Он муаззами маснаду ояти он муваҳҳиди мақсади анояти он Хизри канзи ҳақоиқи он баҳри румузи дақоиқи он варои сифати қобзӣу бостии қутби ҷаҳони Абубакри воситии рҳмҳоллаҳи алайҳи комилтарин машойихи аҳд буду шайхи алшиўхи аҳду вақту олитарин асҳобу бузурги ҳимматтар азуи каси нишони надод дар ҳақоиқи вмъорФи ҳечкас қадам аз пеш ӯ наниҳоду дртўҳиду таҷреду тафвиз бар ҳамаи собиқ буд ва аз қдмоءи асҳоби ҷунайд ва гӯйанд аз фарғона буд вбўостаҳ нишастӣу баҳамаи анвоъ Маҳмӯд бӯда ва бар ҳамаи дилҳо мақбул ва то соҳиб нафасӣ набӯд бъдоўт ӯ берун наомад иборотӣ ғомз дошту ашоротии мушкилу маъонии бадеъу аҷибу калимотии баланд то ҳар касеро маҷол набӯдӣ гирди он гаштан ва дар фунуни улӯм ба камол буд врёзту муҷоҳидат ки ӯ кашид дар вусъ кас наёяду таваҷҷӯҳӣ ки ба худо дошт дар ҷумлаи умӯр касеро он набӯду сухани тавҳиди азуи зеботар кас баён накард .
Нақласт ки аз ҳафтод шаҳраш берун карданд ки дарҳари шаҳрӣ ки омадӣ зудаш бадар кардандӣ чун ббоўрд омад онҷо қарор кард ва мардум биоварад бирав ҷамъ омаданд аммо калимот ӯро фаҳм накарданд то ҳодисаи афтода ки аз онҷо бирафт ба Марву мардуми Марвро табъ ӯ қабул кард пас умри онҷои басари барад .
Нақласт ки як рӯз босҳоб мегуфт : ки ҳаргиз то Абубакри болиғ шудааст рӯз биравӣ гувоҳӣ натавон дод бхўрдну шаби бхФтн ва ҳам ӯ мегуяд дар боғии ҳозири омадем ба муҳиммии динии мурғакӣ бар сари ман ҳаме парид бар тариқи ғифлат аз роҳи абас ӯро бигирифтам ва дар даст май доштами мурғакӣ дигар биёмаду болои сари ман бонг мекард сӯрати бастам ки магар модарашаст ё ҷуфт пушаймон шудам ва ӯро аз дасти худ раҳо кардам иттифоқро ӯ худ мурда буд бғоити дилтанги гаштаму беморӣ оғоз кард муддати як сол дар он беморӣ бимонадам як шаби Мустафоро алайҳи ассалом ба хоб дидам гуфтам ё расӯли аллоҳи як соласт то намоз аз қиём бқъўд овардаам ва заъиф гаштау бемории асарӣ азим карда аст гуфт : сабаб онаст ки шикасти ъсФўри мнки алҳзраҳи бнҷшкӣ аз ту шикоят кард узр хостан фоида намедорад баъд аз он гурба дар хонаи мо бача оварда буд ва ман дар он миёни беморӣ такя зада будам ва тафаккурӣ мекардам Марӣ дидам ки биёмаду бачаи ин гурба дар даҳон гирифт ман Асои худро бар сари мори андохтами бачаи гурбаро аз даҳони бёндохт то модараш биёмаду бача хеш барграфт ман дар он соъат беҳтар шудам ва рӯй ба суҳбати ниҳодаму намоз ба қиёми бози барадами он шаби Мустафоро алайҳи ассалом ба хоб дидам гуфтам ё расӯли аллоҳи имрӯзи тамом ба ҳоли суҳбати боз омадам гуфт : сабаби он буд ки шукрати мнк ҳара фии алҳзраҳи гурбаи дрҳзрт аз тўшкр гуфт .
Нақласт ки рӯзии босҳоб дрхонаҳ нишаста буд ва дар он хонаи равзанӣ буд ногоҳ офтоб дар он равзан афтод ҳазор зарраи баҳами баромада буд шайх гуфт : шуморо ин ҳаракоти зарраҳо ташвиқ май орад асҳоб гуфтанд на шайх гуфт : мард муваҳҳид онаст ки агар кунин ва оламину боқӣ ҳарчӣ ҳаст агар ҳамчунин дар ҳаракат ояд ки ин зарраҳо як зарраи даруни муваҳҳидро тафриқа падед наёяд агар муваҳҳидаст .
Ва гуфт : алзокрўни лзкраҳи аксари ғФлаҳи ман анноси лзкраҳи ёдкунандагони ёд ӯро ғифлати зиёдат буд аз фаромӯшкунанда зикр ӯ аз онкӣ чун ӯро ёд дорад агар зикраш фаромӯш кунад зиён надорад зиён он дорад ки зикраш ёд кунад ва ӯро фаромӯш кунад ки зикри ғайр мазкӯр бошад пас эъроз аз мазкӯр бо пиндошти зикри бғФлти наздиктар буд аз эъроз бепиндошт ва носӣ дар нисёну ғайбат аз мазкӯри пиндошт ҳузур нест пас пиндошт беҳузур ба ғифлати наздиктар аз ғайбат бепиндошт аз онкии ҳалоки туллоби ҳақи сазовори дрпндошт эшонаст онҷо ки пиндошти бештари маънии камтару онҷо ки маънии бештари пиндошти камтару ҳақиқати пиндошти эшон баҳамат ақл бошаду ақл аз ҳиммат ҳосил ояду ҳимматро бо ин ҳиммати ҳеҷ мқорбт набошаду асли зикр ё дар ғайбат ё дар ҳузур чун ғоиб аз худ ғоиб буд ва ба ҳақи ҳозири он зикр буд ки он мушоҳида бошад ва чун азҳқи ғайбат буд ва ба худ ҳузури он на зикр буд ки ғайбат буду ғайбат аз ғифлат буд .
