Он мухаддираи хидри хос , он мастураи стар ихлос , он сӯхтаи ишқу иштиёқ , он шефтаи қурбу эҳтироқ , он гумшудаи висол , он мақбули алрҷоли сонияи Марями сафӣа , робиъаи алъдўиаҳи рҳмҳоллаҳи алайҳо . Агар касе гуяд зикров дар сафи риҷол чаро карда Эй гӯям ки хоҷаи анбиёи алайҳим ассалом мефармоед : ани аллоҳи лоинзри илои сўркми алҳдис . Кор ба сӯрат нест ба ниятаст . Комаи қоли алайҳи ассаломи иҳшри анноси алии нётҳм . Агар равост ду сулси дайн аз Оишаи сидиқаи разии аллоҳи анҳо ФрогрФтни ҳам раво буд аз канизакӣ аз канизакон ӯ фоидаи динӣ гирифтан . Чун зан дар роҳи худои мард буд ӯро зан натавон гуфт . Чунонкии аббоса тӯсӣ гуфт : чун фардо дар ърсоти қиёмат овоз диҳанд ки ё риҷол ! нахуст касе ки пой дар сафи риҷол наад , Марям буд алайҳои ассалом .
Касе ки агар дар маҷлиси ҳасан ҳозир набӯдӣ тарк маҷлис кард ӣ , васф ӯ дар миёни риҷол тавон кард . Бали маънии ҳақиқат онаст ки ӣнҷо ки ин қавм ҳастанд ҳама нест тавҳиданд . Дар тавҳид , вуҷӯди ман ва ту кӣ монад то ба марду зан чаҳ расад . Чунонкии буъалӣ Формзӣ мегуяд разии аллоҳи анҳу набуввати айни иззат ва рифъатаст . Меҳтарӣу кеҳтарӣ дар вай набӯд . Пас вилоят ҳамчунин буд . Хоссаи робиъа ки дар мъомлту маърифат мисл надошту муътабари ҷумлаи бузургони аҳди хеш буд ва бар аҳли рӯзгори ҳуҷҷатии қотеъ буд . Нақласт ки он шаб ки робиъа ба замин омад дарҳамаи хонаи падараш ҳеҷ набӯд ки падараши сахти мқли ҳол буд ва як қатра равған надошт ки нофаш чарб кунад ; ва чароғӣ набӯд , вргўиӣ набӯд ки дўрпичд , ва ӯро се духтар буд . Робиъаи чаҳорум эшон омад . Робиъа аз он гуфтандаш . Пас аёлаш овоз дод : ба фалони ҳамсояи шӯ , қатрае равғани хоҳ то чароғи даргирам .
Ва ӯ аҳд дошт ки ҳаргиз аз ҳеҷ махлуқ ҳеҷ нахоҳад . Бурун омаду даст ба дар ҳамсояи бознҳод ва боз омад ва гуфт : дар боз намекунад .
Он сарпӯшида басӣ бигирист . Мард дар он андӯҳи сар ба зонуи ниҳод , бихоб шуд . Пайғамбарро алайҳи ассалом ба хоб дид . Гуфт : ғамгин мабош ки ин духтар ки ба замин омад саййидааст ки ҳафтод ҳазор аз уммати ман дар шафоат ӯ хоҳанд буд .
Пас гуфт : фардо ба бар исои зодони шӯ - амири Басра - бар коғазӣ навис ки бидон нишон ки ҳар шаб бар ман садбор салавот фиристӣу шаби одинаи чаҳор сад бор салавот фиристӣ , ин шаби одина ки гузашти маро фаромӯш кардӣ . Куффорати онро чаҳор сад динори ҳалоли бад-ӣни марди даҳ .
Падари робиъа чун бедор шуд гирён шуд . Бархест ва он хат бинвишт ва ба дасти ҳоҷибӣ ба амир фиристод . Амир ки он хат бидид гуфт : ду ҳазор динор ба даравишон диҳед шукронаи онро ки меҳтарро алайҳи ассаломи аи змо ёд омад ва чаҳор сад динор бидон шайх диҳед ва бигӯед мехоҳам ки дар бар ман ое то туро бубинам . Аммо раво намедорам ки чун ту касе пеш ман ояд . Ман оему риш дар остонат бимолам . Амохдои бртў ки ҳар ҳоҷат ки буд арзаи дорӣ .
Марди зари бастад ва ҳарчӣ боист бихаред . Пас чун робиъаи пора меҳтар шуду модар ва падараш бамурд дар Басра қаҳтӣ афтоду хоҳарон мутафарриқ шуданд . Робиъа берун рафт . Золимӣ ӯро бидид ва бигирифт . Пас ба шаш дирами бФрўхту харидор ӯро кор мефармуд ба машаққат . Як рӯз май гузашти номаҳрамӣ дар пеш омад . Робиъа бигурехт ва дар роҳи биФтоду дасташ аз ҷой бишуд . Рӯй бар хоки ниҳод ва гуфт : бори худоё ! ғарибам ва бемодару падар , ятему асири монда ва ба бандагии афтода ,у дасти гусаста ,у маро аз ин ғамӣ нест алои ризои ту . Май боядам ки ту розӣ ҳастӣ ё на .
Аўозии шунӯд ки ғам махӯр ки фардо ҷоҳят хоҳад буд ки муқаррабони осмон ба ту бинозанд .
Пас робиъа ба хона хоҷа бозомаду пайваста ба рӯз рӯза медошт ва хизмат мекарду дрхдмти худоӣ то рӯзи барпои истода май буд . Як шаби хоҷа ӯ аз хоб бедор шуд . Дар равзани хонаи Фрўнгрист . Робиъаро дид сар ба саҷдаи ниҳода буд ва мегуфт : илоҳии тўдонӣ ки ҳавои дили ман дар мувофиқат фармон туасту равшанои чашми ман дар хизмат даргоҳ туаст . Агар кор ба дасти мнстии як соъат аз хизмати нёсоимии влкни ҳам ту марои зери даст махлуқӣ кардае .
