Қоли аллоҳи таъолӣ : « Фўҷдои ъбдои ман ъбоднои отиноаҳи раҳмаи ман ъндноу ълмноаҳи ман лднои уламо » .

Ва қол алнабӣ слии аллоҳи алайҳу силам : « лоязоли тоӣФаҳи ман умматии қоимин алӣ алҳақ лоизрҳми ман хзи ?лаам » .

Бдонки ҳақи таъолии Хизрро алайҳи ассаломи исботи шайхӣ ва муқтадое карду Мӯсоро алайҳи алслўаҳи бмридӣу тааллуми илми ладуннӣ бадв фиристод аз истеҳқоқи шихўхит ӯ ин хабар медиҳад ки « ъбдои ман ъбоднои алоиаҳ » . Панҷ мартабаи Хизрро алайҳи ассаломи исботи миФрмоид : аввали ихтисоси абдяти ҳазрат ки « ман ъбодно » дувуми истеҳқоқи қабули ҳақоиқ аз ?утёни ҳазрат бевосита ки « отиноаҳи раҳма » сим хусусият ёфт раҳмати хос аз мақоми ъндит ки « раҳмаи ман ъндно » чаҳоруми шарафи тааллуми улӯм аз ҳазрат ки « вълмноаҳ » панҷум давлат ёфт улӯми ладуннӣ бевосита ки « ман лднои уламо » .

Воин панҷ рукнаст ки баннои аҳляти шайхӣу истеъдоди муқтадое бар онаст . Шайх бояд ки бад-ӣни хосият махсӯс гардаду бхсоли дигар мавсуф шавад ки шарҳ он бияёд ани шоءи аллоҳ то шайхӣу муқтадоеро бшоид .

Аввали мақом абдятаст ва то аз рқи мосўои ҳақ озод нашавад ихтисоси абдят « ман ъбодно » наёбаду соликро то бо худу саодату шақовати худ пайванд мемонад ӯ озод нест . Бузургон гуфтаанд : ҳар онч дар банди онии бандаи онӣ . « волмкотби абди мо бқии алайҳи дарҳам » .

Дувуми мақоми қабули ҳақоиқ аз ?утён ҳазратаст бевосита ва он муяссар нашавад то бакулӣ аз ҳуҷби сифоти башарӣу рӯҳонии халоси наёбади зирок ҳар ч аз пас ҳуҷб ояд бавосита ояд агарчӣ баъзе чунон намояд ки биўостаҳаст . Чунонк Мӯсои алайҳи ассалом бевосита калом мешуниду бҳқиқт бавосита набӯд гоҳи шаҷари восита буд ки « ман алшҷраҳи ан ё Мӯсои ании анои аллоҳ »у гоҳи Нидоу савт ки « навадӣ ман шотии алўоди алоимн »у тафсили ин ҳар кас фаҳм накунад . Ва маълуми бодо ки каломи ҳақ беҳарфу савт ва Нидост аммо Мӯсои алайҳи ассаломи бавоситаи ҳарфу савт ва Нидо тавонист шунӯд ва агар бевосита тавонистӣ шунӯд ӯро ҳўолти бсҳбт Хизр накардандӣ то бмсқл « анки лни тсттиъи маъаии сбро » бақоёии осори сифоти инсонӣ аз оинаи дили Мӯсо маҳв кунад .

Дар бдоити набуввати хоҷаро алайҳи ассалом чун рафъи ҳуҷб бкмол нарасида буд ваҳии ҳақ бавосита меёфт ки « назул ба алрўҳи аломини алии қлбк » дар шаби миъроҷ чун кашфи алқноъи ҳақиқии ббўди восита аз миён бар хост ки « Фоўҳии илои абдаи мо аўҳӣ » .

Сим ёфт раҳмати хос аз мақоми ъндит ва он хоси алхосонро бошад зироки бархӯрдорон аз сифати раҳмати се тайифаанд : авому хавосу хоси алхоси авому хавос бавосита ёбанду хоси алхос бевосита .

Бар хўрдории авом аз сифат раҳмонятаст ва он мақбул ва мардӯд меёбад аз баҳри онки ризқу сиҳҳату шафқат бар аёли кофар ва мусулмон роҳаст ва он аз хосияти сифат раҳмонятаст ва агарна аз асари ин раҳмат будӣ як шарбати оби бҳичи кофари надодӣ онч фармуд « сабқати раҳматии ғазабӣ » азин маънӣ буд ва ҳам азинҷо гуфтаанд « ёрҳмни алднё » .