Нақласт ки рӯзӣ ба бемористонӣ шуд девонаро дид киҳои ҳўиӣ мекарду наъра ҳаме зад гуфт : охири чунин бандии гарон бар пои ту ниҳодаанд чаҳ ҷой нишотаст гуфт : эй ғофили банди барпоӣ манаст на бар дил .
Нақласт ки рӯзӣ ба гӯристон ҷуҳудон мерафт ва мегуфт : ин қавмӣанд ҳамаи маъзӯр ва эшон роъзр ҳаст мардумони ин сухан бишуниданд ӯро бигирифтанд ва мекашиданд то ба сарои қозии қозии бонги бурузад ки ин чаҳ суханаст ки ту гуфта ки ҷуҳудон маъзӯранд шайх гуфт : аз онҷои қзоء туаст маъзӯр наянд аммо аз онҷо ки қзоء ӯст маъзӯранд .
Нақласт ки шайхро мурӣдӣ буд рӯзии ғусли ҷумъаи осон фаро гирифт пас рӯй ба масҷиди ниҳод ва дар роҳи биФтоду рӯйиши маҷрӯҳи гашт то лобудаш биёмад вбозгшт ва ғусл кард ин сухан бо шайх бигуфт : шайх гуфт : шод бидон бош ки сахт фаро гиранд агарат фурӯ гузоранд аз ту фориғанд .
Нақласт ки шайх вақте ба Найшобӯр омад асҳоби бўъсмони рогФт : ки шуморо бача фармойанд гуфт : ба тоъати доиму тақсири даравӣ дидан шайх гуфт : ин гбргӣ маҳзаст ки шуморо мефармойанд чаро рағбати нФрмоинд ба дидори офаринандау донандаи он .
Нақласт ки якбори шайхи Абӯсаиди абўолхири қасди зиёрат Марв кард бифармуд то кулӯх барои астнҷоء дар тубра ниҳоданд гуфтанд шихо дар Марви кулӯх ҳаме ёбем сар ин чист шайх гуфт : ки шайхи Абубакр воситӣ гуфтааст ва ӯ сари муваҳҳидони вақт хеш бӯдааст ки хоки Марви хокӣ зиндааст раво надорам ки ман бхокӣ астнҷо кунам ки зинда бошад ваовро мулавваси гардонам ва аз калимот ӯст ки дар роҳи ҳақ халқ нест ва дар роҳи халқ ҳақ нест ҳар ки рӯй дар худ дорад қФоء ӯ дар дайн буду ҳарки рӯй дар дайн дорад қФоء ӯ дар худ буд ҳркҷо ки туе тести ҳаззи тесту хилоф роҳаст ва ҳар куҷо ки нокомии тести маҷол дайн онҷост .
Ва гуфт : шаръ тавҳидасту ҳақи тавҳиди шаръи тавҳидро гузар ба дарёӣ набувватасту ҳақ тўҳидмҳитаст роҳи шаръ бар он тест чун самъу басару исботи тўнсбт ба ширкат дораду ваҳдоният аз ширк муназзаҳаст имон ки равад дркўкбаҳ ширк равад имон покаст аммо ғизоӣ ӯ занни ширк сӯрат набандаду маърифат ҳамчунину илми вҳол ва ин халқ дар дарёии кинўнити ғарқ шудаанду асбоби дастгири эшон на бавоситаи анбиё аз дарёии халқяту башарияти беруни гузаранд ва дар дарёии ваҳдоният ғариқ шаванд ва мустаҳлак шаванд кас аз эшон нишони надиҳади шаръи тавҳид чун чароғасту ҳақи тавҳид чун офтоб чун офтоби ниқоб аз ҷамоли ҷаҳони орой худ баргирад нури чароғи бъолм адам шавад мавҷӯдӣ буд дар адаму нўрчроғро бо нури офтоби ҳеҷ вилоят набӯд шаръи тавҳиди насх пазираст вҳқи тавҳиди насх пазир нест забони бадал насх шавад чун мард бадал расад забон гунг шаваду дил ба ҷон насх шавад онгоҳ ҳарчӣ гуяд ман аллоҳ буд ва ин сухан дар айн нест дар сифатаст сифати бигардад аммо айн нагардад офтоби броби тобади обро гарм кунад сифати оби бигардад аммо айн об нагардад ҳақи таъолӣ дар сифати бегонагон ин гуфт : амвоти ғайри аҳёء дар сӯрат зиндаанд ва дар сифати мурдаи зиндагии он буд ки зоти азҳиўаҳи мтмтъ буд ва эшон зиён зада ҳиўаҳи худанд ва аз муъминон хабар медиҳад бал аҳёء ъанд рбҳми мард бояд ки ҷон бар сари роҳ наад ва бе ҷони бароа фурӯ шавад ин тайифа аз маъдӯмони мавҷуданду бегонагони мавҷӯдон маъдӯманд ҳар ки бахуд зиндааст мурдааст ва ҳар ки баҳақ зинда аст намирад марг на марг колбудасту адам на адами колбуди онҷо ки вуҷӯдаст ҷон номаҳрӯмаст то худ бколбд чаҳ расад .
