Бидон ки ҳақ ҳар касе бар қадари наздикии вай буду наздикиро дараҷотасту ҳуқуқ бар миқдори он буду робитаи қавитарин бародарӣ худоӣасту ҳуқуқ ин гуфта омадааст ва бо касе ки дӯстӣ набӯд , валикини қаробати ислом буд , инро низ ҳуқуқаст :

Ҳақи аввал

Он ки ҳарчӣ ба хештан напасандад , ба ҳеҷ мусулмон напасандад . Расӯл ( с ) мегуяд , « мисли муъминон ҳамчун як танаст . Чун як андомро ранҷӣ расад , ҳамаи андомҳо огоҳӣ ёбад ва ранҷур шавад » , ва гуфт , « ҳарки хоҳад ки аз дӯзах халос ёбад , бояд ки чун марг ӯро дарёбад бар калима шаҳодат дарёбад ва ҳарчӣ напасандад ки бо вай кунанд , бо ҳеҷ мусулмон накунад »у Мӯсо ( ъ ) гуфт , « ё раб аз бандагони ту кадоми одилтар ? » гуфт , « он ки инсоф аз хештан бидиҳад » .

Ҳақи дувум

Он ки ҳеҷ мусулмон аз дасту забон вай наранҷад . Расӯл ( с ) гуфт , « донед ки мусулмон ки буд ? » гуфтанд , « худоӣу расӯли вай беҳтар донад » . Гуфт , « он ки мусулмонон аз дасту забони вай саломат ёбанд » . Гуфтанд , « пас муъмин ки буд ? » гуфт , « он ки мусулмононро бар ваии эминӣ буд дар тану моли хеш » . Гуфтанд , « пас муҳоҷир ки буд ? » гуфт , « он ки аз кори бади баранда буд » . Ва гуфт , « ҳалол нест ҳеҷ касро ки ба як назар ишорат кунад ки мусулмонӣ аз он биринҷад ва ҳалол нест ки чизе кунад ки мусулмонӣ битарсад » .

Муҷоҳид гуяд , разии аллоҳи анҳу худои таъолии хораш вагар бар аҳли дӯзах мусаллат кунад то хештан мехоранд чунон ки устихон падед ояд . Пас мунодӣ кунад ки ин ранҷҳо чигунааст ? гӯйанд , « саъбаст » . Гуяд , « ин бидонаст ки мусулмононро май рнҷонидид дар дунё » . Ва расӯл ( с ) гуфт , « якеро дидам дар биҳишт май гашти чунон ки май хост ки дарахтӣ аз роҳи мусулмонони бибрида буд то касеро ранҷӣ нарасад » .

Ҳақи сим

Он ки бар ҳеҷ ҳақ такаббур накунад ки худои таъолии мутакаббирро душман дорад . Ва расӯл ( с ) гуфт ки ваҳй омад ба ман ки тавозуъ кун то бар ҳеҷ кас фахр накунад . Ва аз ин буд ки расӯл ( с ) бо зани бева ва мискин мерафтӣ то онгоҳ ки ҳоҷати эшон раво кардӣ . Ва набояд ки ба ҳеҷ кас ба чашм ҳақорат нигарад ки бошад ки он кас вале худоӣ буд ва вай надонад ки худои таъолии авлиёии хешро пӯшида кардааст то каси роҳ ба эшон набард .

Ҳақи чаҳорум

Он ки сухани намоам бар ҳеҷ мусулмон нашунӯд , ки сухан аз одил бояд шуниду намоам фосиқаст . Ва дар хабараст ки ҳеҷ намоам дар биҳишт нашавад ва бибояд донист ки ҳарки касеро пеши ту бдгўид , туро низ пеши дайгарӣ бад гуяд , аз ваии давр бояд буду вайро бояд дурӯғи зан бояд дошт .

Ҳақи панҷум

Он ки забон аз ҳеҷ ошнои бознгирд беш аз се рӯз ки расӯл ( с ) мегуяд , « ҳалол нест аз бародари мусулмон баридан беш аз се рӯз . »у беҳтарини эшон он буд ки ба салом ибтидо кунад . Ва ъкрмаҳ гуяд , « худои таъолии Юсуфро гуфт : дараҷаи туу номи ту аз он бузург гардонидам ки аз бародарон афв кардӣ » . Ва дар хабараст ки он ки аз бародар афв кунад , вайро ҷузи ъзу бузургии ниФзоид .

Ҳақи шашум

Он ки бо ҳарки бошад некуӣ кунад бидонча тавонад ва фарқ накунад миёни неку бад ки дар хабараст ки « некуӣ кун бо ҳаркии туоне ки агар онкаси аҳл он набошад , ту аҳли онӣ . » ва дар хабараст ки « асли ақли пас аз имон , дӯстӣ намӯданаст бо халқу некуӣ карданаст бо порсоу нопорсо » . Ва Абуҳурира гуяд , « ҳаркии дасти расӯл ( с ) бигирифтӣ то бо вай сухан гуяд , ҳаргизи даст аз вай ҷудо накардӣ то он вақт ки онкаси дасти бдоштӣу ҳарки бо вай сухан гуфтӣ , ҷумла рӯй ба вай оварадӣ ва сабр кардӣ то тамом бигуфтӣ » .

