Қоли аллоҳи таъолӣ « ва мо арслнои ман расӯли алои блсони қавмаи либини ?лаам »
Ва қол алнабӣ алайҳи ассалом « кулами анноси алии қдръқўлҳм » .
Бдонк агарчӣ дар тариқати кутуби мтўлу мухтасар бисёр сохтаанд ва дар он басии маъонӣу ҳақоиқи пардохтаи валикини бештар ба забон тозӣасту порсии забононро аз он зиёдати фоида Эй нест .
Бо ёри нав аз ғами куҳан бояд гуфт
Бо ӯ ба забон ӯ сухан бояд гуфт
ЛотФъл ва аФъл накунад чандини суд
Чун бо аҷамӣ кун ва макун бояд гуфт
Муддатӣ буд то ҷамъии толибони муҳаққиқу мурӣдони содиқ ҳар вақти азин заъиф бо қиллати бизоъату адами иститоати маҷмӯъае ба порсӣ илтимос мекарданд агарчӣ пеш аз ин чанд маҷмӯъа дар қалами омада буд ба ҳасби истеъдоду илтимос ҳар тайифаи Фомои маҷмӯъа Эй мехостанд қалили алҳҷми касӣри алмънӣ ки аз ибтидо ва интиҳои офаринишу бадви сулӯку ниҳояти сайру мақсаду мақсӯди ошиқу маъшӯқ хабар диҳад . Ҳам ҷом ҷаҳон намой бошад ва ҳам оина ҷамол намой ҳам астФодти мубтадии ноқисро шомил буд ва ҳам аФодти мунтаҳии комилро .
Ва то ин заъиф дар билоди Ироқу хуросони гоҳ дар сафару гоҳ дар ҳзр буд аз таъвиқоту офоти фитнаҳои гӯногӯни фароғат ва фурсат намеёфт ки бар итмоми он иқдоми намояд . Чаҳ ҳар рӯзи фитнае ба навъе дигар зоҳир мешуд ки мӯҷиби тафриқаи дилу тўзъи хотир буд худ гӯйии фитна дарон диёр ватан дорад . Хоҷаи алайҳи алслўаҳи волсм вақте фармӯдааст : « алФтнаҳи ман ҳоҳнои вошори илои алмшрқ » . Маъа ҳозо бидон фитнаҳо розӣ набудему қазои осмонӣу тақдири раббониро гардан наниҳодем ва ба сабру таслим пеш наомадему шукри неъмати дайни восломи нгзордим ва « баъзи алшроҳўни ман баъз » брнхўондиму куфрони неъмат мусулмонӣ кардем то лоҷарам ногоҳ садамоти стўот « влӣни кФртми ани ғзобии лшдид » дар ани диёру аҳли он диёр расед ва ба шавамӣ фисқи Фсоқу зулми зулма бар муқтазои суннат « возои арднои ани нҳлки қарияи амрнои мтрФиҳои ФФсқўои фӣҳо Фҳқи алайҳои алқўли Фдмрноҳо тдмиро » дамор аз он вилояту аҳли он вилоят баровард .
Алқсаҳ ҳронч кард гардуни зи ҷафо
Ҳақ бояд гуфт буд дуни ҳақи мо
Шукрона неъматаш намекардам ҳеҷ
То лоҷарамам фиканд дар ранҷу ъно
Дар таърихи шҳўри санаи сабъу ъушру стмоӣаҳи лашкари мхзўли куффори ттор – хдлҳми аллоҳу дмрҳм – истило ёфт бар он диёр ва он фитнау фасоду қатли восру ҳдму ҳрқ ки аз он млоъини зоҳири гашт дар ҳеҷ аср дар диёри куфру исломи кас нишон надодааст ва дар ҳеҷ таърих наёмада алои ончии хоҷаи алайҳи алслўоаҳу ассалом аз фитнаҳои охируззамони хабар боз додаасту фармӯда « лотқўми алсоъаҳ ҳатто тқотлўои алтрки сғори алоъини ҳмролўҷўаҳи злФи алонўФи кону ҷўҳҳми алмҷони алмтрФаҳ » сифати ин куффор млоъин кардаасту фармӯда ки қиёмати брнхизд то онгоҳ ки шумо бо таркон қаттол накунед қавмӣ ки чашмҳои эшон хирад бошад ва бинӣҳои эшон паҳн буд ва рӯйҳои эшон сурх буду фарох ҳамчун сипари пӯст дар кашидау баъд аз он фармӯдааст «у иксролҳрҷ » қил ё расӯли аллоҳ « ва мо алҳрҷ » қол « алқтли алқтл » фармуд ки қатл бисёр шавад .
