Он донои ишқу маърифати он дарёии шавқи вмкрмти он пухтаи сӯхтаи он афсурдаи афрӯхтаи он бандаи олами озодии қутби вақти Муҳамади насри ободии алайҳи алрҳмаҳи сахти бузургвор буд дар улувва ҳолу мартаба баланд дошту сахти шариф буд ба наздики ҷумлаи асҳобу ягонаи ҷаҳон буд ва дар аҳди худ мушорунилайҳ буд дронўоъи улӯми хосса дар ривоёти олии вълми аҳодӣс ки дар он мунсиф буд ва дар тариқати назарӣ азим дошт сӯзӣу шавқии бғоиту устоди ҷамеъи аҳли хуросон буд баъд аз шблӣ ва ӯ худ мурӣди шблӣ буду рӯдборӣу муртаишро ёфта буду басии машойихи кборро дида буд ҳечкас аз мтأхрони он вақт дар таҳқиқи ибодати он мартаба ки ӯро буд ва дар вараъу муҷоҳидау тақвоу мушоҳида беҳамто буду дрмкаҳи муҷовир буд ӯро аз Макка берун карданд аз сабаби онкии чандон шавқу муҳаббат ва ҳайрат бирав ғолиб шуда буд ки як рӯзи зуннорӣ дар миёни баста буд вдри оташгоҳи габрон тавоф мекард гуфтанд охири ин чаҳ ҳолатаст гуфт : дар кори хеш колиўаҳ гаштаам ки бисёре ба каъба биҷустам наёфтам акнӯн бдирш меҷӯям бошад ки бўӣӣ ёбам ки чунон фурӯ мондаам ки намедонам чаканам .
Нақласт ки як рӯз ба наздик ҷуҳудӣ шуд ва гуфт : эй хоҷаи ним донг сим бидиҳ то аз ин дукон Фқоъӣ бихӯрам алқсаҳи чиҳил бор мёмд венем дирам май ҷусту ҷуҳуд ба дуруштӣу зиштӣ ӯро меронад ва як зарраи тағйир дар башара ӯ зоҳир намешуд ва ҳар бор ки меомад шукуфтатару хуши вақттар май буд ва он ҷуҳуд аз он ҳамаи сабр бар хушунату дуруштӣу зиштӣ ӯ аҷаб омад ва гуфт : эй дарвеши ту чаҳ касе ки аз барои ним дирами ин ҳама бар ҷафоу хушунат таҳаммул кардӣ ки зарра аз ҷо нашудӣ наср ободӣ гуфт : даравишонро чаҳ ҷой аз ҷой шуданаст ки гоҳ бошад ки чизҳо барояшон барояд ки он бори эшонро кӯҳ натавонад кашӣдан чун ҷуҳуд он бидид дар ҳол мусулмон шуд .
Нақласт ки як рӯз дар тавофи халқиро дид ки бакорҳои дунявӣ машғӯл буданд ва бо якдигар сухан мегуфтанд бирафт пораи оташ ва ҳизум биоварад аз вай суол карданд ки чаҳ хоҳӣ кардан гуфт : мехоҳам ки каъбаро бисӯзам то халқ аз каъба фориғ оянд ва ба худоӣ пардозанд .
Нақласт ки як рӯз дар ҳарами бод май ҷусту шайх дар баробар каъба нишаста буд ки ҷумлаи астори каъба аз он бод дар рақси омада буд шайхро аз он ҳоли ваҷд пайдо шуд аз ҷой бурҷаст ва гуфт : эй раънои арӯси сарафроз ки дар миён нишаста ва худро чун арӯси ҷилва май диҳӣу чандини ҳазор халқ дар зери хори муғелон ба тишнагӣу гуруснагӣ дар иштиёқи ҷамоли ту ҷон дода ин ҷилва чист ки агар турои як бор байтӣ гуфт : марои ҳафтод бор абдӣ гуфт .
Нақласт ки шайхи чиҳил бори ҳаҷ баҷо оварда бар таваккули магари рӯзӣ ки дар Макка сегӣ дид гуруснау ташна ва заъиф гаштау шайх чизе надошт ки буи диҳад гуфт : ки май хиради чиҳил ҳаҷи биктонон яке биёмад ва он чиҳил ҳаҷро бихаред биктонон ва гувоҳ барграфту шайхи он нон ба саг дод соҳиби воқеаи кори дида он бидид аз гӯшаи баромаду шайхро муштӣ бздў гуфт : эй аҳмақи пиндоштӣ ки кор кардӣ ки чиҳил ҳаҷи бикто нон бидодӣу падарамро биҳиштро бадви гандуми бФрўхт ки дарин як нон аз он ҳазор дона бешаст шайх чун ин бишунид аз хиҷлат гӯша гирифту сари дркшид .
