Шайх алислом гуфт : қудси аллоҳи рӯҳа : кӣ ҷунайд гуфт : сӣ соласт , ки бар тавҳид чизе нагуфтаам , ҳавошӣ он мегӯям шайх алислом гуфт : ду тани ду сухан гуфтаанд : яке ҷунайд ки гуфт : ки илмаст ки сӣ соласт ки бисоти он бар наришта ан ,у мардумон аз ҳавошӣ он мегӯйанд яъне илми тавҳид . Ман ҳеҷ надонам ки вай чаҳ мегуяд ? ки илми тавҳидро дар ҳеҷ баҳра нест . Ддигри бўбкр ктони٭ мегуяд ки илми тасаввуф камина онаст , ки ту дар наёбӣ , ин некӯ гуфта анд

Ва ҳам ҷунайд гуфтааст , ки сӯфиро сухан нест . Ва ҳам ҷунайд гуяд : ки ҳеҷ қавми ин қавмро бунаи бенанд , ин қавми ниҳони бенанд , хоссагонро ҷуз хоссагон нашносад

Ҷунайд гуфт фарои шбли٭ ё шблӣ ? фарои ҳсри٭и гӯй ки ҳамаи суханон дар гӯш шавад , ва ин дар ҷон шавад . Шайх алислом гуфт : доне чаро ? ғоиби гӯши дили аизу ғояти ҷони дӯст .

Шайх алислом гуфт : кӣ бўъбдоллаҳи Саиди клоб , бзҳди навам берун карда буд бкломи худ . Виро гуфтанд : чаро бар суфиёни чизеи рад берун накунӣ ? гуфт ман аишонро илм нашиносам . Виро гуфтанд : ӣнҷо пераст устод ,у сираи эшон аиз ,у виро илмасту ишорати беруни илми олам . Вай биёмаду сухан ҷунайд биншинад . Ва аз вай суолҳо кард ва ҷавоб дод ва бархест шогирдро гуфт : ки агар дар рӯй замин қавмаст кӣ каломи мо бар эшон бурноед ӣнонанд ,у илми мо рад кунанд ва кам орад , улӯм ӣнонаст .

Абдуллоҳ Саид пурсед аз ҷунайд : ки тавҳид тасаввуф чист ? ҷавоб дод , дар наёфт , ин сухан бигуфт : исботи алқўоми восқоти алҳдс ,у муҳоҷираи алоўтон ,у мФорқаҳи алохўон ,у тарки алоъроз ,у тарки ҷамеъи мо илму ҷаҳл .

Гуфт : нишон тавҳид чист ? гуфт : ончӣ буд ҳаст кардану ончии пас аз он овараданд биФгндн , ва аз хонадони ҳиҷрат кардан , ва аз касони хеш , фаро баридан .

Ва сӣли алшблии ٭и ани алтсўФи қол : маҳву албшриаҳу таъзими алрбониаҳ . Ва қоли алшблии ллғломи алхросонӣ : ё ғуломи аҷҳдони лои тхлўи ман қадим , ва мо лами тзл ба қабл ани ткўни молами тзлу қоли албсрии ٭и ани алейк ёўлии аламри алонФрод , сами нзўрўни алшиўхи ман алъорФ‍ , сами иқФҳўни алии алтФриди босқоءи алмдсон .

Аз шайхи бўолҳсни сервонӣ ٭ пурседанд : ки тасаввуф чист ? гуфт : алонФроду алоФроди ягонаи доштани ҳиммату ягонаи зистан аз халқ .

Ва қоли шайхи алисломи қудси аллоҳи рӯҳа : лои тсбти алтўҳиди алои алии қадами алқдм , лои иқдми алтўҳид , алои алии қадами алқдми тзкори аввалят , ашрофасту итилоъ бар қаъри тавҳид буд . ӯ ёди дор ки ӯ буд ҷузи азўнаҳ , бқър тавҳид дидӣ , кони аллоҳу лами икни шиӣои ғайра , мтолъти авваляти сари ҳамаи рушди аиз , маърифати сабақи сари ҳамаи ҳади аизи вақт тмоҳраҳаст кор аз азаласт фардо бар ту ҳуҷҷатаст , сӯфӣ бмнзл расед барисед аз сайл чаҳ нишон диҳад ки бдрё расед , ар дарёфтӣ сухан пурседу сӣли алҷниди ани алтўҳиди Фқол : маънии измҳли фӣаи алрсўм ,у индрҷи фӣаи олълум ,у икўни аллоҳи комаи изл . Ва қол рӯем ٭и алтўҳиди маҳви осори албршиаҳу таҷарруди алолўҳиаҳ . Фолўҳдониаҳи бқоء алҳақу Фноءи кули модӯна .