Ба ҳақиқати ин воқеа онаст ки хоҷаи алайҳи алслўаҳу ассалом ба нури набуввати пеш аз шашсад ваанд соли бози дида буд . Қатли азин бештар чигуна буд ки аз як шаҳри Рай ки муваллиду маншаи ин заъифасту вилояти он қиёс кардаанд камобеш панҷсад ҳазор одамии бқтл омадааст ва асир гашта .
Ва фитнау фасоди он млоъин бар ҷумлагии ислому исломён аз он зиёдатаст ки дар ҳиз иборат гунҷад ва ин воқеа аз он шойиъ тараст дар ҷаҳон ки ба шарҳ ҳоҷат уфтад ва агар ъёзоболлаҳи ғайрату ҳамияти ислом дар ниҳоди мулӯк ва салотин биҷунбад ки ӯҳдаи риояти мусулмонӣу мусулмонон дар змт эшонаст ки « аломири роъи алӣу раиятаи ҳўи мсўли анҳуам »у ариҳиту рҷўлити дайни домани ҷон эшон нагирад то ботФоқ ҷамъиятӣ кунанду камари инқиёди фармон « анФрўои хФоФоу сқолоу ҷоҳдўои бомўолкму анФскми фии сиблати аллоҳ » бар миён ҷон банданду нафасу молу малик дар дафъи ин фитна фидо кунанд буи он меояд ки якборагии мусулмонӣ бар андохта шавад бо онки аксари билоди ислом бар афтод ин бақията низ бар андозанд
Шоҳони ҷаҳон бҷмлгӣ башитобед
То бўки бақиятаии з дайн дарёбед
Исломи з даст рафт баси бихбрид
Бигирифт ҷаҳони куфри шумо дар хобид !
Хавфу хатар онаст ки аз мусулмонии он қадри исмӣу расмӣ ки монда буд ба шавамӣ муомилаи мо муддаӣон бемаънӣ чунон бархезад ки на исм монад ва на расм ва рӯй дар ҳуҷби иззат « бдои алисломи ғрибоу сиъўди комаи бдأғрибо » наад .
Аллоҳами нбҳнои ман нўмаҳи алғоФлини рбнои лои тўохзнои бсўءи аъмолноу лои тасаллути ълинои ман лоирҳмно « рбноу лотҳмлнои мо лои тоқаи лнобаҳи воъФи ъноу ағФрлноу арҳмнои анати мўлинои Фонсрнои алии алқўми алкоФрин » .
Мақсӯди ин кчўни қаҳру ғалабаи ин млоъини мхозил падед омад ин заъифи қурби як сол дар диёри Ироқ сабр мекард ва бар умеди онки магари шаби диҷўри ин фитнау балоро субҳ офиятӣ бидиҳаду хуршеди саодат тулӯъ кунад ҳаргунаи мқосоти шдоид ва мҳн мекард то аз сари атфол ва аврот набояд рафт ва аз суҳбати дӯстону азизон мФорқт набояд кард ва ба тарки мақар ва маскан набояд гуфт .
На рӯй он буд ки мутаъаллиқонро бҷмлгӣ аз он диёр берун оварад ва на дил бор медод ки ҷумларо дар маърази ҳалоку талафи бигузорад . Оқибат чун бало ба ғоят раседу меҳнат ба ниҳояту кор бҷон раседу корди бостхўон « алзрўроти тбиҳи алмҳзўрот » брбоист хонду амтсол « ё аиҳоолзини омнўи алайкуми анФскми лоизркми ман зли азои аҳтдитм » намӯдану мутаъаллиқонро ҷумлаи бтрки гуфтан « вмн наҷо брأсаҳи Фқди рбҳ »ро ғанимат шумурдан ва бар суннат « алФрорммои лоитоқи ман сунани алмрслин » рафтану азизонро бблои супурдан .
