Он муҳташами рӯзгори он муҳтарами ахёри он каъбаи муруввати он қиблаи футуввати он асоси хирадмандии шайхи абўолъбоси Наҳовандии рҳмҳоллаҳи алайҳи ягонаи аҳду муътабари асҳоб буд ва дар тамкини қадамӣ росих дошт ва дар вараъу маърифати шаънӣ азим дошт .
Нақласт ки шайхи худгуфт : ки дар ибтидо ки марои завқи ин кор буду дарди ин талаби ҷон ман гирифт маро ба муроқибат ишорат шуд .
Ва азуи мёрнд ки гуфт : дар ибтидо ки марои дарди ин ҳадис бигирифт дувоздаҳ соли алии алдўоми сар ба гиребони фурӯ барда будам тогўшаҳи дилам ба ман намуданд то вақте бар забон ӯ мерафт ки олами ҳама дар орзӯ оянд ки ҳақи як соъати эшонро буд ва ман дар орзӯии онам ки як соъати маро бо ман боз диҳаду маро бо ман боз гузорад то ман худ чаҳ чизам ва аз куҷоам ва ин орзӯи ҳаргиз барнаме ояд .
Всхн ӯст ки гуфт : бо худованди таъолӣ бисёр нишинед ва бо халқи андак .
Ва гуфт : охири дарвешии аввал тасаввуфаст .
Ва гуфт : тасаввуфи пинҳон доштан ҳоласту ҷоҳро базл кардан бар бародарон .
Нақласт ки як рӯзи дарвешии наздик ӯ омад ва гуфт : шихои маро дъоо кун гуфт : худованди таъолии вақти хушати бдҳод .
Гуфт : ки шайхи клоҳдўзӣ донистанӣу гоҳ гоҳ бидон машғӯл будӣу ҳрклоаҳ ки дӯхтӣ беш аз як дираму ёдўи дирами нафари вҳтӣу онкас ки кулоҳ ӯ бФрўхтии як дирам бова додӣ то ҳар ки ӯро пеш омадӣ бидодӣ он бнхстин касе ва як дирам ба нон додӣ то бар сиррӣ зовия омадӣ ва бо даравишон бихӯрадӣу баъд аз он ба кори кулоҳи пешини боқӣ будӣ кулоҳ дигар бадухтӣ .
Нақласт ки шайхро мурӣдӣ буд молдорў зкўтш мебоист додан як рӯзи пеш шайх омад ва гуфт : аиҳоолшихи зкўаҳи бкаҳ даҳум гуфт : бо ҳаркасӣ ки дилат қарор гирад он мард бирафт ва дар сиррии роҳ дарвеш дид нобӣно ки нишаста буд ва суол мекарду изтироби зоҳири дшоти дилаш бар ваии қрои ргФт : ки чашм надораду истеҳқоқ азим дорад он зкўаҳу чизе буи бидиҳам дурустии зар дар кӣса дошт берун оварад буи дод нобӣно даст зада вазн кард гарон намӯд донист ки зараст шодмон шуд мард бирафту бомдоди бдинҷо гузар кард ки роҳ гузораш биравӣ буд дид ки он нобӣно бо нобӣноӣ дигар мегуяд ки дирузи хоҷаи бдинҷо гузар карду дурустии зар ба ман бидод бирафтам ба фалони хароботу шаб то рӯз бо фалони мутрибаи дамӣ ъушрат кардам мурӣди шайх чун он шунид музтариб шуду пеш шайх омаду азҳоли нобӣнои хост ки бигӯед шайх кулоҳӣ фурӯхта буд ва бар ҳамон одат ки дошт як дирам бовай дод гуфт : бирав ҳар ки турои нахусти кас пеш омад бова бидиҳ мурӣди он дирам бастанд ва бирафт дар роҳи нахуст касе ки ӯро пеш омад алавӣ буд зуди он дирами шайхро бова дод вълўии он дирам бастанд ва бирафт мард гуфт : бош то дар ақаб ӯ биравам ва бингарам то