Вагуфт : шинохти тавҳиди вуҷӯд ҳечкас менапазираду касро Зуҳра он нест ки қадам ба сҳроءи вуҷӯд наад чунонкӣ машойих гуфтаанд исботи алтўҳиди ифсоди фӣ алтўҳидпирӣ мегуяд аксари занбии бмърФтӣ Аёа ҳар ки бо вуҷӯди аўхтбаҳи вуҷӯд худ мехонд бар куфри худ сҷл мекунад ва ҳар ки бо вуҷӯди худ хутбаи вуҷӯд ӯ мехонд бар ширки худ гувоҳӣ медиҳад ва ҳар ки бо ҳастӣ ӯ ҳастӣ худ талабад кофараст ва ҳар ки боҳастӣ худ ҳастӣ ӯ талабад ношинохтааст ҳар ки худро дид ӯро надидау ҳарки ӯро дид худро надид ва аз худаш ёд наёяд ҷон аз шодии бурӣда ва дар парда иззат бимонад ҳақи таъолӣ ӯро аз ҳазрати қудс бхлиФтӣ фиристод то дар вилояти инсоният ӯро ниёбат медорад ва ӯро ба халқ май намояд бе ӯ ва ин касро на иборат буд ва на ишорати венаи забон ва на дил ва на дида ва на ҳарф ва на савт ва на калима ва на сӯрати венаи фаҳм ва на хаёл ва на ширк агар иборат кунад куфр буд ва агар ишорат кунад ширк буд ва агар гуяд донистам ҷаҳл буд ва агар гуяд шинохтами фузӯнӣ буд ва агар гуяд нашнохтам мхзўл буду матруди адамӣ буд дар вуҷӯду вуҷӯдӣ буд дръдм на мавҷӯд буд дарҳақиқати венаи маъдӯми ҳам мавҷӯд бар ҳақиқати ҳам маъдӯми иборати муҳаррами роҳ тавҳид нест ва донист дар роҳи тавҳид бегонаасту таваҳҳуми взни ӣнҳамаи гирд ҳадис дорад тавҳид дар олами қудс хеш покасту муназзаҳ аз гуфт :у шунӯду иборату ишорат ва диду сӯрату хаёл ва чунин ва чунон ӣнҳамаи лавс башарият дораду шинохти тавҳид аз лавси башарият муназзаҳаст вҳдаҳи лошарики ?лаи ин иқтизо мекунад барқӣ аз шўоҳб илоҳят битобад бо башарият он кунад ки ъсоءи Мӯсо бо саҳара фиръавн кард вллаҳи ғолиби алии амраи нури илоҳии ҳамаи чизҳоро дар кнФ худ бидорад гуяд шумо ба сҳроءи вуҷӯд май оӣид ки оташи ғайрати ҳамаро бисӯзад мо худ рӯзии шуморо ба шумо расонеми асрори машойихи равза тавҳидаст на айни тавҳиди онҷо ки сноءи зикр кбрёء ӯст вуҷӯду адами халқ ҳар ду якеаст онҷо ки иззатаст аФтқору инкисор халқ якеаст онҷо ки қудратаст ошкороанду онҷо ки тавҳидаст ба нафии худ инкор натавон кард ки дронкори худ инкор қудратаст ва худро исбот натавонанд кард ки фасоди тавҳид буд на рӯй исбот ва на рӯй нафии ҳам мусбати ваҳми манфии қудрати туро ҷилва мекунад ваҳдоният маъзул мегирданд .
Ва гуфт : ди рҳмаҳи осмонҳо забони тҳлил ва тасбеҳ ҳаст валикини дил бибояд дили маънист ки ҷуз дар одаму фарзандон ӯ несту дил аз он буд ки роҳи шаҳвати внъмт ва боисту ихтиёр бар ту бибандаду роҳ бар ту бошад забони дил бояд ки бахуд даъват кунад на забони қавли мард бояд ки гунг гуё буд на гуёӣ гунг мард онаст ки маъбудӣ ки дар перомун вайаст қаҳр кунаду ҷаҳд дар қаҳр кардан хеш кунад на дар лаънат кардани шайтон Иблис мегуяд алайҳи лаънаи азчҳраҳи мо оина сохтанд ва дар пеши тўнҳоднду азчҳраҳи ту оина сохтанд ва дар пеш мо доштанд мо дар ту нигарем ва бар худ мегарӣем ва ту дар мо майнигарӣ ва бар худ май хндии бории роҳ рафтани азуи биомуз ки дар роҳи ботил сар бияфканаду маломати олами азуи дрпзирФт ва дар роҳи худ мард омад ту аз дили худ фатво дар хоҳ ки агар ҳар ду кун бар ту лаънат кунанд бҳзимт хоҳӣ шуд қадами дарин роҳ манеҳ агар ин ҳадис ба маломат ҳар ду сарой на арзади ин шарбат нӯш макун агар дар ду олам бакоҳ баррагӣ ба чашми ҳақорати беруннигарӣ калиди аҳди боз фиристода бошӣ то ҳар мӯе ки бар сару тани тести азу тбро накунӣ ва ӯ бонакор ту берун наёяд таваллои ту ба ҳазрат дуруст наёяд чизеи матлаб ки он чиз дар талаб туаст яъне биҳишт ва аз чизе ҳазимат машав ки он ҳазимат аз ту шавад яъне дӯзах ва ту азу ӯро хоҳ чун ӯ туро бошад ҳамаи чизҳо пеш ту бошад камари баста .
Ва гуфт : ҳар ҷузвӣ аз аҷзоъи ту бояд ки дар ҳақи ҷузвӣ дигрмҳў бошад ки дуе дар роҳ дайн ширкаст то на забон донад ки дида чаҳ дид ва на низ дидаи забонро донад тор аз худ бигӯед то ҳарчӣ нисбат бтў дорад дар шавоҳиди илоҳят маҳв шавад вҳдиси маҳв ва фақр мегӯйанд инаст зулмии азими дигарро нафй мекунанд ва худро исботи нишони онкии мардро ба сҳроء ҳақиқат оварда бошанд онаст ки пӯшишҳо аз пеши дида ӯ бардошта бошанд ки ӯ варои ҳама чизҳо бошад на чизеи вароӣ ӯ .
