Он соҳиби мақоми истиқомати он олии ҳиммати имомати он шамъи олами тавфиқи он рукни каъбаи таҳқиқи он қиблаи рӯҳонии шайхи Абубакри каттонии рҳмҳоллаҳи алайҳи шайхи Макка буду пирзмонаҳи бўдўи дрўръу тақвоу зуҳду маърифати ягона буд ва аз кбори машойихи ҳиҷоз буд ва дар тариқати соҳиби таснифу соҳиби тамкин ва дар вилояти соҳиби мақом ва дар фаросати соҳиби амалу дрмҷоҳдту риёзати сахти бузургвор ва дар анвоъи улӯми комили хосса дар илми ҳақоиқу маърифати суҳбати ҷунайду Абӯсаиди хроз внўрӣ ёфта буд ва ӯро чароғ ҳарам гуфтанд ва дар Маккаи муҷовир буд то вақти вафоту аввали шаб то охири нмозкрдӣу қуръон хатм кардӣу дртўоФи дувоздаҳ ҳазор хатм қуръон карда буд ва сӣ соли дрҳрми бзир новдон нишаста буд ки дарин сӣ сол дар шбонрўзии якбори таҳорат тоза кардӣ ва дарин муддат хоб накарду дробтдои дастурӣ аз модари хост ки ба ҳаҷ равад гуфт : чун дрбодиаҳ шудам ҳолатӣ дар ман падед омад ки мӯҷиби ғусл буд бо худ гуфтам магар шарт наёмадаам бозгаштам чун ба дрхонаҳи расидами модар дар пас дрншстаҳ буд бонтзор ман гуфтам эй модар на иҷозат дода будӣ гуфт : балӣ аммо хонаро бету наметавонистам дид то ту рафтаи ин ҷо нишастаам венят карда будам то бознёӣии брнхизми пас чун модар вафот кард рӯй дар бодияи ниҳод .

Гуфт : дар бодия будам дарвеширо дидам мурда вмӣ хандид гуфтам ту мурда ва мехндӣ гуфт : муҳаббати худои чунин буд .

Бўолҳсн музайян гуфт : ба бодия фурӯ шудам безоду роҳила чун ба канори ҳавзӣ расидам бинишастам ва бо худ гуфтам бодия буридам безоду роҳилаи яке родидм ки бонг бар ман зад ки эй ҳҷоми лотмти нФски болоботил нигоҳ кардам каттонии родидм тавба кардам ва ба худои бозгаштам .

Ва гуфт : марои андакии ғубор буд дар дил бо амӣралмуъминӣни алии карами аллоҳи виҷҳа на ба ҷиҳати чизеи дигар балки ба ҷиҳати он ки расӯли слии аллоҳи алайҳу ?ала вслм фармуд лоФтии алоълии шарти футуввати он буд ки агарчӣ Муъовия бар ботили бўдў ӯ бар ҳақи корбўии бозгзоштӣ то чандон хӯн рехта нашудӣ ва гуфт : миёни Марвау сафои хонаи доштам дар онҷои Мустафоро алайҳи ассалом ба хоб дидам бо ёрон ӯ ризвони аллоҳи алайҳими аҷмъин ки даромадӣу мродр канор гирифтӣ пас ишорат кард бобўкр ки ӯ кист гуфтам Абубакри пас ба умр ишорат кард гуфтам умри пас ишорат кард ба Усмон гуфтам Усмони пас ишорат кард ба алии ман шарми доштам ба сби он ғубори пас Сайиди алайҳи ассаломи маро бо алӣ бародарӣ дод то якдигар дар канори гирифтеми пас эшон бирафтанд ва ман ва алӣ бимонадем алии разии аллоҳи анҳу маро гуфт : биё то ба кӯҳ бўқис рӯем басар кӯҳ рафтем внзораҳ каъба кардем чун бедор шудам худро бар кӯҳ абўқбис дидам зарра аз он ғубор бар дилам намонда буд .

Вагуфт : яке бо ман суҳбат медошту азим бар ман сиқлӣ буд азуии чизе буи бахшедам он сиқл зоил нашуд ӯро ба хонаи барадам ва гуфтам пой бар рӯй ман на наме ниҳод алҳоҳ кардам то пой биниҳод биравӣ ман ва медошт чунонкии сиқл зоил шуду бдўстии бадали гашти марои дивист дирам аз ваҷҳи ҳалоли футуҳ шуда буд пеш ӯ барадам ва бар канори саҷҷода ӯ ниҳодам гуфтам дар ваҷҳ худсарф кун бгўшаҳи чашм дар ман нагирист ва гуфт : ман ин вақтро бҳФтодҳзор динор харидаам ту май хоҳӣ ки марои бад-ӣн ғарра кунӣ пас бархесту саҷҷодаи брФшонд ва бирафту ҳаргиз чун ъзоўу дил худ надидам ки он соъат ки он дирамҳо май чидам .

