Дар санаи аснтии ъушрау хмсмоиаҳ дар бозори атторони ншобўр бар дукони Муҳамади Муҳамади мунаҷҷими табиб аз хоҷаи эмоми Абубакр дқоқ шунидам ки ӯ гуфт :
Дар санаи аснтину хмсмоиаҳи яке аз машоҳӣри ншобўрро қўлнҷ бигирифт ва маро бихонад ва бидидам ва ба муъолиҷат машғӯл шудаму ончӣ дар ин боб фароз омад ба ҷой оварадам .
Албата шифо рӯй нанамуд ва се рӯз бар он бар омад . Намози шоми бозгаштами ноумед бар он ки нимшби бемори даргузарад . Дар ин ранҷ бихуфтам субҳдами бедори гаштам ва шак накардам ки дар гузашта буд .
Ба боми бршдм ва рӯй бидон ҷониб оварадам ва ниўшаҳ кардам . Ҳеҷ овозӣ нишнидам ки бар гузаштан ӯ далел будӣ . Сӯраи фотиҳаи бхўондм ва аз он ҷониби бдмидм ва гуфтам : илоҳӣу Сайидӣу мавлоӣ ! ту гуфтае дар каломи мубраму китоби муҳкам «у ннзли ман алқуръони мо ҳўи шФоءу раҳмаи ллмؤмнин »у тҳср ҳаме хӯрдам ки ҷавон буду манъаму мутинаъиму коми анҷомӣ тамом дошт .
Пас вузӯи сохтам ва ба мусалло шудаму суннати бгзордм . Яке дар сарои бузад , нигоҳ кардам кас ӯ буд . Бишорат дод ки « бигушоӣ ! » гуфтам :
« чаҳ шуд ? »
Гуфт :
« ин соъат роҳат ёфт ! »
Донистам ки аз баракоти фотиҳа алкитоб бӯдааст ва ин шарбат аз дорухонаи раббонӣ рафтааст . Ва ин маро таҷриба шуд ва бисёр ҷойҳо ин шарбат дар додам , ҳама мувофиқ афтоду шифо бҳосл омад .
Пас табиб бояд ки некӯи эътиқод буду амр ва наҳй шаръро муаззам дорад .
Ва аз илми тиб бояд ки фусӯли Буқроту масоили ҳнини асҳқу муршиди Муҳамади зкрёءи розӣу шарҳи нилӣ ки ин муҷмалотро кардааст ба дасти ораду мтолът ҳаме кунад баъд аз он ки бар устодии мушфиқ хонда бошад .
Ва аз кутуби васати захираи собити қурра ё мансӯрии Муҳамади зкрёءи розӣ ё ҳдоиаҳи Абубакри ахўинӣ бо кифояи Аҳмади фараҷ ё ағрози Сайиди Исмоили ҷорҷоне ба астқсоءи тамом бар устодӣ мушфиқ хонд .
Пас аз кутуби бсоӣти яке ба дасти орад чун сетаи ъушри ҷолинус ё ҳовии Муҳамади закариё ё комили алсноъаҳ ё сад боби бўсҳли масӣҳӣ ё қонӯни буъалии сино ё захираи Хоразмшоҳӣ ва ба вақти фароғати мутолиа ҳаме кунад .
Ва агар хоҳад ки аз ин ҳама мустағнӣ бошад ба « қонӯн » кифоят кунад . Сайиди кунину пешвоӣ сиқлин мефармоед : « кули алсиди фии ҷўФи алФро » , ҳамаи шикорҳо дар шикам гӯрихараст ин ҳама ки гуфтам дар қонӯн ёфта шавад бо бисёре аз завоид . Ва ҳар киро муҷаллади аввал аз қонӯн маълум бошад аз усӯли илми тибу куллиёт ӯ ҳеҷ бар ӯ пӯшида намонад зеро ки агар Буқроту ҷолинус зинда шаванд раво буд ки пеши ин китоб саҷда кунанд .
Ва аҷабӣ шунидам ки яке дар ин китоб бар буъалӣ эътироз кард ва аз он муътаризоти китобии сохт ва « ислоҳи қонӯн » ном кард ! гӯйӣ дар ҳар ду менагарм ки мусанниф чаҳ мътўаҳ мардӣ бошаду мусанниф чаҳ макрӯҳи китобӣ ! чаро касеро бар бузургии эътироз бояд кард ки таснифӣ аз он ӯ ба даст гирад масъалаи нахустин бар ӯ мушкил бошад ?
Чаҳор ҳазор сол буд то ҳкмоءи авоил ҷонҳо гудохтанд ва равонҳо дар бохтанд то илми ҳикматро ба ҷои фурӯд оранд натавонистанд то баъд аз ин муддати ҳакими мутлақу файласуфи аъзами арстотолиси ин нақдро ба қстоси мантиқи бсхт ва ба маҳаки ҳудӯд нақд кард ва ба мкёли қиёси бпимўд то шаку риб аз ӯ бархесту мнқҳу муҳаққиқи гашт . Ва баъд аз ӯ дар ин ҳазор ва панҷсад соли ҳеҷ файласуф ба канаи сухан ӯ нарасед ва бар ҷодаи саёқат ӯ нагузашт алои афзали алмтأхрини ҳакими алмшрқи ҳаҷа алҳақ алии алхлқи Абӯалии алҳусайн бен Абдуллоҳи бен сино ва ҳар ки бар ин ду бузург эътироз кард хештанро аз зумраи аҳли хирад берун оварад ва дар силки аҳли ҷунун тартиб дод ва дар ҷамъи аҳли ътаҳ ҷилва кард . Эзади табораку таъолии моро аз ин ҳФўоту шаҳавоти нигоҳи дороади бмнаҳу лутфа .
Пас агар табибии муҷаллади аввал аз қонӯн бдонстаҳ бошаду син ӯ ба арбаъӣн кашад аҳли эътимод буд . Ва агар чаҳ ин дараҷа ҳосил дорад бояд ки аз ин кутуби сғор ки устодони муҷарраб тасниф кардаанд яке пайваста бо хештан дорад чун тӯҳфаи алмулуки Муҳамади бен закариёу кифояи ибни мндўиаҳи исфаҳонӣу тадоруки анвоъи алхтأи фии алтдбири алтбии Абӯалиу хФии ълоӣӣу ёдгори Сайиди Исмоили ҷорҷоне зеро ки бар ҳофиза эътимодӣ нест ки дар охири мؤхр димоғ бошад ки дайртар дар амал ояд . Ин мактуб ӯро муайян бошад .
Пас ҳар подшоҳ ки табиб ихтиёр кунад ин шроӣт ки баршумурдем бояд ки андар ёфта бошад ки на бас саҳл корӣаст ҷону умри хеш ба даст ҳар ҷоҳил додану тадбири ҷони худ дар канор ҳар ғофил ниҳодан .