Ҳақи ҳафтум

Он ки перонро ҳурмат дорад ва бар кӯдакон раҳмат кунад . Расӯл ( с ) гуфт , « ҳаркии перонро ҳурмат надорад ва бар кӯдак раҳмат накунад аз мо нест » . Ва гуфт , « иҷлоли мӯии сипеди иҷлоли худоӣ таъолӣаст . » ва гуфт , « ҳеҷ ҷавонии периро ҳурмат надошт ки на худои таъолии ҷавониро барангехт дар вақти перии вай то ҳурмати вай нигоҳ дорад » , ва ин бишоратаст ба умри дароз ки ҳаркии тавфиқи тўқир машойих ёбад , далели он буд ки ба перӣ хоҳад расед то мукофот он бибинад . Ва расӯл ( с ) чун аз сафар боз омадӣ , кӯдаконро пеш ӯ бози бурдандӣ ва эшонро пеши хеш бар сутури нишондӣ ва баъзеро аз пас хеш ва эшон бо якдигар фахр кардандӣ ки расӯл ( с ) маро дар пеши нишонду вайро бозпасу кӯдаки хиради пеши ваии бурдандӣ то ном наад ва дуо кунад . Ба канор гирифтӣ ва будӣ ки он кӯдак бўл кардӣ ва эшон бонги брздндӣу қасд он кардандӣ ки аз вай бустонанд , пайғамбар ( с ) гуфтӣ бигзоред то бўл тамом кунад ва бар вай бурӣда макунеду онгоҳ дар пеш онкас нишастӣ то ранҷа нашавад , ва чун берун шудандӣ онро бишустӣ . »

Ҳақи ҳаштум

Он ки бо ҳамаи мусулмонон рӯй хуш ва кушода дорад ва дар рӯй ҳамгинон хандон бошад . Расӯл ( с ) гуфт , « худои таъолии кушода рӯй осонгирро дӯст дорад » . Ва гуфт , « некӯкорӣ ки мӯҷиб мағфиратаст осонаст : пешонии кушодау забонии хуш » .

Инс гуяд , « занӣ дар роҳи расӯл ( с ) омад ва гуфт : маро бо ту корӣаст . Гуфт : дар ин кӯии ҳркҷо ки хоҳӣ биншин то бо ту биншинам . Онгоҳ дар кӯй барои вай бинишаст , то сухани хеш ҷумла бигуфт » .

Ҳақи нуҳум

Он ки ҳеҷ мусулмонро ваъдаи хилофи надиҳад . Дар хабараст ки се хислатаст ки дар ҳарки буд мунофиқаст , агарчӣ намози гузорад ва рӯза дорад , он ки дар ҳадис дурӯғ гуяд ва дар ваъда хилоф кунад ва дар амонат хиёнат кунад » .

Ҳақи даҳум

Он ки ҳурмати ҳаркас ба дараҷа ӯ дорад , ҳаркии азизтар буд , вайро дар миёни мардумон азизтар дорад . Ва бошад ки чун ҷома некӯ дораду асб ва таҷаммул дорад , бидон бидонад ки ваии гиромӣ тараст . Оишаи разии аллоҳи анҳу дар сафарӣ буд . Суфра биниҳоданд . Дарвешӣ бигузашт . Гуфт , « қурсӣ ба вай диҳед » . Саворӣ бигузашт , гуфт , « вайро бихонед » . Гуфтанд , « дарвеширо бгзоштӣ ва тавонгариро бхўондӣ ? » гуфт , « худои таъолӣ ҳар касеро дараҷа Эй додааст . Моро низ ҳақи он дараҷаи нигоҳ бояд дошт . Дарвешӣ ба қурсӣ шод шаваду зишт буд бо тавонгар чунон кунанд . Он бояд ки вай низ шод шавад » .

Ва дар хабараст ки чун азизи қавмӣ ба наздик шумо ояд , вайро азиз доред » ,у кас буд ки расӯл ( с ) радои худро ба вай дод то бар вай нишинад . Ва перзанӣ ки вайро шер дода буд ба наздик вай омад . Бар радои хеши нишонду вайро гуфт , « марҳабо ё модар ! шафоат кун ва бихоҳ ҳарчӣ хоҳӣ то бидиҳам » . Пас ҳиссае ки вайро аз ғанимати расида буд ба вай дод ва он ба сад ҳазор дирам ба Усмони разии аллоҳ анҳу фурухт .

