Қоли аллоҳи таъолӣ : « мо кони Муҳамади абои аҳади ман раҷои лакаму локини расӯли аллоҳу хотами алнабӣин » .

Ва қол алнабӣ слии аллоҳи алайҳу силам : « фазлати алии уланбиёи басти ҷаълати лии аларзи масҷиди ӯтар баҳои тҳўрои воҳлти лии алғноӣму нусрати болръби воътити ашФоъаҳу беъсати илои алхлқи кафеу хатм беалнбиўн » .

Бдонки ҳазрати ҷлт аз ъъноит бе иллати хоҷаи алайҳи ассаломи нисбат аз одаму одамиён мунқатиъ мекунаду нисбат ӯ бо олами набуввату рисолати дурусти мигрдонд ки « мо кони Муҳамади абои аҳади ман рҷолкму локини расӯли аллоҳу хотами алнабӣин » . Муҳамад на аз шумоу олами шумо буд влкни расӯли худоу хотами анбиё буд ҳамаи оламро аз нур ӯ равшаноӣаст ӯро бо олами обу гул чаҳ ошноӣаст одами туфайли Муҳамад буд ту мапиндор ки Муҳамади туфайли одам буд .

Агар шаҳбозӣ бар дасти шоҳии пар боз кунад ва дар талаби сайдӣ парвоз кунад дар миёнаи соъатӣ аз баҳри истироҳатӣ бар канори девори пер занӣ нишинад боз подшоҳ бидон сабаби малики пер зан нагардад . Ҳар чанд дайр бимонад чун овози табл ё сафир башнавад парвози кунони бадасти шаҳ боз ояд . Байт . 0

Хоҷа мегуфт : « молӣу ллднёи анмо мислии кмсли рокиби роҳи фии явми соӣФи Фнзлу астроҳи фии зилли шаҷараи сами ркбу роҳ » . Ман аз куҷоу дунё аз куҷо ? ман онам ки дар мақоми сидра ҳар ч дар хазонаи ғайби ҷавоҳиру нафоиси малику малакӯт буд ҷумла бар ман арза карданд бгўшаҳи чашми ҳиммати бҳичи чизи бози ннгристм ки « азиғшии алсдраҳи мо иғшии мозоғи албсру мотғӣ » [ блаки нақди вуҷӯд низ дар ани қимори хона ки задаму парвози кунон аз дарвозаи адами бошёни аслӣ « аўоднӣ » боз шудам . Шайх фармоед разии аллоҳи анҳу .

Ҳам шайх фармоед разии аллоҳи анҳу » .

Ман нисбати худ аз дунёу охират ва ҳашт биҳишти он рӯз буридам ки насаб « аномни аллоҳ » дуруст кардам лоҷарам ҳар насаб ки бҳдўс таъаллуқ дорад мунқатиъ шаваду насаби ман боқӣ монад ки « кули ҳасбу насаби инқтъи алоҳсбӣу нисбӣ » ва дигаронро мефармуд « Флои ансоби бинҳми иўмӣзу лои итсоӣлўн » . Гӯии авваляту мсобқт дар ҳар майдони ман рабӯдаам агар дар фитрати аввалӣ буд аввали нўбоўаҳ эй ки бар шаҷараи фитрат падед омад ман будам ки « аввали мо халқи аллоҳи нурӣ » ва агар бар дашт қиёмат бошад аввали гавҳар ки сар аз садафи хок бар орад ман бошам « анои аввали ман тншқи анҳу аларзи явми алқёмаҳ » агар дар мақоми шафоати ҷӯии аввал касе ки ғарқа гаштагон дарёии маъсиятро бшФоът дастгирӣ кунад ман бошам ки « анои аввали шоФъу мшФъ » ва агар бпишрўӣу пешвоеи сироти гӯйии аввал касе ки қадам бар тез ноӣ сирот наад ман бошам ки « анои аввали ман иҷўзи алсрот » ва агар бсоҳби мансабии садри ҷинати хоҳии аввал касе ки бар мушоҳида ӯ дар биҳишт гушойанд ман бошам ки « анои аввали ман иФтҳи ?лаи абвоби алҷнаҳ » ва агар бсрўрии ошиқону муқтадоеи муштоқоннигарӣ аввали ошиқии содиқ ки давлати висол маъшӯқ ёбад ман бошам ки « анои аввали ман итҷлии ?лаи алрб » . Ин турфа ки ӣнҳама ман бошаму марои худ ман набошам « аммо анои Флои ақўли ано » . Байт .

Онк шунидае ки хоҷаро соя набӯд ростаст аз ду ваҷҳ : яке ваҷҳи онки хоҷаи офтоб буд ки «у сроҷои мниро »у офтобро соя набошад [ дувуми ваҷҳи онк ӯ султони дайн буду султони худ соя ҳақ бошад ки « алслтони зилли аллоҳ »у сояро соя набошад ] чун сару кор ӯ бо халқ будӣ офтоби нури бахш будӣ халқи аввалин ва охиринро аз нур ӯ офариданд . Ва чун бо ҳазрат иззат афтодӣ сояи он ҳазрат будӣ то сар гаштагон тӣаи залолат чун хостандӣ ки дар ҳақ гурезанд дар паноҳи давлату мтоўът ӯ грихтндӣ ки « ман итъ алрасул Фқди атоъи аллоҳ » ва ҳар вақт ки бо худ афтодӣ аз худ бигурехтӣ ва дар соя ҳақ гурехтӣ ки « лии маъаи аллоҳи вақти лои исънии фӣаи малики муқаррабу лонбии мурсал » байт .

Хоҷа агар чаҳ офтоби оламён буд аммо сояи пурвирд « абят ъанд рабӣ » буд нўолаҳ аз хон « итъмнӣ » мехӯрд шароб аз ҷом « исқинӣ » менӯшед [ ҷамоли аддӣн Абдурразоқ гуяд ] .

Агар чаҳ анбиёи алайҳими алслўаҳу алслм ҳар як қофилаи солори корвон умматӣ буданд ки « тлки алрсли Фзлнои бъзҳми алии баъз » ҳама гузидагон буданд ва баъзеро бар баъзе бар гузиданд то пешравӣ умматӣ кунанду бърсот аз роҳи дайну дарвозаи яқин дар оваранд .