Ин муноҷот мекард ва қандилӣ дид аз болои сар ӯ овехтаи муъаллақ бесилсилау ҳамаи хона аз фурӯғи он нури гирифта . Хўочаҳ чун он бидид битарсед . Бархест ва ба ҷой худ бозомад ва ба тафаккур бинишаст то рӯз шуд . Чун рӯз шуд робиъаро бихонаду бнўохт ва озод кард .
Робиъа гуфт : марои дастурии даҳ то биравам .
Дастурӣ дод . Аз онҷо берун омад ва дар вайрона Эй рафт . Ки ҳечкас на онаст ки ӯ куҷост ва ба ибодат машғӯл шуд ва ҳар шабонаи рӯзи ҳазор ракаати намози бгзордӣу гоҳи гоҳ ба маҷлис ҳасан рафтӣ ва бадв кардӣ ва гуруҳе гӯйанд дар мутрибӣ афтод онгоҳ бар дасти ҳусайн тавба кард ва дар вайронаи сокини гашти пас , аз он вайрона бирафту савмиъа Эй гирифту муддатии онҷо ибодат кард . Баъд аз он азм ҳаҷаш афтод . Рӯй ба бодияи ниҳод . Харӣ дошт , рахт бар ваии ниҳод , дар миёни бодия хар бамурд . Мардумон гуфтанд : ин бори ту ё бардорем .
Гуфт : шумо бирӯяд ки ман бар таваккул шумо наёмадаам .
Мардумон бирафтанд . Робиъа танҳо монад . Сари бркрд , гуфт : илоҳии подшоҳон чунин кунанд . Бо уратии ғариби оҷизи маро ба хона худ хондӣ . Пас дар миёни роҳи хари маро марг додӣу маро ба биёбон танҳо гузоштӣ .
Ҳануз ин муноҷот тамом накарда буд ки хар биҷунбед ва бархест . Робиъаи бор бар ваии ниҳод ва бирафт .
Ровии ин ҳикоят гуфт : ба муддатии пас аз он харакро дидам ки дар бозор мефурухтанд . Пас рӯзӣ чанд ба бодия фурӯрафт . Гуфт : илоҳӣ дилам бигирифт . Куҷо май рӯми ман кулӯхӣ ва он хонаи сангии марои ту ҳам ӣнҷо май ёбӣ .
То ҳақи таъолӣ бевосита ба дилаш гуфт ки : эй робиъа ! дар хӯни ҳаждаҳи ҳазор олам май шӯй . Надидӣ ки Мӯсои дидори хост . Чанд заррае таҷаллӣ ба кӯҳ афгандем . Ба чиҳил пораи бтри қайд , ин ҷо ба исмӣ қаноат кун .
Нақласт ки вақте дигар ба Макка мерафт . Дар миёни роҳи каъбаро дид ки ба истиқбол ӯ омада буд . Робиъа гуфт : марои раби албит май бояд байт чаҳ кунам ? истиқболи маро аз ман тақарруби илои шброи тақаррубати илайҳи зръо май бояд . Каъбаро чаҳ байнам . Марои иститоат каъба нест , ба ҷамоли каъба чаҳ шодии намоям ?
Нақласт ки иброҳӣми адҳами разии аллоҳи анҳу чаҳор даҳ соли тамом сулӯк кард то ба каъба шуд . Аз онкӣ дар ҳар мусалло ҷое ду ракаат май гузорад то охир бидонҷо расед , хона надид . Гуфт : оҳ ! чаҳ ҳодисааст , магари чашми марои халалӣ расидааст ?
Ҳотифӣ овоз дод : чашми туро ҳеҷ халал нест , аммо каъба ба истиқболи заъифае шудааст ки рӯй бдинҷо дорад .
Иброҳӣмро ғайрати бшўрид . Гуфт : оё ин кист ?
Бадвед . Робиъаро дид ки меомаду каъба бо ҷой хеш шуд . Чун иброҳӣм он бидид гуфт : эй робиъа ! ин чаҳ шӯру кор ва бораст ки дар ҷаҳон афгандае ?
Гуфт : шӯри ман дар ҷаҳон ниФгндаҳам . Ту шӯр дар ҷаҳони афкандае ки чаҳор даҳ сол диранг кардае то ба хонаи расидае .
Гуфт : оре ! чаҳордаҳи сол дар намози бодия қатъ кардаам .
Гуфт : ту дар намоз қатъ кардае ва ман дар ниёз .
Рафту ҳаҷи бгзорд ва зор бигирист . Гуфт : эй бори худоӣ ! ту , ҳам бар ҳаҷи ваъдае некӯ додае ва ҳам бар мусӣбат . Акнӯн агар ҳаҷи пазируфтае савоби ҳаҷми гӯ . Агар напазируфтае ин бузург мусӣбатӣаст , савоби мусӣбатами гӯ .
Пас бозгашт ва ба Басра бозомад ва ба ибодат машғӯл шуд то дигари сол . Пас гуфт : агар порсоли каъбаи истиқбол ман кард ман имсоли истиқбол каъба кунам .
Чун вақт омад шайхи Абӯалии Формўӣ нақл мекунад ки рӯй ба бодияи ниҳод ва ҳафт сол ба паҳлу мегардид то ба Арафот расед . Чун онҷо расед ҳотифӣ овоз дод : эй муддаӣ ! чаҳ талабаст ки домани ту гирифтааст ? агар моро хоҳӣ то як таҷаллӣ кунам ки дар вақти бгдозӣ .
Гуфт : ё раби алъзаҳ ! робиъаро бад-ӣни дараҷа сармоя нест , аммо нуқта фақр мехоҳам .