Ва сӣли алҳлоҷи ٭и ани алтўҳиди Фқол : афроди алқдми ани алҳдсу қоли шайхи алислом « қудси аллоҳи рӯҳа : алтўҳиди нафии алҳдсу иқомаи алозл . Ва қол : » алтўҳиди тнзиаҳи аллоҳи ъзу ҷли ани алҳдсу қоли анвоъи алтўҳиди сулса : тавҳиди алшўоҳд . Ва ҳўи афроди алсонъу тавҳиди алмъомлаҳу ҳўи исқоти алосбоб ,у тавҳиди алосрору ҳўи таҷреди алқдм .

Тавҳиди алоқрор : Фмни бкФри болтоғўт . Ва ваҳиди алмъомлаҳ : бедаи малакӯти кули шайъу тавҳиди аззикру алрؤиаҳ :у мормити азрмит :у тавҳиди алхос : ани лӣси ғайраи аҳад .

Исботи маълӯмот дар тавҳид , куфртар аз он аиз кӣ исботи маҷҳӯлоти ҳамаи чизҳо . Иборат осонаст ва ёфт душвор .

« дар тавҳид ёфт ва буд осонасту иборати он душвор » тавҳиди бўоҳди қоим на бмўҳд . Ишорат дар малакӯти мундараҷ ,у асмо дар сифот дар зоти мундараҷ .

Тавҳид худ иллатаст , вҳдониаҳ , на иллатаст . Ҳдс бо тавҳид кӣ ояд таҷаллӣ дар султони маърифати ҷузи як фаро дид ноед дигари ҳамаи баҳонаи аиз , мустағриқ дар тавҳиди муваҳҳид буд , ҳар ки толиб азаласт муталошии вФоӣӣ дар авваласт . Алошораҳи фии алтўҳиди куфр , волии алтўҳиди ҷҳду ани алтўҳиди тавҳиди тасҳеҳи алтўҳиди бғири алтўҳиди ҷҳди алтўҳид .

ё ҳФс гуфт : тавҳиди бтмииз аз аллоҳи безор шуданаст тавҳиди хос дар як расӣданаст тавҳиди хоси хос дар як пурсиданаст бепайвастан .

Бо ёқӯби сўсӣ ٭ гуяд : ҳар ки дар тавҳид сухан гуяд бтклФ , мушрикаст . Тавҳид чист ? ани лои қилу ло қол веланд волои амсолу лои артсому лои ҳол , бали лами излу лоязол .

Айёри тавҳид аз ақл берунаст айни тавҳид аз ту ҳам масӯнаст , ҳодиси дрозлӣ гӯамаст азалӣ дар ҳодиси мирос мутаҳҳараст на вориси алшриъаҳи кулҳо алхлоси ман алўъид , алҳқиқаҳи кулҳо бтсҳиҳи алтўҳид

Тавҳиди ом чунинаст , он суфиёни худ ҷуз азу нест . Тавҳиди хос хос чист ? ҳукм ӯсту фанои ин дар илму аноят ӯу талошии ин дар ҳукм ва инобат ӯст ,у Фноءи ин дар ниёбат ӯ , ман саҳеҳ алтўҳид биҷаҳада ақбҳи алтўҳиди бҷҳдаҳ . Лӣси алъбораҳи ани алтўҳиди илми маълум ,у лои алии алсмдиаҳи расми марсуми волноси фии нодитаҳи инҳўн ,у ани водии алзнўни иўмўн ,у илои ғоёти алмўоҷиди бширўну бмҷҳўди алсъоёти розўн .

ӯ ки мегуяд : ки бтўҳиди пайваст аз худ бараст , ӯ ки май пиндошт : ки тавҳид ёфт ӯ аз худ бартофт . ӯ ки пиндошт : ки ӯро дид аз худ бибаред , ӯ ки пиндошт : ки ба ӯ пайваст , ӯ аз худ бараст , ки сабақ ӯ рост . Ту ки май ҷӯӣ ? ки ӯ бтў нагуфт бмҳр чаҳ ? ту чаҳ май гўӣӣ ? ки ягонаи виктост дар гуфтан , ту ки бигуфтӣ ки эй ? Фмозои баъд алҳақ алои азлол .