Аммо хоҷаи алайҳи алслўаҳу ассаломи қофилаи солорӣ буд ки аввал аз ктми адами қадами беруни ниҳоду корвони мавҷӯдотро пешравӣ карду бсҳроӣ вуҷӯд оварад « нҳни алои хрўни алсобқўн » ва чун вақти бози гаштан корвон омад онки пешрав буд дамдор шуд ки « вхтм беалнбиўн » .

Фармуд ки « фазлати алии уланбиёи баст » маро бар анбиё фазилат доданд бшши чиз [ аввали онк ҳар пайғомбариро масҷидии муайян буд ки намоз дар он масҷид кардандӣу ҷои дигари намоз ншоистӣ кард чун навбат бмн расед ҳамаи бисоти заминро аз баҳри ман масҷид карданд то ҳар куҷои ману уммати ман намоз хоҳем кунем . Ин чаҳ ишоратаст масҷиди мавзе саҷда бошад анбиёи дигарро он қадари тӯлу арзи вилоят буд ки миқдори як масҷидро аз кимиёгарӣ нури набувват муқаддас кардандӣу замини диноўиро равзаи ухравии сохтндӣ . Ва дигари онки танӣ чанд муайянро аз уммат ҳар касе дар зери пару боли набуввати парвариши доддндӣ то ҳар пайғомбарии бқўмии муайян будӣ . Ва дигари онки тасарруфи кимиёӣ набувват бидон камол набӯд ҳеҷ касро ки моли наҷиси кофарро чун ғанимат шудӣ ҳалол ва пок кардӣ . Ва дигари онки ҳеҷ пайғомбар аз ҳиҷоби нафаси хеши бакулӣ халос наёфта буд то бшФоъти дайгарии пардозади бал ки ҷумла нафасӣ зананд . Ва дигари онки қӯту шавкат ҳар як аз анбиёи чандон буд ки чун дар муқобилаи хасми афтодандии дафъи хасми бкрдндии валикин чун хасм давртар афтодӣ ӯро ҳазимати нтўонстндӣ кардану дигари онки қӯти набуввати чандон будӣ ҳар касро ки дар ҳоли ҳаёти раҳбарӣ уммат кунанд баъд аз вафоти бпиғмбрии дигар ҳоҷат афтодӣ то раҳбарӣ кунанд .

Валикин чун набувватро навбати бхўоҷаҳи слии аллоҳи алайҳ ва силам расед ки маҳбӯби азали вобд буд кимиёии набувват ӯ бкмоли қӯтӣ буд ки тасарруфи он чунон нуфӯз ёфт ки ҷумлаи замини дунёро ки иқтоъи шайтону номанзури рҳмн буд ки « мо назари аллоҳи илои алднёи мнзи халқҳо бғзои лҳо » хонаи худоӣу масоҷид ъбодолрҳмн гардонид ки « ҷаълати лии аларзи мсҷдо »у хоки тираро бмртбаҳи оби таҳури расонид ки « втробҳои тҳўро »у ғанимати наҷиси куффорро моли ҳалол пок кард ки « воҳлти лии алғноим » варояти шафоатро бадасти кифоят ӯ дод ки « воътити алшФоъаҳ » ва ҳар халқ ки то мунқариз олам хоҳад омад ҷумларо уммат ӯ гардонид ки « вбъсти илои алхлқи кафе » ва як моҳаи роҳи хасмонро аз стўоти хавфу садамоти руъб ӯ ҳазимат кард ки « внсрти блръби масираи шаҳр » ] .

Ва чунонкӣ дар аввали хутбаи набувват дар осмонҳо баном ӯ буд ки « кант набиёу одами байни алмоу алтин » бохр дар ҷумлаи замини сиккаи хатми набуввати баном ӯ заданд . Оре чаҳ аҷаб ки хатми набувват бадв бошад пеши азин шарҳ додаем ки хоҷаи ҳам тухми шаҷараи офариниш буд ҳам самараи он шаҷарау анбиёи шоху барги он шаҷара буданд шоху барги чандон берун ояд ки самара берун наёмада бошад чун самара берун омаду бкмол худ расед дигари ҳеҷ шоху барг берун наёяд самараи хотам ҷумла бошад хатм бирав буд .

Аммо агар ҷуҳудону тарсоёни моро суол кунанд ва гӯйанд бачаи далел Муҳамад пайғомбараст ва агар пайғомбарӣ ӯ собит шавад чаро дайн ӯ бояд ки носихи адён буд вчаҳ лозимаст ки ҳар қавмии дайни набии хеш раҳо кунанду мтобът ӯ кунанд чун ҳар пайғомбарӣ китобӣ дорад аз худоӣ чаро бояд ки мансӯх гардад [у ҷумла дайнҳо баруфтад то ин як дайн бошад ] ва чаро нишоед ки ҳар қавмии мтобъти дайн хеш кунанд чун аҳди дигари анбиё то ҷумлаи дайнҳо ва китобҳо бар қарор монад ? ҷавоби он аз ду ваҷҳаст : маъқӯлу таҳқиқ .

Аммо маъқӯл онаст ки гўӣим ки ҳамин суол бар шумо воридаст шумо бача далел донистед ки Мӯсоу исои ъалиҳумо алслўаҳу алслм пайғомбар буданд ва шумо эшонроу мӯъҷизоти эшонро надидед . Ҷавоби эшон аз ду ваҷҳ берун набошад : ё гӯйанд бтўотри хабари мӯъҷизоти эшон бмо раседу тавотури мӯҷиб илмасту муъҷизаи далели сиҳҳат набувват бошад ё гӯйанд тасдиқи дил ки натиҷаи нур имонаст ҳосил омад муҳтоҷи ҳеҷ далел дигар нагаштем . Гўӣими ҳамин бъинаҳи далели мост ки мо низ мӯъҷизоти Муҳамади алайҳи алслўаҳу алслми бтўотр маълум кардаем дигари тасдиқи дил ки натиҷаи нур имонаст бҳқиқти моро ҳосиласт ки бҷмлгии анбиёу кутуби эшон имон дорем на чунонк шуморо ки ббъзии анбиё имон дореду ббъзии китобҳоу ббъзӣ имон надоред . Чунонк ҷуҳудони бъисии алайҳи алслўаҳу алслму китоб ӯ имон надоранд . Ва тарсоёни бмўсии алайҳи алслўаҳу алслму китоб ӯ имон надоранду исоро фарзанди худоӣу солис ва салоса гӯйанд « таъолии аллоҳи ъмои иқўли алзолмўн улувва акбиро » .

