Абулқосими алзҷоҷи алхрози сидолъорФини раҳма аллоҳ гӯйанд ки падари вай ҷом фурухтед бон қўорир хонанд . Гӯйанд ки асли вай аз Наҳованд буд ,у ҷой ва нишаст ббғдод буд ,у фақиҳ буд бар мазҳаби бўсўри мҳинаҳи шогирди шофиӣ . Ва фатво вай додӣ , ва бо сиррии сиқтӣу ҳориси муҳосибӣу Муҳамади қассоби ٭ суҳбат карда буду шогирди эшон буд . Ва вай азема ин қавмаст ва аз содоту мақбули врҳмаҳ забонҳо гӯйанд кӣ дар дунёи азин табақаи се тан буданд ки эшонро чаҳорум набӯд . Ҷунайд ба Бағдод ,у бўъбдоллаҳи ҳиллии бшом ,у бўъсмони ҳирии бншопўр٭

Шайхи бўҷъФри ҳаддод ٭ гуяд ар ақл мардӣ бӯда дар сӯрати ҷунайд будӣ дар санаи сабъу тсъин моӣтин бирафта аз дунё ,у писар вай бирав намоз карда , рӯзи нимрўзи Халифаи рӯзи шанбе ва гӯйанд кӣ охири рӯз одина бирафт ,у рӯзи шанбе дафн карданд .

Касе он шаб бихоб дидам Мустафо ки май шитофтии онкас виро гуфт ё расӯли аллоҳи куҷо май рӯй ? чунин гуфт кӣ бҷнозаҳи Халифа май шитобам кӣ бирафт . Дигари рӯзи онкас дар Бағдод май гашт ва бар мепурсед ар Халифа гуфтанд : саломатаст . Охир шунид кӣ ҷунайди рафта буд , Мустафо виро гуфта буд Халифа .

Шайх алислом гуфт : қудси аллоҳи раҳма : кӣ ҷунайд дукон дошт , рӯзгор чармина фурухтӣ сӣ сол бар анҷо менишаст то халқ пиндоранд кӣ ситад ва дод мекунад , ва ҳеҷ байъ накардӣ .

Вақте ҷунайд май гузашти норасида буд , хиради дувоздаҳ сола . Сиррии сиқтӣ ٭ гуфт : арин ғулом бузед бмрг ӯ тасаввуф аз Бағдод бархезад пас аз ин ҳафтод соли ббўд , ҷунайди сари ин тайифаи гашту ҳама бова нисбат кунанд чун хроз ва рӯему нурии ٭ ва он қавм ки дар айём ӯ буданд . Ва аввал касе аиз ки ин илмро тартиби ниҳод , баст карду кутуби сохт дарин боб .

Шайх алислом гуфт карами аллоҳи виҷҳа : ки устоди ин қавми ҷунайд буд аввал касе ки бар минбари ошкор азин гуфт . Бўолъбоси ато ٭ гуяд : амомои фии ҳозои алълму мрҷънои волмқтдо ба алҷнид .

Шайх алислом гуфт азми аллоҳи кароматау акрами манзала : кӣ Халифа ббғдод рӯем ٭ро гуфт : эй беадаб ! вай гуфт : май бе адаби ним , бо ҷунайд суҳбат кард ҷунайди шабонаи рӯзи чаҳорсад ракаати намоз вар дошт , ҷунайдро тоўси алъбод , май хонданд ҷунайд гуфт : ар аз вуруди ман чизе Фоит шавад , қазо натавонам кард , ки аз авқоти ман ҳеҷ чизи басари номад ки қзоءи он бонҷои бунаам .

Шайх алислом гуфт разии аллоҳи анҳу : кӣ ҷунайдро пурседанд : ки илм ҳақиқат чист ? гуфт он илм ладуннӣаст раббонии сифат , ин қавмро сифат бишуда , ҳақиқат бимонада . Илми худ ҳақиқати бунаи диданди эшонро сифати пайдо шуда . Илм ҳақиқатасту айн ҳақиқатаст дар айн ҳақиқатаст ва ҳақ ҳақиқатаст . Илми алҳқиқаҳи муъаррифҳоу айни алҳқиқаҳи вуҷӯдҳо ,у ҳақи алҳқиқаҳи алФноءи фӣҳо .

Илми алҳқиқаҳи мо анати ?лаи ъндолҳқ ,у айни алҳқиқаҳи мо анат ба ман алҳақу ҳақи алҳқиқаҳи измиҳлоли фӣ алҳақ , алҳақ мо лами изли алҳзмолми икн , волъбодаҳи садафи волрсми мъор , илми алҳқиқаҳи талбисаи ани исма . Ва айни алҳқиқаҳи муродау ҳақи алҳқиқаҳи ҳўи ъзи зикра .

Илми ҳақиқат ки халқ донанд нишон бар талбис бар эшон ҳам пӯшида , ва аз онаст ки ихтилоф май бртоўди айни алҳқиқаҳи мурода . Аммо ҳукми он ки айн ҳақиқатаст он аллоҳи рост , на бинӣ ки Мӯсои бълми шариъати Хизрро бигирифт ки киштии шикасту ғуломи кишт ,у Хизри Мӯсоро бълми ҳақиқат ҷавоб дод : кӣ киштӣ маъюб кардам раҳониданро ,у ғуломи киштами саломати модару падар ӯро , ин илми ҳақиқат !

