Қоли аллоҳи таъолӣ : «у исӣлўнки ани алрўҳи қул алрўҳи ман амри рабӣ »

Ва қол алнабӣ слии аллоҳи алайҳу силам : « алорўоҳи ҷунуди мҷндаҳи Фмои таъоруфи минҳои аӣтлФ ва мо тнокри минҳои ахтлФ » .

Бдонки рӯҳи инсон аз олам амрасту ихтисос қурбӣ дорад бҳзрт ки ҳеҷ мавҷӯд надорад чунонк шарҳи он дар фусӯли гузашта омадааст .

Ва олами амри иборат аз олимӣаст ки миқдору каммият ва масоҳат напазирад бар зиди олами халқ ки он миқдору каммияту масоҳати пазираду исми амр бар олами арвоҳ азон маънӣ афтод ки бошорт « кун » зоҳир шуд бе таваққуфи замонӣ ва бе воситаи мода ва агарчӣ олами халқи ҳам бошорт « кун » падед меояд аммо бавоситаи маводу имтидоди айём « халқи алсмўоту аларзи фии сетаи айём » . Ва он ишорат ки миФрмоид « қул алрўҳи ман амри рабӣ » яъне аз маншаи коф ва навен хитоб « кун » бархестаи ббдиъи фитрат бемодау ҳаюлои ҳаёт аз сифат « ҳўолҳӣ » ёфта қоими бсФт қиўмӣ гашта ӯ модаи олами арвоҳи омадау олами арвоҳи маншаи олами малакӯт шудау олами малакӯти масдари олам малик бӯда ҷумлагии олами малики бмлкўти қоиму малакӯти борўоҳи қоиму арвоҳи брўҳи инсонии қоиму рӯҳи бсФти қиўмии қоим « Фсбҳони алзии бедаи малакӯти кули шайъу илайҳи трҷъўн » .

Ҳар ч дар олами малику малакӯт падед меояд ҷумлаи бўсоит падед меояд алоўҷўди инсонӣ ки ибтидои рӯҳ ӯ бошорт « кун » падед омад бевоситау сӯрати қолаб ӯ тахмири ҳам бевосита ёфт ки « хамрати тинаҳи одами бедии арбаъӣни сбоҳо » ва дар вақти издивоҷи рӯҳу қолаби ташриф «у нафхати фӣа » бевосита арзонӣ дошту ихтисоси азоФт « ман рӯҳӣ » каромат фармуд яъне « рӯҳи ҳии бҳиўнӣ » . Чунонк эҷоди вуҷӯди рӯҳ аз амр ӯ буд азоФти вуҷӯди рӯҳи ҳам бомар худ кард ки « ман амри рабӣ » . Чун эҷоди ҳаёти рӯҳ аз сифати мҳииии ҳақ буд азоФти ҳам бҳзрт кард ки « ман рӯҳӣ » ва ин дақиқае азимаст .

Пас камоли мартабаи рӯҳ дар тҳлиаҳи рӯҳ омадааст бсФоти рубубият то хилофати он ҳазратро шояд ва дарин маънии мазоҳиб мухталифаст . Рўндгонро тайифае бар онндкаҳ то тазкияи нафас ҳосил наёяд тҳлиаҳи рӯҳ муяссар нашаваду тайифа Эй гуфтаанд : бе тҳлиаҳи рӯҳи тазкияи нафас муяссар нагардад ҳам барон минвол ки дар фасли тасфияи дил шарҳ рафт .

Машойихи мо - қудси аллоҳи арўоҳҳм - баронанд ки агар муддати умр дар тазкияи нафас басар баранд нафаси тамом мзкӣ нагардаду каси бтҳлиаҳи рӯҳи напардозади валикин чун аввали нафасро бқиди шаръ муҳкам карданд ва рӯй бтсФиаҳи дилу тҳлиаҳ рӯҳ овараданд бар қазия « ман тақарруби илои шброи тақаррубати илайҳи зроъо » алтофи худовандии бостқболи карам падед ояду тасарруфоти ҷазботи анояту файзи фазли алуҳият мутавотир гардад ки « ман ?утонеи имшии атитаҳи аҳрўл » бики лаҳзаи чандон тазкияи нафасро ҳосил шавад ки бмҷоҳдаҳи ҳамаи умр ҳосил наомадӣ « ҷазбаи ман ҷазбот алҳақ тавозии амали алсқлин » .