Ва гуфт : гӯянда бар ҳақиқати он буд ки гуфт : ӯ бирасад дар ӯ ва ӯро сухан намонда ва аз он сухани гуфтани худ озод буду сухан ки рӯй дар ҳазрат дорад он буд ки мустамеъро маломат нагираду мухолифу мувофиқро мизбонӣ кунаду гӯяндаро мадад зиёдат шавад ва ҳар суханӣ ки мустамеъро муфлис накунад ва ҳар ду оламро аз дасти вай берун накунад он сухани бФтўоӣ нафас мегуяд нафасаш ба забони маърифати ин сухан берун медиҳад то ӯ дар ғурури худ буду халқ дар ғррўи ваии чунонкии ҳақи ъз ва ъло мефармоед зулмоти баъзҳо фавқи баъзи ҳаркии сухани гӯянда ба ҳақ нашунӯд чашмаи зиндагонӣ дар синаи вай хушк шавад чунонкии ҳаргиз аз он чашма ҳикмат назояд ҳар ки аз хонаи худ берун ояду роҳ бо хонаи худ боз надонад онкасро сухани гуфтан дар тариқат мусаллам нест дарвеши бнўри дил бояд ки равад ва ба рӯзгори мо бъсомии раванд зеро ки нобӣноанд ҳар ки донад ки чаҳ мегуяд ва азкҷо мегуяд ӯро сухан мусаллам нест чунонкии занонро ҳайзаст мурӣдонро дар роҳи иродат ҳайзаст ҳайзи роҳи мурӣдони азгФт : уфтаду кас буд ки дар он бимонаду ҳаргиз пок нашаваду кас буд ки ӯро ҳайз набошад ҳамаи айёмаш тҳр бошад аммо ҳеҷ чизро он манқибат нест ки суханроу сухан сифатӣаст аз сифоти зоти ҳамаи анбёء мутакаллим бӯдаанд лекини моро сухан бо он касаст ки даъвӣ мекунад ки ӯро забон ғайбаст мард бояд ки гӯяндаи хомӯшу хомӯш гуё ки он ҳазрат ва рой гуфт : ва хомӯшӣаст нахусти чашмаи забон бояд ки баста шавад то чашма дил бикшод ҳазор забони худотарс бо фасоҳати бинӣ дар дасти забонӣаи дӯзахи бинии як дили худои шинос бо нур набинӣ дар дӯзахи мурӣди содиқро азхомўшии перони фоида беш аз гуфт :у гӯйӣ буд .
Вагуфт хлътӣ доданд бо ширк бар омехтаи чунонкӣ касеро шарбатӣ диҳанд бо заҳри омехтаи якеро кароматии якеро фаросатии якеро ҳикматии якеро шинохтӣ ҳар ки ошиқ халъат шуд аз ончӣ мақсӯдаст бозмонд ва он мақомҳо дар олам шаръаст касонеро ки ба нури шаръи роҳи раванди зуҳду вараъу таваккулу таслиму тафвизу ихлосу яқини ин ҳама шаръасту манзил роҳ равонаст ки бар мураккаби дил сафар кунанд ва ин ҳамаи Фрошоннд ва бар даргоҳи рӯҳи пардаҳо барме доранд то бо абсори рӯҳ наздиктар шаванд бози он касон ки бар мураккаби рӯҳ сафар кунанд ин афъолу сифотро онҷо гузар набӯд ки онҷо на зуҳд буд на вараъи венаи таваккул буд венаи таслими вена ба монанди ин равиш буд равиш бояд ки брўҳ буд чунонкӣ рӯҳаст венашон пазир нест роҳи вай низ нишон пазир нест ҳар ки туро аз роҳ хабар медиҳад аз сифоти нафас хабар медиҳад ки ин ҳадиси нишон пазир нест аз талаб покаст аз назар покаст ҳар киро бинӣ ки камари талаби бармеон бастааст ҳарчанд бештари талабади давртар буд боишон намуданд ки кори мо аз иллат покасту назар аз иллатасту талаби шумо бар домани вуҷӯди бастам ба ҳукми карами внмўдро бар домани дида бастам намӯда буд ки шумо ба назари овардед на назари иллати дида буд .
Вагуфт : ин халқ дар олами убудийят фурӯ шуданд ҳеҷ кас ба қаър нарасед ҳечкас ин дарёии убудийятро убӯр натавонист кардан чун сари ин бадонеи онгоҳи ин бандагӣ аз ту дуруст ояд роҳи аҳли ҳақиқат дар адамаст то адами қибла эшон наёяд роҳ наёбанду роҳи аҳли шариъат дар исботаст ҳар ки буд худ нафй кунад бзндқаҳ уфтад аммо дар роҳи ҳақиқат ҳар ки исбот худ кунад ба кФроФтд бар даргоҳи шариъат исбот ёбад бар даргоҳи ҳақиқати нафии дидаи сӯрати ҷуз сӯрат набинаду дидаи сифати ҷуз сифат набинад ва ин ҳадиси вароӣ айнасту варои сифат бояд ки аз дарёии синаи тўнҳнгии хезади зоти хору сифоти хору сӯрати хор ва ҳар сифат ки дар олам ҳаст фурӯ хӯрд онгоҳи мард равон шавад волои ибқии фии ?илдори диёри давлати дръдм таъбияасту шақоват дар вуҷӯди роҳи адам дар қаҳрасту роҳи вуҷӯд дар лутф ва ин халқ ошиқ вуҷӯданд вмнҳзми азъдм аз барои онкӣ на адам донанд венаи вуҷӯд онгаҳ халқ вуҷӯд донанд на вуҷӯдаст ба ҳақиқат балки адамасту ончӣ адам медонанд на адамаст адами ин ҷавонмардон ба маҳв ишорат кунанд ки адамӣ буд айни вуҷӯди вмҳўӣ буд айни исбот ки ҳар ду тараф ӯ аз айн исбот покасту вуҷӯдӣ ки як тараф ӯ айну рақам ҳиўаҳ дорад лами икни факон .
