Фаррухӣ аз систон буд писари ҷўлўғи ғуломи амири халафи бонӯ .
Табъии бғоит некӯ дошту шеър хуш гуфтӣу чанг тар задӣ
Ва хизмат деҳқонӣ кардӣ аз даҳоқини систон
Ва ин деҳқон ӯро ҳар соли дивист кили панҷ манӣ ғалла додӣ ва сад дирам сим наваҳй .
ӯро тамом будӣ .
Аммо зании хости ҳам аз мўолии халафу харҷаш бештар афтоду дбаҳу занбили дроФзўд .
Фаррухӣ бебарг монад .
Ва дар систон касе дигар набӯд магари амроءи эшон .
Фаррухии қисса ба деҳқони бардошт ки марои харҷи бештар шудааст чаҳ шавад ки деҳқон аз онҷо ки карам ӯст ғаллаи ман сесад кил кунаду сими сад ва панҷоҳ дирам то магар бо харҷи ман баробар шавад .
Деҳқон бар пушти қисса тўқиъ кард ки ин қадар аз ту дареғ несту афзӯн аз инро рӯй нест .
Фаррухӣ чун бишунид маъюси гашт ва аз содиру ворид астхбор мекард ки дар атрофу акнофи олами нишони мамдуҳии шунӯд то рӯй бадви орад . Бошад ки исобатӣ ёбад .
То хабар карданд ӯро аз амири абўолмзФри чғонии бчғонён ки ин навъро тарбият мекунад ва ин ҷамоатро салау ҷоизаи фахри ҳаме диҳаду имрӯз аз мулӯки асру амроءи вақти дарин боб ӯро ёр нест . Қасида Эй бигуфту азимати он ҷониб кард .
Бо корвон ҳала бирафтам зи систон
Бо ҳалаи танидаи зи дили бофтаи зи ҷон
Алҳақ некӯи қасидаи ист ва дар ӯ васф шеър кардааст дар ғояти никўӣӣу мадҳи худ беназираст .
Пас баррагии бсохт ва рӯй ба чғонёни ниҳод .
Ва чун ба ҳазрат чғонён расед баҳоргоҳ буду амир ба доғгоҳ ва шунидам ки ҳаждаҳи ҳазор Модён зиҳӣ дошт ҳар якеро карае дар дунбол ва ҳар сол бирафтӣу карагон доғ фармудӣ
Ва амиди асъад ки кадхудои амир буд ба ҳазрат буду нзлӣ рост мекард то дар паии амири барад .
Фаррухӣ ба наздик ӯ рафт ва ӯро қасида Эй хонду шеъри амир бар ӯ арза кард .
Хоҷаи амиди асъади мардии фозил буду шоири дӯст , шеъри фаррухиро шеърӣ дидтару ъзби хушу устодона . Фаррухиро сагзӣӣ дид бе андоми ҷбаҳ эй пеш ва пас чоки пӯшида , дастории бузурги сагзии вор дар сару пойу кафши баси нохушу шеърӣ дар осмони ҳафтум !
Ҳеҷ бовар накард ки ин шеъри он сагзиро шояд буд .
Бар сиблат имтиҳон гуфт :
Амир ба доғгоҳаст ва ман май рӯми пеш ӯ ва туро бо худ бабрам ба доғгоҳ ки доғгоҳи азими хуш ҷоеаст , ҷаҳонӣ дар ҷаҳонии сабзаи бинӣ , пари хаймау чароғ чун ситора аз ҳар яке овоз равад меояду ҳарифон дар ҳам нишастау шароб ҳаме нӯшанду ъушрат ҳаме кунанд ва ба даргоҳи амири оташии афрӯхта чанд кӯҳӣу карагонро доғ ҳаме кунанду подшоҳи шароб дар дасту каманд дар дасти дигар шароб мехӯрд ва асб мебахшад . Қасидае гӯии лоӣқи вақту сифат доғгоҳ кун то туро пеши амир барам .
