Он ҷавонмарди роҳ , он покбози даргоҳи он мутасаррифи тариқат , он мутаваккили бҳқиқт , он соҳиби футуввати шайхии Аҳмади хзрўиаҳи балхӣ , рҳмҳоллаҳи алайҳ , аз муътабарони машойихи хуросон буд ва аз комилони тариқат буд ва аз машҳурони футувват буд ва аз султонони вилоят ва аз мақбулони ҷумлаи фурқат буд ва дар риёзати машҳур буд ва дар калимоти олии мазкӯр буду соҳиби тасниф буд вҳзор мурӣд дошт ки ҳар ҳазор бар об май рафтанд ва бар ҳаво мепариданд ва дар ибтидои мурӣди ҳотами асм буд ва бо абӯи туроб суҳбат дошта буду брҳФсро дида буд .
Бӯи ҳФсро пурседанд ки азин тайифа киро дидӣ ?
Гуфт : ҳеҷ касро надидам , баланди ҳимматтару содиқи аҳволтар ки Аҳмади хзрўиаҳи ваҳми абӯ ҳФс гуфт агар Аҳмад набӯдӣ футуввату мурувват пайдо нагаштӣу Аҳмад ҷома барисам лашкарёни пӯшедӣу Фотима ки аёл ӯ буд андари тариқати оятӣ буд ва аз духтарони амири Балх буд тўбт кард ва бар Аҳмад кас фиристод ки маро аз пурд бихоҳ , Аҳмад иҷобат накард дигари бор кас фиристод ки эй Аҳмади ман турои мардонатар азин донистам роҳ бар бош на роҳ бар , Аҳмад кас фиристод ва аз падари бхўост . Падари бҳкми табаррук ӯро боҳамд дод . Фотимаи тарки шуғл дунё бигуфту бҳкми азлат бо Аҳмади бёромид то Аҳмадро қасди зиёрат боязид афтод . Фотима бовай бирафт чун пеши боязид андар омаданд , Фотимаи ниқоб аз рӯй бардошт ва бо абӯи язид сухан мегуфт Аҳмад аз он мутағаййир шуду ғайритӣ бар дилаш муставле шуд . Гуфт эй Фотимаи ин чаҳ густохӣ буд ки бо боязид кардӣ ?
Фотима гуфт : аз онкии ту муҳаррами табиати манӣ боязиди муҳаррами тариқати ман . Аз ту бҳўо барисам ва аз ваии бхдои расму далели сухан инаст ки ӯ аз суҳбати ман бениёзаст ва ту бмни муҳтоҷӣу пайвастаи боязид бо Фотимаи густох май будӣ то рӯзии боязидро чашм бар даст Фотима афтод ки ҳинои баста буд .
Гуфт : ё Фотима аз барои чаҳ ҳинои бастае .
Гуфт : ё боязид то ин ғояти ту дасту ҳинои ман надида будӣ маро бар ту инбисот буд .
Акнӯн ки чашми ту бар инҳо афтод суҳбати мо бо ту ҳаром шуд ва агар касеро ӣнҷо хаёлӣ равад пеш азин гуфтаам . Боязид гуфт аз худованд дархост кардаам то знонро бар чашми ман чу девор гирданд ва бар чашми ман яксон гардонидааст чун касе чунин буд ӯ куҷо зан бинад . Пас Аҳмаду Фотима аз онҷо бншобўр омаданду аҳли Найшобӯрро бо Аҳмади хуш буд ва чун яҳёи маози розии рҳмҳоллаҳи алайҳ ба ншобўр омаду қасд Балх дошт Аҳмади хост ки ӯро даъватӣ кунад . Бо Фотима машварат кард ки даъвати яҳёро чаҳ бояд ! Фотима гуфт чандини гову гӯсфанду ҳавоиҷу чандини шамъу атр ва бо ин ҳама чанд хар низ бибояд . Аҳмад гуфт бории куштани хар чаро ? гуфт чун карӣмӣ бмҳмон ояд бояд ки сегон маҳалатро аз он насибӣ буд ин Фотима дар футуввати чунон буд лоҷарам боязид гуфт ҳарки хоҳад ки то мардӣ бинад пинҳон дар либоси занони гӯ дар Фозтмаҳи нигар .
Нақласт ки Аҳмад гуфт муддатии мадиди нафаси хешро қаҳр кардам , рӯзии ҷамоатии бғзо май рафтанд . Рағбатии азим дар ман падед омаду нафаси аҳодӣсӣ ки дар баёни савоби ғзо будӣ ба пеш меоварад аҷаб доштам гуфтам аз нафаси нишот тоъат наёяд ин магар онаст ки ӯро пайваста дар рӯза медорам аз гуруснагӣ тоқаташ намонда аст мехоҳад то рӯзаи кушояд .