Ва бар хўрдории хавос аз сифат раҳимӣаст то бавоситаи қабули даъвати анбиёу мтобъти эшон Наими ҳашт биҳишт ё банд дар охират ки « набии ибодии ании анои алғФўри арраҳим » ва аз ӣнҷо гуфтаанд ки « ёрҳими алохраҳ » .

Ва бар хўрдории хоси алхос аз сифати арҳм алроҳминӣаст бевосита чунонк анбиёро буд . Айюби алайҳ алслўаҳ фармуд « мусинии алзри ванети арҳми алроҳмин »у Мӯсои алайҳ алслўаҳ мегуфт « раби ағФрлии влохӣу адхлнои фии рҳмтку анати арҳми алроҳмин » ишорати брҳмт бевоситааст аз мақоми ъндит ки « раҳмаи ман ъндно » ва он аз натиҷаи таҷаллии сифоти алуҳияту маҳви осори башарияту тхлқ бо халлоқ рубубиятаст .

Чаҳоруми тааллуми улӯм аз ҳазрат бевосита ва он вақте муяссар шавад ки лавҳи дилро аз нуқӯши улӯми рӯҳонӣу ақлӣу самъӣу бҳсии бакули пок ва софӣ кунад ки то ин анвоъи улӯм бар лавҳи дил мусбатаст шоғил дил бошад аз истеъдоди қабули улӯм аз ҳазрат бе воситаи Мӯсоро алайҳи алслўаҳ агарчӣ илми таврот аз ҳазрати ҳосил буд лекини бавоситаи алвоҳ буд «у ктбнолаҳи фии алолўоҳ » фоидаи суҳбати Хизри яке дигари он буд то дил ӯ шойистагии китобат ҳақ гираду заҳмати алвоҳ аз миён бархезад ва ин мартабаи хоҷаро буд алайҳи алслўаҳ ки фармуд « аўтити ҷавомеъи алкулам » ва ӯро таълими қуръон аз роҳ дил карданд на аз сӯрати кутуб ки « арраҳмони илми алқрон » .

Панҷуми тааллуми улӯми ладуннӣ бевосита агарчӣ тааллуми улӯм аз ҳазрат бевосита тавонад буд ки бошад аммо улӯм ладуннӣ набошад . Чунонк дар ҳақи Довӯди алайҳ алслўаҳ фармуд «у ълмноаҳи сунъаи лбўс »у илми санъати зира аз улӯм ладуннӣ набӯд . Ва илми ладуннии бмърФти зоту сифоти ҳазрати ҷлт таъаллуқ дорад ки бе воситаи бтълиму таърифи ҳақ ҳосил ояд чунонк хоҷаи алайҳ алслўаҳ мефармуд « урфати рабии брбӣ » .

Ва дарёфт ин илм бидон ҳосил шавад ки мард аз вуҷӯди хеши бзоид то бад-ӣн зодан аз лдни хеш ба ладуннӣ ҳақ расад чунонк хоҷаро алайҳ алслўаҳ фармуд « вонки лтлқии алқрони ман лдни ҳакими алӣам »у исои алайҳи ассаломи миФрмоид « лами илҷи малакӯти алсмўоту аларзи ман лами иўлдмри тин » .

Ва ин зодан бидон бошад ки чун мурӣди содиқ дар ибтидо бар қазия « волидайни ҷоҳдўои Фино » қадам дар роҳи талаб нааду бкмнди ҷазботи аноят рӯй дил аз мأлўФоти табъу мстлзот нафас бигардонаду мутаваҷҷеҳи ҳазрат иззат гардад ҳазрати иззат бар суннат « лнҳдинҳми сблно » ҷамоли шайхии комилу асл дар оинаи дил ӯ бирав арза кунад солик на маҷзӯб ки маҷзӯбони шайхиро ншоинд агарчӣ солики ҳам маҷзӯб бошад аммо маҷзӯб солик дигарасту маҷзӯби мутлақи дигар .

