Аз табақаи аввали мтأхртру бтсўФи маърӯфтар . Шайх алислом гуфт қудси аллоҳи рӯҳа : кӣ номи ваии сўбони бен иброҳӣм аст кунят ваии абўолФизу зўолнўни лақаб ва низ гуфтанд : кӣ номи ваии файзи бен иброҳӣм буд алохмимии мавлои алқриш . Падари ваии мавло Қурайш бӯда нўбӣу зўолнўн бмр бӯда , ба ахмем Миср . Онҷо ки гӯр шофиӣаст раҳмҳо аллоҳ . Шогирди молик инс бӯда ,у мазҳаб вай дошта ,у мўто аз вай самоъ дошт , вақфа хонда шавад ,у пайравии исрофил буд бмғрб .

Ва гуфтанд : номи ваии зўолнўни бен Аҳмад , ва гуфтанд : кӣ кунят вай абўолФёз бӯдау номи алФиз ,у пешинаи қавл дуруст турост . Ва вай Сайид бӯда эмом дар вақти худ , бегонаи рӯзгор ,у сари ин тайифа ,у ҳамаи азоФту нисбат бо ӯ кунанд , ва бозу гардаду мақбул бар ҳамаи забонҳо . Ва виро бародарон бӯда яке исрофилу дигари алисъ . Ва низ гуфтанд кӣ зўолкФл . Арнаҳи худ се буданд , ва гуфтанд чаҳор буданд : зўолнўну зўолкФлу Абдухалилу ъбдолборӣ . Ва зўолкФли ахўзўолнўн , рӯй анҳу ҳикоёти фии алмъомлоту ғайра , иқоли исмаи маймуну зўолкФли лақаб .

Ва пеш аз вай машойих буданд , локин ӯ пешини каси аиз , кӣ ишорат боиборат оварад дарин тариқ . Ва азин тариқ сухан гуфт ва баст кард зўолнўни мисрӣ буду аввали кас ки сӯфии хонданди бўҳошм буд . Ва аввали хонақоҳи суфиёни хонақоҳи рамла буд . Ва чун ҷунайд падед омад дар дигари табақаи ин илмро тартиби ниҳод ва баст карду кутуби сохт . Ва чун шбли٭ падед омад дар се дигари табақаи ин илми босари минбари барад ва ошкоро кард кӣ ҷунайд гуфт : кӣ мо ин илм дар сардобҳо ва хонҳо май гуфтеми ниҳон . Шблӣ омад онрои босари минбари барад ва бар халқи бўғсти бшниъ .

ТўФии зўолнўни фии зии алқъдаҳи санаи хумсу арбаъӣн ,у иқоли санаи смону арбаъӣну мأтини фии санаи алтии моти фӣҳо Абӯтуроби алнхшби٭

Шайх алислом гуфт азми аллоҳи каромата : кӣ асмъили дбоси Ҷӣруфтӣ Фромн гуфт кӣ шайхи абои абдурраҳмон слмӣ гуфт , кӣ шайхи буъалӣ сирўони٭ гуфт ҳофизи эмоми аҳли алснаҳ бемнозъ чун Аҳмади ҳанбал буд дар рӯзгори худ , кӣ шайхи бўтолби ғолиби мисрии ҳофиз ахмимӣ гуфт , кӣ буд ҷона мисрӣ гуфт ки зўолнўн мисрӣ гуфт : шайх алислом гуфт кӣ ин аснод дарозаст лекин некӯаст имомон бар имомони гўӣӣ . Аснод аз ҳикоят некӯтараст .