[у дигари онки муъҷиза ҳар пайғомбар дар аҳд ӯ буд ва чун ӯ бирафт муъҷиза бо худ бабраду хосияти дайни Маҳмадӣ онаст ки баъд азу муъҷизаи қуръон ки яке аз мӯъҷизот ӯст то мунқаризи олам боқӣ хоҳад монаду эъҷози қуръон онаст ки аз аҳди хоҷаи алайҳи алслўаҳу алслми илои иўмнои ҳозои ҷумлаи Фсҳои арабу аҷам ки муонидон буданд оҷиз буданд аз мисли он овардан чунонк ҳам аз муъҷизаи қуръон хабар медиҳад ки « қул лӣни аҷтмъти алонси алии ани ётўо мисли ҳозои алқуръони лоётўни бмслаҳу луи кони бъзҳми лбъзи зҳиро » .

Муъҷизаи азин шигарфтар чигуна буд ки бо вуҷӯди чандини хасмону муонидон ки дар шарқ ва ғарб буданду Фсҳоу блғои арабу аҷам аз аҳли китобу фалосифау ҳукамои зи нодқаҳ ки олам қадим гуфтанду ҳашару нашрро мункир буданду қуръони сухан Муҳамад донистанд ; даъвии бад-ӣни азимии бикраду хабарии чунин боз дод ки то муддати шашсад ваанд сол касе ин даъвӣ ботил натавонист кард ва чунин китобӣ натавонистанд оварад на бтнҳоӣӣ на бмўоФқту мазоҳирати якдигар .

Ва сидқи ин ахбор ки айн муъҷизааст ҳолро ҳар чаҳ зоҳир тараст то бадӣгари ахборот чаҳ расад ки хоҷаи алайҳи алслўаҳу алслм фармӯдааст ва як бик зоҳир мешавад . Хусусан воқеаи куффори млоъини ттор - дмри ҳам аллоҳ - ки фармӯдааст қиёмат бар наёяд то қаттол накунанд уммати ман бо қавмии таркон ки чашмҳои кучак доранд ва бинӣҳои паҳн ва рӯйҳои фарох чун сипари пӯст дар кашидау қатлӣ бисёр ббошд . Ин маънӣ зоҳир шуд .

Ва ҳануз эмин наме тавон буд ки ҳадиси хоҷаи алайҳи алслўаҳу алслм ишоратҳои дигараст ки ҳануз зоҳир нашудаи аллоҳам ано насолик алъФўу алъоФиаҳу алмъоФоти фии аддӣну алднёу алхотмаҳи алмрзиаҳи бҷўдку кирмак ] .

Пас аҳли китоб ҳамчунонк набуввати исоу Мӯсои бхбри тавотури мӯъҷизоти эшон қабул карданд агар ъинод накунанд боистӣ ки набуввати Муҳамади беҳтар қабул кардандӣ ки аҳд қариб тарасту ахбор мутавотир тараст аз кизб давртар бошаду муъҷизаи қуръону ахбороти хоҷа ҳар чаҳ зоҳир тараст .

Влкни имони ҷуҳудони втрсоён на аз натиҷаи назари ақлу нури тасдиқ диласт бал ки аз модару падар бтқлид ёфтаанд бе бурҳони возеҳ чунонк фармуд « анои вҷднои обои нои алии ИМАу анои алии осорҳми мҳтдўн » . Ва хоҷа хабар дод ки « кули мавлуди иўлди алии алФтраҳи Фобўоаҳи яҳудонау инсронаҳу имҷсонаҳ »у дайн ки [ аз модару падар ] бтқлид гиранд бе нури имону назари ақл [ онро эътиборӣ набошад ва ] куфр буд .

Аммо ҷавоби онк чун набуввати Муҳамади алайҳи алслўаҳи алслм собит шавад ва мусаллам дорем чаро дайн ӯ бояд ки носихи адён дигар гардад гўӣим чун набувват ӯ мусаллам доштед ӯро содиқи алқўл бояд донистану китоб ӯро қабул бояд кард дар қуръони Маҷид ки китоб ӯст чунин фармуд ки « ҳўолзии арсли расӯлаи болҳдӣу дайн алҳақ лизҳраҳи алии аддӣни каллау луи караи алмшркўн » [ аз баҳри онки ончӣ дар ҷумлаи кутуби анбиё буд дар китоб ӯ ҳасту онч дар ҷумлаи шароеъ буд дар шариъат ӯ дохиласт валикини ончӣ дар китобу шариъат ӯ буд аз камолоти дайн дар кутубу шароеъ эшон нест ] яъне бад-ӣн ӯ ҷумлаи адён мансӯх шавад насхи адёну кутуби дигар на бидон маънӣаст ки онҳоро бакулӣ ботил кунад ва ҳақ ндонанд ва бидон имон наёранд [ блак чун ҳақоиқӣ ки дар кутуби дигар буду асрорӣ ки дар шароеъи мухталифи мутафарриқ буд дар қуръону шариъати Муҳамади алайҳи алслўаҳу алслм ҷамъ кунад ]

Ки « влои рутабу лоёбси алои фии китоби мубин »у ончи тамомии неъмат дайнаст ки бираваш хоси Маҳмадӣ таъаллуқ дошт бо он зм кунад ки « вотммти алайкуми неъматӣу разӣати лаками алисломи дино » то агар ҳар умматии иқтидои бик набӣ доштанду бархӯрдорӣ аз мтобъти як соҳиб давлат ёфтанд ин уммати иқтидои бҷмлаҳ анбиё кунанду бархӯрдори мтобът ҳама шаванд ки « аўлӣки аллазӣнаи ҳудои аллоҳи Фбҳди иҳми ақтдаҳ »