Бе балои нозанини шимурд ӯ ро
Чун бало дид дар супурд ӯ ро
То бадоне ки вақти пичои печ
Ҳечкас мар туро набошад ҳеҷ
Ин заъиф аз шаҳри Ҳамадон ки маскани вай буд ба шаб берун омад бо ҷамъии даравишону азизон дар маърази хатарии ҳарчи тамомтар , дар шҳўри санаи смони ъушру стмоӣаҳи бароаи арбил ва бар ақаби ин заъифи хабар чунон расед ки куффори млоъини дмрҳми аллоҳу ахзоҳм ба шаҳр Ҳамадон омаданд ва ҳисор доданду аҳли шаҳр ба қадари вусъи бкўшиднди вчўни тоқат муқовимат намонад куффор даст ёфтанду шаҳри бстднду халқ бисёрро шаҳид карданду басии атфолу авротро асири бурданду харобӣ тамом карданд .
Ва мутаъаллиқону ақрабои ин заъифро ки ба шаҳр рай буданд бештар шаҳид карданд .
Ёред ба боғи мо ткргӣ
Ва зи гулбун мо намонад баррагӣ
Анооллаҳу анои илайҳи роҷъўн
Ва чун умед аз ватану маскани мأлўФ мунқатиъ шуд салоҳи дайну дунё дарон дид ки маскан дар диёрӣ созад ки дарави аҳли суннат ва ҷамоат бошанд ва аз офати бидъату ҳавоу таассуби пок буд ва ба амну адл ороста бошаду рхси асъору хсби маишат буд ва дар он диёри подшоҳии дайндори дайнпарвар олами одили мунсиф мтмиз бошад ки қадари аҳл дайн донаду ҳақи аҳли фазли шиносад .
Ҳар чанд тафаҳҳус кард аз арбоби назару асҳоби тиҷорат ки бар аҳволи билоду ақолими ҷаҳон вуқуф доштанд ботФоқ гуфтанд диёрии бад-ӣни сифоту билодии бад-ӣни хосёти дарин вақти билод рӯмаст ки ҳам мазҳаби аҳли суннату ҷамоат оростааст ва ҳам бъдли вонсоФу амну рхси пероста .
Ва биҳамдиллоҳи подшоҳӣ дар он диёр аз бақиятаи оли салҷуқу ёдгори он хонадон муборакаст ки ҳар осоишу роҳату амну фароғат ки аҳл ислом ёфтанд аз сояи чатри ҳумоюни аҳли он хонадон ёфтанд ва он хайрот ва мабарот ки дар аҳди маймуни он подшоҳони дайндори дайнпарвар анороллаҳ броҳинҳм бӯдааст аз ғазавоту футуҳоти диёри куфру ахзи қалоъу ҳсўн аз млоҳдаҳи вбнои мадорису хонақоҳоту масоҷиду манобиру ҷавомеъ ва пулҳо ва работҳо ва бемористонҳоу дигари мавозиъи хайру тавфиру тарбияти уламоу табарруку эъзози зӯҳҳоду ибоду шафқату раҳмат бар раоёу анвоъи тақаррубот ба ҳазрати иззат дар ҳеҷ аҳд набӯдааст ва ин маънӣ аз он маърӯфтар ва машҳуртараст ки ба итноб ҳоҷат уфтад чаҳ дар ҷумлагии диёри арабу аҷам аз туркистону фарғонау мовароуннаҳру хоразму хуросону ғӯру ғрҷстону ғзнӣу Ҳиндӯстону кобулу зобулу систони вкрмону порсу хузистон ва Ироқину диёри бикри вормну шому соҳилу Мисру рӯму ғайрони мосри хуби эшону бандагон эшон зоҳираст ва забонҳои аҳли ислом бар адъияи солеҳау асниаҳи фотиҳаи он хонадони мубораки моҳир . Подшоҳи таъолии ъотФту марҳамату шафқату рأФти эшонро всилти дараҷоту мӯҷиб қурбот гардоноду баракоти адли густарӣу дайни парварии эшонро то мунқаризи олами дарин хонадони мубораки эшон боқии дороади бмнаҳи вуҷӯда .
