааст , аз онкӣ ба ҳеҷ аҳвол ҳар чизе ки таъаллуқ ба инсоният дорад дар гунҷад . Амомҳбт ғайритӣ дорад ки чун дар дилӣ нузул кунад иҷозати надиҳад ки ҳеҷ ғайриӣ бо ӯ муқовимату мувозибати намояд .
Ҳқ‑сбҳонаҳ ва тъоли‑бҳдоўд‑‑ўҳӣ кард ки ҳаром кардам муҳаббати худ бар дилҳое ки бо муҳаббати ман муҳаббатии дигар ёд кунанд .
Ҳар дил ки даъвӣ ман кард онгаҳ ба дайгарӣ нигараст дар ман хоин шуд . Ва муҳаббати ман амонатӣаст , ҳар тасарруф ки дар вай кунӣ хиёнатаст .
Ва расӯл гуфтааст хоин аз Монӣаст .
Пас шарти муҳаббат онаст ки ҷавҳари муҳаббати худро сиёнат кунад то ҳеҷ ғуборӣ биравӣ нанишинад ки фасодӣ ки ба аҳволи банда роҳ ёбад он буд ки дар муҳаббат хиёнат дорад . Ҳар мҳбткаҳ бидӯни маҳбӯби худ осоишӣ ёбад он муҳиб хоинаст .
Ва он мшоҳдт ки ёд карда омад қадар ӯ дар муҳаббат тавон донист ки муҳиб мастӣаст ки ҷуз ба мшоҳдти маҳбӯб ҳушёр нашаваду мастӣ ки аз мшоҳдт ояд васф натавон кард ,у ҳаргиз ҳушёр нашавад ва ин худкорӣ дигараст , ҳамаи аҳволи муқаддама онасту муҳаббати натиҷа ӯ ,у натиҷаи муҳаббат самоъасту андарон сухан гӯйем .