Зўолнўн : гуфт се сафар кардам ва се илм оварадам кӣ хосу оми бпзирФт . Бори дувум сафар кардам ва илм оварадам кӣ хос қабул карду ом қабул накарду сафари се дигар кардам илм оварадам , кӣ на хоси пазируфт ва на ом . Фбқити шридои тридои вҳидо

Аншднои аломоми лобии алҳусайн алнўр٭

ТърФи амреи ФонФрдти бғрбтии Фсрти ғрибои фии албриаҳи аўҳдои тсрмди амреи Фҳўи ании мсрмди вФнитнии ании Фсрти мўҳдо

Аншди аизои лғираҳ

Шайх алислом гуфт нуруллои қабра : кӣ он пешинаи илм кӣ вай гуфт , илми тўбт буд , кӣ онрои хосу ом қабул кунанд . Дигари илми таваккулу мъомлту муҳаббат буд , кӣ хос қабул кунад , оми фарои он ниёзад . Ва сдигри илми хусӯсӣу ҳақиқат буд , на ббрги халқ буд , на бтоқти илму ақл . Халқи дрнёФтнд , виро маҳҷӯр карданд ва бирав хоштнд бо инкор ва рондан , то онкӣ кӣ аз дунё бирафт дар санаи хумсу арбаъӣну мأтин .

Чун ҷинозаи ваии бурданди гилаи мурғон яъне ҷўк бар сари ҷиноза вай омаданд ва пурдарҳам бофтанд , чунонк ҳамаи халқу зин , бсоиаҳи худ бпўшиднд , кӣ кас аз он мурғони надида буд пеш аз он магар аз вай бар сар ҷиноза мазанӣ шогирди шофиии рҳмҳми аллоҳ .

Пас азон зўолнўнро қабул падед омад бғоит . Дигари рӯз бар гўрўӣ набишта ёфтанд чунонк бхти одамиёни нмонст кӣ : зўолнўни ҳабиби аллоҳи ман алшўқи қтили аллоҳ . Ҳрки он набиштаи бтрошидндии бози онро ҳамчунон навишта ёфтандӣ . Ва он сафари пасинаи вай на бпоӣ бӯда буд кӣ бо ӯ на бқдми раванд , кӣ баҳами раванд , аншднои аломоми ллқоӣл

Аншднои лбъзҳм

Шайх алислом гуфт , анороллаҳи барраонау вусъи алайҳи ризвона : кӣ улӯм анвоъанд : аввал илм тавҳидаст . Дигари илм фиқҳасту дайн . Се дигар ъам ваъз . Чаҳоруми илми таъбир . Панҷуми илми тибу шашуми илми нуҷуми илми калом . Ҳаштуми илми маош . Нуҳуми илми ҳикмат . Даҳуми илми ҳақиқат .

Аммо илми тавҳид ҳиўоаҳаст ,у илм фиқҳ доруаст ,у илм ъзт ғизосту илми таъбир заннаст ,у илми тиб ҳиялатаст ,у илми нуҷуми тҷрбтст ,у илм калом ҳалокаст ,у илми маоши шуғли омма халқаст ,у илми ҳикмат ойинааст ,у илм ҳақиқат ёфт вуҷӯдаст .

Аммо илми тавҳид илм дайнаст ва он се ваҷҳаст : тавҳиди алохлоси болктобу алснаҳ . Ва тавҳиди алтҷриду ҳўи илми алҳиўаҳи бтФриди аззикру нисёни ғайрау талаби тасҳеҳи алтўҳиди босқоти алсФот ,у алкломи фии алҷўоҳру алоърозу алтинаҳу алҷуссау алҳиўлӣу ҳўи илми алзнодқаҳи алаввалӣ .

Илми дайни ду қисмаст : яке аз он зоҳираст дигари ниҳону ботин . Аммо қисми зоҳир панҷ навъаст : илм ҳикматаст ва он исобати муъаррифаи аллоҳи таъолӣ ва миннатҳои он ,у вуқуф бар неъматҳои вай шинохтани мъозири халқ . Ддигри илм ҳақиқатаст ва он илми ҳиўтсти илми Хизр : вълмноаҳи ман лднои уламои алии мо лами тҳт ба хбро аммо илми фиқҳро мегуяд ъзу ҷл : литФқҳўои фии аддӣни кўнўи арбонибини Фосأлўои أҳли аззикр . Ва он нас қуръонаст бомқтзأи он бо қиёс ва он насаст ё иҷмоъ фарохаст ё тангу қиёси барон , ё осори муҷтаҳидон , осори некӯ аз марди маразӣ аз салафи амин дар уқдаи дайну донои бохтлоФу қодир дар истинбот .