Ва гуфт : мурӣд дар аввали адами мухтор буд чун болиғ шавад ихтиёраш намонад илм ӯ дар ҷаҳл худ бинад ҳастӣ ӯ дар нестӣ худ бинад ихтиёр ӯ дар беихтиёрӣ худ бинад баён кардан ӯ беш аз ин офатаст ишорату иборати муҳаррам аинҳдис нест ин ҳадис на ишорат на иборат на қол на ҳол на буд на нобӯди агрхўоҳӣ ки ба муҷоҳида бадоне ндонӣ ки дар дарёии ҳинду рӯм муҷоҳидааст дар дарёии исломи мушоҳида бояд ки муҷоҳида ки дар он мушоҳида набӯд ҳамчунон бошад ки касе чизе ба бўл бишӯяд пиндорад ки пок шуд рангаш баравад аммо ҳамчунон наҷис бошад ҳар ки буруни мард буд даруни мард буд онҷо ки қадами ин ҷавонмардонаст ҳама мурӣдон мушриканду баннои роҳи иродати мурӣдон бар ширкаст имонро зидаст ва он куфрасту тавҳидро зидаст ва он ташбеҳасту зиди яқини шикаст ва ин ҳама ҳиҷобаст ки ӣнҳама дар дргоҳҳоиист ки мурӣдонро бибояд гузашт ва ин зуннорҳо бибояд бурид .
Ва гуфт : дар корҳо ки нафаси ту мувофиқ бошад бо дил дил баргирад аз он ва ҳар корӣ ки даравии хилоф нафасаст онҷои дили бунау қадам устувор кун то туро ба хазона қабул фиристанд агарчӣ сӯрат тоъат надорад аўлӣки бедили аллоҳи сётҳми ҳасанот .
Ва гуфт : ҳамаи чизҳоӣӣ ки дар тасарруф исм омад ва дар ҳизи вуҷӯди кмтрози зарраи ист ки дар қабзаи қудрат .
Вагуфт : чун ҳақ зоҳир шавад ақл маъзул гардад ҳар чанд ҳақ ба мард наздик мешавад ақл май гурезад зеро ки ъоҷраст оҷизиро ҳам идроки бъоҷзӣ буду маърифати рубубияти наздики муқаррабони ҳазрати ботил шудан ақласт аз баҳри онкии ақли олати иқомат кардан убудийятаст на олат дарёфтани ҳақиқати рубубият ва ҳар кро машғӯл карданд боқомати бандагӣ ва аз ваии идрок ҳақиқат хостанд убудийят аз ӯ фӯт шуд ва ба маърифат ҳақиқат нарасед ва гуфт : фозилтарин ибодати ғоиб шуданаст аз авқот .
Ва гуфт : мо падеди омадагони азал ва абадем ва дарин шак несту азали нишоне раббонӣаст дар вақти азали алозол онгаҳ халқро бдидн ин хонд .
Ва гуфт : сухани ди рроаҳ мъомлт некӯаст валикини дрҳқоиқ бодӣаст ки аз биёбони ширку ҷаҳд внкўӣӣаст ки азъолми башарият падед омад .
Ва гуфт : чҳорчизаст ки муносибат надорад ва ба ҳоли ориф лоиқ набӯд зуҳду сабру таваккулу рзокаҳи ин чаҳор чизи сифат қолабҳоаст сифати рӯҳи азин муназзаҳаст .
Ва гуфт : фарзанди азал ва абад бошӣ беҳтар аз онкии фарзанди ихлосу сафоу сидқу ҳаё .
Ва гуфт : нест бӯдан дар роҳи ҳақи беҳтар аз онкӣ ба таҷреду тавҳиди назар буду онҷомнзл буд бо вуқуф буд ё машрабгоҳ созад .
Ва гуфт : ҳар ки дарёфт ваҳдонияту ягонагии воҳиди мақсӯд ҳақ гардад ҳар ки сифати наъти ҷалол ӯ дарёфт ҳақи мақсӯд ӯ шавад .
Ва гуфт : ҳар ҷиноят ки бошад риояти асли онрои зер ва зибр кунад ва ҳеҷ нагузорад .
Ва гуфт : худованди ҷли ҷалолаи туро дар мазаллати ифлос ва дар мондагӣ ва шикастагӣ бинад беҳтар аз онкии дрпндошту ҷилваи ъзу мъомлт .
Ва гуфт : ҳар киро мақсӯд ҷуз зотаст онкаси мағбуну нгўсорсту мустаҳаққи яке гуфтан онаст ки беқасд ва бе нияти даройад ва нест роҳ ҳақ шавад ва ба бқоءи он нестии худ онгоҳи бнқтаҳи ягонагии ҳақи вай қиём кунад беният ки буду вуҷӯд дар ин сӯрат набандад ва гуфт : чунонкии рости гӯйон рост гуфтанд дар ҳақоиқу асрори орифон дурӯғ гуфтанд дар ҳақиқати ҳақ .
Ва гуфт : зштрин ахлоқ онаст ки бо тақдир бар овезӣ яъне ончии тақдир азалӣ бошад ту хоҳӣ ки бзди он беруни оеу ончии қисмат рафтааст хоҳӣ ки бтғлбу орзӯу дуои он қоида бигардоне .
