Фасонаи гашт ва куҳан шуд ҳадиси Искандар
Сухани нави ор ки навро ҳаловатии сет дигар
Фасонаи куҳану корнома ба дурӯғ
Ба кор ноед рӯ дар дурӯғ ранҷ мабар
Ҳадиси онкии Сикандар куҷо расед ва чаҳ кард
зи бас шунидан гашта сети халқро аз бар
Шунидаам ки ҳадисӣ ки он дубора шавад
Чу сабр гардад талх , ар чаҳ хуш буд чу шукр
Агар ҳадиси хушу дилпазир хоҳӣ кард
Ҳадиси шоҳи ҷаҳони пеши гир ва зин магзар
Ямини давлати Маҳмӯди шаҳриёри ҷаҳон
Хдоигони нкўмнзру нкўмхбр
Шаҳӣ ки рӯзу шаб ӯро ҷузи ин таманно нест
Ки чун занад буту бтхонаҳ бар сари бутгар
Гуҳии зи Ҷайҳун лашкар кашад сӯии Сайҳун
Гуҳии сипаҳи барад аз бохтари сӯии ховар
зи корнома ӯгар ду достони хуоне
Ба ханда ёд кунӣ корҳои Искандар
Балии Сикандари сартосари ҷаҳонро гашт
Сафар гузид ва биёбон буриду кӯҳу камар
Валикин ӯ зи сафари оби зиндагонии ҷуст
Малик , ризои худоу ризои пайғамбар
Вагар ту гӯйӣ дар шаънаш оят аст равост
Неам ман инро мункир ки бошад он мункир
Ба вақти онкии Сикандари ҳаме аморат кард
Набад набувватро бар ниҳодаи қуфл ба дар
Ба вақти шоҳи ҷаҳонгар паямбарӣ будӣ
Дивист оят будӣ ба шаъни шоҳи андар
Ҳамаи ҳадис Сикандар бидон бузург шудаи сет
Ки дил ба шуғли сафари баст ва дӯст дошт сафар
Агар Сикандар бо шоҳи як сафар кардӣ
зи асби тозӣ зуд омадӣ фурӯд ба хар
Дарозтар сафар ӯ бидон раҳе бӯда сет
Ки даҳ зада нагусаста сету крдр аз крдр
Малики сипоҳ ба роҳии барад ки дев дар ӯ
Шамида гардаду гумроҳу оҷизу музтар
Чунин сафар ки шаҳ имсол кард , дар ҳамаи умр
Худоӣ донад кӯро наёмада сет ба сар
Гумон ки барад ки ҳаргиз касе зи роҳи тароз
Ба сўмнот буд лашкар ва чунин лашкар
На лашкарӣ ки мари онро касе бидонади ҳад
На лашкарӣ ки мари онро касе бидонади мар
Шумори лухтӣ аз он бартар аз шумори ҳсӣ
Ъдоди бархе аз он бартар аз ъдоди мтр
Ба лашкари гшну бекарони назар чаҳ кунӣ ?
Ту даврии раҳи саъбу камии оби нигар
Раҳе ки дев дар ӯ гум шудӣ ба вақти завол
Чу мард кам байн дар танги бешаи вақти саҳар
Дарозтар зи ғами мустаманди сӯхтаи дил
Кашидатар зи шаби дардманди хастаи ҷигар
Бсди паии андар , даҳ ҷои рег чун серума
Бидиҳ паии андар , сад ҷои санг чун нашутур
Чу чашми шӯхи ҳамаи чашмаҳои ӯ бе об
Чу қавли сифлаи ҳамеи киштҳои ӯ бе бар
Ҳавоӣ ӯ дижаму бод ӯ чу дӯди ҷҳим
Замин ӯ сияҳу хок ӯ чу хокистар
Ҳамаи дарахту миёни дарахти хори кшн
На хор балки синони хлндаҳу ханҷар
На мардро сари он кандар он наҳодӣ пай
На мурғи родли он кандар он кушодии пар
Ҳамеи з ҷавшан барканд ғайбаи ҷавшан
Ҳамеи зи мғФри бигусасти рФрФи мғФр
Савор бо сар андар шудӣ бадву азу
Бурун шудӣ ҳамаи тан чун ҳазор пои басар
Ҳазор хори шикастаи дараву хастаи азу
Бчнди ҷои сарв рӯйу пушту паҳлу ва бар
Камари кашони сипаҳро ҷудои ҷудо ҳар рӯз
Камари бараҳна бмнзл шудӣ зи ҳиллӣаи зар
Чу пои боз дар он бешаи пари ҷлоҷл буд