Ва чун мурӣди содиқи ҷамоли шайхӣ дар оинаи дил мушоҳида кард дар ҳол бар ҷамол ӯ ошиқ шаваду қарору ором азу бархезад . Маншаи ин ҷумлаи съодоти ин ошиқӣаст ва то мурӣд бар ҷамоли вилояти шайх ошиқ нашавад аз тасарруфи иродату ихтиёри хеши берун натавонад омад ва дар тасарруфи иродати шайх натавонад рафт . Иборат аз мурӣд онаст ки мурӣди муроди шайх буд на мурӣди муроди хеш . Пас вазифа ӯ ин байт шавад . байт

Чун мурӣди содиқи ошиқи ҷамоли вилояти шайхи гашти шойистагии қабули тасарруфи вилояти шайхи дарави пдидоид . Дарин ҳоли мазид бар мисоли байзае буд дар байзагии инсонияту башарияти хеши банд шуда ва аз мартабаи мурғӣ ки абдяти хоси иборат аз онаст бозмонда чун тавфиқи таслими тасарруфи вилояти шайхаш каромат карданд байзаи сифати шайх ӯро дар тасарруфи пару боли вилоят хеш гираду ҳиммати олии хеши брўгморду муроқиби ҳол ӯ гардад то батадрӣҷ ҳамчунонк тасарруфи мурғ дар байза падед меед вбизаҳро аз вуҷӯди байзагӣ тағайюр медиҳаду бавуҷуди мурғӣ мубаддил мекунад тасарруфи кимиёии ҳиммати шайхи вуҷӯди байзаи сифати мурӣдро мубаддил кунад бавуҷуди мурғии абдяти хос .

Валикини мурғи сӯратӣ аз роҳи қишри байзаи бзоҳри олами дунё берун меояд ки ӯро аз баҳри дунё офарӣдаанд аммо мурғи маънавӣ аз роҳи андаруни бдричаҳи малакӯт берун меравад зирок ӯро аз баҳри он олам офарӣдаанд ва чун мурғи сӯратӣ дар олами дунё буд ва он мурғ ки дар байзаи таъбия буд дар малакӯти байзаи мастур буд бтсрФи он мурғ аз малакӯти байза басӯрат дунё омад ӣнҷои мурғи вилояти шайх дар олам дунё нест . Зироки шайх на он сар ва ришаст ки халқ май бенанди шайхи ҳақиқии он маънӣаст ки дар мақоми ъндит дар « мақъади сидқ » дар зери қубба ҳақаст ки « аўлёӣии таҳти қабоеи лоиъри фаҳм ғайриӣ » назар ағёр бирав науфтад ин заъиф гуяд . байт

Пас мурғи вуҷӯди мурӣдро ки дар малакӯти байзаи инсонияти мастур ва мўдъаст тасарруфи ҳиммати шайх ӯро ҳам аз даричаи малакӯти бФзои ҳавоӣ ҳувият оварад ва аз сулби вилояту раҳми иродат дар мақоми ъндит « фии мақъад сидқ ъанд млики муқтадир » бзоид .

То акнӯн агар байзаи инсонияти днёўӣ буд акнӯн мурғи абдяти хоси ҳазратии гашт . Хоҷаро алайҳи алслўаҳ то байзаи инсоният аз мурғи Абдуллоҳ бавуҷуд наёмада буд Аҳмад мехонд ки « иأтии ман баъдии исмаи Аҳмад » чун байза бавуҷуд омад ва дар тасарруфи пару боли Ҷабраилии парвариши набувват ва рисолат меёфт Муҳамадаш хонд ки « ва мо Муҳамади алои расӯл » чун парвариш бкмол расед ва аз байзагии тамоми бмрғии пайваст ва дар мақом « қоби қавсин » парвоз кардан гирифт абдаш хонд ки « субҳони алзии асрии бъбдаҳи Лайлои ман алмсҷди алоҳром » . То бадоне ки мурғии мақоми абдят хосаст .

Маъаи ҳозо на ҳар мурғии дарин мақом агарчӣ бдрҷаҳи мурғӣ расидааст шайхиро бшоид . Чунонк мурғони сӯрат на ҳар мурғии байза бар тавонад оварад мурғӣ бояд ки чун тасарруфи мурғу парвариш ӯ бкмоли бёФти дигари бораи як чанде дар тасарруф хрўаҳ ояд ва дод таслим ӯ бидиҳад то тасарруфи хрўаҳ дар ва бкмол расаду азуи байза падед ояд ва онгаҳ байзаи тамоми бирезад ва Канг шавад пас ӯро боз нишонанду байзаҳо дар зер ӯ ниҳанд . ӯро акнӯн тасарруф дар он мусаллам бошаду мақсӯди бҳсўли пайвандад .