Гуфтам ба сафари рӯзаи нгшоим .
Гуфт : раво дорам .
Аҷаби доштам .
Гуфтам : магар аз баҳр он мегуяд ки ман ӯро бнмоз шаб фармоем . Хоҳад ки бсФр равад то бшби бхсбд вбёсоид гуфтам то рӯз бедор дорамат . Гуфт : раво дорам аҷаби доштам ва тафаккур кардам ки магар аз он мегуяд то бо халқ биомезад ки малул гаштааст дар танҳоӣ то бхлқ инсӣ ёбад . Гуфтам ҳркҷои туро барам турои бикронаи фурӯди орм ва бо халқ нанишинам .
Гуфт : раво дорам .
Оҷизи омадаму бтзръи баҳақи бозгаштам . То аз магари ваии маро огоҳ кунад ё ӯро мақар оварад то чунин гуфт ки ту марои бхлоФҳои мурод ҳар рӯзии сад бори ҳамеи кашӣу халқи огоҳи неи онҷо , бории ди рғзўи бикбор кушта шаваму бози раҳаму ҳамаи ҷаҳон овоза шавад ки зиҳии Аҳмади хзрўиаҳ ки ӯро бикуштанд ва шаҳодат ёфт гуфт субҳони он хдоӣӣ ки нафаси офариди бзндгонии мунофиқ ва аз пас марги ҳам мунофиқ на бад-ӣни ҷаҳон ислом хоҳад оварад ва на бидон ҷаҳон , пиндоштам ки тоъат меҷўӣӣ надонистам ки зуннор май бандӣу хилоф ӯ ки мекардам зиёдат кардам .
Нақласт ки гуфт якбори ббодиаҳ бар таваккули бароа ҳаҷ даромадам . Пора Эй бирафтам , хори муғелон дар поем шикаст . Берун накардам гуфтам таваккул ботил шавад ҳамчунон мирФтм поем омос гирифт ҳам берун накардам ҳамчунон лангон лангон бимика расидаму ҳаҷи бгзордм ва ҳамчунон бозгаштаму ҷумлаи роҳ аз ваии чизе берун меомад ва ман биринҷӣ тамом мерафтам . Мардумони бдидндўи он хор аз поем берун карданд . Поем маҷрӯҳ шуд .
Рӯй ббстоми ниҳодами бнздики боязид дар омадами боязидро чашм брмн афтод . Табассумии бикрад ва гуфт он ашкил ки бар поят ниҳоданд чаҳ кардӣ ? гуфтам ихтиёри хеши бохтёр ӯ бгзоштм шайх гуфт эй мушрики ихтиёри ман май гӯйӣ яъне туро низ вуҷӯдӣ ва ихтиёрӣ ҳаст ин ширк набӯд ! нақласт ки гуфт ъзи дарвешии хешро пинҳони дор . Пас гуфт дарвешӣ дар моҳи рамазони яке тавонгарӣ бахонаи барад ва дар хонаи вай ба ҷузи ноне хушк набӯд .
Тавонгари бозгашти сраҳи зар бадв фиристод . Дарвеши он зарро боз фиристод ва гуфт ин сазоӣ онкасаст ки сари хеш бо чун туе ошкоро кунад мо ин дарвешии баҳр дўҷҳон нафурӯшем . Нақласт ки дуздӣ дар хона ӯ омад бисёр бгшт ҳеҷ наёфт хост ки навмед бозгардад Аҳмад гуфт эй бурно далв баргир ва об баркаш аз чоҳ ва таҳорат куну бнмози машғӯли шӯ то чун чизе бирасад бтўи даҳум то тиҳии даст аз хона мо бознагардӣ .
Бурно ҳамчунин кард . Чун рӯз шуд хоҷаи ср динор биоварад ва ба шайх дод .
Шайх гуфт : бигир ин ҷзоءи як шабаҳи намози тести дуздро ҳолатӣ падед омад ларза бар андом ӯ афтод . Гирён шуд ва гуфт роҳ ғалат карда будам як шаб аз барои худоӣ кор кардам марои чунин икром кард . Тавба кард ва ба худои бозгашту зарро қабул накард ва аз мурӣдон шайх шуд . Нақласт ки яке аз бузургон гуфт :
Аҳмади хзрўиаҳро дидам дар гардунӣ нишаста ба занҷирҳои заррин , он гардунро Фариштагон мекашиданд дар ҳаво . Гуфтам шихои бад-ӣни манзалати бкҷо май парӣ ? гуфт бзёрти дӯстӣ , гуфтам туро бо чунин мақомии бзёрт касе мебояд рафт ? гуфт агар ман нарӯм ӯ бияёд дараҷаи зоирон ӯро буд на маро . Нақласт ки якбор дар хонақоҳӣ меомад бо ҷомаи халқ ва аз расми суфиёни фориғ . БўзоиФи ҳақиқат машғӯл шуд асҳоби он хонақоҳи бботн бо ӯ инкор карданд ва бо шайх худ мегуфтанд ки ӯ аҳл хонақоҳ нест . То рӯзии Аҳмад ба срчоаҳ омад далваш дар чоҳ афтод . ӯро брнҷониднд . Аҳмад бар шайх омад ва гуфт : фотиҳа Эй бихон то далв аз чоҳ барояд .