Стокҳои дарахт аз пашизҳои камар
Гуҳии гиёҳӣ пеш омадӣ чу нӯки хаданг
Гуҳии заминӣ пеш омадӣ чу рӯй табар
Дар он биёбони манзилгаҳии аҷоиб буд
Ки гар бигӯям касро наёяд он бовар
Багӯнаи шаб , рӯзии баромади азсри кӯҳ
Ки ҳечгуна бар он коргар нагашт басар
Намози пешини ангушти хеши робрдст
Ҳаме надидам ман ин аҷоибасту ъбр
Аҷабтар онкии маликро чунин ҳаме гуфтанд
Ки андарин раҳи мори ду сар буд бимр
Туро бузург сипоҳӣаст вена дароз раҳеаст
Ҳамаи саросари пари хору мору лўраҳу ҷир
Бшб чу хуфта буд марди сари براردи мор
Ҳаме кашад бнФси хуфта то барояд хур
Чўхўр барояд ва гармӣ бамурд хуфта расад
Сабк нагардад зон хоб то гуҳи маҳшар
Хдоигони ҷаҳон зон сухан наяндешед
Сипаҳ баранд биорӣ эзади довар
Бад-ӣни дуруштӣу зиштии раҳе ки кардам ёд
Гузора кард бтўФиқи холиқи Акбар
Пиёдагонро як як бихонад ва уштур дод
Бтўшаҳ кард сафар бар мусофирон чу ҳзр
Ҷмозаҳҳоро дар бодия дамодам кард
Боб кард ҳамаи реги он биёбон тар
Бсохт аз паии пас мондагону гумшудагон
Миёни бодияҳо ҳавзҳои чун кавсар
Ҳамаи сипаҳро зон бодия бурун оварад
Шукуфта чун гули сероби вҳмчўи нилӯфар
Бидон раҳи андари чандини ҳисору шаҳри бузург
Хароб карду бикунади асл ҳар як аз бен ва бар
Нахусти лдрўаҳ каз рӯй бурҷи вбораҳи он
Чу кӯҳ кӯҳ фурӯрихт оҳану мармар
Ҳисор ӯ қавӣу бораи ҳисори қавӣ
Ҳисорён ҳама бирасон шери шарзаи нар
Муборизонеи ҳамдасту лашкарии ҳампушт
Диранги пеша ба фару шитоби кор ба кар
Набард кардау андар набард ёфта даст
Далер гаштау андари далерии астмгр
Чу чикўдр ки чаҳ сандӯқҳои гавҳар ёфт
Бкўаҳи поя ӯ шаҳриёри шери шукр
Чу кӯҳи Албурз , он кӯҳи кондрўи симурғ
Гирифт маскан ва бозол шуд сухани густар
Чигуна кӯҳии чўнонкаҳ аз баландии он
Ситорагонро гӯйӣ фурӯд ӯст мақар
Муборизоне бар теғ ӯ бтиғ гузошт
Ки ҳар якеро сад банда буд чун антар
Чу наҳри вола ки андари диёр ҳинд баем
Ба наҳри вола ҳаме кард бар шаҳони муфаххар
Бузурги шаҳрии вдршҳри кохҳои бузург
Расидаи конгресси кохҳо ба ду пайкар
Бдхли неку бтрбти хушу боби тамом
Ба киштманди вббоғ ва бабўсатон брўр
Дивист пели дмони пеши вдаҳи ҳазор савор
Навад ҳазор пиёдаи муборизу сафдар
Ҳамеша рой баем андрўи муқӣми бадӣ
Нишаста эмину дили пари нишоту нозу бтр
Чўмндҳир ки дар мндҳири ҳавзӣ буд
Чунонкӣ хира шудӣ андрўи ду чашми фикр
Чигуна ҳавзии чўнонкаҳ ҳар чаҳ бндишм
Ҳаме надонам гуфтани сафоташи андари хур
зи дастбурд ҳакямон бирав падеди нишон
Змолҳои фаровон бирав падеди асар
Фуроти паҳнои ҳавзии бсди ҳазор амал
Ҳазор бткдаҳи хиради гирди ҳавзи андар
Бузурги бткдаҳ эй пешу дармеонаши бутӣ
Бҳсни моҳи валикини бқомти ърър
Дигар чу деви лўораҳ ки ҳамчуи деви сипед
Падед буд сари афроштаи миёни гузар
Дарави дарахтон чун гўзи ҳиндӣу пўпл
Ки ҳар дарахт бсолӣ диҳад мукаррар бар