Ва аммо илми ваъзро мегуяд : Флўлои кони ман алқрўни алоиаҳ . Лӯлои инҳоҳми алрбониўни алоиаҳу луи рдўаҳ , алоиаҳ . Ва луи илои қўмҳми мунзарин .

Ва илми ваъз : таҳдидаст бетқнизу въдост беамн , ва далолатаст бе маърифати зиёдату нуқсон дар айёми буруз баӣ .

Аммо илм таъбир мегуяд :у қоли ллзии занни асл ӯ заннасту қиёсу хотир , аммо чун ббўд ҳақиқатаст онро мегуяд : қади ҷаълҳо раии ҳқо . Аммо илми тибро мегуяд : илми алонсони молами иълм , восил ӯ тҷрбтсту ҳиялат , ва он мубоҳасту некӯ ва афваст ва шофиӣ гуяд : алълми илмони илми алодёну илми алобдон .

Аммо илми нуҷумро мегуяд :у болнҷми ҳам иҳтдўн ва он чаҳор қисмат : қисмӣ азу воҷибаст ва он илм нишон гирифтанасту далел бар қиблау шонхтни авқоти намоз . Ддигри қисмӣ азу мустаҳабасту некӯ , ва он шинохти ҷаҳот ва тарафаст рўндгонро дар бару баҳр , ва онро мегуяд ъзи зикра :у ҳўолзии ҷаъли лаками алнҷўми лтҳтдўои баҳои фии зулмоти албру албҳр .

Ва қисм сим макрӯҳаст вони илм табоиъаст бкўокбу буруҷ . Ва чаҳорум қисм ҳаромаст ва он илм аҳкомаст бсири кавокиб , вонч аз он бобаст онро қиёс нест ва он илм знозқаҳ аст

Ва аммо илми каломро мегуяд ъзу ҷл : вإни алшётини лиўҳўни إлии أўлиоӣҳм . Ваон иқўлўои тсмъи лқўлҳми алоиаҳ . Вкзлки ҷълнои лкли набии ъдўои шаётини алإнси волҷни иўҳии бъзҳми إлии баъзи зхрФи алқўли ғрўро ва он бгзоштни нсҳоءи китоб ва суннатасту дасти бълми фалосифа заданаст ва аз зоҳир бо такаллуфи ботин шуданаст , ва аз иҷтиҳоди бостҳсони уқулу ҳавои худ шуданаст ва донистан он ҷаҳласту мухотира ,у саломат дар тарк онаст . Ва шофиӣ гуяд : алълми болкломи ҷаҳл ,у алҷҳли болкломи илм .

Аммо илми маошро мегуяд : иълмўн зоҳиран ман алҳиўоаҳи алднёи алоиаҳ : Фоързи ани ман тўлии ани зкрнои илои қавла : злки маблағами ман алълм ва он илм ксбҳоءаст бадонашу рағбати миёни оммаи халқ , касбӣаст бълм ва касбӣаст бҳрс ва он илм иборатаст . Шарҳи илми ҳақиқати ҷоӣии дигар фаро гуфтаед . Ани шоءи аллоҳи таъолӣ .

Аммо саҳл тстри٭ гуяд кӣ илм сеаст : илми биллоҳу бомроллаҳу боёми аллоҳ . Восил инаст дигари фаръ . Воўлўолълму иълмўн , Фълмўо , феълам . Илми биллоҳи ллълмоءи алъорФину ҳўи болўҷўд . Ва ълмноаҳи ман лднои уламо ӯ ки . Ин донад орифаст ва ин бавуҷуд ёбаду бомраҳи ллълмои алмтълмину ҳў бо лўсоит . Ва луи рдўаҳ . Қул ҳилли истўии аллазӣнаи иълмўни волзини лои иълмўни Фсӣлўои аҳли аззикр ва ӯ ки ин донад фақиҳ ӯст ва ин ба пайғомбари ёўнд .