Нидо омад ки : ё робиъаи фақри хушки соли қаҳри мост ки дар роҳи мардон ниҳодаем . Чун сари як мӯӣ беш намонда бошад ки ба ҳазрати висол мо хоҳанд расед , кори баргардад , висол фироқ шавад ва ту ҳануз дар ҳафтод ҳиҷобӣ аз рӯзгори хеш то аз таҳти ин ҳуҷби беруни ниёе ,у қадам дар роҳи моннҳӣ ва ҳафтод мақоми бнгдозии ҳадиси фақр бо ту натавон гуфт . Влкни Бернгар .
Робиъаи брнгрист . Дарёӣ хӯн бидид . Дар ҳавои истода . Ҳотифӣ овоз дод : ин ҳама , оби дидаи ошиқони мост ки ба талаби висол мо омаданд ки ҳама дар манзилгоҳи аввали Фрўшднд ки ному нишони эшон дар ду олам аз ҳеҷ мақом барнаёмад .
Робиъа гуфт : ё раби алъзаҳ ! як сифат аз давлати эшон ба ман намой .
Дар вақти узри занонаш падед омад . Ҳотифӣ овоз дод : мақоми аввали эшон онаст ки ҳафт сол ба паҳлу май раванд то дар роҳи мо кулӯхиро зиёрат кунанд . Чун наздики он кулӯх расанд , ҳам ба иллати эшонро ҳ ба куллият бар эшон фурӯбанданд .
Робиъа тофта шуд . Гуфт : худовандо ! маро дар хона худ менагузорӣ ва на дар хонаи хешам майгузорӣ . ё маро дар хона хеш бигзор ё дар Макка ба хонаи худ ор . Сар ба хона фурӯ намеоварадам . Туро май хостам . Акнӯн шойистагии хона ту надорам .
Ин бигуфту бозгашт . Ва ба Басраи омада ва дар савмиъа мӯътакиф шуд ва ба ибодати машғӯли гашт .
Нақласт ки як шаб дар савмиъа намоз мекард . Мондагӣ дар ӯ асар кард дар хоб шуд . Аз ғояти астғроқи ҳасир дар чашм ӯ шикаст . Ва хӯн равон шуд ва ӯро хабар набӯд . Дуздӣ даромад чодар дошт , барграфт . Хост ки берун шавад роҳ дар боз наёфт . Чодар биниҳод ва бирафт . Роҳи боздид . Бирафту боз чодар барграфт , биёмад боз роҳ наёфт . Боз чодар биниҳод . Ҳмчнтн чанд Крет то ҳафт бор аз гӯшаи савма овоз омад ки : эй мард ! худро ранҷаи мадор ки ӯ чандин соласт то худро ба моспрдаҳаст . Иблис Зуҳра надорад , ки гирд ӯ гардад ! дуздиро кӣ Зуҳраи он буд ки гирд чодаров гардад брўрнҷаҳ мабош . эй таррор ! агар як дӯст хуфтааст як дӯст бедораст ва нигоҳ дорад .
Нақласт ки ду бузурги дайн ба зиёрат ӯ даромаданд . Ҳар ду гурусна буданд . Бо якдигар гуфтанд : бӯ ки таомӣ ба мо диҳад ки таом ӯ аз ҷойгоҳи ҳалол буд .
Чун бинишастанд эзорӣ буд , ду гарда бирав наҳо д . Эшон шод шуданд . Соилии Фродромди робиъа ҳар ду гарда бадв дод . Эшон ҳарду мутағаййир шуданд вҳич нагуфтанд . Замонӣ буд канизакӣ даромаду дастае нон гарм оварад ва гуфт : ин , кадбону фиристодааст .
Робиъа шумор кард . Ҳаждаҳи гарда буд . Гуфт : магар ки ин ба наздик ман нафиристодааст .
Канизак ҳарчанд гуфт суд надошт . Канизаки бастади вббрд . Магари ду гарда аз онҷои баргирифта буд аз баҳри худаш . Аз кадбону пурсед : он ҳар ду бар онҷои ниҳоду боз дар оварад . Робиъа башмурд . Бист гарда буд барграфт ва гуфт ин маро фиристодааст .
Ва дар пеш эшон биниҳод . намехӯрданд ва таъаҷҷуб мекарданд . Пас бадв гуфтанд : ин чаҳ сар буд ки моро нони ту орзӯ кард , аз пеш мо барграфтӣ ва ба дарвеш додӣ , онгоҳи он нон гуфтӣ ки ҳаждаҳ гардааст аз он ман нест , чун бист гарда шуд бстдӣ ?
Гуфт : чун шумо дар омадед донистам ки гуруснаед . Гуфтам ду гарда дар пеши ду бузург чун нуҳум ? чун соил ба даромад варо додаму ҳақи таъолиро гуфтам илоҳӣ ту гуфтае ки якеро даҳ бози даҳум , ва дар ин ба яқин будам . Акнӯн ду гарда барои ризоӣ ту бидодам то бист боздиҳӣ барои эшон . Чун гарда ҳаждаҳ овараданд бдонстм ки аз тасарруфӣ холӣ нест ё аз он ман нест .
Нақласт ки вақте ходимаи робиъаи пиҳ пиёзӣ мекард ки рӯзҳо буд то таом насохта буданд . Ба пиёзи ҳоҷат буд . Ходима гуфт : аз ҳамсоя бихоҳам .
Робиъа гуфт : чиҳил соласт то ман бо ҳақи таъолӣ аҳд дорам ки аз ғайр ӯ ҳеҷ нахоҳам . Гӯ пиёз мабош .
Дар ҳоли мурғӣ аз ҳаво даромад , пиёзии пӯсти канда дар тобаи андохт . Гуфт : аз макри эмини ним .
Тарк пиёз карду нон тиҳӣ бихӯрад .