Яке ҳисори қавӣ бар карони шаҳру дарав
з бут прессатон гирди омадаи яке мъшр
Бикушт мардуму бтхонаҳҳо бкндў бсухт
Чунонкии бткдаҳи дорнӣу тониср
Нараст азуи барраи андари магар касе ки бимонад
Наҳуфтаи зери хасӣ чун баем шавам ахтар
НҳФтгонрои ноҷуста зон қабл бгзошт
Ки шуғл дошт ҷузи он , он шаҳи Фриштаҳи фар
Ксикаҳи бткдаҳ сўмнот хоҳад кунад
Ба ҷустагон накунад рӯзгори хеши ҳадар
Малики ҳамеи бтбаҳ кардан манот шитофт
Шитоб ӯ ҳам азин рӯй бӯда буд магар
Маноту лоату ъзӣ дар Маккаи се бут буданд
зи дастбурди бути орои он замони озр
Ҳамаи ҷаҳони ҳамеи он ҳар се бут парастиданад
Ҷузи он касе ки бадв буд аз худои назар
Ду зон паямбар бишикаст ва ҳар дуро онрўз
Фиканда буд ситони пеши каъбаи пои сипар
Манотро зи миёни кофарони бдздиднд
Бкшўрӣ дигар андохтанд аз он кишвар
Бҷоигоҳӣ каз рӯзгори одами боз
Бар он замин нанишаст ва нарафт ҷузи кофар
зи баҳри он бут , бтхонаҳ эй банно карданд
Бсди ҳазор тамосил ва сад ҳазор сувар
Бакори бурданд аз ҳар сӯеи тақарруб ро
Чу таҳтаи санг бар он хона , таҳтаи таҳтаи зар
Ба бткдаҳ дар , бутро хазина Эй карданд
Дар он хазинаи бсндўқҳои пел , гуҳар
Гуҳар хариданд ӯ робшҳрҳои чандон
Ки сайри гашти зи гавҳари фуруш , гавҳари хар
Баробари сари бути каллае фурӯ ҳаштанд
Нигор кор ба ёқӯту бофта ба дрр
зи зари пухтаи яке ҷӯад сохтанд ӯ ро
Чу кӯҳи оташ ва гавҳар бирав биҷои шарар
Хароҷи мамлакатии тоҷ ва афсараш бӯда сет
Каминаи чизи ваии он тоҷ буд ва он афсар
Пас онгаҳ онро карданд сўмноти лақаб
Лақаб ки дид ки номи андрў буд мзмр
Хабар фиканданд андари ҷаҳон ки аз дарё
Бутии баромади зингўнаҳу бад-ӣни пайкар
Мудаббир ҳама халқасту кирдигори ҷаҳон
Зё диҳанда шамсасту нури бахши қамар
Бълми ин буд андари ҷаҳони салоҳу фасод
Бҳкм ин равад андари ҷаҳони қазоу қадар
Гуруҳ дигар гуфтанд , не ки ин бут ро
Бросмони барин буд ҷойгоҳу мақар
Касе наёвард инро бад-ӣни мақом ки ин
зи осмони бахудии худомадаи сет эдар
Бад-ӣн бигӯед рӯз ва бидон бигӯед шаб
Бад-ӣн бигӯед баҳр ва бидон бигӯед бар
Чу ин зи дарёи сари барзад ва бхшк омад
Суҷуди крдндоини роҳмаҳи наботу шаҷар
Ба шери хеши мар ӯро бишуст гов ва кунун
Бад-ӣн тақарруб хонанд говро модар
зи баҳри сангии чандини ҳзорхлқи худоӣ
Бқўли деви фурӯи ҳашта бар хатари лангар
Фариза ҳар рӯзи он сангро бшстндӣ
Ба оби гунг ва ба шер ва ба заъфарону шукр
зи баҳр шустани оби бути зи гунг ҳар рӯзӣ
Ду ҷом об раседӣ фузун зада соғар
Аз оби гунг чаҳ гӯям ки чндФрснгст
Ба сўмноти бдонҷоигоаҳи зулату шар
Гуҳ гирифтани хури сад ҳазор кӯдаку мард
Бадв шудандӣ фарёди хоҳу пӯзиш гар
зи кофарон ки шудандӣ ба сўмнот ба ҳаҷ
Ҳаме гусаста нагаштӣ барраи нафари зи нафар
Худоӣ хонанд он сангро ҳамеи шмнон
Чаҳ биҳдаҳ сет суханаст ин ки хокашон бар сар
Худои ҳукм чунон карда бўдкони бут ро