Ҳамчунин мурӣди содиқ чун дод таслими вилояти шайх бкмол бидод ва аз байзаи вуҷӯд халос ёфт дигари бора дар мақоми мурғии таслими тасарруфоти аҳкоми қазоу қадари ҳақ бояд буду муддатии бори таҳаккумот аҳком кашӣдан ва ҳастӣ мурғии худро базли тасарруфоти ҳикмати қадими доштану вуҷӯди худро фидои аҳкоми азалии сохтан то дар азал аз вуҷӯд ӯ чаҳ хостаанд аз худ ҳамон хостани ҳазрати иззатро бтбъити муродоти вкмолоти вуҷӯди худ ноталабидан ки он ҳазрати табаъиятро нишоед .

Чун як чанде барин қазияи таслими тасарруфот бе воситаи ббўди байзаҳои асрору маъонии ҳақоиқи вълўми ладуннии дарави бавуҷуд омадан гирад чун садаф бидон дар ру лолӣ ҳомила шавад анвори он ҳақоиқ аз даричаҳои нутқу назар ӯ партав андозад вуҷӯди мустаъиди мурӣдони содиқро байзаи сифати қобили тасарруфи ин ҳадис гирданд . Чун муддати он ҳама тамом шаваду ҳангоми қӯти тасарруф дар байзаҳо даройади ишорати ҳақ ё иҷозати шайх ки сӯрати ишорат ҳақаст ӯро бмқоми шайхӣ насб кунаду бтртиби байзаҳои вуҷӯди мурӣдон иҷозат диҳад .

Ва бо ин ҳамаи шароити мақоми шайхӣ дар ҳад ва ҳаср наёяд аммо бояд ки бо ин арқон ки намӯда омад бист сифати дарав мавҷӯд бошад бкмол ки агар як сифатро аз он ҷумла нақсоне бошад бақадр он халалу нуқсони мартаба шайхӣ бошад .

Ва аз он бист сифати яке илмаст ки бақадр ҳоҷати зарурӣ бояд ки аз илми шариъат бохабар бошад то агар мурӣдии бмсأлтии зарурӣ муҳтоҷ шавад аз ӯҳдаи он берун тавонад омад .

Дувум эътиқодаст бояд ки эътиқоди аҳли суннат ва ҷамоат дораду бидътӣ олӯда набошад томридро дар бидъатӣ наяндозад ки муомилаи аҳли бидъати мнҷҳ ва мунҷӣ набошад .

Сим ақласт бояд ки бо ақли динии ақли маоши днёўӣ бкмол дорад то дар тарбияти мурӣди бшроити шихўхит қиём тавонад намӯд .

Чаҳорум саховатаст бояд ки сахӣ бошад то бмоиҳтоҷи мурӣд қиём тавонад намӯду мурӣдро аз мأкўлу машрӯбу млбўси зарурӣ фориғ дорад то бакулии бикорадин машғӯл тавонад буд .

Панҷум шуҷоатаст бояд ки шуҷоъу далер ва диловар бошад то аз маломати халқу забон эшон наяндешаду мурӣдро бқўли кас рад накунад ва ӯро аз ҳосидону бадхоҳон нигоҳ тавонад дошт .

Шашум иффатаст бояд ки афиф алнФс бошад то мурӣдро аз вай бад науфтаду фасоди иродат падед наёрад ки мубтадӣ беқӯт буд .

Ҳафтум улувва ҳимматаст бояд ки бадунё илтифотӣ накунад ало бақадр зарурат агар чаҳ қӯт он дорад ки ӯро дар дунё музир набошад ва дар ҷамъи моли нкўшд ва аз моли мурӣди тамаъ бурӣда дорад то мурӣд дар эътироз науфтаду иродат фосид накунад чаҳ мурӣдро ҳеҷ офату фитнау рой эътироз нест бар аҳволи шайх .

Ҳаштум шафқатаст бояд ки бар мурӣд мушфиқ бошад ва ӯро батадрӣҷ бар кор ҳарис мекунаду борӣ бар вай наниҳад ки ӯ таҳаммул натавонад кард ва ӯро брФқу мудоро дар кор оварад ва чун мурӣд дар қабз бошад бтсрФи вилояти бори қабз азу бардорад ва ӯро баст бахшад ва агар дар басти зиёдати фарорӯад қадре қабз бар вай нааду баст аз вай бастанду пайваста аз аҳволи мурӣд ғоиб набошад .

Нуҳум ҳаламаст бояд ки ҳалим ва боркаш бошаду баҳри чизи зуд дар хашм нашаваду мурӣдро наранҷоанд магар бақадр зарурати тأдиб то мурӣд нФўр нагардад ва аз дом иродат наҷаҳд .

Даҳум афваст бояд ки афвро кор фармоед то агар аз мурӣди ҳаракатӣ бар муқтазои башарият дар вуҷӯд ояд аз он даргузарад ва аз ваии дргзорд .