Ва гуфт : ин қавм бар чаҳор сифатанд яке ба шинохту талаб крдў ёфт вдигр талаб кард внёФт ва дайгарӣ наёфт ва низ бо ҳеҷ ором наёфт магар бо вай чаҳорум нашнохт ва талаб накард зеро ки ӯ азизтар аз онаст ки талаб дарав расад ва ошкоротар аз онаст ки талаб бояд кард .
Ва гуфт : чун сари ман бўФоءи аҳди истода буд ҳеҷ бок надорам аз ҳаводис ки дар рӯзгор падед ояд .
Ва гуфт : ҳаргоҳи торикии тамаъи басари даройади нафас дар ҳиҷоб уфтаду ҳамаи ҳаззҳои нафсонӣ .
Вагуфт : маърифат дуаст маърифати хусӯсу маърифати исбот аммо маърифати хусӯс муштаракасту ширки маърифати асмоу сифоту далоил ва нишонҳо ва бурҳонҳо ва ҳиҷобҳоу маърифат исбот онаст ки бадв роҳ несту аи знъмти қадам падед ояд ва чун падед ояд маърифати ту ночиз ва нест шавад зеро ки маърифати ту муҳаддисаст ва чун сифату наъти қадам таҷаллӣ кунад ҳама муҳаддисот нест шавад .
Гуфт : фазли бории таъолӣ дар муқобили касб ту набӯд ва мктсб нест зеро ки ҳарчӣ мктст буд онрои ивазӣ буду иваз хориҷаст аз фазл онгоҳ гуфт : ҳамаи андешаҳо яке кун ва бар яке босту ҳамаи бгрстнро бо якеовар ки назари ҳамаи нгрндгони яке беш нест мо хлФкму лобъскми алои кнФси воҳида .
Ва гуфт : рӯҳ аз олами куни худ берун наёмада бошад ки агар беруни омада будӣ дили буи андар омадӣ ва ин сухани ҳаргизи паймона андар нагунҷад .
Вагуфт : падеди орандаи чизҳоу мутаваллии корҳо пайдотар аз корҳоаст ва ту май хоҳӣ ки шарик ӯ гардӣ .
Ва гуфт : ҳиҷоб ҳар мавҷӯдӣ бавуҷуд ӯст аз вуҷӯди худ .
Вагуфт : чун зоҳир шавад ҳақ бар асрори хавфи раҷо зоил шавад .
Ва гуфт : авом дар сифот убудийят мегирданду хавоси макрманд ба сифоти рубубият то мшоҳд кунанд аз ҷиҳати онкии авоми он сифот эҳтимол натавонанд кард ба сабаби заъфи асрори хешу даврии эшон аз масодири ҳақ .
Вагуфт : чун рубубият бар сроир фурӯ ояд ҷумлаи русум ӯ маҳв гирданд ва ӯро хароби бигузорад .
Ва гуфт : чун назар кунӣ ба худои ҷамъи шӯй ва чун нафаси худ назар кунӣ мутафарриқи гардӣ .
Ва гуфт : халқро ҷамъ гардонанд дар илми хеш мутафарриқ гардад дар ҳукму қисмати хеш балки ҷамъ дар ҳақиқат тафриқаасту тафриқаи ҷамъ .
Ва гуфт : азалу абаду аъмору дҳўру авқоти ҷумла чун барқӣаст дар нъўти қол алнабӣ алайҳи ассаломи лии маъаи аллоҳу қўлоисънии фӣаи маъааи шийъи ғайриаллоҳи ъзу ҷл ва гуфт : шарифтарин нисбат ҳо онаст ки нисбати ҷўӣӣ ба худои таъолӣ ба убудийят .
Вагуфт : афзали тоъоти ҳифз авқотаст .
Вагуфт : махлуқи азими қадар буду бузурги хатар чун ҳақ ӯро адаб кунад муталошӣ шавад .
Вагуфт : ҳарки гуяд ман бо қудрат мнозът кардаам ва гуфт : ҳар ки худоиро пурситад барои биҳишт ӯ муздури нафас хешаст ҳар ки худоиро пурситад барои худоӣ ӯ аз вай ҷоҳиласт яъне худоӣ бе ниёзаст аз ибодати ту пиндорӣ ки барои ӯ корӣ мекунӣ ту кор барои худ мекунӣ .
Ва гуфт : дуртарини мард аз худои он буд ки худоиро беш ёд кунад яъне ман урфи аллоҳи кули лисона ӯ набояд ки ёд кунад то бар забон ӯ ёд мекунад зикри ҳқиқи он буд ки забон ӯ гунг шуда буд вғиб бар забон гуё шудау зикр ӯ ғайр ӯ буд .
Ва гуфт : аз таъзими ҳарамоти худованди он буд ки бозннгрӣ ба чизе аз кунин ва на ба чиз аз триқҳоءи кунин .
Вагуфт : сифати ҷамолу ҷалол мусодамат карданд аз ҳар ду рӯҳ таваллуд кард .
Ва гуфт : агар ҷони кофарӣ ошкоро шавад аҳли олам ӯро саҷда кунанд пиндоранд ки ҳақаст аз ғояти ҳасану латофат .
Ва гуфт : тани ҳама торикасту чароғ ӯ ҳама сарост ки кроср нест ӯ ҳамеша дрторикӣаст .
Ва гуфт : аҳволи халқ қисматӣаст ки кардаанд ва ҳикматӣаст ки пардохтаанд ҳиялату ҳаракатро ба дарёфт он маҷол нест .
Ва гуфт : безорам аз он худоӣ ки ба тоъати ман аз ман хушнӯд шавад ва ба маъсияти ман аз ман хашм гирад пас ӯ худ дар банд манаст то ман чаканам на балки дӯстон дар азал дӯстонанд вдшмнон дар азали душманон .