Нақласт ки мурӣдӣ дошт магар дар ҳоли низо буд чашм боз кард ва дар каъба нигаред уштурӣ барисед ва лагадӣ заду чашмаши беруни андохт дар ҳоли басари шайх Нидо карданд ки дар ин ҳолати иродати ғайбӣу мукошифоти ҳақиқии бадв фурӯ меомад ва ӯ ба каъба нагирист адабаш карданд ки дар ҳузури раби албити назораи байт кардан раво набӯд .

Нақласт ки рӯзии перии нӯронии радои броФкндаҳ бо шиква аз боб банӣ шеба даромаду пеш каттонӣ рафт ва ӯ сар фурӯ кашида буд вагуфт : баъд аз салом ки эй шайх чаро ба мақом иброҳӣм нарӯй ки перии бузург омадаасту ахбори олӣ ривоят мекунад то самоъ кунӣ каттонӣ сар баровард ва гуфт : эй шайх аз ки ривоят мекунад гуфт : аз Абдуллоҳи бен Муъаммар ва аз заҳрӣ ва аз Абуҳурира ва аз пайғомбари слии аллоҳи алайҳу алии ?ала ва силам гуфт : эй шайхи дароз аснодӣ оварадӣ ҳарчӣ эшон онҷои боснод хабар медиҳанд мо ӣнҷо беаснод мешинавем пер гуфт : аз ки мешинавӣ гуфт : ҳдснии қалбии ани рабии ҷли ҷалолаи дилам аз худоӣ май шунӯд пер гуфт : чаҳ далели дории бад-ӣн сухан гуфт : далел он дорам ки дилам мегуяд ки ту Хизрии Хизри алайҳ ассалом гуфт : то он вақт май пиндоштам ки худоиро ҳеҷ вале нест ки ман ӯро нашиносам то абобкри каттониро дидам ки ман ӯ роншнохтм ва ӯ маро шинохт донистам ки худоиро дӯстонанд ки маро шиносанд ва ман эшонро нашиносам .

Нақласт ки вақте дар намоз буд таррорӣ биёмаду радои азктФи шайх боз кард вабаи бозори барад то бифурӯшад дар ҳоли дасташ хушк шуд ӯро гуфтанд ки маслиҳат ту онаст ки бози барӣ ба хизмати шайх ва шафоат кунӣ то дуо кунад бошад ки худои таъолии дастат боз диҳад таррор боз омаду шайхи ҳам чунон дар намоз буду радо дар китф шайх дод ва бинишаст то шайх аз намоз фориғ шуд дар қдмҳоء ӯ афтоду узр май хост ва зорӣ мекард ҳол бигуфт : шайх гуфт : бъзту ҷалоли худоӣ ки на аз бурдан хабар дорам ва на аз овардан пас гуфт : илоҳӣ ӯ бардаи бозоўрди ончӣ аз ӯ ситадаи бози даҳ дар ҳоли дасташ нек шуд .

Нақласт ки гуфт : ҷавонӣ ба хоб дидам ба ғояти соҳиб ҷамол гуфтам кистӣ гуфт : тақво гуфтам куҷо бошӣ гуфт : дар дили андўҳгнони пас нигаҳ кардам занӣ сиёҳ дидам ба ғоят зишт гуфтам ту кистӣ гуфт : хандаи вншоту хуш дилӣ гуфтам куҷо бошӣ гуфт : дар дили ғофилони воҳли нишот чун бедор шудам ният кардам ки ҳаргиз нахандам магар бар ман ғалаба кунад .

Ва гуфт : дар шабии панҷоҳ ва як бори пайғамбарро алайҳи ассалом ба хоб дидаму масойили пурсидам .

Ва гуфт : шабии пайғомбарро алайҳи ассалом ба хоб дидам гуфтам чаҳ дуо кунам то ҳақи таъолии дил маро намеронад гуфт : ҳар рӯзии чиҳил бор бигӯӣ бсдқ ё ҳӣ ё қиўм ё лоолаҳи алоонти асӣлки ани тҳбии қалбии бнўри мърФтк абадан .

Ва гуфт : дарвешӣ ба наздик ман омад ва мегирист ва гуфт : даҳ рӯзаст то гуруснаам бо баъзе ёрон аз гуруснагӣ шикоят кардам пас ба бозор шудам дар меёфтам дар роҳ ки бар оннўштаҳ буд ки худоӣ ба гуруснагии ту олам нест ки шикоят мекунӣ .

Ва гуфт : яке азуии васият хост гуфт : чунонкии фардои худои таъолӣ туро хоҳад буд ту имрӯз ӯро бош .

Ва гуфт : инс ба махлуқ уқубатасту қурби аҳли дунёи маъсият ва бо эшон майл кардани мазаллат .

Вагуфт : зоҳид он бошад ки ҳеҷ наёбади дилаши шод буд бноёФтни он ваҷду ҷаҳд лозим гираду эҳтимол дил кунад ба сабр ва розӣ бошад бад-ӣн то бимирад .

Ва гуфт : тасаввуфи ҳама халқаст ҳар киро халқи бештари тасаввуфи бештар .