Шайх мутаваққиф шуд ки ин чаҳ илтимосаст ?
Аҳмад гуфт : агар ту барнамеи хуонеи иҷозати даҳ то ман бархонам .
Шайх иҷозат дод . Аҳмад фотиҳа бархонад . Далв ба срчоаҳ омад . Шайх чун он бидид , кулоҳ биниҳод ва гуфт : эй ҷавон ! ту кистӣ ки хирмани ҷоҳи ман дар баробари донаи ту коҳ шуд ?
Гуфт : ёронро бигӯӣ то ба чашми камӣ дар мусофирон нигоҳ накунанд ки ман худ рафтам .
Нақласт ки мардӣ ба наздик ӯ омад . Гуфт : ранҷураму дарвеш . Марои тариқии биомузи тоози ин меҳнати барҳам .
Шайх гуфт : ном ҳар пешае ки ҳаст бар коғаз банавис ва дар тубра Эй куну наздики ман ор .
Он марди ҷумлаи пеша ҳо бинвишт ва биоварад . Шайхи даст бар тубра кард . Яке коғаз берун кашид . Номи дуздии бронҷои навишта буд . Гуфт : туро дуздӣ бояд кард .
Мард дар таъаҷҷуб бимонад . Пас бархест . Ба наздик ҷамоатӣ рафт ки бар сари роҳӣ дуздӣ мекарданд . Гуфт : марои бад-ӣни кор рағбатаст , чун кунам ?
Эшон гуфтанд : ин корро як шартаст , ки ҳар чаҳ мо ба ту фармойем бикунӣ . Гуфт : чунин кунам ки шумо мегуед .
Чанд рӯз бо эшон май буд то рӯзии корвонии брсиднд . Он корвонро бзднд . Якеро аз ин корвонён ки мол бисёр буд ӯро биовараданд . Ин нўпишаҳро гуфтанд :
Инро гардан бизан .
Ин мард таваққуфӣ кард . Бо худ гуфт : ин мейри дуздони чандини халқ кушта бошад . Ман ӯро бикашам беҳтар ки ин марди бозаргонро .
Он мардро гуфт : агар ба кории омадае он бояд кард ки моФрмоиим ; ва агар на пас кории дигари рӯ .
Гуфт : чун фармон май бояд баради фармони ҳақ барам , на фармони дузд .
Шамшер бигирифт ва он бозаргонро бгзошт ва он мейри дуздонро сар аз тан ҷудо кард . Дуздон чун он бидиданд бигурехтанд ва он борҳо ба саломат бимонад ва он бозаргон халос ёфт ва ӯро зару сим бисёр дод чунонкӣ мустағнӣ шуд .
Нақласт ки вақте дарвешӣ ба меҳмонӣ Аҳмад омад . Шайхи ҳафтод шамъ барафрӯхт . Дарвеш гуфт : марои ин ҳеҷ хуш намеояд ки такаллуф бо тасаввуф нисбат надорад .
Аҳмад гуфт : бирав ва ҳарчӣ на аз баҳр худоӣ барафрӯхтаам ту онро бозншон .
Он шаби он дарвеш то бомдоди обу хок май рехт ки аз он ҳафтод шамъи якеро натавонист кишт . Дигари рӯзи он дарвешро гуфт : ин ҳама таъаҷҷуб чист ? бархез то аҷоиби бинӣ .
Май рафтанд то ба дрклисоиии муваккилон тарсоён нишаста буданд . Чун Аҳмадро бидиданд -у асҳоб ӯро - меҳтар гуфт : даройед .
Эшон дррФтнд . Хуоне биниҳод . Пас Аҳмадро гуфт : бихӯр !
Гуфт : дӯстон бо душманон нахуранд .
Гуфт : ислом арза кун .
Пас ислом оварад ва аз хайл ӯ ҳафтод тан ислом овараданд . Он шаб бихуфт . Ба хоб дид ки ҳақ таъолӣ гуфт : эй Аҳмад ! аз барои мо ҳафтод шамъ барафрӯхтӣ , мо аз барои ту ҳафтод дил ба нури шуъоъ имон барафрӯхтем .