[ мисоли набуввати хоҷаи алайҳи алслўаҳу алслм бо дигари анбиёи мисоли офтоб буду ситорагони ибтидо ки дайн ҳануз камол наёфта буд хилоиқ дар шаб дайн буданд ҳар умматӣ дар ҳар қарнии бстораҳи набувватии дигар роҳ меёфтанд ки « вболнҷми ҳам иҳтдўн » чун кори дайни бкмол « алиўми акмалати лаками динкм » расед офтоби вуҷӯди Маҳмадиро офтоби сифати бкоФаҳи хилоиқ олам фиристоданд ки « вмои арслноки алои кафеи ллнос » шаби дайни бурузи дайн мубаддил шуд , сифат « молики явми аддӣн » ошкорои гашт , лоҷарами далелӣу раҳбарии ситорагон чандон бошад ки офтоби толеъ нашудааст « азои тлъи алсбоҳи астғнии ани алмсбоҳ » чун шоҳи ситорагон ҷамол бинмоед сари зёи ситорагони бтиғ ашаъа бирабоед . байт

[ мисоли ин чунонаст ки подшоҳӣ хоҳад то ҷаҳонгирӣ кунаду осори муъаддилату аҳкоми салтанати хеши бҷмлгии билоду ибод мамолик бирасонаду кафеи раоёро аз анъому икрому эъзозу иҷлоли шоҳонаи маҳзуз ва ммтъ гирданд баҳри диёр ва ҳар қавм расӯлӣ фиристад . Ва фарохури эшон нома Эй нависаду таҳдид ва ид кунаду ваъда ва тамаъ диҳад ва бо ҳар тайифаи сухани фарохури ақлу истеъдод эшон ронад баъзеро бостмолту лутф бҳзрт хонд ва баъзеро бкроҳиту унф ки мизоҷҳо мухталифаст онро ки мустаҳаққ унф бошад агар блтФ хонанд қадар он надонад ва онро ки шоиста лутф бошад агар бънФ хонанд аз ани давлат маҳрӯм монад « влўкнти Фзои ғализи алқлби лонФзўои ман ҳўлк »у тайифаеро фармуд « воғлзи алайҳим » .

Пас ҳар расӯлии бтрФии рафтанд ва бо ҳар қавмии бзбони ҳоли эшон сухан гуфтанду батадрӣҷи аҳкоми салтанат дар пеш эшон ниҳоданд то халқи хуии Фробндгӣ подшоҳ карданду ммтсл фармон шуданду муштоқи ҷамоли подшоҳи гаштанд .

Подшоҳ аз камоли ъотФти шоҳии хост то ҷумлагии хилоиқ аз камоли анъому эҳсон ӯ бархӯрдор шаванду ончи ибтидо ҳар тайифа аз навъе анъом ӯ насиба ёфтанд ва навъе бандагӣ карданд акнӯн аз ҷумла насиба ёбанд ва бо нўоъи убудийяти қиёми намоянд ва рӯй бҳзрт ниҳанду бшрФи қурбати подшоҳ мушарраф шаванд . Расӯлӣ дигар фиристад баҳамаи ҷаҳони нома Эй нависаду ҷумлаи аҳком ки дар номаҳои дигар буд дар ан ҷамъ кунаду ҷумларо бавоситаи он расӯл ва он нома бҳзрт хонду онч то акнӯн аз камолоти убудийят баришон наниҳода буд бунаад ва он қурбат ки бавоситаи дигари расӯлони эшонро надода буд бидиҳад . Ибтидои чандин расӯл мебоист то эшонро мустаъиди қабули ин камолот гардонанд воло чун бегона будандӣ дар бдоити бкмоли убудийяти қиёми ннмўдндӣу ҷумлагии аҳкоми салтанат қабул накардандӣу бдрҷаҳ қурбат нарасидандӣу шойистагии мулозимати хизмату мнодмти ҳазрати нёФтндӣу мустаҳаққи ниёбату хилофати ншдндӣ .

Ҳамчунин худованди таъолии хост то барин муштии хоки назари фазл худовандӣ кунад ва ҳар якро бшрФи хилофат « вҷълкми хлоиФи аларз » мушарраф гирданд дар ҳар асри баҳри қавм расӯлӣ фиристоду аҳкоми шариъат дар китоби эшон фарохури ҳиммати он қавм баён фармуд ва аз баъзе камолоти дайн шарҳ дод то ҳар қавмии бнўъии убудийят қиём намуданд ва аз мартабае аз маротиби дайни брхўддори гаштанд ва аз бегонагии куфри бошноиӣ дайн омаданд ва аз торикии табъи брўшноиӣ шаръ пайвастанд .

Онгаҳ Муҳамадро алайҳи алслўаҳу ассалом аз ҷумлаи анбиё бар кашид ва бар ҳама бар гузиду қуръони Маҷидро бдўФрстоду ҷумлаи аҳком ки дар кутуби мутафарриқ буд дарав ҷамъ кард ки « влортби влоёбси алои фии китоби мубин » .

Ва ӯ брсолти бкоФаҳ халқ фиристод « ва мо арслноки алои кафеи ллнос » то агар дигари анбиёи даъвати халқ биҳишт карданд ӯ даъвати халқ бхдо кунад ки « вдоъёи илои аллоҳи бознаҳ »у раҳбару далел ҷумла бошад бҳзрт « всроҷои мниро »у дигари маротиби динӣ ки бавосита ӯ бкмоли хости пайвасти бадишони расонаду неъмати дайнро бадишон тамом гирданд ки « вотммти алайкуми неъматӣ » ва эшонро боълои дараҷаи ислом ки Марзия ҳақаст далолат кунад ки « врзити лаками алисломи дино » . Чаҳ бҳқиқти дайни комил дар ҳазрати иззат исломаст чунонк фармуд « ани аддӣни ъндоллаҳи алислом » алоиаҳ ва ҳар чаҳ ҷузи дайн исломаст мардӯдаст ки « вмни ибтғи ғайри алисломи динои Флн иқбл манеҳу ҳўи фии алохраҳи ман алхосрин » .