Ва гуфт : ҳар ки хешро аз худоӣ бинаду ҷумлаи ашёро аз худоӣ бинад бениёз шавад азҷумла ашё ба худо .
Ва гуфт : ҳиўаҳу бқоءи дилҳо ба хдоист балки ғайбат аз худост ба худо яъне то туоне ки ту ба он хдоӣии хаёли ширки дорӣ ба хдоءи Фноءи фано аз фано ҳосил ояд .
Ва гуфт : ширк дидан тақсираст въсроти нафасу маломат кардани нафасро .
Ва гуфт : муҳаббати ҳаргиз дуруст наёяд то эърози родри сар ӯ асарӣ буду шавоҳидро дар дил ӯ хатарии бали сиҳҳати муҳаббати нисёни ҷумла ашёаст дар астғроқи мушоҳидаи маҳбӯбу фонӣ шудани муҳиб аз маҳбӯб ба маҳбӯб .
Ва гуфт : дар ҷумлаи сифатҳо раҳматаст магар дар муҳаббат ки дарави ҳеҷ раҳмат нест бикашанд ва аз кушта дят хоҳанд .
Ва гуфт : убудийят онаст ки эътимодат бархезад аз ҳаракату сукӯни хеш ки ҳаргоҳ ки ин ду сифат аз мард соқит шавад ба ҳақ убудийят расед .
Ва гуфт : тавба қабул онаст ки мақбул бӯда бошад пеш аз гуноҳ .
Ва гуфт : хавфу раҷо ду қаҳҳоранд ки аз бе адабии боздорнд .
Ва гуфт : тавбаи насӯҳи он буд ки бар соҳиб ӯ асари маъсияти пинҳон ва ошкоро намонад ва ҳар крои тавбаи насӯҳ буд бомдоди вшбонгоаҳ ӯ аз ҳар гӯна ки буд бок надорад .
Вагуфт : тақвои он буд ки аз тақвои хеш муттақе бошад .
Ва гуфт : аҳли зуҳд ки такаббур кунанд бар абноءи дунёи эшон дар зуҳд муддаӣанд барои онкии дунёро дар дили эшон равнақӣ набӯдӣ барои эъроз кардан аз он бар дайгарӣ такаббур накардандӣ .
Ва гуфт : чаҳ савлат оварадӣ бзҳд дар чизеу боъроз аз чизе ки ҷумлаи он ба наздики худоӣ таъолӣ биппар пашша вазн нест .
Вагуфт : сӯфӣ онаст сухан аз эътибор гуяду сар ӯ мунаввар шуда буд бФкрт .
Ва гуфт : бандаро маърифат дуруст наёяд то сифат ӯ он буд ки ба худои таъолӣ машғӯл гардад ва ба худои ниёзманд буд яъне машғӯлӣу ниёзмандӣ ӯ ҳиҷобаст .
Ва гуфт : ҳар ки худоиро бишнохт мунқатиъи гашт балки гунг шуд ва ҳар ки ба маҳали инс натавонад расед онкӣ ӯро ваҳшат набӯд аз ҷумлаи кун .
Ва гуфт : ивази чашми доштан бар тоъат аз фаромӯш кардани фазл буд .
Вагуфт : қисматҳо карда шудааст ва сифатҳо пайдо гашта чун қисмат карда шуд ба саъйу ҳаракат чун тавон ёфт .
Вагуфт : ҳар крои бандагӣ кардан азу бихоҳанд ва дар ҳақиқати ҳақи таъолии бдонстн аз ҳар ду мақом зойеъ бимонад .
Ва гуфт : талаб кардам маъдани дилҳои орифон дар ҳавои рӯҳ малакӯт дидам ки мепариданд дар наздики хдоءи таъолии бадви боқии врҷўъшон бо ӯ .
Ва гуфт : то мард чунон нагардад ки аз онҷо ки сродқот аршаст то ӣнҷо ки мнтҳоء срӣаст ҳзи зарраи оинаи тавҳид вай гардад ва ҳар зарра ӯро бинад тавҳид ӯ дуруст наёяд .
Ва гуфт : ҳар чанд битавонед ризоро кори Фрмоӣид чунон мабошед ки ризои шуморо кор фармоед ки маҳҷӯб гардид аз лиззати рўӣт ва аз ҳақиқати ончӣ мутолиа кунед яъне чун аз ризо лиззат ёфт аз шуҳуди ҳақ боз монад .
Ва гуфт : нигар то блзти тоъату ҳаловати ибодат ӯ ғарраи шӯй ки он заҳр қотиласт .
Ва гуфт : шод бӯдан ба каромот аз ғурур ва ҷаҳласт ва лиззат ёфтан ботсол навъеаст азғФлт .
Ва гуфт : мабошед аз он қавм ки анъом ӯро муқобилат кунанд ба тоъоту лекини фарзанд азал бошед на фарзанди амал .
Ва гуфт : амал ба ҳаракоти дил шарифтараст аз амал ба ҳаракоти ҷавориҳ ки агар феъли ро баи наздики ҳақи қӣматӣ будӣ чиҳил соли пайғомбари алайҳи ассаломи холии нмондӣ аз он нагӯям амал макун лекини ту бо амал мабош .
Ва гуфт : ҳар ки аз қисмати ёди орад аз ончӣ ӯро дар азали рафта аз сўолу дуо фориғ ояд .
Ва гуфт : ман бидон муъминам ки ҳақи таъолӣ аз ман донист аз онкӣ бар он дониста ки ман донам маро эътимод нест .
Ва гуфт : банда гуяд аллоҳи Акбар яъне худоӣ аз он бузургтараст ки бо ваии азин феъли тавон пайвастан ё ба тарки ин феъли азуи тавон баридан аз баҳри онкии пайвастан ва баридан бо вай ба ҳаракот нест лекини бқзоءи собиқ аз лист .