Нақласт ки Аҳмад гуфт : ҷумлаи халқро дидам ки чун гову хар аз яке охур алаф мехӯрданд .
Яке гуфт : хоҷа ! пас ту куҷо будӣ ?
Гуфт : ман низ бо эшон будам . Аммо фарқи он буд ки эшон мехӯрданд ва механдиданд ва бар ҳам май ҷустанд ва менадонистанд ва ман мехӯрам ва мегиристаму сар бар зону ниҳода будам ва медонистам .
Ва гуфт : ҳар ки хизмат даравишон кунад ба се чиз макрам шавад ; тавозуъ ,у ҳасани водб ,у саховат .
Ва гуфт : ҳарки хоҳад ки худои таъолӣ бо ӯ буд гӯи сидқро мулозим бош ки мефармоед ани аллоҳи маъаи алсодқин .
Ва гуфт : ҳар ки сабр кунад бар сабри хеш , ӯ собир буд на онкӣ сабр кунад ва шикоят кунад .
Ва гуфт : сабри зод музтаронасту ризои дараҷа орифонаст .
Ва гуфт : ҳақиқати маърифат онаст ки дӯсти дорӣ ӯро ба дил , ва ёд кунӣ ӯро , ба забону ҳиммати бурӣдаи гирдоне аз ҳарчӣ ғайр ӯст .
Ва гуфт : наздиктарин касе ба худоӣ онаст ки халқ ӯ бештараст .
Ва гуфт : нест касе ки ҳақ ӯро матолибат кунад ба олой хеши ҷуз касе ки ӯро матолибат кунад ба нъмои хеш .
Ва азу пурседанд : аломат муҳаббат чист ?
Гуфт : онкӣ азим набӯд ҳеҷ чиз аз ду кун дар дил ӯ аз баҳри онкии дил ӯ пар буд аз зикри худоӣ ;у онкии ҳеҷ орзӯе набӯд ӯро магари хизмат ӯ аз ҷиҳат онкӣ набинад ъзи дунёу охират , магар дар хизмат ӯ ;у онкии нафаси хешро ғариб бинад ва агар чаҳ дар миёни аҳли хеш буд аз ҷиҳати онкии ҳеҷ кас ба ончӣ ӯ дар онаст мувофиқ ӯ набӯд дар хизмати дӯст ӯ .
Ва гуфт : дилҳо равандааст то гирд арш гардад ё гирди покӣ .
Ва гуфт : дилҳо ҷоигоҳҳост . Ҳаргоҳ аз ҳақ пар шавад падед оварад зёдтии анвори он бар ҷавориҳ ;у ҳаргоҳ ки аз ботил пар шавад падед оварад зёдтии калимоти он бар ҷавориҳ .
Ва гуфт : ҳеҷ хоб нест гаронтар аз хоби ғифлат ва ҳеҷ молик нест ба қӯттар аз шаҳват ва агар гаронии ғифлат аз набӯд ҳаргизи шаҳвати зафари наёбад .
Ва гуфт : тамомии бандагӣ дар озодӣаст ва дар таҳқиқи бандагии озодӣ тамом шавад .
Ва гуфт : шуморо дар дунёу дайн дар миёни ду мутазоди зиндагонӣ мебояд кард .
Ва гуфт : тариқ ҳувайдоасту ҳақ равшанаст ва доъӣ шунавандааст , пас баъд аз ин таҳайюрӣ нест ало аз кӯрӣ .
Пурседанд ки : кадоми амали фозилтар ?
Гуфт : нигоҳи доштан сараст аз илтифот кардан ба чизеи ғайри аллоҳ .
Ва як рӯз дар пеш ӯ бар хонд ФФрўои илои аллоҳ .
Гуфт : таълим медиҳад бдонкаҳи беҳтарини мФрӣ , даргоҳ худоӣаст .
Ва касе гуфт : маро васиятӣ кун .
Гуфт : бимирони нафасро то зиндаи грдонндш .
Чун ӯро вафот наздик омад , ҳафтсад динор вом дошт . Ҳама ба масокин ва ба мусофирон дода бўдў дар назъ афтод . Ғримонш ба якбор бар болин ӯ омаданд . Аҳмад дар он ҳол дар муноҷот омад . Гуфт : илоҳии маро май барӣу гарави эшон ҷой манаст , ва ман дар бгрўм ба наздики эшон . Чун васиқати эшон май сетоне касеро баргумор то ба ҳақи эшон қиёми намояд , онгоҳи ҷони ман бустон .
Дар ин сухан буд ки касе дар бикуфт ва гуфт : ғурямони шайх берун оянд .
Ҳама берун омаданду зари хеш тамом бигирифтанд . Чун вом гзордаҳ шуд ҷон аз Аҳмад ҷудо шуд , раҳмаи аллоҳи алайҳ .