Ва гуфт : фаросати пайдо шудан яқинасту дидори ғайб ва он аз асар имонаст .

Ва гуфт : муҳаббат эсораст барои маҳбӯб .

Ва гуфт : тасаввуф сФўаҳасту мушоҳида .

Ва гуфт : сӯфӣ касеаст ки тоъат ӯ наздик ӯ ҷиноят буд ва аз он истиғфор бояд кард .

Ва гуфт : истиғфор тавбаасту тавба исмӣаст ҷомеъи шаш чизро аввали пушаймонӣ бар ончӣ гузашта бошад дувуми азм кардани бдонкаҳ беш ба гуноҳ руҷӯъ накунад сеюм ба гузордан ҳар фариза ки миён ӯ ва худоӣаст чаҳорум адо кунад мазолими халқро панҷуми бгдозд ҳар гӯшту пӯсту шҳм ки аз ҳаром руста бошад шашуми танро ?илам тоъат бичишанд чунонкии ҳаловати маъсият чшонидаҳаст .

Ва гуфт : аввал ваҷд ҳалвост вмёнаҳи мару охири суқм .

Вагуфт : таваккул дар асли мтобът илмаст ва дар ҳақиқати комил шудани яқин .

Ва гуфт : ибодати ҳафтод ва ду бобаст ҳафтод ваяк дар ҳаёаст аз худои таъолӣ .

Ва гуфт : илм ба худои тамомтар аз ибодати худоиро .

Ва гуфт : таомии мштҳӣ луқмааст аз зикри худоӣ дар даҳони яқин ки ҳолати тавҳиди он луқмаро аз моидаҳи ризо баргирифта бошад бо гумони некӯ ба каромати ҳақ .

Вагуфт : ҳаргизи бандагонро забони бдъо кушода накунад ва ба узр хостан нигараданд то дар мағфират кушода накунад .

Вагуфт : чун аФтқор ба худоӣ дуруст шавад аноят дуруст шавад аз ҷиҳати онкии ин ду ҳолат тамом нашавад магар ба якдигар .

Ва гуфт : дардии буқати антбоаҳ аз ғифлату инқитоъӣ аз ҳаззи нафсонӣ ва ларзидан аз бими қтиъти фозилтар аз ибодати инсу ҷин .

Ва гуфт : аъмоли ҷома бандагӣаст ҳар ки ӯро худои таъолии вақти қисмат аз раҳмат давр кард имрӯзи амал ротрк гирад ва ҳар ки наздик гардонид бар аъмол мулозимат кунад ва чун пеша гирад .

Ва гуфт : дунёро брблўӣ қисмат кардаанду биҳиштро бар тақво .

Ва гуфт : аз ҳукми мурӣди се чизаст яке хобаш дар вақти ғалаба буд ва хӯрдаш дар вақти фоқа буду суханаш дар вақти зарурат .

Ва гуфт : шаҳвати маҳор деваст ки ҳар ки маҳор дев гирифт бо деви баҳам буд .

Ва гуфт : бетон дар дайн бошу бадал дар охират .

Ва гуфт : чун аз худои тавфиқи хоҳии ибтидо ба амал кун .

Ва гуфт : Модин худои мабнӣ бар се рукн ёфтем барҳақ ва бар адл ва бар сидқи ҳақ бар ҷавориҳасту адл бар қулӯбаст всдқ бар ақл яъне ҳақи ҷуз ба зоҳир натавон дошт кмоқоли алайҳи ассалом нҳн наҳукм болзоҳри Иблису Идрӣс дар олам ботин буданд то зоҳир нашуданд маълум нашуд ки Иблис ботиласту Идрӣс бар ҳақу адл бар диласт қисмат ба адли дил натавонад кард ба ҳасб ҳар якеу сидқ ба ақл таъаллуқ дорад ки фардо ки аз сидқ суол кунанд оқилонро кунанд вагуфт : вуҷӯди ато аз ҳақи шуҳуд ҳақаст ба ҳақи азҷҳти он ки ҳақаст далел бар ҳар чизе ва ҳеҷ чизи дуни ҳақ далел нест барҳақ .

Ва гуфт : худоиро бодӣаст ки онро бодсбиҳаҳ хонанд ки он бод махзанаст дар зери арши вақти саҳар вазидан гирад внолаҳҳо ва истиғфор баргирад ва ба малики ҷаббори расонад .

Ва гуфт : шкркрдн дар мавзеи истиғфори гуноҳи бўдўи истиғфор дар мавзеи шукри гуноҳ буд .

Нақласт ки чун каттониро вафот наздик барисед гуфтанд дар ҳоли ҳаёти амали ту чаҳ буд то бад-ӣн мақом раседӣ гуфт : агроҷлм наздик набӯдӣ нгФтмӣ пас гуфт : чиҳил сол дидбон будам ҳарчӣ ғирхдоӣ буд аздл давр мекардам то дил чунон шуд ки ҳеҷ чиз дигар надонист ҷузи худои табораку таъолӣу тақаддус .