Ва аммо аз ваҷҳи таҳқиқи бдонки мақсӯд аз офаридани мавҷӯдоти вуҷӯди инсон буду мақсӯд аз вуҷӯди инсони маърифат буду ончи ҳақи таъолии онро амонат хонд маърифатаст . Ва қобили таҳаммули бори амонат инсон омаду маърифат дар дайн таъбияаст . Чндонки одамиро аз дайн бар хўрдорӣ бешаст ӯро маърифат зиёдатасту ҳаркиро аз дайн насиба нест аз маърифат бенасибасту ончи бори камол дайнаст инсони мутлақи мутаҳаммил он тавонист буд на як шахси муайян чунонк шаҷара тавонад мутаҳаммили самара бӯдан на як шохи абтдокаҳи як шох аз замин бар ояд самара бирав падед наёяд то онгаҳ ки шаҷара шавад самара бар шаҷара падед ояд бар ҳар шох .

Пас шахси инсонӣ дар олам якеаст ва ҳар шахси муайян чун узвӣ барои шахси инсонӣу анбиёи алайҳими алслўаҳу алслми аъзоӣ раисаанд бар он шахсу аъзои раисаи он бошдкаҳ бе он ҳаёти шахси мустаҳил буд чун сару дилу ҷигару спрз ва шашу ғайри он . Ва Муҳамади алайҳи алслўаҳу алслм аз анбиёи бмсобти дил буд бар шахси инсонӣу дили хулосаи вуҷӯди шахс инсонӣаст зеро ки дар одамии маҳаллӣ ки мазҳари анвор рӯҳаст ва ҷисмонӣат дорад диласт .

Агар чаҳ дили бетонҳоеи дайни брзиӣ ки мусмир маърифатаст натавонад карду бмдду муовинати ҷумлаи аъзо ҳоҷат уфтад аммо ончи самара дайнаст аз маърифат дар дил падед ояду бархӯрдории бкмол аз маърифати дилро буд агар чаҳ ҳар узвиро бнсбти ҳоли хеш бар хўрдорӣ буд .

Ва дилро хосиятӣ дигараст ки ҳеҷ узвро нест онки дилро ҷонӣ хос ҳаст ва аз он ҷон ки ҳар узвро бидон ҳаётӣ ҳаст дилро ҳам ҳаст . Дигари онки сӯрати дилро аз хулосаи олам аҷсом сохтанду ҷони дилро аз хулосаи олам арвоҳ пардохтанд чунонк ҳарчӣ латофати аҷсоми муфраду мураккаб буд бстднд ва аз он ғизоӣ нботёт сохтанд , ва ҳарчӣ латофати нботёт буд бстднду ғизоӣ ҳайвонот сохтанд ва ҳар чи латофати ҳайвонот буд бстднду ғизоӣ одамӣ сохтанд ва ҳар чи латофати ғизо буд бстднд ва аз ани тан одамӣ сохтанд ва ҳар чи латофати тан буд бстднд ва аз ани сӯрат дил сохтанд .

Ва ҳамчунин арвоҳи инсонӣ аз латофати арвоҳи мулкӣ буду арвоҳи мулкӣ аз латофати арвоҳи ҷин буду арвоҳи ҷин аз латофати малакӯтӣоти мухталиф буд . Ончи латофати рӯҳи инсонӣ буд бстднд ва аз ани ҷон дил сохтанд .

Пас дили хулоса ҳар ду олами ҷисмонӣ ва рӯҳонӣ омад лоҷарами мазҳари маърифат дил омад . Азинҷо фармуд « кутуби фии қлўбҳми алоямон » аз инсони ҳеҷ маҳали қобили китобат ҳақ наомад алои дил ва ҳеҷ мавзеи шойистагӣ « муқаррабин алосбъин » наёфт алодл .

Ва чун хоҷаи алайҳи ассаломи бмсобти дил буд бар шахси инсонӣу анбиёи дигари аъзои истеҳқоқ « Фоўҳии илои абдаи мо аўҳӣ » ӯ ёфт ки бмсобт « кутуби фии қлўбҳми алоямон » буду ташрифи қурб « аўоднӣ » ӯро ҳосил шуд ки бмсобт « муқаррабин алосбъин »аст .

Пас чунонк дар маърифати ҷумлаи аъзои табаъ дил омад ва ҳамчунин дар набуввати анбиёи табаъ Муҳамад бошанд . Азинҷо мефармуд « Лукони Мӯсоу исои ҳаёи лмоу съҳмои алои атбоъӣ » агарчӣ ҷумлаи анбиё дар дайни парварӣ бар кор буданд аммо камоли дайнро мазҳари аҳди набуввати хоҷаи алайҳи ассалом буд .

Ҳақи таъолӣ аз камоли ҳикмати худовандии ончи ҳақиқати дайн буд дар тасарруфи парвариши анбиёи андохт . Чун гандум ки то нон шавад бар дасти чандини халқ гузар кунад ва ҳар каси санъати хеши брўминмоид : яке гандум пок кунад яке орад кунад яке хамир кунад яке нўолаҳ кунад яке паҳн кунад яке дар танури бандади нони тамом бар даст ӯ шавад аммо он ҳама бар кор мебоистанд .

Аз аҳди одам то вақти исо ҳар як аз анбиё бар хамираи мояи дайни дасткорӣ дигар мекарданд аммо танури тофтаи пари оташи муҳаббати Муҳамадро буд алайҳи алслўаҳ чун он нўолаҳи парвардаи сад ва бисту андҳзори нуқтаи набуввати бадаст ӯ доданд ки « аўлӣки аллазӣнаи ҳудои аллоҳи Фбҳди иҳми ақтдаҳ » дар танури муҳаббати басту нони дайн дар муддати бист ва се соли набувват бкмол расед ки « алиўми акмалати лаками динкм » аз танури муҳаббат бар оварад ва бар дар дукони даъват « беъсати алии алоҳмру алосўд » ниҳод . То гуруснагон қаҳт зада « алии Фтраҳи ман алрсл » дар баҳоии он нони ҷону мол базл мекунанд ки « вҷоҳдўои бомўолкми вонФскми фии сиблати аллоҳ » ва он нони пухтаи дайн ки чандини ҳазор уммат дар орзӯии он ҷон бидоданд соҳиби дувалатон « кантами хайри ИМА » бидон маҳзуз мешаванд .