Зҷои бркндони шаҳриёри дайн парвар
Бидон ният ки мар ӯро бимика бози барад
Бикунади воинк бо моҳмии барад ҳамбар
Чу бути бикунад аз онҷоу молу зари бардошт
Бадасти хеш ба бтхонаҳ дар фиканд озар
Брҳмнонро чндонкаҳ дид сар бурид
Бурӣда ба , сари он каз ҳудо битобад сар
зи хӯни кушта каз он бткдаҳ бдрё ронад
Чу сурх лола шуд , обии чўсбзи сиснбр
з бут прессатон чандон бикушт ва чандон баст
Ки кушта буду гирифтаи зи хонён ба ктар
Худоӣ донад конҷо чаҳ мояи мардум буд
Ҳама дар орзӯии ҷангу ҷангро аз дар
Миёни бткдаҳи устодаи силеҳи бчнг
Чу рӯзи ҷанги миёни масоф , рустами зар
Хаданги туркӣ бар рӯйу сар ҳаме хӯрданд
Ҳаме наомад бар рӯишони падеди ғайр
Баҷанг ҷилдӣ карданд , лекини охири кор
Бтири султони бурданди умри хеши басар
Хдоигонро андари ҷаҳони ду ҳоҷат буд
Ҳамеша ин ду ҳамеи хости зоизди довар
Яке ки ҷойгаҳи ҳаҷи ҳиндӯони бикунад
Дигар ки ҳаҷ кунаду бӯса бар диҳад бҳҷр
Яке аз он ду муроди бузург ҳосил кард
Дигар бъўни худоӣ бузург карда шимур
Хароб кардани бтхонаҳи хирад кор набӯд
Бидонча карда биёбад малики савобу самар
Чўдли з сӯхтани сўмнот фориғ кард
Гирифт роҳи бадари бози рафтагон дигар
Хамии зи гардиши дарёи бароа пеш омад
Гусаста шуд зи раҳи умеди мардумон яксар
Набӯд раҳбари кони халқро биҷустӣ роҳ
Набӯд мумкини кони обро кунанд ъбр
Сӯии дирозои икмоаҳи роҳи вайрон буд
Раҳеи бсъбӣу зиштӣ дар он диёри смр
зи сӯии паҳнои чндонкаҳи киштеи ду се рӯз
Ҳаме равад чу равад мурғи гуруснаи сӯии хур
Даруни дарё мад омадӣ бурузи ду бор
Чунонкӣ чарх задӣ андари об ӯ чанбар
Чу мад боз шудӣ бркронши сайёдон
Фурӯ шудандӣ вкрдндӣ аз миёнаи ҳазар
Малик чу ҳол чунон дид халқро дил дод
Баранд ва гуфт ки ин мояи обро чаҳ хатар
Умеди хеш боязд фиканду пеши сипоҳ
Фиканд бораи фархундаи паии боби андар
БФоли нек , шаҳи пари дили обро бгзошт
Равон шуданд ҳама аз паии шаҳи он лашкар
Бар омаданд бар он паии зи оби он дарё
Чунонкӣ гуфтӣ он оби бади ҳамеи Фрғр
На онкии ҳечкасиро бетон расед осеб
На онкии ҳеҷ касеро бҷон расед зарар
Ду рӯз ва ду шаб аз онҷои ҳамеи сипоҳи гузашт
Ки мад наомад ва нагузашт обаш аз мезар
Ҷудои з мардум бигузашт зи оби он дарё
Бар аз дивист ҳазор асбу уштури востр
Бад-ӣни тариқи зиздони чунин каромат ёфт
Ту ин каромати зоҷноси мӯъҷизоти шимур
Ҷуз инки гуфтам , чандини ғзот дигар кард
Бибоз гаштани сӯии мақоми ъзу мақар
Ҳисор кунад ҳаро аз баем холӣ кард
Баемро бҷҳони он ҳисор буд мФр
Қавии ҳисорӣ бар теғи номдор киӣ
Миёни даштии сероби но шудаи зи мтр
Миёни санг , яке канда , кандаи гирди ҳисор
На зон амал ки буд кор кардҳои башар
На роҳ ёфта хасми андари он ҳисор биҷаҳад
На зон ҳисор фурӯд омадӣ яке бхбр
Вази он ҳисор ба Мансура рӯй кард ва баранд
Бар он шумора куҷо ронад ҳайдар аз хайбар
Хафиф чун хабари хусрав ҷаҳон бишунид