Фаррухии он шаб бирафту қасида Эй пардохт сахти некӯу бомдод дар пеши хоҷаи амид асъад оварад ва он қасида инаст :
Чун паранд нилгун бар рӯй пӯшади марғзор
Парниёни ҳафт ранги андари сари оради кӯҳсор
Хокро чун нофи оҳӯ машк зояд бе қиёс
Бедро чун пари тӯтии барги равед бе шумор
Дӯши вақти субҳдами буи баҳор оварад бод
Ҳбзои боди шимолу хурмои буии баҳор
Боди гӯйии машк суда дорад андари остин
Боғи гӯйии лаъибатон ҷилва дорад бар канор
Настарани лؤлўӣ Байзо дорад андари мурсала
Арғавони лаъл бадахшӣ дорад андари гӯшвор
То баромади ҷомҳои сурхи мл бар шохи гул
Панҷаҳои дасти мардуми сар фурӯ кард аз чанор
Боғи буқаламуни либосу шох буқаламун намой
Оби марвориди гавану абри марвориди бор
Рости пиндорӣ ки хлътҳоӣ рангин ёфтанд
Боғҳои парнигор аз доғгоҳи шаҳриёр
Доғгоҳи шаҳриёр акнӯн чунон хуррам буд
Кандар ӯ аз хуррамӣ хира бимонад рӯзгор
Сабзаи андари сабзаи бинӣ чун сипеҳри андари сипеҳр
Хаймаи андари хайма чун симини ҳисори андари ҳисор
Ҳар куҷо хаймааст хуфтаи ошиқӣ бо дӯсти маст
Ҳар куҷо сабзааст шодони ёрӣ аз дидори ёр
Сабзаҳо бо бонги чанги мутрибони чарби даст
Хаймаҳо бо бонги нӯши соқён май гусор
Ошиқони бӯсу канору некӯони нозу итоб
Мутрибон раваду сурӯду хуфтагони хобу хумор
Бар дар пардаи сарои хусрави пирӯзи бахт
Аз паии доғи оташии афрӯхтаи хуршеди вор
Бар кашида оташӣ чун мтрди дебои зард
Гарм чун табъи ҷавону зард чун зари айёр
Доғҳо чун шохҳои басади ёқӯти ранг
Ҳар яке чун нор дона гашта андари зери нор
Ридкони хоби нодидаи масофи андари масоф
Мураккабони доғи нокардаи қатори андари қатор
Хусрави фаррухи сайр бар бораи дарёи гузар
Бо каманди андари миёни дашт чун Исфандиёр
Ҳамчуи зулфи некӯони мавриди гесу тоб хӯрд
Ҳамчуи аҳди дӯстони соли хӯрдаи устувор
Мейри одили бўолмзФри шоҳ бо пайвастагон
Шодмону шоди хору Комрону комкор
Ҳар киро андари каманди шасти бозӣ дар фиканд
Гашти номаш бар сарину шонау рӯйиш нигор
Ҳар чаҳ зини сӯ доғ кард аз сӯии дигар ҳадя дод
Шоиронро бо лагому зоиронро бо Фсор
Чун хоҷаи амиди асъади ин қасида бишунид ҳайрон форуманд ки ҳаргиз мисли он ба гӯш ӯ фурӯ нашуда буд .
Ҷумлаи корҳо фурӯ гузошту фаррухиро брншонд ва рӯй ба амири ниҳоду офтоби зарди пеш амир омад ва гуфт :
эй худованди туро шоирӣ овардаам ки то дақиқӣ рӯй дар ниқоб хок кашидааст кас мисли ӯ надидааст .
Ва ҳикоят кард ончии рафта буд пас амири фаррухиро бор дод . Чун даромад хизмат кард . Амир даст доду ҷои некӯ номзад кард ва бипурседу бнўохтш ва ба ъотФти хеш умедвораш гардонид ва чун шароби даврӣ чанд даргузашт фаррухӣ бархест ва ба овози ҳазину хуши ин қасида бихонад ки
Бо корвон ҳала бирафтам зи систон
Чун тамом бархонад амири шеъри шинос буд ва низ шеър гуфтӣ аз ин қасида бисёр шигифтӣҳо намӯд .
Амид асъад гуфт :
эй худованд бош то беҳтари бинӣ .
Пас фаррухии хомӯши гашту дам дар кашид то ғояти мастии амир . Пас бархест ва он қасида доғгоҳ бархонад .
Амир ҳайрат оварад пас дар он ҳайрат рӯй ба фаррухӣ оварад ва гуфт :
Ҳазор сар кара овараданд ҳама рӯй сипед ва чаҳор дасту пои сипеди хтлӣ роҳ турост ту мардии сагзӣу айёрӣ чндонкаҳ битавонӣ гирифт бигир туро бошад .
Фаррухиро шароби тамоми дарёфта буд ва асар карда берун омаду зуди дастор аз сар фурӯ гирифт хештанро дар миёни фусилаи афканд ва як гила дар пеш кард ва бидон рӯй дашти барад ва бисёр бар чапу рост ва аз ҳар тарафи бдўонид ки яке натавонист гирифт . Охири аламри работии вайрон бар канори лашкаргоҳ падед омад . Карагон дар он работ шуданд . Фаррухии бғоити монда шуда буд . Дар даҳлези работи дастори зери сари ниҳоду ҳоле дар хоб шуд аз ғояти мастӣу мондагӣ . Карагонро башмурданд чиҳил ва ду сар буданд рафтанду аҳвол бо амир бигуфтанд .
Амир бисёр бихандед ва шигифтӣҳо намӯд ва гуфт :
Мардӣ мқбласт кор ӯ боло гирад ӯроу карагонро нигоҳ доред ва чун ӯ бедор шавад маро бедор кунед .
Мисоли подшоҳро амтсол карданд . Дигари рӯзи бтлўъи офтоб фаррухӣ бархесту амири худ бархеста буд ва намоз карда . Бор доду фаррухиро бнўохт ва он карагонро бксон ӯ супурданду фаррухиро асб бо сохт хосса фармуд ва ду хайма ва се астар ва панҷ сари бардау ҷомаи пӯшиданӣ ва густурданӣ .
Ва кори фаррухӣ дар хизмат ӯ олӣ шуду таҷаммулии тамоми сохт .
Пас ба хизмати султони ямини аддавла Маҳмӯд рафт ва чун султони Маҳмӯд ӯро мтҷмл дид ба ҳамон чашм дар ӯ нагиристу кораш бидонҷо расед ки то бист ғуломи симини камар аз пас ӯ брншстндӣу ассалом .