Агарчӣ анбиёи алайҳими ассалом ки барин нон кор мекарданд азон аҳд ки гандум буд то ин ғоят ҳар каси азин насибаи хеш бакор мебурданду қавми хешро аз ан медоданд аз баҳри бақои ҳаёт аммо ҳар тайифае аз ани михўрднд ки барон кор мекарданд . Чун аввали коркунанда одам буд алайҳи ассалом ва дар он аҳди ин нон ҳануз гандум буд ӯ бгндмӣ бихӯрад тшниъ « въсии одам » дар малакӯт бирав заданд . Ин чаҳ сар буд ? аз баҳри онки он гандум то он рӯз дар дасти деҳқонону мазореъон млоикаҳ бӯда буд ва дар замин биҳишт бикушта буданд ва парвариш медоданд то буқати одам дар парвариш буд то ҳақи таъолии обу гули одамро дар миёни Маккаи втоиФ парвариш медод аз баҳри ғизоӣ ӯ млоикаҳи он гандум дар замини биҳишт кушта буданд ва парвариш медоданд .

Чун одам тамом шуд ғизоӣ ӯ ҳам тамом шуда буд имтиҳонии бкрднд то ӯ худ ғизои худ боз хоҳад шинохт ? гуфтанд : эй одами дарин биҳишти рӯ ва ҳар чаҳ хоҳӣ мехур влкни гирди он дарахти магарад . ӯ бФрмони гирди он дарахти нмигшт аммо нафас ӯ бо ҳеҷ таоми инси нмигрФти вмилш ҳама бидон мебуд .

Ҳамчунонк асбро тубрае ҷӯ аз давр бунаанд ва қадре коҳ дар пеш ӯ кунанд ки ин мехуру гирди тубраи ҷӯи магарад . ӯ бҳкми зарурат коҳ мехӯрду ҳамагии майлу қасд ӯ сӯй ҷӯ бошад ва ӯро пои банд бар ниҳода бошанд натавонад ки бнздик ҷӯ шавад то онгаҳ ки касе бияёд банд азу бардорад .

Одамро агар чаҳ Наими ҳашт биҳишт дар пеш ниҳода буданд аммо нисбат бо он гандуми ҳамаи коҳ буду побанд « влотқр бо ҳзаҳи алшҷраҳ » бар пой дошт .

То Иблис биёмад ва гуфт « ҳилли адлки алии шаҷараи алхлду малики лоиблӣ » одам гуфт ман онро мешиносам марои бмълмии ту ҳоҷат нест ки на ман млоикаҳам то чун ту муъаллимӣ боядам ман дар мактаб «у илми одами алосмои кулҳо » омӯхтаам ки он дарахт кадомаст ва онро чаҳ номаст ? ту рост май бинӣ ки шаҷараи алхлду воситаи малик абадӣаст влкн аз сари душманӣу кажии мигўӣӣ то маро дар мухолифат фармон андозӣ . Марои бадалу ҷони орзӯӣ онаст влкни монеъи пои банд фармонаст . Иблиси дасти бсўгнди бараду бдстбрди савганд «у қосмҳмои ании лкмои лмни алносҳин » пои банди фармон аз пои одам боз гушӯд .

Одам аз саломати дили хеши бдўнгристи гумони набард ки касе бъзмту кибриёии ҳақи савганд бдрўғ хӯрд ҳам аз ғояти некӯи дилӣ чун номи худоӣу сифот худоӣ шунид бхдоӣ фирефта шуд . Нишони ошиқон инаст ки бмҳри ду ҷаҳон фирефта нашаванд бмъшўқ фирефта шаванд « ман хдънои биллоҳи анхдъно » .

Бози хўғости ҳақи таъолӣ аз одам на аз баҳри гандум буд ки он худ аз баҳр ӯ офарӣда буд агарчӣ млоикаҳ парварданад аммо ғизои хораи он набуданди одами ғзохўораҳи он буд валикин бозхост бидон буд ки бФрмон Иблис хӯрд Нидоӣ « въсии одам » бҷҳони дрдоднди ҳақи таъолиро дарон сарҳо ва ҳикматҳои дигар буд ҳамоно ин сар то ин ғояти макнуни ғайб буд аммо млоикаҳи нмидонстнд .

Эшонро назар бар он буд ки чунин дарахтии чандини ҳазор соласт то мипрўрим то дарахтии бад-ӣни латифии ббўд ки ороиши ҳашт биҳишт аз ҷамол ӯст .

Ин Тифли норасида дар омад вебӣ фурмоне карду кӯдаконаи шох он бишикаст ва бихӯрад ва ночиз кард . Ва мо рости дида будем ки « атҷъли фӣҳо ман иФсди фӣҳо » асари фасоди ӣнҷо зоҳир кард ки он гандумро агар бнхўрдӣ ҳар донае шойистагӣ он дошт ки чун бкоштндии дарахтии дигари азу бар омадӣ . Надонистанд ки чун бакорӣ дарахтӣ шавад ва чун бихӯрӣ мардӣ шавад . Ва ин сар бузургаст фаҳм ҳар кас ӣнҷо нарасад .

Ғарази онки тшниъ бар одам аз баҳри он буд ки он гандуми дайн то дар аҳд ӯ дар парвариш буд ва ҳануз касе аз он тановул накарда буд . Чун одамро бар он дасткорӣ хеш мебоист намӯд то дигари анбиё ҳар касе дасткорӣ хеш бинмоӣанд то чун вақт пухтан дар ояд ба дасти устодӣ Муҳамад диҳанд . Ҳар касро ҳам аз он қӯт хеш мебоист сохт . Дар мисл гӯйанд ки « ҳар ки гул кунад гул хӯрд » . Одам ки бар гандум кор кард аз гандум хӯрд ва дигарон ки орад карданд аз ан орад хӯрданд ва онҳо ки хамир карданд хамир хӯрданд то нони пухтаи Муҳамад ва Муҳаммадиён хӯрданд ки аз танури муҳаббати Маҳмадии пухта бар омада буд .