Валикини дрбдоити ҳоли рӯҳи Тифл сифатаст ӯро тарбиятӣ бояд то мустаҳаққ тҳлиаҳ гардад . Зироки рӯҳ то дар амокини рӯҳонӣ буд ҳануз бҷсми инсонии таъаллуқи ногирифта бар мисоли тифлӣ буд дар раҳми модар ки онҷои ғизои муносиби он макон бояд ва ӯро илмӣ ва шинохтӣ бошад лоиқи он мақоми валикин аз ғизоҳои мутанаввиъу улӯму маорифи мухталиф ки баъд аз вилодат тавонад ёфт маҳрӯм ва бихбр бошад .

Ҳамчунин рӯҳро дар олами арвоҳ аз ҳазрати ҷлти ғизоӣ ки мадади ҳаёт ӯ кунад мебуд муносиби ҳавсилау ҳиммати рӯҳ дар он мақом ва бар куллиёти улӯму маорифи итилоъӣ рӯҳонӣ дошт валикин аз ғизоҳои гӯногӯн « абят ъанд рабии итъмнӣу исқинӣ » маҳрӯм буд ва аз маорифу улӯми ҷзўёти олами шаҳодат ки бавоситаи олоти ҳавоси инсонӣу қувои башарӣу сифоти нафсонии ҳосил тавон кард бихбр буд . Ва дар ани вақт ки бқолби пайваст чун Тифли бўдкаҳ аз раҳм бмҳд ояд агар парвариши бўҷаҳи хеши наёбади зуд ҳалок шавад .

Пас модари меҳрбон ӯро гаҳвора нааду дасту пой ӯ бар бандад то ҳаракот табъӣ накунад ки дасту пои бишиканад ё каж кунад . Ва онгаҳ ӯро ғизоҳои ин олам ки ӯ ҳануз ғариб онаст нигоҳ дорад ки ҳануз меъда ӯ қӯти ҳазми ғизои ин олам надорад ӯро ҳам бғзоиӣ парваранд аз ани олам ки на моҳ дарав бӯдааст ва бо ғизоҳои онҷое ху карда ва он шераст . То чун муддатӣ бар ояд ва бо ҳавои ин олам хугар шавад батадрӣҷ ӯро бғзоҳои латифи ин олами парвариш додан гирад то меъда ӯ бад-ӣни ғизоҳо қӯт ёбад онгаҳ ғизоҳои касифро мустаъид шавад ки ҳаракату қӯт ва корҳои ъниФ карданро мадад аз ан буд .

Ҳамчунин Тифли рӯҳ чун бмҳди қолаби пайвасти тамоми дасту пои тасарруфи вайро ббрбнди овомир ва навоҳӣ шаръ бибояд баст то ҳаракот бар муқтазои табъ ҳайвонӣ накунад ки худро ҳалок кунад ё дасту пои сифоти рӯҳонӣ каж кунад яъне мубаддил кунад бсФоти нафсонӣ .

Ва ӯро аз ду пистони тариқату ҳақиқати шери тасфияу тҳлиаҳ май додан ки он ҳам ғизоӣаст аз ани олам ки ӯ чандини ҳазор соли онҷо муқӣм бӯдааст ва аз ани навъи ғизо парвариш ёфта то дил ки ӯро бмсобт меъдааст Тифлро бидон ғизо қӯт ёбаду мустаъид он гардад ки агар дар олами шаҳодат аз ғдоҳои мутанаввиъи муомилоти хилофат ки « вҷълкми хлоиФи аларз » тановул кунад - ки қӯти таҳаммули аъбо амонат бидон тавон ёфт - ӯро музир набошад бал ки муқаввӣу муғаззе ӯ гардад .

Ва чунонк онҷои Тифли он шер аз пистон модар хӯрд ё аз пистони дояу парвариши бавосита эшон ёбад воло ҳалок гардад ӣнҷои Тифли рӯҳи шери тариқату ҳақиқат аз сари пистони модар набувват тавонад хӯрд ё аз дояи вилояту парвариш аз набӣ ё шайх ки қоими мақом набӣ аст тавонад гирифт воло ҳалок шавад .