Ва илми боёми аллоҳи ллълмои алҳкмоءу ҳўи болбсоиру зикраи боёми аллоҳ . Қул ллзини омнўи иғФри волзини лоирҷўни айёми аллоҳ . Ва тлки алоёми Фозкрўои олоءи аллоҳ . Сорикми оётаи снриҳми оётно ва ӯ ки ин донад ҳакимаст . Ва ин бўсоили ёўнд ва мо иъқлҳои алои алъолмўн . Ва ин ҳар се баҳам нашавад касро тамоми илми биллоҳу бомрту боёмаҳ , магари пайғомбари мурсалро , ёрбоне садиқро . Воншднои шайхи алисломи лнФсаҳ :

Шайх алислом гуфт : кӣ зўолнўни мисрӣ дар зиндон буд бо Аҳмади ҳанбал дар он вақти фитнаи махлуқи гуфтан . Икрўз чун шаб омад даст фаро карду ғулу банди бики сӯи ниҳод , ва рафт фаро Аҳмад гуфт май оӣӣ ? гуфт на кӣ ман дар ҳабси султонам . Кӣ Аҳмади фаро май буд зўолнўн рафт аз Бағдод ,у намози бомдод бмср кард ва рӯй боз кард ва гуфт : Аҳмадро дуо кунят .

Зўолнўн гуфт : мо аъзоллаҳи ъбдобъзи аъзлаҳи ман идлаҳи алии зл нафса . Ва ҳам гуфт гстну пайвастан , охир на гстн ва на пайвастан . Ва Юсуфи ҳусайн розӣ гуяд : ки аз вай ҷудо шудам виро гуфтам : кӣ маро васият кун ! гуфт тан аз ранҷи халқи дареғи мадор ! ва то тавон дили худ аз аллоҳи холии мадор !у фармони аллоҳро гиромии дор ! то ӯ туро гиромӣ дорад . Аншднои лнФсаҳ :

Онч аз ваии дуруст , чун тавон ёфт ?

Онки барҳақи бешии ҷуст , бкўӣии шитофт

Онки дртлб май овезад , аз қабза май гурезад

Вончи азбўдаҳ май гурезад , брхўни худмаии хезад

Чаҳ ҷӯям чизе ки беш азмнсти ٭у бтўи пайвастан аз дигар гусастан аст

Ва туро ёфтан худро гум карданаст ٭у бтў расӣдан , худро бФно супурдан аст

Ҳар чаҳ ҷуз ҳақ мебинад , маҳҷӯбаст ٭ ва ҳар чаҳ бҷстн тавон ёфт , бо ҷӯянда мансӯбаст ٭и заъфи алтолби волмтлўб .

Аз рӯз дар қаър чоҳ натавон гурехт ٭и дигари бинандаи хок бар сари худ бехат .

Илоҳӣ ! магар хештан ҷӯям ٭ кӣ дар малакӯти ту ман кам аз тор мӯем

Чароғ бояд ки рӯз ҷӯям ٭и ман ин беҳуда то кӣ гӯям

Ба нест ҳаст ёфтан маҳоласт ٭у ношинохтаи ҷӯянда бар худ ва боласт

Бдўгонгии ягонагӣ ҷустан гӯрӣаст ٭и бастаи монда дар роҳи талаби снўист .

Ҳар чаҳ ҷузи яке ҳама ҳаманд ٭ ҳаст якеасту дигар аз нест каманд .

Субҳони аллоҳ ! ҳар чаҳ мешинохтам набӯд , ва ҳар чаҳ буд нашнохтам ٭и имрӯзи ман он шинохти пиндоштаро боби андохтам

Ҳар чаҳ бмн буд , он ман будам ٭ имрӯз гирифтам кӣ набудам .