Давони гузашт ва ба ҷӯии андари аўФтод ва ба ҷир
Боби шӯру биёбони пар газанд афтод
Бимонадаш хонаи вайрони зи торами вази тзр
Хафифро сипаҳу пели вмоли чандон буд
Ки беш аз он набӯд дар ҳаво ҳамоно зр
Надошт тоқати султон , зи пеш ӯ бигурехт
Чунон ки зу бигурезанд сад ҳазор дигар
Нигоҳ кун ки бад-ӣни як сафар ки кард , чаҳ кард
Хдоигони ҷаҳони шаҳриёри шери шукр
Ҷаҳони бгшт ва аъодӣ бикушту ганҷи бёФт
Банноӣ куфр бияфканад , инат фатҳу зафар
Зиҳии Музаффари фирӯзи бахти давлати ёр
Ки гӯии бардае аз хусравони бФзлу ҳунар
Аз ин ҳунар ки намӯдӣу раҳ ки паймӯдӣ
Шаҳони ғофили сармасти роҳмӣ чаҳ хабар
Ту барканораи дарёии шӯр хайма задӣ
Шаҳон шароб зада бар канораҳои шимур
Ту сўмноти ҳамеи сӯхтӣ ба баҳмани моҳ
Шаҳони дигари авди мусалласу анбар
Буқати онкии ҳамаи халқи гарм хоб шаванд
Ту дар шитоб сафар бӯдаеу ранҷи сҳр
Ту он шаҳӣ ки зи баҳри ғзоти рояти ту
Ба сўмнот равад гоҳи вгаҳ ба колнҷр
Хдоигонои зини пас чу рой ғзў кунӣ
Бабри сипоҳи кшни сӯии рӯму сӯии хазар
Ба санаду ҳинд касе нест мондаи кони арзад
Каз он ту шавад онҷо баҷанг як чокар
Хароб кардӣу бимрд хонадон баем
Магар кунӣ пас аз ин қасди хонаи қайсар
Сипаҳ кашидӣ зин рӯй толби дарё
Бҷоигоҳӣ каз одамӣ набӯд асар
Бмо намӯдӣ он чизҳо ки ёд кунем
Гумон барем ки ин дар фасона буд магар
Замин бимонад барин рӯйу об пеш омад
Бҳич рӯй азин об нест рӯй гузар
Агар на дарё пеш омадӣ бароаи туро
Кунун гузаштаи бадӣ аз қимор ва аз барбар
Аё бамурдӣу пирӯзӣ аз мулӯки падед
Чунон ки буд ба ҳангоми Мустафои ҳайдар
Шунидаам ки ҳамеша чунин буд дарё
Ки бар ду манзил аз овоаш гӯш гардад кар
Ҳамеи намояди ҳайбат , ҳаме фазояд шӯр
Ҳаме бар ояд мавҷаши баробари меҳвар
Се бор бо ту бдрёӣ бекарона шудам
На мавҷ дидам ва на ҳайбат ва на шӯри венаи шар
Нахусти рӯз ки дарё туро бидид , бидид
Ки пеши қадари ту чун ноқисаст ва чун абтар
Бимол бо ту нетанд шуд , ар бихоҳад , ҷуфт
Бақадр боту ва наёрад зад , ар бихоҳад , бар
Чу гирди хеш нигаҳ кард , морў моҳӣ дид
Бигард ту маи тобону Зуҳраи азҳр
зи ту хилоиқи рохрмии вшодӣ буд
Взўи ҳамаи хатари ҷону бими ғарқу ғрр
Чу қудрати ту нигаҳ карду аҷз хеш бидид
Чу обгина шуд оби андрўи зшрму ҳаҷар
зи об дарё гуфтӣ ҳаме бигӯаш омад
Ки шаҳрёрои дарёи туе ва ман Фрғр
Ҳамаи ҷаҳони зи ту оҷиз шуданд то дарё
Надошт ҳечкас ин қадару манзалати збшр
Бзргўорои корӣ ки омад аз падарат
Бдўлти падар ту набӯд ҳеҷ падар
Бмлки дории тобўд буду вақт шудан
Бимонад азу бҷҳон чун ту ёдгори писар
Ҳамеша то набӯд ҷон чу ҷисму ақл чу ҷаҳл
Ҳамеша то набӯд дайн чу куфру нафъ чу зр
Ҳамеша то алавиро насаби бўдбаҳи алӣ
Ҳамеша то умриро шараф буд ба умр
Хдоигонии ҷузи мари туро ҳаме насазад
Хдоигон ҷаҳон бош ва аз ҷаҳони брхўр
Ҷаҳону моли ҷаҳони сари басари хнидаҳи тест
Бшҳрёрӣу фирӯзӣ аз хнидаҳ бачар