Нақласт ки як рӯзи робиъа ба кӯҳи рафта буд . Хеле аз оҳӯону нахҷӣрону бузону гӯрони гирд ӯ даромада буданду дарав назора мекарданду бадв тақарруб менамуданд . Ногоҳ ҳасани басарӣ падед омад . Чун робиъаро бидид рӯй бадв наҳо д . Он ҳайвонот ки ҳасанро бидиданд ҳама ба якбор бирафтанд . Робиъа холӣ бимонад ҳасан ки он ҳол бидид мутағаййири гашт ва далел пурсед :
Робиъа гуфт : ту имрӯз чаҳ хӯрдае ?
Гуфт : андакии пиҳи пиёз .
Гуфт : ту пиҳи эшон хурӣ чигуна аз ту нгризнд .
Нақласт ки вақте робиъаро бар хонаи ҳасани гзроФтод , ҳасани сар ба дарича бурун карда буд ва мегирист . Оби чашми ҳасан бар ҷомаи робиъаи брнгристи пиндошт ки боронаст чун маълум ӯ шуд ки оби чашми ҳасани бўри ҳоле рӯй ба сӯй ҳасан кард ва гуфт расед . Гуфт : эй устод ! ин гиристан аз ръўнот нафасаст . Оби чашми хеши нигаҳи дор то дар андаруни ту дарёӣ шавад . Чунонкӣ дар он дарёи дилро биҷӯе бознёбӣ ало ъанд малики муқтадир .
Ҳасанро ин сухан сахт омад аммо тан назд то як рӯз ки ба робиъа расед саҷҷода бар об афганд ва гуфт эй робиъа ! биё то ӣнҷои ду ракаат намоз кунем .
Робиъа гуфт : эй ҳасан ! ту худро дар бозори дунёи охиратёнро арза бидор . Чунон бояд ки абноءҷнси ту аз он оҷиз бошанд .
Пас робиъаи саҷҷода дар ҳавои андохт ва бар онҷо парид ва гуфт : эй ҳасан ! бидонҷо ой то мардумони моро набенанд .
Ҳасанро он мақом набӯд ҳеҷ нагуфт . Робиъаи хост ки то дил ӯ бадаст оварад гуфт : эй ҳасан ! ончӣ ту кардӣ ҷумлаи моҳёни бикунанду ончӣ ман кардам магасии бикунад . Бояд ки аз ин дўҳолт ба кор машғӯл шуд .
Нақласт ки ҳасан басарӣ гуфт : як шабонаи рӯз бо робиъа буд му сухани тариқат ва ҳақиқат гуфтам ки на дар хотрмни гузашт ки мардӣам ва на бар хотир ӯ ки занӣаст . Охроломр бархестам нигоҳ кардам , хештанро муфлисӣ дидам ,у робиъаро мухлисӣ .
Нақласт ки шабии ҳасану ёрии ду се бар робиъа гузаштанд . Робиъа чароғ надошт . Эшонро дили равшанои хост . Робиъа ба даҳан пуф кард . Дар сари ангушти хеш , ва он шаб то рӯзи ангушт ӯ чун чароғ меафрӯхт , ва то субҳ бинишастанд дар он равшаноӣ . Агар касе гуяд ин чун буд , гӯям чунонкии дасти Мӯсои алайҳи ассалом . Агар гуяд пайғамбарӣ буд , гӯям : ҳаркии мтобът набӣ кунад ӯ роози набуввати заррае насиб тавонад буд , чунонкӣ пайғамбар мефармоед : ман рдри анқомнулҳаром Фқдноли дараҷаи ман алнбўаҳи ҳаркии як донг аз ҳаром бо хасм диҳад дараҷае аз набувват биёбад . Гуфт : хоби рости як ҷузваст аз чиҳил ҷузви набувват .
Нақласт ки вақте робиъаи ҳасанро се чиз фиристод : порае муму сӯзанӣу мӯе . Пас гуфт : чун мум бош , оламро мунаввари дор ва ту май сӯз . Ва чун сӯзан бош бараҳна , пайваста корӣ кун . Чун ин ҳарду карда бошӣ ба мӯеи ҳазор солати кор буд .
Нақласт ки ҳасани робиъаро гуфт : рағбат кунӣ то никоҳӣ кунему ақди бандем .
Гуфт : ақди никоҳ бар вуҷӯдии Фрўоид . ӣнҷои вуҷӯд бархестааст ки нест худ гаштаам . Ва ҳаст шудаи бадв ,у ҳама аз он ӯам . Ва дар сояи ҳукми аўом , хутба аз ӯ бояд хост на аз ман .
Гуфт : эй робиъа ! ин бача ёфтӣ ?
Гуфт : ба онкии ҳамаи ёфтҳо гум кардам дарав .
Ҳасан гуфт : ӯро чун доне ?
Гуфт : ё ҳасан ! чун ту доне , мо бичўн донем .
Нақласт ки як рӯзи ҳасан ба савмиъа ӯ рафт ва гуфт : аз он илмҳо ки на ба таълим бӯда бошад ва на ншнўдаҳ балки биўостаҳи халқ ба дил фурӯд омад ҳ буд маро ҳарфӣ бигӯӣ .
Гуфт : калофае ресмон ришта будам то бифурӯшам ва аз он қӯтии созам . БФрўхтм ва ду дурусти сими бстдм . Яке дар ин даст гирифтам ва яке дар он даст . Тарсидам ки агар ҳарду дар як дасти гирам ҷуфт гардаду мроози роҳи барад . Футуҳами имрӯзи ин буд .
Гуфтанд ҳасан мегуяд : ки агар як нафас дар биҳишт аз дидори ҳақи маҳрӯми монам чунон биноламу бгрим ки ҷлмаҳи аҳли биҳиштро бар ман раҳмат ояд . Робиъа гуфт : ин некӯаст аммо агар чунонаст ки агар дар дунёи як нафас аз ҳақи таъолӣ ғофил мемонад ҳамин мотаму гиряу нолаи падед
намеояд , нишон онаст ки дар охират чунон хоҳад буд ки гуфт ва агарна он чунонаст .
Гуфтанд : чаро шавҳар накунӣ ?