Ва ончи гуфтеми Тифли рӯҳ чун бмҳди қолаби пайвасти тамоми ин тамомӣ онаст ки буқати балоғат ҳосил ояд ки вақти зуҳӯри осор ақласт . Ва рӯҳ аз аҳди онки бтсрФи нафхаи ҳақ дар шиками модари бтФл май пайвандад то онгаҳ ки бҳд балоғат мерасад он нисбат дорад ки вақти вилодати Тифли баъзе аъзои беруни омада ва баъзе ҳануз наёмада то онгаҳ ки аъзои Тифли тамом аз мшимаҳ берун ояду бадаст қобила расад . Зеро ки рӯҳро таъаллуқ бо қолаби батадрӣҷ падед меояд то қолаб дар раҳм бошад таъаллуқи рӯҳ бо ӯ бҳёт буд ки ҳаракати натиҷа онаст таъаллуқ ӯ бҳўоси тамом падед наёмадааст бад-ӣн чашм набинаду бад-ӣн гӯш нашунӯд . Чун аз раҳм берун ояд таъаллуқ ӯ бҳўоси тамом падед ояд аммо бқўои башарии батадрӣҷ падед ояд .

Ҳамчунин баҳри мавзе аз қолаб ки маҳали сифатӣ аз сифот инсонӣаст таъаллуқ тамом нагирад алои баъд аз зуҳӯри он сифат дар он маҳал чунонк ҳирсу ғазабу шаҳвату дигари сифоти ҳарякро музиъӣу маҳаллӣ муайянаст то он сифат дар он маҳал зоҳир нашавад рӯҳ бидон мавзеи таъаллуқи тамом падед наёвард .

Охирин сифатӣ ки инсонро зоҳир шавад то ӯ инсони мукаллаф ва мухотаб тавонад буд шаҳватаст . Чун шаҳвати зоҳири гашт ва рӯҳ бидон сифати вмҳл таъаллуқ гирифт аз мшимаҳи ғайби тамоми бъолми шаҳодат берун омад . Агар соҳиб саодатаст дар ҳоли бадасти қобила набувват расад ӯро дар маҳди шариъати дасту пой ба барбанд овомир ва навоҳӣ барбандаду бпстони тариқату ҳақиқати мипрўрд .

Ва парвариш ӯ дар онаст ки ҳар таъаллуқ ки рӯҳ аз издивоҷ қолаб ёфтааст ба воситаи ҳавоси вқўои башарӣу дигари сифоти ҷумлаи батадрӣҷ ботил кунад . Зирок ӯро ин ҳар яке воситаи ҳиҷобӣу баъдӣ шудааст аз ҳазрати иззат ва бо ҳар чиз ки инс гирифтааст ва бхўш омад табъ дар ӯ овехтаи он чизи банди пой ӯ шудаасту силсилаи гардан ӯ омадау ваҳшатӣ бо ҳақ падед оварда ва аз завқи шуҳуди он ҷамоли бозмонда чун ҳаряк аз он таъаллуқот ботил мекунад ҳиҷобӣу бандӣу ғулии азуи брмихизд ва қурбӣ бодед меояду насими сабои саодати буии инси ҳазрати бмшом ҷонаш мерасонад фарёд мекунад ки :

ӣнҷои Тифли рӯҳи парвардаи ду модар шавад : азики ҷониб аз пистони тариқати шери қатъи таъаллуқоти мأлўФот табъ мехӯрду азики ҷониб аз пистони ҳақиқати шери воридоти ғайбӣу лавойиҳу лўомъи анвор ҳазратӣ мехӯрд ва ӯ « байни равзау ғадир » то онгаҳ ки бтсрФоти воридот ва таҷаллӣҳои анвори рӯҳонии рӯҳ аз банди таъаллуқоти ҷисмонӣ озод шавад ва аз ҳабси сифоти башарӣ халос ёбаду босари ҳади фитрат аввалӣ расаду бози мустаҳаққи истимоъи хитоб « аласти брбкм » гардаду бҷўоб « балӣ » қиёми намояд .

ӣнҷо чун рӯҳ аз либоси башарият берун омаду офати тасарруф ва ҳаму хаёли азу мунқатиъ шуд ҳарч чаҳ дар малик ва малакӯтаст бар ва арза доранд то дар зарроти офоқу оинаи анфуси ҷумлаи байноти ҳақ мутолиа кунад .