Ёздаҳуми ҳасан халқаст бояд ки хўшхўӣ бошад то мурӣдро бдрштхўиӣ нарманду мурӣд аз ваии ахлоқи хуб фаро гирад ки ниҳоди мурӣди оинаи афъолу аҳволу ахлоқ шайх бошад .

Давоздаҳум эсораст бояд ки даравӣ эсор бошад то масолеҳи мурӣдро бар масолеҳи хеши тарҷеҳ нааду ҳаззи хеш бар вай эсор кунад « виўсрўни алии анФсҳму Лукони баҳами хсосаҳ » .

Сездаҳум карамаст бояд ки дар ваии карам вилоят бошад то мурӣдро аз карами вилоят бахшиш тавонад кард .

Чаҳордаҳум таваккуласт бояд ки дар ваии қӯт таваккул бошад то бсбби ризқи мурӣд мутиасиф нашаваду мурӣдро аз хавфи асбоби маишат ӯ рад накунад .

Понздаҳум таслимаст бояд ки таслим ғайб бошад то ҳақи таъолӣ ҳар кро хоҳад оварад ва ҳар кро хоҳад барад на бомдни мурӣдони зёдтии ҳирси намояд ва на брФтни эшон дар кор суст шавад ва гуяд ки ранҷи беҳудаи мибрм ва хоҳад ки канора Эй гираду бакори хеш машғӯл шаваду ҳақи эшон фурӯ гузорад . Бал ки дар ҷамеъи аҳвол мстслм бошад вончи вазифа бандагӣаст биҷой меоварад ва ҳар кас ки бадви пайваст ӯро оварда ҳақи шиносаду хизмат ӯ хизмат ҳақ донад ва ҳар кас ки баравад ӯро барда ҳақ донаду бомд ва шуд эшон фарбеҳ ва лоғар нашавад .

Шонздаҳуми ризои бқзост бояд ки бқзои ҳақ ризо диҳад ва дар тарбияти мурӣдони бшроити шайхӣу ҷаҳди бандагии қиёми намояди боқии бдончи ҳақ таъолӣ ронад бар мурӣдон аз ёфт ва ноёфту қабулу рад розӣ бошад ва бар аҳкоми азалӣ эътироз накунад .

Ҳафдаҳум виқораст боидкаҳи бўқору ҳурмат бо мурӣдон зиндагонӣ кунад то мурӣди густох ва далер нашаваду азми шайху вақъ ӯ аз дил мурӣдон нашавад ( ки мӯҷиби халал иродат бошад ) бузургон гуфтаанд таъзими шайх беш аз таъзим падар ёбад .

Ҳаждаҳам сукӯнаст бояд ки дар вай сукӯнатӣ бошад тамом ва дар корҳо таъҷил нанамояду боҳстгӣ дар мурӣд тасарруф кунад то мурӣд аз хомӣ дар инкор науфтад .

Нӯздаҳум саботаст бояд ки дар корҳо собити қадаму дуруст азимат бошад ва бо мурӣди некӯи аҳд буд тоба бесаботӣу бадаҳдии ҳуқуқи мурӣд фурӯ нагузораду баҳри ҳаракатии ҳиммати азу боз нагирад .

Бистум ҳайбатаст бояд ки бо ҳайбат бошад то мурӣдро аз ваии шикваӣу азиматӣу ҳайбатӣ дар дил буд то дрғибту ҳузур муадаб бошаду нафаси мурӣдро аз ҳайбати вилояти шайхи шикастагӣ ва оромиш бошаду шайтонро аз сояу ҳайбати вилояти шайхи ёроии тасарруф дар мурӣд набошад .

Пас чун шайхи бад-ӣни камолоту мақомоту каромоту сифоту ахлоқи мавсуфу мтҳлӣ ва мтхлқ бошад мурӣди содиқи бондки рӯзгор дар паноҳи давлати вилоят ӯ бмқсдў мақсӯд расад .

Аммо мурӣд бояд ки низ боўсоФи мурӣдии ороста буду бшроити одоби иродати қиёми намояд чунонк шарҳ он бияёд ани шоаллоҳи таъолӣ то нури алии нур буд « иҳдии аллоҳи лнўраҳи ман ишоء »у фазли ҳақи боҷаҳд ӯ қарин бошад ки асл онаст « злки фазли аллоҳи иўтиаҳи ман ишоء »у слии аллоҳи алии Муҳамаду ?алаи аҷмъин .