Гуфт : се чиз аз шумо май пурсами маро ҷавоб диҳед то фармон шумо кунам . Аввали онкӣ дар вақти марги имон ба саломат бихоҳам барад ё на ?
Гуфтанд : мо намедонем .
Дувуми онкӣ дар он вақт ки номаҳо ба даст бандагон диҳанд номае ба даст рост хоҳанд дод ё на ?
Сеюм онкӣ дар он соъат ки ҷамоатии аздст рост мебаранду ҷамоатӣ аз дасти чапи маро аз кадом сӯй хоҳанд барад ?
Гуфтанд : намедонем .
Гуфт : акнӯн ин чунин касе ки ин мотам дар пеш дорад чигуна ӯро пурвои арӯсӣ буд .
Вайро гуфтанд : аз куҷо май ое ?
Гуфт : аз он ҷаҳон .
Гуфтанд : куҷо хоҳӣ рафт ?
Гуфт : бидон ҷаҳон .
Гуфтанд : бад-ӣни ҷаҳон чаҳ мекунӣ ?
Гуфт : афсӯс медорам .
Гуфтанд : чигуна ?
Гуфт : нони ин ҷаҳон мехӯраму кори он ҷаҳон мекунам .
ГФнд : ширини забонии дорӣ , работи бониро шоиӣ .
Гуфт : ман худ работи бонам . Ҳарчӣ андарун манаст брнёрм . Ва ҳарчӣ берун манаст дар андарун нагузорам . Агар касе дроидў баравад бо ман кор надорад . Ман дил нигоҳ дорам , на гул .
Гуфтанд : ҳазрати иззатро дӯст май дорӣ .
Гуфт : дорам .
Гуфтанд : шайтонро душмани дорӣ ?
Гуфт : на .
Гуфтанд : чаро .
Гуфт : аи змҳбти раҳмони пурвои адоват шайтон надорам , ки расӯли алайҳи ассалом ба хоб дидам ки маро гуфт : ё робиъаи марои дӯсти дорӣ ? гуфтам : ё расӯли аллоҳ кӣ буд ки туро дӯст надорад . Влкни муҳаббати ҳақи марои чунон ФрўгрФтаҳаст ки дӯстӣу душмании ғайрро ҷой намонад .
Гуфтанд : муҳаббат чист ?
Гуфт : муҳаббат аз азал даромадаасту бробди гузашта ва дар ҳаждаҳи ҳазор олам касеро наёфта ки як шарбат аз ӯ дркшд то охир воҳқ шуду азуи ин иборат дар вуҷӯд омад ки иҳбҳму иҳбўнаҳ .
Гуфтанд : ту ӯро ки май парастӣ май бинӣ ?
Гуфт : агар ндидмии нпрстидмӣ .
Нақласт ки робиъаи доими гирён будӣ . Гуфтанд : ин чандин чаро майгаре ? гуфт : аз қатъият май тарсам ки бо ӯ ху кардаам . Набояд ки ба вақти марг Нидо ояд ки моро наме шоиӣ .
Гуфтанд : бандаи розӣ кӣ буд ?
Гуфт : онгоҳ ки аз меҳнат шод шавад . Чунонкӣ аз неъмат .
Гуфтанд : касе ки гуноҳ бисёр дорад агар тавба кунад даргузарад .
Гуфт : чигуна тавба кунад . Магари худояш тавба диҳаду даргузарад , ва сухан ӯст ки бо банӣ одам аз дида ба ҳақ манзил нест . Аз забонҳо бадв роҳ нест ,у самъи шоҳроҳи заҳмат гӯяндагонаст , вдсту пои сокинон ҳайратанд . Кор бо дил афтода бакӯшед то дилро бедор доред . Ки чун дил бедор шуд ӯро ба ёр ҳоҷат нест . Яъне дили бедор онаст ки гум шудааст дар ҳақ ва ҳар ки гум шуд ё рчаҳ кунад . АлФноءи фии аллоҳи онҷо буд .
Ва гуфт : истиғфор ба збои Н , кори дурӯғ занонаст .
Ва гуфт : агар мо ба худ тавба кунем ба тавбаи дигар муҳтоҷ бошем .
Ва гуфт : агар сабри мардӣ будӣ , Карим будӣ .
Ва гуфт : самараи маърифат рӯй ба худоӣ оварданаст .
Ва гуфт : орифи он буд ки дилӣ хоҳад аз худоӣ . Чун худоӣ дилӣ диҳадаш , дар ҳоли дил ба худои боздиҳад то дар қабза ӯ маҳфӯз бимонад ва дар стар ӯ аз халқи маҳҷӯб буд .
Солеҳи марӣ басӣ гуфтӣ ки ҳар ки дарӣ мезанад зуд боз шавад .
Робиъаи якбори ҳозир буд . Ва гуфт : бо ки гӯйӣ ки ин дар бастааст вбоз хоҳанд кушод . Ҳаргиз кӣ баста буд то боз гушойанд .
Солеҳ гуфт : аҷабо ! мардии ҷоҳилу зании заъифи доно .
Як рӯзи робиъаро дид ки мегуфт : вои андўҳо !
Гуфт : чунин гӯй ки вой аз беандўҳё , ки агар андӯҳгин будӣ заҳрат набӯдӣ ки нафас задӣ .
Нақласт ки вақте якеро дид ки ъсобаҳ эй бар сари баста буд .
Гуфт : чаро ъсобаҳи бастае ?
Гуфт : серум дард мекунад .
Робиъа гуфт : туро чанд соласт ?
Гуфт : сӣ соласт .
Гуфт : бештари умр дар дард ва ғам бӯдае ?
Гуфт : на .
Гуфт : сӣ соли танат дуруст доштӣ , ҳаргизи ъсобаҳи шукри брнбстӣ . Ба як шаб ки дард сарат дод ъсобаҳи шикояти дармеи бандӣ .
Нақласт ки чаҳор дирами сим ба яке дод ки марои гилӣмии бихар ки бараҳнаам . Он мард бирафт ва боз гардид . Гуфт : ё саййида ! чаҳ ранги бихарам ?