Нақласт ки як бор бар ҷабали алрҳмаҳ таб гирифт гармои сахт буд чунонкии гармои ҳиҷоз буд дӯстӣ аз дӯстон ки дар аҷам ӯро хизмат карда буд бар болини шайхи омада ва аз роҳ дид дар он гармои гирифтори омадау табии сахт гирифта гуфт : шихои ҳеҷ ҳоҷат дорӣ гуфт : шарбати оби сардам май бояд марди ин сухан башнавад ҳайрон бимонад донист ки дар гармои ҳиҷоз ин ёфт нахоҳад шуд аз онҷои бозгашту дрондишаҳ буд аноиӣ дар даст дошт ва чун бароа бирафт меғии баромад дар ҳоли жола боридан гирифт мард донист ки каромат шайхаст он жола дар пеши мард ҷамъ мешуду мрдр дар аноаҳ мекард то пар шуд ба наздик шайх омад гуфт : аз куҷо оварадӣ дар чунин грмоӣии марди воқеаи бргФт : шайх аз он сухан дар нафаси хеш тафовутӣ ёфт ки ин каромат аст гуфт : эй нафас чунонкӣ ҳастӣ ҳастӣ оби сардат май бояд бо оташ гарм насозӣ пас мардро гуфт : ки мақсӯди ту ҳосил шуд бар гирдӯу обро бабр ки ман аз он об нахоҳам хӯрд марди он обро бабрад .
Нақласт ки гуфт : вақте дар бодия шудам заъифи гаштам ва аз худ ноумед шудам рӯз буд ногоҳ чашмам ?бурмаа афтод бар моҳ навишта дидам ФсикФикҳми аллоҳу ҳўи алсмиъи алълим аз он қавии дилтар гаштам .
Нақласт ки гуфт : вақте дар хилват будам басарам Нидо карданд ки турои ин далерӣ ки додааст ки лофҳои шигарфат май занӣ аз ҳазрати мо даъвӣ мекунӣ дркўии мо чандон бало бар ту гуморем ки расвои ҷаҳони шӯй ҷавоб додам ки худованд агар бикрам дар ин даъвӣ бо мо мсомҳт нахоҳӣ кард мо борӣ аз ин лофи занӣу даъвӣ кардани пой боз нахоҳам кашид аз ҳазрат Нидо омад ки ин сухан аз ту шунидам ва писандидам .
Ва гуфт : ки якбори бзёрти Мӯсои салавоти аллоҳ алайҳ шудам аз як як зарраи хок ӯ май шунӯдам ки арнии арнӣ .
Ва гуфт як рӯз дар Макка будам ва мерафтам мардиро дидам бар замини афтода ва май тпиди хостам ки алҳмдӣ бархонам ва биравӣ дамам то бошад ки аз он заҳмат наҷот ёбад ногоҳ аз шикам ӯ овозӣ сариҳ бигӯаш ман баромад бигзор ин сагро ки ӯ душман ёбад ногоҳ аз шикам ӯ овозии сариҳ ба гӯши ман баромад бигзор ин сагро ки ӯ душман Абубакраст разии аллоҳи анҳу .
Нақласт ки рӯзӣ дар маҷлис мегуфт : ҷавонӣ ба маҷлис ӯ даромад ва бинишаст замонӣ буд аз камони шайх тирӣ биҷуст ва он ҷавон нишона шуд чун ҷавони захмӣ корӣ бихӯрад ва овоз дод ки тамом шуд аз онҷо бархест ва ба ҷониби хона равон шуд чун наздики волида худ шуд ранги рӯйиш зард шуд модараш чун он бидид пурсед ки магари турои ранҷӣ расида аст гуфт : хомӯш ки кор аз он гузаштааст ки ту напиндорӣ бош то дарин хона шавам соъатии ҳмолии ду се ббоўр то маро бигиранд ва ба гӯристон баранду пероҳанамро бғсолӣ бидиҳ ва қабоем бгўр куну захма рубобам бичишам фурӯ бирав бигӯӣ чунонкии зистӣ ҳамчунон бамурдӣ ин бигуфт : ва бахона даромад ва ҷон бидод .