Пас як ҳаст чаҳ буд ? магар нест , пеш аз ҳамаи чиз ӯ яке буд , бҳичи чизи дўншд . Алои кули шайъи мо халои аллоҳи ботили ҳаргиз кас гуфт кӣ яке , магари он яке , онкас ки гуфт яке , ӯ набӯд онҷо ӯ буд ки мегуфт ки яке . Воҳид ки буд ? ту воҳид аз адади ҳаме дуруст кунӣ , аз аҳад май дуруст бояд кард , ту май гўӣӣ ки дувум нест маъдӯд , расм ҳам нест маҳдӯд , ҳама ӯсту шоҳиду машҳӯд , муҳаққиқ барисам аизи рост аммо дар ҳақиқат нест брсўм ҳастаст , аммо дар усӯл нест об ва гул барҷост . Аммо обу гул на барҷост , дар адад ҳастаст , аммо даромад нест . Қимат дар баробар дев барҷост , аммо дар баробар ҳақ нест , аз ълқаҳ ва нутфа ҳастаст , аммо дар дидаи таҳқиқу азал байн нест , ар ду раво буд , садҳазори раво буд , ваҳдонияти адад табоҳ карду Фрдонит ҳудӯд нест кард ,у ҳақиқат русум бишуст ва ҳастӣ ӯ бҳқиқт , ҳеҷ бнгзошт , аз ҳақиқат на даҳан аз даҳани шунӯд ки рӯҳ аз рӯҳи шунӯди рӯҳи ҳам баҳона , бал ки ҳақ аз ҳақи шунӯд , аз ҳақи ҳроз ҳақ нашунӯд , баҳақи ҷуз аз ҳақ нагӯяд . Аммо ббҳонаҳ месозад ҷой , эй ман ғуломи он ҷой !

Ҳарки аз тавҳид бахуд гуфт , на аз тавҳид гуфт тавҳиди тўӣӣ ! ягонаи ду гонагӣ барграфт , ҷон дар тавҳид ширкаст , забону дил ба беҳудагӣ баромад нест , нобӯда бо ҳаст бӯда , дар тавҳид ҳуруф ҳиҷобаст , русум аз маълум на нойибаст , русум дар маълум иллатаст , аз айни тавҳиди ҷузи баъиллати иборат натавон , ончӣ гуяд он дар дидорасту ҳақ дар гуфтору илму сухан на онаст , ҳақиқати он ӯаст иборат на аўиз , забон дарон ҳичизасту иборати хаҷал , он нураст аз онҷо на касбаст аз аизр , бдиҳаҳ ҳайатаст ногоҳ нигарад , ‍‍‍ то аввалят ғарқ гардад дар баҳри вуҷӯд . Алои кули шайъи мо халои аллоҳи ботил .

Мустафои нўФолаҳ . Ангўид ки ботил , сдўи бист ва чаҳор ҳазор пайғомбарро нагӯяд ки ботиласт . Он чиз дигараст , он вақт дид бъини тавҳиди азали афтода буд , ҷуз аз ҳақи дрдидаҳи номад , ва ин муҳаққиқ ки ман туро мегӯям , ки ҷуз аз яке нест : на онаст ки ҳамаи мушоҳидот ӯ аиз он онаст ки нур ёфт дили ориф , эй дарон нур ӯ дид , он нур аз ҳамаи дидаи варҳо , ҳиҷоб буд , ҷуз азу намонад . Нур товед ки ду гетӣ дарон нури гуми гашт ,у ҳақи бахудии худ маълуми гашт . Бояд ки ин турои дида вар шавад , на илмӣу касбӣ , то онгоҳ ҳиўаҳ шавад , ва он худ на бутаст , каши бтўи аноят буд ,у туро дар пазирад . Нури аъзам дар ту тобанд , то ҳама аз ту биафтад ва гум гардад .

Тавҳиди ёдист аз ҳақ , роҷеъи бохалқ , - қоим набӯд магари баҳақ ва ин иборат ҳам иллатаст локин мзтр шуд бон ,у оҷиз аз айни он ,у маърифати ин ҳама иллатаст , локини айни тавҳид бмҳў онаст , он вақт ки лам бикун дар сари лам изл шавад ,у боди ҳақиқати ббҳонаҳи ббзди дарёии азали ббҳонаҳ ғарқ кунад ,у таҷаллӣ аъзам гуяд обу хокро : ки вароӣ ки аввал буд эй , сифати сифат азон ту май коҳад , ва аз қудси сифати сифат аз ани худ бнёбт май наад , то бекорӣ май шайъ ва бехабар , аз хештани бегона май шайъ , то чунон нозуки шайъ , ки пӯсти худ бар нтобӣ , ва бо каси нёромӣ , ва аз каси нёсобӣ , магари бзрқу дурӯғ .