Пас на қатъаст ва на васласт , ва на зиёнаст ва на суди ٭и донишу кӯшиши мо , дар оташи сабақи ҳукми паймӯд .

Боистаро нур омаду нобоистаҳи родўди ٭ на наздики венаи давр на дайраст ва на зудаст . Авваляти ҳақи бҳичи ҳодиси бнёлўд .

Шайх алислом гуфт : кӣ зўолнўнро гуфтанд : ки мурӣд кист ? ва мурод кист ? гуфт : алмриди итлби волмроди иҳрб . Шайх алислом гуфт : мурӣд май талабаду бозуи садҳазори ниёз ,у мурод май гурезад ва бо ӯ садҳазор наёр . Ва гуфт : пешин касе ки мӯӣ дар пой ман молида , Аҳмади ҳабашӣ буд , ки вақте басари бозори пилўрон дар сарой дар рбзи фаро ман расед бобўсъиди муаллим кӣ бнздики турбати шайхи абўосҳқи шаҳриёр дар гӯраст бпорс . Алқсаҳи илои охирҳо эшон бо якдигар дар мунозира буданд , кӣ мридмаҳ ё мурод ? чун фарои ман расиданд гуфтанд . Онкӣ ҳоким омад ман гуфтам : ломриду лои муроду лои хабару лои астхбору лоҳдўи лорсму ҳўолкли билкули он бўсъид мураққаъӣ дошт сипеди биндохту бонгӣ чанд бикр ду рафт ,у ҳабашӣ дар пои ман афтодау мӯии сипед дар пой ман мемолида , алҳкоиаҳ .

Шайх алислом гуфт қудси аллоҳи рӯҳа : кӣ зўолнўн сайёҳ бӯда , бар атроф нил мегаштӣ , ва мегуяд : рӯзӣ мерафтам ҷавонӣ дидам шӯр буд дар вай . Гуфтам : аз кҷоӣӣ эй ғариб ! маро гуфт : ғариб буд касе кӣ бова мўонст дорад ? бонг аз ман баромади бёФтодм ва аз ҳуш бишудам . Чун бози бҳўши омадам маро гуфт . Чаҳ шудӣ ? гуфтам : дору бо дард мувофиқ омад .

Шайх алислом гуфт карами аллоҳи виҷҳа : кӣ хаста ӯ пайдо буд . Касе ки ӯро дида буд ҳар куҷо ки ором ёбад душман ором шавад . Кӣ ӯ дар ватан ғарибонасту моя муфлисонаст ,у ҳамроҳ ягонагонаст моя муфлисонаст ,у ҳамроҳ ягонагонаст . Вақте ки бо касе ! бизоъати ту бадаст ӯ буд ,у дарди ту бо доварии ваии мувофиқ буд , доман ӯ дар вохи дор !

Аншднои лнФсаҳ

Аншднои аизои лнФсаҳ

Алои баёту аизои ?ла

Ибод мнқрӣ гуяд : кӣ исо , вақте дар даштат мерафт шаб даромад ,у борон дар устод ,у исо буд май гашт . Виро раво набӯдӣ ки шубони рӯзии як ҷоӣӣ мақом кардӣ , ва пайваста мерафтӣ бо як ҷомаи мураққаъ , сари бараҳнау пои бараҳнаи исои хост ки он шаб дар пӯшиш шавад аз борон , ки сахт меомад . Аз давр хайма дид сиёҳ рӯй бо онҷо кард . Чун наздик омад , дар он хаймаи занӣ буд танҳо , ваии бргзшт , рӯй ниҳод ва бар кӯҳ рафт , дркн аз он кӯҳ , пои вай дар нармӣ омад , бнгристи ширӣ буд берун омад азон кун . Гуфт : илоҳӣ ! халқро ҳамаи ватан ,у сбоъи ромоўӣу ватан буд , мромоўӣ ва ватан набӯд . Ҷабраил омад гуфт : аллоҳи салом май расонад ва мегуяд : онро кӣ моўӣу ватани вай ман будам , виро ватан набӯд ҷузи ман . Аншднои шайхи алисломи фии охири қасида