Чун ин заъифро ин маънии муҳаққиқ гашт донист ки асбоби ҷамъияту фароғату дили парварӣу нашри илму даъвати бандагони баҳақу риояти ҳуқуқи асҳоби хилвати ҷузи дарони диёри муҳайё ва мҳно нагардад хусусан дар паноҳи давлати ин хонадони муборак ки дуъогӯеи ин хонадони ин заъифро аз обоу аҷдоди мирос расидаасту ҳуқуқи нъми эшон бар змти ин заъифу ҷумлаи аҳли исломи мутаваҷҷеҳи воҷиби шинохт бетаваққуф рӯй бад-ӣни хиттаи муборак ниҳодан ва дар ҳарими ин мамолик ки ҳар рӯз бар афзӯни бод ва аз шар ва кед куффори маҳфӯзи вмсўни мақоми сохтан ва ба дуои давлати Қоҳираи сабтҳо аллоҳи машғӯл бӯдан чун саодат мусоидат намӯду тавфиқи рафиқи гашти афтону хезон .
Бо ҷамъии азизон ба ҳудӯди ин диёр муборак расед . Ва аз иттифоқи ҳасанаи бшҳри млтиаҳи сад ҳазор саодату давлат дар сӯрати қудуми мубораки шайхи алшиўхи алломаи Алъолами қутби алўқти бақияи алмшоихи шаҳоби алмлаҳи волидайни ъмролсҳрўрдии мтъи аллоҳи алмуслимӣни батӯлии бқоӣаҳи влобъди мнои биркаи анфосау лқоӣаҳ истиқбол кард . Онро саодатии бузургу давлатии шигарфи шимурду фолӣ хуб гирифт .
Ва чун ба шарафи хизмат ӯ мушарраф шуд он бузургворро ба шукри Аёдӣу мкрмоту тавфиқот ки подшоҳи исломи султони алслотини хлдоллаҳи султона ва аъло қадарау шона дар ҳақ ӯ ёфта буд рутаб аллсон ёфт ва ё хавосу авоми баъзе аз фазойилу шамоили он арақи мутаҳҳару рӯҳи мусаввир шарҳ медод .
Дар аснои он ҳолату маърази он мақолати ишорат ба ин заъиф кард ва фармуд чун аз ватани мأлўФу маскани мшғўФ бе ихтиёри дўроФтодӣ ва ба изтирори вақту ҷамъият биёад додӣ «у ъсии ани ткри ҳўошиӣоу ҳўи хирлкм » бории дарин диёри мубораки бпои вдри ҳарими ин мамолик сабот намойу азои аъшбти Фонзлро корфармоӣ .
Ва агар чаҳ дунёи иқоматро нишоеду умри биўФо басӣ напояд валикини бақиятаи умр дар паноҳи давлати ин подшоҳи ҷўонбхти пери сифати вслтони дайнпарвар бандаи сирати басар бар « Фозоосбти Фолзм » ҳар чанд суннати ин тайифаи азлату инқитоъу хавф ва хилватаст воҷтноб аз суҳбати мулӯку салотину тарки мхолтт аммо аз чунин подшоҳи муваффақ ки ҳам аз илми насибӣ тамом дорад ва ҳам аз самароти риёзоту муҷоҳидоти нассобии комилу муҳибу мураббии арбоби улӯму асҳоб қулӯбаст бакулӣ мунқатиъ набояд шуд ва худроу халқро аз фавойиду манофеи он ҳазрат маҳрӯм нагардонид .
