« машварат мекард , шахсе бо яке
То яқинаши рӯи намояд , бе шаккӣ
Гуфт : эй хушном ! ғайр ман биҷӯ
Моҷарои машварат , бо ман бигӯ
Ман адуами мари туро , бо ман мапӣч
Набӯд аз раъии аду , пирӯзи ҳеҷ
Рӯ касе ҷӯ ки туро ӯ ҳаст дӯст
Дӯсти баҳри дӯст , лошк хайр ҷӯаст
Ман адуам , чора набӯд каз манӣ
Кажи рӯм , бо ту намоями душманӣ
Ҳорсӣ аз гург ҷустан , шарт нест
Ҷустан аз ғайри маҳал , ноҷустанӣ аст
Ман туро , бе ҳеҷ шаккӣ , душманам
Ман туро кӣ раҳи намоям ? раҳи занам
Ҳар ки бошад ҳамнишин дӯстон
Ҳаст дар гулхан , миёни бӯстон
Ҳар ки бо душман нишинад , дар зи ман
Ҳаст андари бӯстон , дар гўлхн
Дӯстро мозор , аз моу миннат
То нагардад дӯст , хасму душманат
Хайр кун бо халқ , аз баҳри худо
ё барои ҷони худ , эй кадхудо
То ҳамораи дӯсти бинӣ дар назар
Дар дилат ноед зи кин , нохуши сувар
Чун ки кардӣ душманӣ , парҳез кун
Машварат бо ёр мҳронгиз кун
Гуфт : медонам туро эй бўолҳсн
Ки туе деринаи душмани дори ман
Лек марди оқилӣу маънавӣ
Ақли ту нгзордт ки каҷ рӯй
Табъ хоҳад то кашад аз хасми кин
Ақл бар нафасаст банди оҳанӣн
Ояд ва манъаш кунад , водордш
Ақл , чун шаҳнааст , дар неку бадаш
Ақли ӣмонӣ , чу шаҳна одил аст
Посбону ҳокими шаҳр дил аст
Ҳамчу гурба бошад ӯ бедори ҳуш
Дузд дар сӯрох монад , ҳамчуи мӯш
Дар ҳар онҷо ки براردи мӯши даст
Нест гурба , вар буд , он мурда аст
Гурба чун шер , широФкн буд
Ақли ӣмонӣ ки андари тан буд
Ғарра ӯ ҳокими дарандагон
Наъра ӯ , монеъи чрндгон
Шаҳри пар дуздасту пар ҷома кунӣ
Хоҳ шаҳна бош гӯу хоҳи не
Ақл дар тан , ҳокими имон буд
Ки зи бимаш , нафас дар зиндон буд
Ақли ду ақласт аввали мксбӣ
Ки дар омӯзӣ , чу дар мактаби сбӣ
Аз китобу Авестоаду фикру зикр
Вази маъонӣу улӯми хубу бикр
Ақли ту афзӯн шавад бар дигарон
Лек , ту бошӣ зи ҳифзи он гарон
Лавҳи ҳофиз , ту шӯй дар давру гашт
Лавҳ маҳфӯзаст , кови зин дар гузашт
Ақли дигар , бахшиши яздон буд
Чашмаи он , дар миёни ҷон буд
Чун зи сина , оби дониш , ҷӯш кард
Не шавад ганда , на дерина , на зард
Вари раҳи нақбаш буд баста , чаҳ ғам ?
Кӯ ҳаме ҷӯшад зи хона , дам ба дам
Ақли таҳсилӣ , мисоли ҷӯйҳо
Кон равад дар хонае , аз кӯйҳо
Чун ки роҳаш , баста шуд , шуд бенаво
Ташна монаду зор , бо сад ибтило
Аз даруни хештани ҷӯи чашма ро
То раҳе аз миннат ҳар носазо
Ҷаҳд кун то пери ақлу дайни шӯй
То чу ақли кул , ту ботини байни шӯй
Аз адам , чун ақли зебо рӯ намӯд
Хилқаташ дод ва ҳазорон ъз фузуд
Ақл , чун аз олами ғайбии кушод
Рафт афзуд ва ҳазорон ном дод
Камтарин зон номҳои хуши нафас
Ин ки набӯд ҳеҷ ӯ муҳтоҷи кас
Гар ба сӯрат , вои намояди ақли рӯ
Тира бошад рӯз , пеши нур ӯ
Вари мисоли аҳмақӣ , пайдо шавад
Зулмати шаб , пеш ӯ равшан буд
Кови зи шаби мзлмтару торӣ тар аст
Лек , хафоаши шқӣ , зулмат хар аст
Андаки андак , хуй кун бо нури рӯз
Варна чун хафоаш , Монӣ бе фурӯз
Ошиқӣ ҳар ҷо , школ ва мушкилӣ аст
Душманӣ ҳарҷо чароғ мқблӣ аст
Зулмати ашкол , зон ҷӯяд дилаш
То ки афзӯнтар намояди ҳосилаш
То туро машғӯли он мушкил кунад
Вази ниҳоди зишти худ ғофил кунад
Ақли зид шаҳватаст , эй паҳлавон
Онкии шаҳват май тунд , ақлаш махон
Ваҳми хониши онкии шаҳватро гадост
Ваҳми қалбу нақд , зари ъқлҳост
Бемаҳак , пайдо нагардад ваҳму ақл
Ҳар дуро сӯй маҳак кун зуди нақл
Ин маҳак , қуръону ҳоли анбиё
Чун маҳак , ҳар қалбро гуяд : биё
То бибинӣ хешро зи осеби ман
Ки нае аҳли фарозу шеби ман
Ақлро ,гар арра Эй созад ду ним
Ҳамчу зар бошад дар оташ ӯ ба сим »