Тани орият ,у дили ғурбати сифоти нафсонӣ аз ту месетанд пораи пора ,у сифоти рӯҳонӣу нъўти қудс , боби қудси шаста , ва бар ҳазрати гузоронидаи бони ту май наад , имҳўои аллоҳи мо ишоءу исбт

Чунон гаштанд ки буданд , пеш азон ки буданд , аишонро на бо эшон намуданд , ва на халқ намуданд , даромехтанд бо халқ , магари бинолўднди рост . Дар талбиси буна фарсуданад ҳам бон ҳаст ҳастанд имрӯз , ки аввал бон ҳаст буданд . Азон ту мефузуд , ва азон раҳе май кост , то охири ҳам он монад ки аввал бӯда рост , гуфт : канти ?лаи исмъ бе илои охира . . . Ва мормити ази Ромяту локини аллоҳи Ромии ҳўи алаввали волохрўи аззоҳири волботн .

Лисони тавҳид бар панҷ тартибаст : илми тавҳиди зоди мурӣд ,асту иборати азъини тавҳид бтФридасту ишорат аз вуҷӯди тавҳид баъӣдаст ,у тасҳеҳи тавҳиди биҷуз аз индироҷи тавҳид , дар тавҳид , ҷҳд тавҳидаст . Илм беайн ҳазёнаст ,у айн бевуҷӯд бӯҳтонаст ,у вуҷӯд бефано бар кронст ,у фонӣ дар тавҳиди хеш зер товонаст , вондроҷи тавҳид дар тавҳид куҷост коронаст

Кули шайъи ҳолки алои виҷҳаи кули ман алайҳои ?фону ибқии ваҷҳи рбки Фмозои баъд алҳақ алои алзлол ва қул ҷоء алҳақу зҳқи алботл .

Шайх алислом гуфт қудси аллоҳи рӯҳа , кӣ ҷунайд ٭ гуяд : кӣ мардумони пиндорад , кӣ ман шогирди сиррӣ сқти٭ам , ман шогирди Маҳмадалии ٭и қассобам ки аз ваии пурсидам ки тасаввуф чист ? гуфт надонам . Локини халқи Карими изҳраҳи алкрими фии замони Карим , ман раҷули зариф ва некӯаст аввал гуфт надонам , пас гуфт : лекин халқаст Карим , зоҳир мекунад он Карим , дар замони Карим . Аз марди Карим , миёни қавми карямон . Валлоҳ таъолӣ донад : ки он халқ чист ?

Қоли шайхи алисломи карами аллоҳи виҷҳа : алҳақ азои софии ъбдои артзоаҳи бхолсаҳи ваъдаи ман хостаҳи алқии илайҳи калимаи Киримаи ман лисони Карим , фии вақти Карим , алии макони Карими қавми киром .

« алклмаҳи алкримаҳ » сухан бе ниёзи бпрўрдаҳ , ва пас биноз бишуста , дар ҳазрат биёроста , ва онгаҳ тозаи бадаст бехудӣ аз ҳақи фарои ситада ,у бқмъи гӯши осӯда , бар дили ташнаи бгзронидаҳ ,у бҷони фарои азали нигарони расонида , сухан аз дӯстӣ ва аз дӯсти нишон ,у ташнаро шароб ,у хастаро дармон . Шуниданро осон , ва аз растани нотавон .

Дхўлки ман боби алҳўӣ , ани ардтаҳ

Бсир , влкни алхурӯҷи шадид

Шайх алислом гуфт : ки аллоҳ донад кӣ он халқ чист ? шайх алислом гуфт разии аллоҳи анҳу : кӣ бўъбдоллаҳ бо кӯи широзӣ ٭ гуфт , кӣ бўтиби фаррухон ٭ гуфт , кӣ Муҳамади бен фаррухони бен рӯз ба алсомрӣ , бсомраҳ Бағдод гуфт ки ҷунайд гуфт : лои изри нуқсони алўҷд , маъаи фазли алълми лони фазли алълми атуми ман фазли алўҷд . Аншднои аломоми лнФсаҳ :

Шайх алислом гуфт : ки он илми ин кор аст