Ва азин нмти клмтӣ чанд фармуд : ва барин ният астхорт кард ва дарин маънӣ ба хати шарифи ҳарфӣ чанд бнўоби ҳазрат дар қалам оварад ва фармуд баъд аз астхорту машварати боҳазрати ҷлти ҳоли барин қазия рӯй намӯд .
Ин заъифи ишорати он бузургро ишорат ҳақ донист ва аз фармӯда ӯ таҷовуз натавонист вдри ҳоли он бузург чун хуршед толеъ шуд ва чун бод дар ҳаракат омад ва ин хоксор бо дидаи пари обу дили пари оташ чун абр ки аз канор дарё бозгардадгар анбор рӯй ба ҳазрати осмони рифъати ниҳод чаҳ аз гронбории дрри фавойиди он бҳрўчаҳ аз гронбории машаққати ҳиҷр .
Аммо ҳотифи саодат ба садҳазори давлат бишорат медод ва иқбол дарёфт ҳазрати салтанатро ҷобир ҳар халал мениҳод ва ба сароин заъиф Нидо мекард ки воридони ҳазрати мулӯкро аз тӯҳфае фарохури ҳоли эшон на дар хури ҳиммати мулӯки чора Эй набошад ва ту баси муфлисӣ ва ва бесармоя ва он ҳазрати ҳазратии баланди поя . Ин заъиф гуфт агарчӣ гуфтаанд .
Чораи ушшоқро донам ки дар бечорагӣ аст
Лек ман ҷонӣ кунам бо ин ҳамаи бечорагӣ
Ҳар чанд он пояи басӣ баландаст баландтар аз поя сулаймонӣ нест ва ҳар чанд ин заъиф бесармояаст камтар аз мӯрии натавонад буд . Он ҳазрати сулаймони мартабатро тҳФтии мўрсФотаҳ ҳосил кунад ва ба забони ду байти тамҳиди узри аҷзи худ наад ва гуяд :
Шоҳо бар ту ба тӯҳфаи сдҷони бурдан
Камтар буд аз зера ба Кирмони бурдан
Лекини доне ки расм мӯрон бошад
Пои малахӣ назд сулаймони бурдан
Пас ҳар чанд ин заъиф дар таманнои талаби он тӯҳфа дар майдони фикри кар ва фар мекард ва дар баҳри андеша ғӯта мехӯрду гирди дастгоҳи днёўӣу пойгоҳи ухравии бармеи гашти ҳеҷ сарриштае ба даст намеафтод ки дар он ҳазрат поймардӣ кардӣ
Гирди ҳамаи дастгоҳи худ баргаштам
Поем ба суфоли порае дар номад
Чун аз ҳама боз монад оя « Фонҳми удӯлии алои раби Алъоламин » бар ҳама хонд ва аз сари аҷзу таҳайюру афтодагӣу ткср рӯй ба ҳазрати Карими алии алотлоқу маъбуди бостҳқоқи ниҳоду занбили ниёз дар даст ҳиммат гирифт ва бар одат ҳар рӯзаи онҷо бдриўзаҳ рафт .
Дарҳоли ҳазрати ваҳобӣ бар суннати карам « адъўнии астҷби лакам » дарҳои хзоин фазл гушӯд ва аз ҳаргунаи анвоъи нмъти бад-ӣн заъиф намӯд ва фармуд аз дФоини ин хзоини ҳарч хоҳӣ бурдор ва беш азин дил дар банди мадор .
Ин заъиф гуфт худовандо агар аз неъматҳои днёўӣ бурдорам дар он ҳазрат аз он бе шуморасту дарназари ҳиммати он соҳиби давлати бас беэътибораст ва агар аз муомилот динӣ бурдорам биҳамдиллоҳи онҷои анбор бар анборасту киштии ҳиммат ӯ аз бори тоъати гронборсту агрози анвоъ улӯм бурдорам дар он ҳазрати илм ва уламо бисёраст ва аз анвоъи улӯми харвор бар харворасту қатор дар қатор .