Пас он нони дайн ки пухтаи оташи муҳаббат буд бар дар дӯкони даъват Муҳамад ниҳоданду мунодӣ дар доданд ки ҳарро нони дайни пухта ба оташи муҳаббат май бояд то бихӯрад маҳбӯб ҳазрат гардад ба дар дӯкони Муҳамади алайҳ ассалом ояд « қул ани кантами тҳбўни аллоҳи Фотбъўнии иҳббкми аллоҳ » то анбиё низ агар хоҳанд ки нони эшон пухта шавад ҳам ба дар ин дӯкон оянд фардои қиёмат ки « анноси иҳтоҷўни илои шафоатии явми алқёмаҳ ҳатто иброҳӣм » .

Пас тарбияти дайн чун бмтлқи инсон ҳосил мешуд ҳар як аз анбиё ки узвӣ буданд бар шахси инсонӣ бар хамири мояи дайни дасткории хеш бкмол менамуданд то кори бмҳмди алайҳ ассалом расед ки дили шахси инсонӣ буд барон дасткорӣ бинмуд дайни бкмол хеш расед муҳтоҷи тасарруфи ҳеҷ мураббӣ нагашт . Зироки камолят « алиўми акмалати динкм » дайни бҳич аҳд наёфта бўдолои бъҳди хоҷаи алайҳи ассалом ва ҳар зёдтӣ ки бар камолафзое нуқсон буд « алзёдаҳи алии алкмоли нуқсон »у хоҷа азинҷо мефармуд « ман аҳдси фии динно молис манеҳ Фҳўрд » ва мефармуд « аёкму алмҳдсоти ?фони кули муҳаддиси бдъаҳу кули бдъаҳи залола » .

Дайнро сифот бисёраст ҳар сифатиро яке аз анбиё мебоист то бкмоли расонад чунонк одами сифати сФўти бкмоли расониду Нӯҳи сифати даъвату иброҳӣми сифати хулату Мӯсои сифати мколмту Айюби сифати сабру ёқӯби сифати ҳузну Юсуфи сифати сидқу Довӯди сифати таловату сулаймони сифати шукру яҳёи сифати хавфу исои сифати раҷо ва ҳамчунин дигари анбиё ҳар як парвариши як сифати бкмоли расониданд агарчӣ парвариши дигар сифот доданд аммо ҳар як парвариши як сифат ғолиб омад .

Аммо ончи дарраи алтоҷу воситаи алъқдоини ҳама буд сифати муҳаббат буд ва ин сифати дайнро Муҳамади алайҳи ассаломи бкмоли расонид аз бҳронк ӯ дили шахси инсонӣ буду муҳаббат парвардани ҷузи кор дил нест .

[у камоляти дайн дар камолят муҳаббатасту ташриф « ФсўФи ётии аллоҳи бқўми иҳбҳму иҳбўнаҳ » қабое буд бар қади ин уммати дӯхтау каромат « вуҷӯҳи иўмӣзи нозраҳи илои рабҳо нозира » шамъӣ буд барои ин хирмани сӯхтагони парвонаи сифати афрӯхта . Қавми Мӯсоро агар ман ва селоӣ доданду қавми исоро агар аз осмон моида фиристоданд « зарраами ёклўоу итмтъўо » ин дарди навашони жандаи пӯшроу риндони хонаи фурушро тҷръи он шароби шуҳуди бас ки соқӣ «у сиқҳми рбҳм » аз ҷоми ҷамол дар коми вуҷӯди эшон май резад ҳар чанд аз тасарруфи он шароби арбада « ано алҳақ » ва « субҳонӣ » май хезади лекини хонаи вуҷӯд барандохтан қабоеаст ки ҷуз бар қади ин мқомрони пшўлидаҳи ҳол чуст намеояд ва бар шамъи шуҳуди ҷон бохтани ҷузи азин парвонагони шикастаи бол дуруст намеояд лоҷарам ҳар ду ҷаҳони боқитоъи боматон дигар медиҳанду харгоҳи иззат дар боргоҳи давлати ин гадоён мезананд ки анои ъндолмнксраҳи қлўбҳми ман аҳлӣ ва [ ҳазрат ] иззат бар забони ин гадо мегуяд . Байт :

Чун камоляти дайни мавқуфи камоляти сифати муҳаббат буд ва он бавоситаи хоҷа ки дили шахси инсонӣ буд ботамоми пайваст ] хоҷаи ҳабиб аллоҳ омаду хотами анбиё ҳар крои дайни бкмол май бояду мартабаи маҳбӯбии сар бар хати мтобът ӯ наад ки « қул ани кантами тҳбўни аллоҳи Фотбъўнии иҳббкми аллоҳ »

Ва чун камоли дарин дайн омад дайнҳои дигари мансӯхи гашт ки ҳар куҷо об омад таяммум бхок натавон кард . Шарҳ додаем ки дар аҳди дигари анбиёи гандуму орад ва хамир мебоист хӯрд акнӯн ки нон пухта шуд хӯрдан онҳо мансӯхи гашти бал ки он анбиёи алайҳими ассаломи фардои ҷумлаи рӯи бадари ин дӯкон ниҳанду нони ҳам аз нонвоӣ мо баранд ки « одам ва ман дунаи таҳти лўоӣии явми алқимаҳи влоФхр » . Ва аз фарохи ҳавсалагӣу баланди ҳимматии хоҷаи алайҳи ассалом ҳануз бад-ӣни нону нотўоиии сайри нмишўду сари фурӯи нмиорд ки мегуяд : « анои Сайиди валади одаму лоФхр » .

Ин чаҳ ишоратаст ? ишоратии сахти латифу латифае сахт зарифаст яъне ин ҳамаи нонвойӣу сиёдату рояти дорӣу пешвоеи насиба хилоиқаст аз ман ки « вмои арслноки алорҳмаҳи ллъолмин » пас ин ҳамаи маҳали тафохур эшонаст ки чун ман сарварӣу пешвоеу шафиъӣу муқтадоеу далелӣ ва раҳнамое доранд .