Халқи алъбоди болоъмол , волмридини болоҳўол . ВоъорФини болҳмм , волҳқи врأи злки каллаи лӣси байнау байни алъбоди насаби алои алъноиаҳ ,у лои сабаби алои алҳкму лои вақти ғайри алаввал .

Ва мо бқии втлбису алоъмоли ллҷзأи волоҳўоли ллкромот , волҳмми ллўсўл .

Ва аммо ҳукм ҳақиқат онаст : ки чаро кӯдак роҳдӣ надорад ? ё модару падарро чаро аз рӯй нигоҳ надошт ?у ваии зинда . Ва киштиро нрҳонид то шикаст . Ва чаро Мӯсоро дидори нанамуда ?у ваии зиндау тавоно , чунонкии Мустафоро намӯд ,у вирои тоқати барҷо , ин ҳама ҳақиқатаст , ва он ҳукму сар , ки ҳақи бони ягона , ва ӯ онрои мустаҳаққу сазо , дар офарӣдаи онро ҷой нест , ки гар боистӣ дили Мӯсоу сабурӣ қавӣ гардонидӣ суҳбати Хизрро . Аммо набоист он ҳукмро кӣ вай донист . Ва илми ихтилоф аз он маънӣ буд , ки он аз айни ҳукму маҳз сар берунаст . Аммо дар ҳукми аллоҳи таъолӣ на табдил равост ва на изтироб ва на ихтилоф , ҳукми вай бар иззатаст ,у раҳе азон оҷиз . Ва илми ҳақиқат бар раҳмат вайаст , ва раҳе барон матлаъ кард , кӣ раҳеи заъифу оҷиз буд пас илми ҳақиқат воситааст миёни ҳукму миёни шариъат . Ва илми длҳоء ҳақ асбобаст танҳоро ,у халқи брончаҳ ҳар чаҳ ҷуз аз ҳақи ҳама дар ҳиҷобаст ва аз ҳақу халқ машғӯл кардааст , яке дар кирдор , ва яке дар аҳвол ва яке дар ҳиммат . Ва ҳақи вроءи ин ҳамаасту ҳақи длрои онгоҳ мтҳққ гардад ки ҳарчӣ ҷузи ҳақи ҳама нодида гардад . Ва пас ҳақи дидаи вргрдд . Пас ишорати масофат дуруст карданаст , ва аз даврии сухан гуфтанаст ,у аъмоли подоши рост ,у аҳволи наздикии рост ,у ҳиммат расӣдану пайвастагии росту миёни раҳеу худованд сабаб нест магари аноят , ва на вақти магари азал , ва на нишони магари ҳукм . Дигар ҳама илмасту талбис . Ва ҳақи алҳқиқаҳи ҳў ,у ҳақ ҳақиқат вайаст ҷлу ъзи воўлўолълм : илми алиқин . Қол : аллазӣнаи аўтўои алълм : илми алохлоси ани аллазӣнаи аўтўои алълм : илми алҳкмаҳи ман қиблаи илми алҳқиқаҳу ълмноаҳи ман лднои уламо : илми алср .

Якеро илм додаанд хабарӣ , то гӯши шунӯд , ддигрро илм дода илҳомӣ то дилҳо шунӯд ,у дигарро илм додаанд ғайбӣ то ҷонҳо шунӯд . Илм сеаст якеро илм дода дар садр , то забон гуяд кӣ яке . Якеро илм додаанд дар дил , то баён кунад ки яке , дигарро илм додаанд то дар ҷон бо вақт гуяд ки яке .

Гӯяндагони ҳақи тарҷумонон ғайбанд бчҳори забон : иборату баёну ишорату кашфи илми чаҳору забони чаҳор : иборати шариъати рост ,у баёни ҳикмати рост ,у ишорати ҳақиқати рост ,у кашфи муҳаббати рости шариъати брўоитст ,у ҳикмати бҳдоитсту ҳақиқати бръоитст ,у муҳаббати бъноитст . Илм панҷаст : илми ишорату илми муҳаббати ҳақиқату илми маърифату илми тавҳиди илм одат шаведу муҳаббати иллат ,у маърифати расм ,у ҳақиқати тафарруқу тавҳиди русум , ва ӯ ҷазо ва бишӯяд

Алълми мо қоми бадалелу дафъи алҷҳл , волълми биллоҳи ъзу ҷли хумсаи авҷа : илми алФтраҳи алғиби брбкм , вълми алхбр ,у илми алоямону илм алхусусу ҳўи илми алхзр яъне илми алҳқиқаҳ , волхомси илми аллоҳи бнФсаҳи ъзу ҷли алии ҳқиқаҳу лои иҳитўн ба уламо .

Қоли алҷнид٭ : лои изри нуқсони алўҷди маъаи фазли алълм , лони фазли алълми атуми ман фазли алўҷд . Ва қоли алҷрири٭и арбаъаи ашёъи азизоти фии алднё : олами истъмли бълмаҳу орифи интқи ман ҳқиқаҳу фаъла ,у мурӣди зоҳби ани туъма ,у раҷули қоими маъаи аллоҳи балои сабаб .