Чун лутфи худовандӣ улувва ҳиммати ин заъиф май шинохт ӯро ба ҳазорон лутфу карами бнўохт ва гуфт эй Аёзи ҳазрати Маҳмӯдии мо вои мухлиси убудийяти остонаи мъбўдтии мо эй ошиқи афрӯхтаи нури ҷамоли мо вае парвонаи сӯхтаи шамъи ҷалоли мо « ани ман алълми кҳиӣаҳи алмкнўни лоиълмҳои алои алълмои биллоҳи Фозои нутқ ба лами инкраҳи алои аҳли алғраҳи биллоҳ » мо дар хазонаи гавҳарҳои носуфтааст дасти прмоси ҳеҷ ҷавҳарӣ нагашта ва дар пас ттқи ғайби абкор наҳуфтааст дасти ҳеҷ домод ба домони исмат эшон нарасида « лами итмӣҳни инси қиблааму лоҷон » .
Ва ақдӣ чанд азин гавҳарҳои смин бо танӣ чанд азин абкори ҳўролъини тӯҳфаи вор ба ҳазрати банда бар гзиндаҳи моу султон бар кашида мо бар он Юсуфи чоҳии ҳазрати азизи моу Айюби собири балои лутфи омезҳо он сояи исми зоти моу мазҳари маъонии сифоти мо он Носири авлиёъи моу қоҳири аъдоءи мо ълоءи алднёи волидайни ғиоси ассалому алмуслимӣни бақияу ифтихори оли салҷуқи абўолФтҳи киқбодбни Кайхусрави бен қлиҷи Арсалони аъло аллоҳи султонау аслаҳи фии аддӣну алднёи шаънаи воъзи ҷунудау аъвонау қавии ҳуҷҷатау барраона ки дар бозори ъқидти ҳеҷ матоъи ин ривоҷ надорад ва дар рустаи ин сирату сарирати ҳеҷ тӯҳфаи ин баҳо наёрад .
Ва аз каромати ин ҳолати фатҳу футуҳи ин мақолат дар моҳи мубораки рамазони санаи смон ъушр афтод бшҳри қисриаҳ вақте ки абвоби хзоини раҳмати кушода буд ва хон карами оми ниҳодау салоӣ « ҳилли ман соили ҳилли ман доъ » дар дода . Ин соъатро ғанимат шимурда омаду Аннани қалами бадасти тасарруфи ғайб супурда шуд то ҳар гавҳари смин ки аз мавоҳиби ғайб ба мумкин дил расад забони қалам дар силк иборат кашад ва бар тибқи варақ наад ва ба тӯҳфа бидон тарафи барад ва гуяд « ё аиҳоолъзизи мсноу аҳлнои алзрўрҷӣнои бизоъаҳи мзҷоаҳ » . Пас ин заъифи баъд аз астхорту истионат ба ҳазрати иззати ин арӯси ғайбиро ба зевари алқоби ҳумоюни он подшоҳи дайнпарвару султони адли густари он осмони чатри ситораи мнҷўқи ифтихору бақиятаи оли салҷуқи зоъФи аллоҳи ҷалолау мдФии алхоФқини зилолаи музайян ва мтҳлӣ гардонид . байт
Худои ҷаҳонро фаровони сипос
Ки гавҳари супурдам ба гавҳаршинос
Бидонад чу аз ҷони бадви бнгрдд
Чаҳ ҷон кандаам то ки ҷони пурвирд
Умед ба аноят беиллату карам бе ниҳояти подшоҳи таъолӣу тақаддус чунонаст ки баён ва бенон ин заъифро аз саҳву зллу хатоу халали маҳфӯз ва масӯн дорад ва дар хзоини макнуноти ғайб бар дилу забон кушода гирданд ва бар қонӯни мтобъти Сайиди аввалин ва охирин ин мақсӯди бҳсўл мавсул кунад ва мороу хонандагонро дар ду ҷаҳони нофеъ вшоФъ созаду мақбули дилҳоу манзур назарҳо гирданд . Ани шоءи аллоҳи алъзизу ҳўи ҳсбноу алайҳи тўклно « рбнолои тзғи қлўбнои бъдози ҳдитноу ҳби лнои ман лднки раҳмаи анки анати алўҳоб »