Аммо ончи насиба манаст дар бенасибӣасту коми ман дар нокомӣу муроди ман дар ноМуродӣ ва ҳастӣ ман дар нестӣ ва тавонгарӣу фахри ман дар фақраст « алФқри фахрӣ » ин заъиф мегуяд :

эй Муҳамади ин чаҳ сараст ки тафохури бпишўоиӣу сарварии анбиёи нмикнӣу бФқр фахр мекунӣ зеро ки роҳҳо бар ишқ ва муҳаббатаст ва ин роҳи бнистӣ тавон рафту пишўоӣӣу сарварӣу набувват ҳама ҳастӣаст . байт

Ҷамоати куффори лабу дандони хоҷаи алайҳи ассаломи бснг ибтило мешикастанд хост то бдъои дандонии бадишони намояд ҳануз лаби нҷнбонидаҳ буд ки харсанги хитоб « лӣси лаки ман аломршӣ » дар поиш андохтанд . Аҷаб корӣаст ! боНӯҳи азин муомила ҳеҷ нарафта буд мегуфт « раби лотзри алии аларзи ман алкоФрини дёро » . Дар ҳоли тӯфони баҳамаи ҷаҳон бар овараду ҷумларо ҳалок кард . Ореи Нӯҳи мазҳари сифати қаҳр буд роҳ хеш мерафт « қул кули иъмли алии шои колта » Муҳамади алайҳи ассаломи мазҳари сифати лутфу муҳаббат буд роҳ ӯ риояти ҳақи насиба дигаронаст баъд аз онк санг мезаданд хоҷа мегуфт « аллоҳами аҳади қавмии Фонҳми лоиълмўн » .

Ин чаҳ тасарруф буд ? хоҷаро роҳ кам задану нестӣ дар пеш мениҳоданд тоҳстӣ дар нестӣ бозад . байт

Ки бо вуҷӯд ҳастӣ маҷозӣ аз вуҷӯд ҳастӣ ҳақиқии бархӯрдорӣ бкмол натавон ёфт ало бидон миқдор ки базл ҳастӣ маҷозӣ кунӣ дар роҳ ҳастӣ ҳақиқӣ .

Ҳизумро аз оташ бар хўрдорӣ бавуҷуд ҳастӣ ҳизумӣ тавонад буд влкн бақадр онк аз ҳастӣ ҳизумӣ фидоӣ ҳастӣ оташӣ мекунад бархӯрдории бкмол вақте ёбад ки ҷумлагӣ ҳастӣ ҳизумии фидоӣ оташӣ кунад то ҳизуми касифи зулмонеи суфлои оташи латифи нӯронӣ алавӣ гардад ва то аз ҳастӣ ҳизуми чизе боқӣ монад ҳануз дӯдӣ мекунад . Он дӯд чист ? талаб оташ мекунад ки ҳизуми завқи оташ боз ёфтааст бҳизмии хеши розӣ нмишўд мехоҳад ҳамаи вуҷӯд оташ гардад . Байт .

Пас дарин ҳол ҳар оташ ки ҳизум ёбад ӯро аз баҳр худ ёбад чизе бадӣгарон натавон дод . байт

Ва чун ҳизуми тамоми фидои оташи гашти баъди азин вуҷӯди хеш ва ҳар оташ ки ёбад аз баҳри вуҷӯди ҳизумҳои дигар хоҳад .

Ин сиррӣ бузургаст . Сдў бист ваанд ҳазор нуқтаи набуввати ҳизуми вуҷӯди башариро фидои оташи муҳаббату таҷаллии сифот ҳақ карда буданд валикин аз ҳар касе нимсўхтаҳ эй бозмонда буд то фардои қиёмат азишон дӯди нафасии нафасӣ бар меояд .

Аммо Муҳамади алайҳи ассаломи парвонаи сифат бар шамъи ҷалоли аҳадяти ҳамагии вуҷӯди дрбохтаҳ буду ҷумлагии вуҷӯди Маҳмадиро фидои зи ?фонаи оташи муҳаббати шамъи ҷалоли аҳадяти сохтаи лоҷарами умматӣ умматӣ мезанаду забонаи шамъи ҷалоли аҳадяти забон ӯ шудау боҷумлагии фарзандони одам дар инқитоъ насаб мегуфт « мокони Муҳамади абои аҳади ман рҷолкми влкни расӯли аллоҳу хотами алнбин » ин заъифи рости байт .

Онки шунӯдае ки Муҳамадро алайҳи ассалом соя набӯд азинҷост ки ӯ ҳамаи нур шуда буд ки « ё аиҳо анноси қдҷоءкми нури ман рбкм »у нурро соя набошад чун хоҷаи алайҳи ассалом аз сояи хеш халос ёфта буд ҳамаи олам дар паноҳи нур ӯ грихтндд ки « одам ва ман ду на таҳти лўоӣии явми алқимаҳу лоФхр » . Нури Маҳмадии худ аввали сари ҳади вуҷӯди гирифта буд ки « аввали мо халқи аллоҳи нурӣ » акнӯн сари ҳад абад бигирифт ки « лонбии баъдӣ » .

Баъди азин ки офтоби давлати Маҳмадӣ тулӯъ кард ситорагони вилояти анбиёи рахт бар гирифтанд ояти шаби адёни дигари мансӯхи гашт зеро ки оят « молики явми аддӣн » омад бурузи инро чароғӣ менабояд « азотлъи алсбоҳи астғнии ани алмсбоҳ » . Бечораи он нобӣно ки бо вуҷӯди ин ҳамаи нур аз равшаноӣ маҳрӯмаст . байт

Агарчӣ офтоби сӯрати ман бмғрб « кули нафаси зоиқаи аламут » Фрўшўд аммо офтоби давлати дайни ман то мунқаризи олами бавоситаи уламои дайнпарвар ҳақи густари боқии монда ки « лоязоли тайифаи ман қоимин алӣ алҳақ » баъди азин бонбё чаҳ ҳоҷат ки ҳар як аз ани уламои бмсобт пиғмбрсӣанд ки « уламои умматии конбё банӣ Исроил » .

Дайнро зоҳирӣасту ботинии зоҳири дайни бавоситаи илми уламои муттақе маҳфӯз мемонаду ботини дайни бавоситаи машойихи роҳи рафтаи роҳбар мулӯк мемонад ки « ашшайхи фии қавмаи колнбии фии уммата »у худованди таъолӣ дар змти карами хеши муҳофизати дайни бавоситаи ин ҳар ду тайифа воҷиб гардонид ки « анои нҳни нзлнои аззикру анои ?лаи лҳоФзўн » .