Робиъа гуфт : чун ранг дар миён омад ба ман даҳ .
Он сими бастад ва дар диҷлаи андохт . Яъне ки ҳануз гилӣми нопӯшидаи тафриқа падед омад .
Вақте дар фасли баҳор дар хона шуд всри фурӯи барад . Ходима гуфт : ё саййида ! беруни ой то сунъи бинӣ .
Робиъа гуфт : ту бории дарой то сонеъи бинӣ . Шғлтнии мушоҳидаи алсонъи ани мутолиаи алмснўъ .
Нақласт ки ҷамъӣ бар ӯ рафтанд . ӯро диданд ки андакии гӯшт ба дандон пора мекард . Гуфтанд : корди надорӣ то гӯшт пора мекунӣ ?
Гуфт : ман аз бими қатъияти ҳаргизи корд чаҳ дар хона надоштам ва надорам .
Нақласт ки якбори ҳафт шабонаи рӯз ба рӯза буд ва ҳеҷ нахурда буд ва ба шаб ҳеҷ нахуфта буд . Ҳамаи шаб ба намози машғӯл буд . Гуруснагӣ аз ҳад бигузашт . Касе ба дрхонаҳ андар омаду косае хӯрданӣ биоварад . Робиъаи бастад ва бирафт то чароғ биоварад . Чун боз омад гурбаи он коса бирехта буд . Гуфт : бираваму кӯза Эй биоварам ва рӯза бигушоем .
Чун кӯза биоварад чароғи мурда буд . Қасд кард тодри торикии об боз хӯрд . Кӯза аз дасташи биФтод ва бишикаст . Робиъа бинолед ва оҳӣ баровард ки бим буд ки нима хона бисӯзад .
Гуфт : илоҳӣ ин чист ки бо ман бечора мекунӣ ?
Овозии шунӯд ки : ҳон ! агар май хоҳӣ то неъмати ҷумлаи дунёи вақф ту кунам , аммо андӯҳи хеш аз дилати вобрм . Ки андӯҳу неъмати дунё ҳар ду дар як дил ҷамъ наёяд . эй робиъа ! туро Муродӣаст ва моро Муродӣ . Моу муроди ту ҳарду дар як дили ҷамъи нёиим .
Гуфт : чун ин хитоб башнавадам чунон дил аз дунё мунқатиъ гардонидаму амл кӯтоҳ кардам ки сӣ соласт чунон намоз кардам ки ҳар намозӣ ки гзордм чунон донистам ки ин вопасини намозҳои ман хоҳад буд ва чунон аз халқи србридаҳи гаштам ки чун рӯз буд аз бим онкӣ набояд ки касе маро аз ӯ ба худ машғӯл кунад . Гуфтам : худовандо ! ба худами машғӯли гардон то маро аз ту машғӯл накунанд .
Нақласт ки пайваста май нолейдӣ . Гуфтанд : эй азизаи олам ! ҳеҷ иллатӣ зоҳир намебайнем ва ту пайваста бо дард ва нола мебошӣ ?
Гуфт : оре ! иллатӣ дорем , аз даруни сина , ки ҳамаи табибони олам аз дармон он оҷизанд . Ва марҳами ҷароҳати висол дӯстаст . Таъаллулӣ кунем то фардо буд ки ба мақсӯд бирасем ки чун дрдздаҳ наем худро ба дрдздгон менамоем ки кам аз ин наме бояд .
Нақласт ки ҷамоатӣ аз бузургон бар робиъаи рафтанд . Робиъа аз яке пурсед : ки ту хдоиро аз баҳр чаро парастӣ ?
Гуфт : ҳафт табақаи дӯзах азиматӣ дораду ҳамаро бадви гузар мебояд кард , ноком аз бими ҳарос .
Дайгарӣ гуфт : дараҷоти биҳишти манзилӣ шигарф дорад , пас осоиш мавъӯдаст .
Робиъа гуфт : ба бандае буд ки худованди хешро аз биму хавф ибодат кунад ё ба тамаъи музд .
Пас эшон гуфтанд : ту чаро май парастии хдоиро ? тамаъ биҳишт нест ?
Гуфт : алҷори сами ?илдор . Гуфт моро на худ тамомаст ки дастурӣ додаанд то ӯро парастем . Агар биҳишт ва дӯзах набӯдӣ ӯро итоат набоистӣ дошт . Истеҳқоқ он надошт ки бе воситаи тааббуд ӯ кунанд .
Нақласт ки бузургӣ бар ӯ рафт . Ҷома ӯ сахт бо халал дид . Гуфт : бисёр касонанд ки агар ишорат кунӣ дар ҳақи ту назар кунанд .
Робиъа гуфт : ман шарм дорам ки дунё хоҳам аз касе ки дунёи ҷумла малик ӯст . Пас чигуна тавонам хостани дунёи азксӣ ки дар даст ӯ ориятаст .
Мард гуфт : инат баланди ҳимматӣ перзанӣ бингар ки ӯро чигуна бад-ӣн боло баркашидаанд ки дареғ меоядаш ки вақти хеш машғӯл кунад ба суолӣ аз ӯ .
Нақласт ки ҷамоатӣ ба имтиҳон бар ӯ дар шуданд ва хостанд ки бар ӯ суханӣ бигиранд . Пас гуфтанд ҳамаи фазилатҳо бар сари мардон нисор кардаанду тоҷи набувват бар сари мардон ниҳодаанду камари каромат бар миёни мардон бастаанд . Ҳаргизи пайғамбарӣ ба ҳеҷ зан наёмадааст .
Робиъа гуфт : ин ҳама ҳаст влкни манӣ ва худ парастӣу анои рбкми алоълӣ , аз гиребони ҳеҷ зан бар наёмадааст ва ҳеҷ зани ҳаргизи мхнс набӯдааст . Инҳо дар мардони водӣад омадааст .