Вагуфт : чунонкии Тифл аз раҳм берун ояд фардои давлати марду муҳаббати арбоб ӯ азу берун ояд .
Ва гуфт : мардум бар се табақаанд табақаи аввал он қавманд ки хдоءи барояшони миннати ниҳоди бонавори ҳидояти пас эшон маъсӯманд аз куфру ширку нифоқу табақаи дувуми он қавманд ки худои барояшони миннати ниҳоди бонавори анояти пас эшон маъсӯманд аз сғоиру кбоиру табақаи сеюм он қавманд ки худои барояшони миннати ниҳод ба кифояти пас эшон маъсӯманд аз хавотири фосид ва аз ҳаракоти аҳли ғифлат ва гуфт : ҳақири доштани фақру суръати ъзбу ҳуби манзалат аз дидан нафасаст ва ин халъи убудийят буду кўшидни болўҳит .
Ва гуфт : ҳар ки бишнохт ӯро ғоиб шуд ва ҳар ки ғарқ шуд дар баҳри шавқ ӯ бгдохт ва ҳар ки амал кард лўҷаҳи аллоҳ бсўоб расед ва ҳар киро сҳз дарёфт азоби бадви Фрўомд .
Ва гуфт : баландтарӣни мақоми хавфи он буд ки тарсад ки худоӣ дарав нигарад хашмгин ва ӯро ба мқт гирифтор кунаду азуи эърози намояд .
Ва гуфт : ҳақиқати хавф дар вақти марг зоҳир шавад .
Ва гуфт : аломати содиқи он буд ки бетон бо бародарони пайваста буду бадал танҳо бо худоӣ .
Ва гуфт : халқ азим онаст ки бо ҳеҷ кас хусумат накунаду касро бо ӯ хусумат набошад аз фӯти маърифат .
Ва гуфт : фазаъи Акбари броءи қтиът буд ки Нидо кунанд ки эй аҳли биҳишти хлўду ломўт вае аҳли дӯзахи хлўду лои мӯат пас гӯйанд ахсўоФиҳоу лотклмўн .
Вагуфт : шармгин ки арақ аз вай май резади он зёдтӣ буд ки дарав буд .
Ва гуфт : ихтиёр бар ончӣ дар азал рафт беҳтар аз муъоризаи вақт .
Ва гуфт : он хулат ки бадви никўиҳо тамом шаваду банно бӯдан ӯ ҳамаи никўиҳои зишт буд истиқоматаст ки туро фаросатанд аз ончии насиб нафасаст вгшодаҳ гирданд ба ончии насиб ту хоҳад буд .
Вагуфт : фаросати ту рўшноӣӣ буд ки андар дилҳо бадарахшаду маърифатӣ буд макин андари асрор ки ӯро аз ғайби бғиб май барад то чизҳо бибинад то аз онҷо ки ҳақи таъолии бадви намояд то аз замири халқи сухан ҳаме гуяд .
Ва гуфт : ин қавмро ишорат буд пас ҳаракот акнӯн намондааст ҷузи ҳсрот .
Ва гуфт : бе адабии хештанро ихлос ном кардаанду шараро инбисоту дуни ҳимматиро ҷилдии ҳама аз роҳи баргаштанд ва бар роҳи мазмум май раванди зиндагонӣ дар мушоҳидаи эшон нохушӣ буду нуқсони рӯҳ агар сухан гӯйанд бахшам гӯйанд ва агрхтоб кунанд ба такаббур кунанд внФси эшон хабар медиҳад ки аз замири эшону шараи эшон дар хӯрдан мунодӣ мекунад аз ончӣ дар сар эшонаст қотлҳми аллоҳи илои иؤФкўн .
Ва гуфт : мо мубталои шудем ба рӯзгорӣ ки нест дарави одоби исломи вена низ ахлоқи ҷоҳилияти венаи аҳкоми худовандони мурувват .
Вагуфт : ҷуволии ФрогрФтнду пари саги бкрднду пораи фиришта бо он саг дар ҷувол карданд ҳар чанд ҷаҳд мекунам ва мекӯшам бо ин сегон барнаме оем то борӣ дар ошноён науфтанд .
Ва ӯро пурседанд аз имон гуфт : чиҳил сол дар габр кӣ бибояд гузошт то мард бо имон расад гуфтанд аиҳо ашшайхи маънии ин чаҳ буд гуфт : онкӣ то пайғомбарони алайҳими ассаломро чиҳил сол набӯд эшонро ваҳй наомад на онгаҳ эшонро дар он соъат имон набӯд наузи биллоҳи лекини он камол набӯд бовел ки баъд аз набуввати эшонро ҳосил шуд аммо ки ту соҳиби нафас аммора бошӣ внФс габраст ба ҳукми ҳадис то азгбр кӣ нафас халос наёбӣ бо имон ҳқиқ нарисӣ гуфтанд ҳечкас аз мақоми Муҳамади алайҳ ассалом бигузашт гуфт : худу кас ба мақом Муҳамад нарасида ки ҳар даъвӣ кунад ки касе аз мақом ӯ бигузашт ё бугзарад зиндиқ буд ки ниҳояти дараҷаи авлиёи бдоити дараҷа анбиёаст .
Гуфтанд кадоми таоми мштҳӣ тар гуфт : луқма аз зикри хдоءи таъолӣ ки ба дасти яқин аз моидаҳ маърифат баргирӣ дар ҳолатӣ ки никўгмон бошӣ бхдоӣ .
Дар вақт вафот гуфтанд ки моро васиятӣ кун гуфт : иродати хдоءи таъолӣ дар хештан нигоҳ доред дайгарии васият хост гуфт : поси авқоту анфоси хешро нигоҳдори рҳмҳоллаҳи алайҳ .