Дарин ҳолат агар бдричаҳи ҳавос берун нигарад дар ҳар чиз ки нигоҳ кунад асари ояти ҳақи дарав мушоҳида кунад он бузург азинҷо гуфт « мо ?назарети фии шийъи алоу рояти аллоҳи фӣа » . ӣнҷои ишқ софӣ гардад ва аз ҳуҷби айну шину қоф берун ояд . Ҳам рӯҳи бъшқи дроўизди ҳам ишқ брўҳ даромезад ва аз миёни ишқу рӯҳ дугонагӣ бархезад ягонагӣ падед ояд ҳар чанд рӯҳи худро тлбдФи ишқро ёбад . байт

То акнӯн зиндагии қолаби брўҳ буд акнӯн зиндагии рӯҳи бъшқ буд . байт

Дарин мақоми ишқи қоими мақом рӯҳ гардад ва дар қолаби ниёбат ӯ медораду рӯҳи парвонаи шамъи ҷамол самадят шавад ва бидон ду шҳпри злўмӣу ҷҳўлӣ ки аз таъаллуқи аносир ҳосил кардаасту фоидаи таъаллуқи аносири худ ҳамин буд – гирди сродқоти боргоҳи аҳадяти парвоз кардан гирад ва ҳамчун ошиқони сармасти наъраи занони ин байт муяссар ояд : байт

Дарин мақоми алтофи рубубият бар қазия « ман тақарруби илои шброи тақаррубати илайҳи зроъо » истиқбол кунаду рӯҳро бар бисоти инбисот роҳ диҳаду млотФаҳу муошақа « иҳбҳму иҳбўнаҳ » дар миёни ораду мухотаботу муколимоти ошиқонаи оғоз нааду муносиби маънии ин байти хитоб пуритоб мерасад . Чунонк муаллиф гуяд байт

Чун ратлҳои гарони шароби мъотбот « анои снлқии алейк қўлои сқило » бком рӯҳ расаду таъсии он боҷазои вуҷӯд ӯ тохтани орад аз стўоти он шароб ҳастӣ рӯҳ рӯй дар нестӣ наад ва аз ободии вуҷӯд рӯй дар харобии хароботи фанои орад . байт

Рӯҳро як чанд дарин манзили аърофи сифат ки миёни биҳишти олами сифот худовандӣасту дӯзах олам ҳастӣ бидоранду бшроби шуҳуди бақоёии сифоти вуҷӯди азу маҳв мекунанд . Он маънии шунӯдае ки Юсуфро алайҳи алслўаҳи панҷсад сол бар дар биҳишт бидоранд ва дар биҳишт нагузаронад то олоиши малики дунё аз ваии бакулӣ маҳв шавад «у нзънои моФии сдўрҳми ман ғул » ҳамин ишоратаст .

Пас дар эҳтибоси рӯҳу ғлботи шавқ ӯ бҳзрту тасарруфоти воридоти ғайбии анвоъи каромот бар зоҳиру ботини падед омадан гирад «у асбғ алайкум наамма зоҳирау ботина » .

Агар равандаи дарин мақоми бад-ӣни неъматҳо боз нигарад бичишам хуш омад аз ҳазрати манъами бозмонд ва агар хоки мтобът дар дида ҷон кашаду бҳлиаҳ « мозоғи албсру мотғӣ » мтҳлӣ шавад мустаҳаққи мутолиаи оёт кубро гардад « ҳоҳнои тскби алъброт » . Ин он Утбааст ки хӯни садҳазори садиқ бар хоки имтиҳон рехта шуду об боб барнаёмад .

эй баси рўндгони содиқу толибони ошиқ ки дар хароботи арвоҳи баҷоами каромоти маст тоФҳ шуданду завқи шурби он шароб боз ёфтанд ва дар мастии аҷабу ғурури афтоданду ҳаргиз рӯй ҳушёрӣ ва бедорӣ надиданд . байт

Дар ҳуҷб « асҳоби алкромоти каллаами мҳҷўбўн » бимонаданд ва он каромотро бути вақт худ сохтанду зуннор хуш омад он барбастанд ва рӯй аз ҳақи бгрдониднду фаро халқ овараданд . Наузи биллоҳи ман алҳўри бъдолкўр . байт

Аммо соҳиби дувалатон « ани аллазӣнаи сабқати ?лаами мнои алҳснии аўлӣки анҳо мбъдўн » дар неъмати каромоти назар бар манъам ниҳанд на бар неъмату адои шукри неъмат ба дид манъам гузоранд то бар қазия « лӣни шкртми лои зиднкм » мустаҳаққи неъмати вуҷӯд манъам гирданд . байт

Вазифаи убудийяти рӯҳи дарин мақом онаст ки мулозимати ин Утбаи намояд ва аз ҷумлаи ағёри домани ҳиммати дркшд ва се талоқ бар гӯшаи чодари дунёу охирати бандаду бдрҷоти улёу Наими ҳашт биҳишти сар фурӯ наёрад вебяти ин заъифро вирди вақт хеш созад . байт