Нақласт кӣ вақте бемор шуду бемории сахт буд . Пурседанд : сабаби ин чаҳ буд ?
Гуфт : ?назарети илои алҷнаҳи Фодбнии рабӣ , дар саҳаргоҳи дили мо ба сӯии биҳишт назар кард . Дӯст бо мо итоб кард , ин беморӣ аз итоб ӯст .
Пас ҳасани басарӣ ба иёдат ӯ омад . Гуфт : хоҷа Эй дидам аз хоҷагони Басра . Брдри савмиъаи робиъаи кӣсаи зари пеш ниҳода мегирист . Гуфтам : эй хоҷа ! чаро майгаре ?
Гуфт : чизе аз барои ин зоҳидаи замон ки агрбркот ӯ аз миёна халқ баравад халқ ҳалок шавад .
Ва гуфт : чизе овардаам барои таъаҳҳуд ӯу тарсам ки бнстонд . Ту шафоат кун то қабул кунад .
Ҳасан дар рафт ва бигуфт . Робиъа ба гӯшаи чашм бадв нагирист . Гуфт : ҳўи ирзқи ман исбаҳи Флои ирзқи ман иҳбаҳ . Касе ки ӯро носазо мегуяд рӯзӣ аз ӯ боз намегирад . Касе ки ҷонаши ҷӯши муҳаббат ӯ мезанад ризқ аз ӯ чигуна боз гирад ки томн ӯро шинохтаам пушт дар халқ овардааму мол касе намедонам ки ҳалоласт ӣоне . Чун бустонам ки ба равшании чароғи султонӣ ба пероҳанӣ бадухтам ки дарида будам . Рӯзгории дилам баста шуд . То ёдам омад пероҳани бдридм . Онҷо ки дӯхта будам то дилам кушода шуд . Он хоҷаро узри хоҳ то дилам дарбанд надорад .
Абдулвоҳид омир мегуяд : ману Сафёни саврӣ ба бемори пурсӣ робиъаи дршдим . Аз ҳайбат ӯ сухан ибтидо натавонистем кард . Сафёнро гуфтам : чизе бигӯ .
Гуфт : агар дуое бигӯе ин ранҷ бар ту саҳл кунад .
Рӯй бадв кард ва гуфт : ё Сафён ту ндонӣ ки ин ранҷ ба ман ки хостааст на худованд хостааст .
Гуфт : балӣ !
Гуфт : чун май донеи пас маро мефармое ки аз ӯ дархост кунам ба хилофи хост ӯ ? дӯстро хилоф кардан раво набӯд .
Пас Сафён гуфт : ё робиъа ! чаҳ чизат орзӯаст ?
Гуфт : ё Сафён ! ту мардӣ аз аҳл илм бошӣ , чаро чунин сухан май гӯйӣ ки чаҳ орзӯ мекунадат ? ба иззати аллоҳ ки дувоздаҳ соласт ки марои хурмоитар орзӯ мекунад , ту май доне ки дар Басраи хурморо хатарӣ нест . Ман ҳануз нахурдам ки бандааму бандаро бо орзӯ чаҳ кор ? агар ман хоҳам ва худованд нахоҳад , ин куфр буд . Он бояд хост ки ӯ хоҳад то бандае ба ҳақиқат ӯ бошӣ . Агар ӯ худ диҳад он корӣ дигар буд .
Сафён гуфт : хомӯш шудам ва ҳеҷ нагуфтам .
Пас Сафён гуфт : дар кори ту чун сухан наметавон гуфт , дар кори ман суханӣ бигӯӣ .
Гуфт : ту неки мардӣ . Агар на онаст ки дунёро дӯсти дорӣ . Ва гуфт ривояти ҳадиси дӯсти дорӣ . Яъне ин ҷоҳӣаст .
Сафён гуфт : маро риққат оварад . Гуфтам : худовандо ! аз ман хўшнўд бош .
Робиъа гуфт : шарми надорӣ ки ризоӣ касе ҷӯӣ ки ту аз ӯ розии Не .
Нақласт ки молик динор гуфт : дарбар робиъа шудам ва ӯро дидам бо кӯзае шикаста ки аз онҷо об хӯрдӣу вузӯи сохтӣ ,у бӯрёеи куҳнаи хиштӣ ки вақте сар бар онҷо наҳодӣ . Ва гуфт : дилам дард гирифт . Гуфтам : марои дӯстони сим дор ҳастанд . Агар май хоҳӣ то аз барои ту чизе аз эшон бустонам .
Гуфт : эй молик ! ғалатӣ азим кардӣ . Рӯзидиҳанда ман ва аз он эшон яке нест ?
Гуфтам : ҳаст .
Гуфт : рӯзидиҳанда даравишонро фаромӯш кардааст ба сабаби дарвешӣ ва тавонгаронро ёд мекунад ба сабаби тавонгарӣ ?
Гуфтам : на .
Пас гуфт : чун ҳол медонад чаҳ бо ёдаши даҳум ? ӯ чунин хоҳад , мо низ чунон хоҳем ки ӯ хоҳад .
Нақласт ки як рӯзи ҳасани басарӣу молики динору шқиқи балхии дарбари робиъаи рафтанд ва ӯ ранҷур буд . Ҳасан гуфт : лӣси бсодқи фии даъвоаи ман лами исбри алии зарби мавлоа . Содиқ нест дар даъвии хеш ҳар ки сабр накунад бар захми мавлои хеш .
Робиъа гуфт : аз ин сухани буи манӣ меояд .
Шқиқ гуфт : лӣси бсодқи фии даъвоаи ман лами ишкри алии зарби мавлоа . Содиқ нест дар даъвии хеш ҳар ки сабр накунад бар захми мавлои хеш .