Нақласт ки шайхро гуфтанд алии қўоли шаб шароб мехӯрду бомдод ба маҷлиси ту даройад шайх донист ки чунонаст ки эшон мегӯйанд аммо гӯш ба сухан эшон накард то як рӯзи шайх бҷоӣӣ мерафт иттифоқ дар роҳи алии қўолро дид ки аз ғояти мастии афтодаи шайх аз давр чун онро бидид худро нодида оварад то яке аз он қавм ба шайх гуфт : инки алии қўоли шайхи ҳамон касро гуфт : ӯ робри дӯш худ баргираду бахонаи худ бабр чунон кард .
Ва аз ӯ май оранд ки гуфт : ту дар миёни ду нисбатии яке нисбатӣ ба одами алайҳи ассалому нисбатӣ ба ҳақ чун ба одам ъам нисбат кардӣ дар миёни шаҳватҳоу мавозиъ офатҳо афтодӣ ки нисбати табиат беқимат буд ва чун нисбат ба ҳақ кардӣ дар мақомоти кашфу бурҳону исмат вилоят афтодӣ он як нисбат ба офати шариъат буд воин як нисбат ба ҳақи убудийяти нисбат ба одам дар қиёмат мунқатиъ шаваду нисбати убудийят ҳамеша қоим тағайюр бидон рӯ набошад чун бандаи худро муҳаққиқ нисбат кунад маҳалаши ин буд ки млоикаҳ гӯйанд атҷъли фӣҳоу моллтробу раби алорбоб ва чун бандаро бахудии худ нисбат кунад маҳалаши ин буд ки гӯйанд ё ибодии лохўФи алайкуми алиўму антми тҳзнўн .
Ва гуфт : борҳои гарони ҳақи таъолӣ ба ҷузи боргирони ҳақ таъолӣ натавонанд кашӣдан .
Вагуфт : ҳаркии нисбати хеш бо ҳақи таъолӣ дуруст гардонид низ ҳаргиз асар накунад дар ваии мнозъти табъу васвасаи шайтон .
Ва гуфт : ҳар ки макунат он дорад ки ҳақи таъолиро ёд кунад музтар нест ки музтари он буд ки ӯро ҳеҷ олат набӯд ки бидон худои таъолӣ ёд кунад .
Вагуфт : ҳар ки далолат кунад дарин тариқи бълми мурӣдонро фосид гардонид аммо ҳар ки далолат кунад эшонро бсрўи ҳаёти роҳи намоядашони бзндгонӣ .
Ва гуфт : гумроҳ нашуд дарин роҳи ҳеҷ каси магар ба сабаби фасоди ибтидо ки абтдоء фасод бошад ки бонтҳо сироят кунад .
Ва гуфт : чун турои чизе падед ояд аз ҳақи таъолии нигари зинҳори биҳишту дӯзахи бозннгрӣ ва чун аз ин ҳол бозгардӣ таъзими ончии ҳақи таъолӣ таъзим кардааст биҷойоварӣ .
Ва гуфт : ҳар ки дар атои роғиб буд ӯро ҳеҷ миқдорӣ набӯд онкӣ дар мътии роғиб буд азизаст .
Ва гуфт : ибодат баталаб сФҳу афв аз тақсирот наздиктараст аз онкӣ барои талаби ивазу ҷазои он буд .
Ва гуфт : мувофиқати амр некӯасту мувофиқати ҳақи некӯтар ва ҳар крои мувофиқати ҳақи як лаҳза ё як хатара даст диҳад бҳичи ҳоли баъд аз он мухолифат биравӣ натавонад рафт .
Ва гуфт : ба сифати одами алайҳи ассалом хабар доданд гуфтанд въсии одам ва чун бФзли хеш хабар доданд гуфтанд сами аҷтбоаҳи рабаи Фтоби алайҳ .
Ва гуфт : асҳоби алкҳФро худованди таъолӣ дар каломи худ ба ҷавонмардӣ зикр фармуд ки эшон имон овараданд ба худои ъзўҷл бевосита .
Ва гуфт : ҳақи таъолӣ ғаюраст ва аз ғайрат ӯст ки бова роҳ нест магари бадв .
Гуфт : ашё ки далолат мекунанд азу мекунанд ки бирав ҳеҷ далел нест ҷуз ӯ .
Ва гуфт : ба мтобъти суннати маърифат тавон ёфту бодои фароизи қурбати ҳақи таъолӣ ва ба мувозибат бар навофили муҳаббат .