ӯ ин дирами бача сарф мекунад пас дар пай ӯ бирафт то алавӣ ба хароба расед ба онҷо даромад Кебеки мурда аз зер ҷома бикашед ва бар онҷои биндохт ва берун омад ва мурӣд гуфт : эй ҷавонмард ба худованд бар ту ки рости гӯй то ин чаҳ ҳоласт ва ин чаҳ Кебеки мурда ки бдинҷо андохтӣ гуфт : бдонкаҳи ончӣ бар мо расидааст агар бигӯям аз ҳақи таъолӣ шикоят карда бошам аммо чун савганд азим додӣ ба зарурат бибояд гуфтани мардии дарвеш ва аёл дораму имрӯзи ҳафт рӯзаст ки ману аҳлу фарзандон таом наёфта ем гуфтам агар мароу аҳли маро сабр бошад Тифлон маро набошад ва ин барои эшон мубоҳ шудааст бабрам то эшон бихӯранду марои зли саволи сахти мёмд ки барои нафаси дасти пеш ғайр оварам азуии чизе талаб кунам ва мегуфтам худовандо ту май донеи азҳоли ману фарзандони ман бохабарӣ ки изтироб ба камол расидаасту маро аз халқи чизеи талаб кардан хуш намеояд ман дарин гуфтор будам ки ту ин дирам бмн додӣ чун ваҷҳ ҳалол ёфтам бирафтам ва он мурғи бёндохтм ва акнӯн барадам ва ин дар маро дар ваҷҳи қӯтӣ сарф кунам ва он мард таъаҷҷуб кард ва гуфт : аҷаби ҳолеи пеш шайх омаду пеш аз онкӣ бо шайх гуяд шайх гуфт : эй марди ин равшанаст ки ту бо ъўон муомила кунӣ ва бо золимони харид ва фурухт лоҷарами молӣ ки гирд ояд аз ҳаром буду зкўаҳи он ба чунин мард равад ки бо шароб диҳад ки асли кор дар муомилаасту гӯши бдхлу харҷи доштан ки ҳарчӣ бидиҳӣ ба ҷойгоҳ уфтад чунонкии ин дирам ки ман аз касби худ пайдо кардаам то лоҷарами сазовор алавӣ шуду ҳақ ба мустаҳаққ расед .
Нақласт ки трсоӣӣ дар рӯм шунида буд ки Бамёни мусулмонони аҳли фаросат бисёраст аз барои имтиҳон аз онҷо ба ҷониби доруссалом равон шуд мураққаъ дарушед ва худро бар шабиҳи суфиён бароа овараду Асо дар даст меомад то ба хонақоҳи шайхи абўолъбос қассоб даромад чун пой ба хонақоҳи дароварди шайхи мардии тунд буд чун назараш биравӣ афтод гуфт : ин бегона кист дар кори ошноён чаҳ кор дорад тарсо гуфт : яке маълум шуд аз онҷо берун омаду рӯ ба хонақоҳи шайхи абўолъбоси Наҳовандии ниҳоду онҷо нузул кард маълум шайх карданд ва ҳеҷ нагуфт : ва ӯро илтифот бисёр намӯд чунонкии тарсоро аз он ҳасани халқ ӯ хуш омад ва чаҳор моҳ онҷо бимонад ки бо эшон вузӯ ме сохт ва намоз мегузораду баъд аз чаҳор моҳи пойафзор дар пой кард то баравад шайхи оҳистаи дргўш ӯ гуфт : ки ҷавонмардӣ набошад ки бёӣии бодрўишони нону намаки хурӣ ва боишон суҳбати дорӣ ва ба охири ҳамчинонкӣ омада биравӣ яъне бегонаи оӣӣу бегона рӯй он тарсо дар ҳол мусулмон шуд ва онҷомқом кард ва ба кори мардонаи баромад то дар он кор бҳдӣ расед ки чун шайх вафот кард асҳоб иттифоқ карданду барҷои шайхи бншонднди рҳмҳоллаҳи алайҳ .