Шайх алислом гуфт : кӣ он вақт кӣ Мӯсо , он далв об баркашид духтари Шуайбро ,у гӯсфандони виро , монда буду гуруснау гурехта аз фиръавн , поиҳоء аз чӯби наълин шуда . Биксў боз шуд , вестон боз афтод гуфт : илоҳӣ ! ғарибаму дарвешаму беморам . Ҷбрил омад ва гуфт : аллоҳи салом май расонад , ғарибӣ ! ман ватани ту . Дарвешӣ ! ман вакили ту . Беморӣ ! ман табиби ту .

Шайх алислом гуфт : кӣ ӯ бо ҷӯяндаи худ ҳамроҳаст ,у дасти ҷӯяндаи худ гирифта , дар талаб худ менозанд . Ва гуфт : ӯро баталаб наёбанд аммо толиб ёбад тоаш нёўид талаб накунад . Ва гуфт : армн ба ҷустан ту ёфтанд ман дар ҳасрати ту бгдохтнид .

Илоҳӣ ! ёфт ҷустан зиндагонӣаст ٭ ва ҷӯянда ноёфтан зиндонӣаст

Ва чандон ки миёни он ва ин маъонӣаст ٭и ягонагӣ туро нашино нест

Ва ҳар чаҳ на бтў боқӣаст фонӣаст ٭и анбшдноаҳи лбъзҳм

ТФдики нафасии ҳилли лдики мъўли ٭ лмтимам ҳилли иўдки матлаб

Шайх алислом гуфт : арбдоити азмрд боз ситонанд барҷоӣ бинмоанд , кӣ азизии бмғрбу абдони ҳитии бширозро он афтод , ки бдоити бози астднд ва ба ниҳоят нақл карданд , ҳар ду бар ҷои худ бнмонднд ,у азизии ма аз абдон буд .

Абўолосўоди роъӣ буд аз машойих ӯаст ки вақте аҳлро гуфт дар бодия , кӣ падрӯд бош ки ман рафтам хоҳари ваии мутаҳҳараи вай аз шер пар кард ва Фроўӣ дод , вўӣ бирафт , аз роҳи бозгашт ва гуфт : ки об надорам кӣ таҳорат кунам , марои оби воҷибтар аз шер . Аз шер . Аз шер тиҳӣ карду об барад бирафт ,у ҳаргоҳ кӣ таҳорат хостӣ кард , об фурӯ омадӣ , ва чун ташна ва гурусна шудӣ , шер фурӯ омадӣ .

Шайх алислом гуфт : кӣ машойих дар бодия об намехӯрданду таяммуми нмикрднд , бо об таҳорат мекарданд , ва бар тишнагӣ сабр мекарданд . Бас нест то ин тарки намозу шари тҳоўни шаръ падед омад дар миёни мтҳрмону муддаӣон . Ва дар китобӣаст аз кутуби осмонӣ , ва гуфтаанд : кӣ дар суҳуф Мӯсоаст , ки аллоҳ гуфт ъзи вҷл : анмои акрами ман акрмнӣу амини ман ҳони алайҳи амре . Ман ӯро гиромӣ кунам . Кӣ маро гиромӣ дорад яъне фармону тоъату дайни вайу дӯстон ӯро , ва хор кунам ӯро кӣ фармони ман хор дорад . Ва фии ҳадиси ғариби ани ибни аббос , ани расӯли аллоҳи қоли қоли аллоҳи таъолӣ : ании лсти бнозри фии ҳақи абдӣ , ҳатто инзри абдии фии ҳақӣ . Ва қоли фии хабари охир : ё маоз ! ҳилли тдрии мо ҳақи аллоҳи алии алъбод ? алҳдису қоли лои бен аббос : ё ғулом ! аҳФзи аллоҳи иҳФзки аҳФзи аллоҳи тҷдаҳи амомк , търФи илои аллоҳи фии алрхоءи иърФки фии алшдаҳ .