Робиъа гуфт : аз ин сухан буи меояд шқиқ гуфт лӣс ба содиқи фии даъвоаи ман лами ишкри алии зарби мавлоа содиқ нест дар даъвии хеш шукр накунад бар захми мавлои хеш робиъа гуфт аз ин ба бояд молик динор гуфт лӣс ба содиқи фии даъвоаи ман кам итлззи бзрби мавлоа содиқ нест дар даъвии хеш ҳар ки лиззати наёбад аз захми дӯсти хеш .
Робиъа гуфт : ба аз ин мебояд гуфт ту бигӯӣ
Гуфт : лӣси бсодқи фии даъвоаи ман лами инси алзрби фии мушоҳидаи мавлоа . Содиқ нест дар даъвии хеши ҳарки фаромӯш накунад ?илами захм дар мушоҳидаи матлӯби хеш . Ин аҷаб набӯд ки занони Миср дар мушоҳидаи махлуқи ?илам захм наёфтанд агар касе дрмшоҳдаҳи холиқи бад-ӣни сифат буд бадеъ набӯд .
Нақласт ки аз бузургони Басраи яке дар омад ва бар болин ӯ нишасту дунёро май нкўҳиди сахт . Робиъа гуфт : ту сахти дунёи дӯст май дорӣ . Агар дӯсташ наме дории чандинаш ёд накарде ки шиканандаи колои харидор буд . Агар аз дунёи фориғ будӣ ба неку бад ӯ нкрдтӣ , аммо аз он ёд мекунӣ ки ман аҳби шёи аксари зикра , ҳар ки чизе дӯст дорад зикри он басӣ кунад .
Ҳасан гуфт : як рӯзи намози дигар брробъаҳ рафтам . ӯ чизеи бхўости пухт . Гӯшт дар дег афганда буд , об дар карда . Чун бо ман дар сухан омад гуфт : ин сухани хуштар аз дег пухтан .
Ҳамчунон ҳадис мекард то намози шоми бгзордим . Пораи ноне хушк биовараду кӯзаи об то рӯза бигушоӣем . Робиъа рафт то дег баргирад . Даст ӯ бсухт . Нигоҳ кардем , деги пухта шуда буд ва меҷӯшед , ба қудрати ҳақи таъолӣ . Биоварад ва бо он гӯшт бихӯрадему хӯрданӣ буд ки бидон хуши таомӣ ҳаргиз нахурда будем . Робиъа гуфт : бемори бархестаро деги чунин май бояд .
Сафён гуфт : дар наздик робиъа шудам , дрмҳроб шуд ва то рӯз намоз мекард ва ман дар гӯшаи дигар намоз мекардам , то вақти саҳар . Пас гуфтам : ба чаҳ шукр кунем онро ки моро тавфиқ дод то ҳамаи шаби вайро намоз кардем .
Гуфт : бдонкаҳи фардо рӯза дорем .
Гуфт : бори худоё ! агар марои фардои қиёмат ба дӯзах фиристӣ сиррӣ ошкоро кунам ки дӯзах аз ман ба ҳазорсола роҳ бигурезад .
Ва гуфтӣ : илоҳии моро аз дунё ҳар чаҳ қисмат кардае ба душманони худ даҳ ва ҳар чаҳ аз охират қисмат кардае ба дӯстони худ даҳ ки марои ту басӣ .
Ва гуфтӣ : худовандо ! агар туро аз бими дӯзах май пурситам дар дӯзахам бисӯз , ва агар ба умеди биҳишт май пурситам , бар ман ҳароми гардон . Ва агар барои ту туро мепарастем , ҷамоли боқии дареғи мадор .
Ва ди р муноҷот мегуфт : бори худоё ! агар марои фардо дар дӯзах кунӣ ман фарёд бар оварам ки вайро дӯсти доштам . Бо дӯст ин кунанд ?
Ҳотифии оўоздод : ё робиъаи лои тзнии баннои занни алсўء . Ба мо гумон бад мабар ки мо туро дар ҷавори дӯстони худ фурӯди орем то бо мо сухани мо май гӯйӣ .
Ва дар муноҷот мегуфт : илоҳӣ ! кори ману орзӯии ман дар дунё аз ҷумлаи дунёи ёд туаст , ва дар охират аз ҷумлаи охирати лақои тўост . Аз ман инаст ки гуфтам . Ту ҳар чаҳ хоҳӣ мекун .
Ва дар муноҷоти як шаб мегуфт : ё раб ! дилам ҳозир кун , ё намоз бедил бипазир .
Чун вақти маргаш дар омад мардумон берун шуданд ва дар фароз карданд . Овозӣ шуниданд ки : ё ?итҳо алнФси алмтмӣнаҳи арҷъии илои рбк розӣа олойа . Замонӣ буд ҳеҷ овоз наомад . Дар боз карданд , ҷон бидода буд . Бузургон чунин гуфтанд ки робиъа ба дунё дар омад ва ба охират рафту ҳаргиз бо ҳақ густохӣ накард ва ҳеҷ нахост ва нагуфт ки марои чунин дор ва чунин кун то бидон чаҳ расад ки аз халқи чизеи хостӣ .
Баъд аз марги ӯро ба хоби диданд . Гуфтанд : ҳоли гӯй то аз мункиру накир чун рстӣ ?
Гуфт : он ҷавонмардон дар омаданд , гуфтанд ки ман рбк ?
Гуфтам : боз гардид ва хдоиро гуед ки бо чандини ҳазор ҳазор халқи перзании заъифаро фаромӯш накардӣ ? ман ки дар ҳамаи ҷаҳони туро дорам , ҳаргизат фаромӯш накунам . То касеро фиристӣ ки худоӣ ту кист ?
Муҳамади бен аслми алтўсӣу нъмии тртўсӣ ки дар бодияи сӣ ҳазор мардро об доданд ҳар ду ба сари хок робиъа омаданд . Гуфтанд он лоф ки мезадӣ ки сар ба ҳар ду сарой фурӯ наёрам , ҳол ба куҷо расед ?
Овоз омад ки : расидам бидонча дидам . Раҳмаи аллоҳи алайҳо .