Ва агар мақомоти сад ва бист ваанд ҳазор нуқта набувват бирав арза кунанд бҳич илтифот накунаду ҳамаро пушт пой занаду мҳмдўори сари кӯчаи фақр нигоҳ дорад ва агар ҳазор бор хитоб мерасад ки эй банда чаҳ хоҳӣ ? гуяд бандаро хост набошад зеро ки хост рӯй дар ҳастӣ дорад ва мо дар нестӣ мезанем ин роҳ пштопшт уфтад ва агар ҳазор соли барин остона то мултафит бимонад бояд ки малул нагардад ва рӯй азин даргоҳ нтобад . байт

Ҷумлагии анбиё ва аввалед дарин мақоми оҷиз ва мутаҳайир шуданд ки азинҷои бқдми инсониятро нмишоиди супурду ббозўии рҷўлити гӯии нмитўони баради байт

Дарин мақом ҳар тири ҷад ки дар ҷаъбаи ҷаҳд буд андохта шуд ва ҳеҷ бар нишона қабул наомад . ӣнҷо чун гули сипар бояд андохт чун чанори дасти бдъои бардошт . На чун бидхнҷр тавон кашид ва на чун нилӯфари сипар бар сари оби афканд . Чун сӯсан бидиҳ забони хомӯш бояд буд ва чун наргиси чашм ниҳодан , ва чун бунафшаи бъҷзи сари афканда бӯдан ва чун лола бо ҷигари сӯхтаи дамии машки вор задан .

ӣнҷои мақоми нози маъшӯқу камоли ниёз ошиқаст то ин ғояти рӯҳро бо ҳар ч пайванд дошт ҳамаи дршшдр ишқ мебохт чун муфлису бечораи гашт акнӯн даст хӯнасту ҷон май бояд бохт . байт

Ҳар вақт чун насими нафаҳоти алтофи ҳақ аз мҳби анояти бмшом рӯҳ мерасад ёқӯби вор бо дили гарму дам сар мегуяд : « ании лои ҷади риҳи Юсуфи лӯлои ани тФндўн » байт

Чандон ғлботи шавқу қалақи ишқи рӯҳро падед ояд ки аз худии худ малул гардад . Ва аз вуҷӯд сайр ояд ва дар ҳалок худ кӯшаду ҳусайни мнсўрўор фарёд мекунад :

Дарин муддат ки рӯҳро бар остонаи иззат боз доранду бшкнҷаҳи фироқу дарди иштиёқ мубтало кунанд девонагии парвонагӣ дар ӯ падед ояд гуяд :

Дарин изтирору аҷзу инкисори рӯҳ аз худу муомилаи худ маъюс гардаду ҳақиқати бидонад ки « алтлби ради волсбили сад » худро биндозад ва азу нолад шеър

Чун дӯди нолаи он сӯхта дар мақоми изтирори бҳзрти раҳим боз расад бар қазия « амни иҷиби алмзтри азои дуоа » ттқи иззат аз пеши ҷамоли самадят бар андозад . Ва ошиқи сӯхтаи худро бҳзор лутф бинавозад . байт

Чун шамъи ҷамоли самадят дар таҷаллӣ ояд рӯҳи парвонаи сифати пар ва бол бигушоед . Ҷазботи ашаъа шамъ ҳастӣ парвона бирабоед партави нури таҷаллии вуҷӯди парвонаро бтҳлиаҳи сифот шамъӣ биорояд забонаи шамъи ҷалоли аҳадят чун шуълаи براردи як коҳ дар хирмани парвонаи рӯҳи бнгзорд . байт

ӣнҷои нури ҷамоли самадии рӯҳ рӯҳ гардад « аўлӣки кутуби фии қлўбҳми алоямону идаам брўҳ манеҳ » агар он ҷон бохта шуд инак ҷонӣ ки бохта нашавад . байт

Утба олам фаносту сари ҳади олами бқоءи баъди азин кори тарбияти рӯҳи бтҳлиаҳи ҷазботи алуҳият мубаддил шавад акнӯн як нафас аз анфос ӯ бмъолмаҳ сиқлин бароед « ҷазбаи ман ҷазбот алҳақ тавозии амали алсқлин . »

« ?дании Фтдлии факони қоби қавсин ӯ аднии Фоўҳии илои абдаи мо аўҳӣ » .

Ва слии аллоҳи алии Муҳамаду ?ала .