Ва гуфт : ҳар крои адаб нафас набошад ӯ бодби дил натавонад раседу ҳркрои адаб дил набӯд чигуна бодб рӯҳ тавонад расед ва ҳар крои адаб рӯҳ набӯд чигуна бмҳли қурби ҳақ таъолӣ тавонад расӣдан балки ӯро чигуна мумкин буд ки бисоти ҳақи ҷлу ълоро тавонад супурдани магар касе ки ӯ адаб ёфта буд ба фунуни одобу амин буд дар сар ӯу ълоинаҳ ӯро .
Гуфтанд ки баъзе мардумон бозанон менишинанд ва мегӯйанд мо маъсӯмем аз дидор эшон гуфт : то ин тан бар ҷои бўдомр ва наҳй биравӣ буд возўи брнхизду ҳалолу ҳаромро ҳисоб ва далерӣ накунад бар суннатҳо алои онкӣ аз ҳурмат ӯ эъроз карда бошад .
Ва гуфт : кор истоданаст бар китобу суннату дасти бдоштни ҳавоу бидъату ҳурмати перони нигоҳи доштану халқро маъзӯри доштану брўзҳомдоўмт кардану рухсат ноҷустану тоўил нокардан .
Гуфтанд онкии перонро буд туро ҳаст гуфт : Абулқосимро нест аммо дар бозмондагӣ аз он ҳаст ва ҳасрат ноёфт .
Ва суол карданд ки каромат ту чист гуфт : онкии маро аз нсробод ба Найшобӯр шӯрида карданд вбр шблӣ андохтанд то ҳарсоли ду се ҳазор одамӣ аз сабаби ман ва ман дар миён на бхдои таъолии расиданд .
Гуфтанд ҳурмат тўчист гуфт : онкии ман аз минбари Фрўоим ва ин сухан нагӯям ки худро сазои ин сухан наме байнам .
Гуфтанд тақво чист гуфт : онкии бандаи парҳезад аз мосўии аллоҳ суол карданд аз маънии лӣни шкртм лозиднкм гуфт : ҳаркии шукри неъмати ҳақ таъолӣ кунад неъматаш зиёдат шаваду ҳаркии шукр манъам кунад муҳаббаташу маърифаташ афзӯн гирданд .
Ва савол карданд ки туро аз муҳаббат чизе ҳаст гуфт : рост май гўӣиди влкн дар он май сӯзам .
Ва гуфт : муҳаббати берун наёмаданаст аз дарвешӣ бар ҳоле ки бошӣ .
Ва гуфт : муҳаббатӣ буд ки мӯҷиб ӯ аз хӯн раҳонидан буду муҳаббатӣ буд ки мӯҷиб ӯ хӯни рехтан буд .
Ва гуфт : аҳли муҳаббат қоиманд бо ҳақи таъолӣ бар қадамӣ ки агар гомӣ пеш ниҳанд ғарқ шаванд ва агар қадамии боз пас ниҳанд маҳҷӯб гирданд .
Ва гуфт : қурб бар ҳақиқат аллоҳаст зеро ки ҷумла кифоят азуаст .
Ва гуфт : роҳати банда зарфӣаст пар аз итоб .
Ва гуфт : ҳар чизеро қўтисту қӯти рӯҳ самоъаст .
Вагуфт : ҳарчӣ дил ёбад баракоти он зоҳир шавад бар бадан ва ҳарчӣ рӯҳ ёбад баракоти он падед ояд бар дил .
Ва гуфт зиндони тўтнст чун азу берун омадӣ дар роҳат афтодӣ ҳар куҷои хоҳӣ май рӯ .
Ва гуфт : бисёр гирди ҷаҳони бгштм ва ин ҳадис дар ҳеҷ дафтарӣ надидам ало дар дили нафас .
Вагуфт : аввали тазаккур бо тамиз буду охираш бо суқӯти тамиз .
Ва гуфт : ҳамаи халқ ромқом шавқаст ва ҳеҷ касро мақом иштиёқ нест .
Ва гуфт : ҳаркии дарҳоли эшон буд ба ҳолатӣ расад ки на асар монад ва на қарор .
Ва гуфт : ҳарки хоҳад ки ба маҳал ризо расад бигӯад ончии ризои худои ъзў ҷл даронаст ки бар даст гираду онро мулозимат кунад .
Вагуфт : ишорат аз ръўнот табъаст ки басар қодир набӯд бар онкии онро пинҳон дорад бошорт зоҳир шавад .
Ва гуфт : мурувват шохӣаст аз футувват ва он баргаштанаст аз ду олам ва ҳарчӣ дараваст .
Ва гуфт : тасаввуф нурӣаст аз ҳақи далолаткунанда бар ҳақу хотрист аз ӯ ки ишорат кунад бадв .
Ва гуфт : ки раҷо ба тоъат кашаду хавф аз маъсият давр кунаду муроқибати бтриқи ҳақи роҳи намояд .
Ва гуфт : хӯни зоҳидиро нигаҳ доштанд вхўн орифон бирехтанд .
Аз пайғомбарони слии аллоҳи алайҳу силами мрўист ки баъзе аз гӯристонҳо чунонаст ки дар рӯзи қиёмат Фариштагон баргиранд ва дар биҳишт афшонанд бе ҳисоби расӯли алайҳ ассалом фармуд бақиъ аз он ҷумлааст магар ба ҳукми ин ҳадиси шайхи АбуУсмони мағрибии рҳмҳоллаҳи алайҳ ки зикри эшон пеш гузаштааст дар бақиъ аз барои худ гӯри кандау тайёри сохта то чун ӯро вақт ба охир расед дринҷо бимонаданду муддатӣ ҳамчунон буд то рӯзии Абулқосими насри ободӣ онҷо расед ва он гӯр бидид пурсед ки ин хок аз барои ки канда анд гуфтанд АбуУсмони мағрибӣ барои худ кандааст иттифоқан дар ҳамон шаби шайхи Абулқосим дар бақиъи гӯрии фурӯди барда буд барои худ то ӯро онҷо дафн кунанду онро гӯш медошт шайхи Абулқосими нсрободии як рӯз бидид гуфт : магар касе худро ҳам ӣнҷои гӯрии фурӯи барда буд шабӣ дар хоб дид ки ҷинозаҳо дрҳўо май бурданд ва меовараданд пурсед ки чист гуфтанд ҳар ки аҳли ин гӯристон нест ки ӯро ӣнҷои оранд ӯро аз ӣнҷо баргиранду биҷой дигар баранду ҳаркиро ҷои дигар дафн кунанд ки аҳли ин гӯристон буд ӯро бдинҷои бозорнд ва ин ҷинозаҳо ки мебаранд ва меоранд онаст пас гуфт : АбуУсмони ин гӯр ки ту фурӯи барда ки марои ӣнҷо дафн хоҳанд кард хоки ту дар Найшобӯр хоҳад буд АбуУсмонро аз он сухани андак ғуборӣ бинишаст пас чунон аФтодкаҳ ӯро аз хона бадар карданд ба Бағдод омад пас сабаб афтод ки аз Бағдод барӣ омаду боз сабабӣ афтод ки ба Найшобӯр омад ва дар Найшобӯр вафот карду барсарии ҳираҳ дар хок карданд ва аммо он хоб ки аз шайхи Абулқосим нақл мекунанд мумкинаст ки он касе дигараст ки дидааст на нсрободӣу ривоят мухталифаст .
Нақласт ки устоди асҳқи зоҳидии мардӣ буд ки сухани марги бсёргФтӣ ва ӯ зоҳиди хуросон буд вшихи Абулқосими нсрободӣ бо ӯ доварӣ кардӣ вагуфтӣ ки бо устод чанд аз ҳадис марг кунӣ ва аз куҷои бдинҷои афтода чаро ҳадиси шавқу муҳаббати нгўӣӣу устоди асҳқ ҳамон мегуфт . Чун шайхи Абулқосимро вафот наздик расед ди рони вақт ба шаҳри Мадина буд яке аз Найшобӯри барсарии болин ӯ буд ӯро гуфт : ки чун Найшобӯри бозрасии устоди асҳқро бигӯӣ ки наср ободӣ мегуяд ҳарчӣ гуфтӣ аз ҳадиси марг ҳамчунон ки марг саъб корӣасту пайваста аз марг май андеш ва ёд мекун .
Нақласт ки чун Абулқосим вафот кард ӯ родри ани гӯр ки шайхи АбуУсмони мағрибии канда буд дар онҷо дафн карданд .
Нақласт ки баъд аз вафот ӯ яке аз машойих ӯро ба хоб дид гуфтанд эй шайхи худои таъолӣ бо тўчаҳ кард гуфт : бо ман итобӣ накард чунонкӣ ҷабборон кунаду бузургворон аммо ндокрд ки ё Абулқосими пас аз висол инфисол гуфтам на ё зулҷалоли лоҷарами маро дар лаҳад ниҳоданд бо ҳади расидами рҳмҳоллаҳи алайҳ .