Ҳақи ёздаҳум

Он ки ҳардуи мусулмонӣ ки бо якдигар ба ваҳшат бошанд , ҷаҳд кунад то миёни эшон сулҳи афканд . Расӯл ( с ) гуфт , « бигӯям шуморо ки чист аз рӯзаи всдқаҳу намози фозилтар ? » гуфтанд , « бигӯӣ » гуфт , « сулҳ афкандан дар миёни мусулмонон » .

Инс гуяд ки расӯл ( с ) рӯзӣ нишаста буд . Бихандед . Умри разии аллоҳ анҳу гуфт , « ё расӯли аолаҳи падару модари ман фидои ту бод . Аз чаҳ хандидед ? » гуфт , « мардӣ аз уммати ман пеши раби алъзаҳ ба зонуи дроФтд . Яке гуяд , « ҳақи ман аз ваии бустон , борхдоё бар ман зулм кардааст , инсофи ман аз вай бидиҳ » . Худоӣ таъолӣ гуяд , « ҳақ вай бидиҳ » . Гуяд , « борхдоёи ҳасаноти ман ҳамаи хасмони бурданду маро ҳеҷ намонад » . Худои таъолии мтзлмро гуяд , « чаҳ кун ки ҳасана менадорад ? » гуяд , « маъсиятҳои ман ба вай ҳавола кун » . Пас маъсияти вай бар вай ниҳанд ва ҳануз мзлмтӣ бимонад . Онгоҳи расӯл ( с ) бигирист ва гуфт , « инаст азими рӯзӣ ки ҳаркасии ҳоҷатманд он бошад ки борӣ аз вай баргиранд , онгоҳи худои таъолии мтзлмро гуяд , « дрнгр то чаҳ бинӣ ? » гуяд , « ё раби шаҳрҳо май байнам аз сим . Ва кӯшкҳо май байнам аз зари мурассаъу марворид . Оё аз он кадом паямбараст ё кадоми садиқро ё кадоми шаҳиди рост ? » ҳақ таъолӣ гуяд , « ин он рост ки бихарад ва баҳо бидиҳад » . Гуяд , « ё раби баҳоии он ки тавонад дод ? » гуяд , « ту » , гуяд , « борхдоё ба чаҳ ? » гуяд , « бдонкаҳ аз ин бародар афв кунӣ » , гуяд , « борхдоё афв кардам » , гуяд , « хез . Даст вай бигиру ҳарду дар биҳишт шавед » . Онгоҳи расӯл ( с ) гуфт , « аз худоӣ таъолӣ битарсед ва дар миёни халқ сулҳ афканед ки худои таъолӣ дар рӯзи қиёмат дар миёни мусулмонони сулҳи афканд » .

Ҳақи давоздаҳум

Он ки ҳамаи айбҳо ва уратҳои мусулмононро пӯшида дорад ки дар хабараст ки ҳарки дар ин ҷаҳони стар бар мусулмон нигоҳ дорад , худои таъолии стар дар қиёмат бар гуноҳон ӯ нигоҳ дорад .

Ва садиқ мегуяд , « ҳаркиро бигирам , агар дузд буд ва агар михўораҳ буд , он хоҳам ки худои таъолии он фоҳиша бар ваии бипушад » . Ва расӯл ( с ) гуфт , « ё касоне ки ба забон имон доред , ва ҳануз имон дар дили шумо нашудааст , мардумонро ғайбат макунеду урати эшонро таҷассус макунед ки ҳаркии урат мусулмонӣ бардорад то ошкоро кунад , худои таъолии урати вайро бардорад то Фзиҳт шавад , агарчӣ дар даруни хона хеш бошад » .

Ибн масъӯд гуяд ки ёд дорам ки аввал касе ки ба дуздӣ гирифтанд , наздики расӯл ( с ) овараданд то дасти ваии бабрад . Расӯл ( с ) азлўн бишуд . Гуфтанд , « ё расӯли аллоҳ кроҳит омад туро аз ин кор ? » гуфт , « чаро наёяд ? чаро ёр шайтон бошам дар хасмии бародарони хеш ? агар хоҳед ки худои шуморо афв кунаду гуноҳ шумо биёмурзад ва бапушанд , шумо низ гуноҳ мардумон бпушонед ки чун пеш султон равад , чора набошад аз ҳади иқомат кардан » .

Ва умр ба асас май гаштӣ . Овоз сурӯд шунид . Ба боми буришад . Чун фурӯ шудӣ мардиро диду занӣ бо вай ва хамр дид . Гуфт , « ё душмани худои таъолӣ ? пиндоштӣ ки худои таъолии чунин маъсиятӣ бар ту бипушад ? » гуфт , « ё амири алмўмнин шитоб макун ки агар ман як маъсият кардам ту се маъсият кардӣ . » худоӣ таъолӣ мегуяд , «у лои тҷссўо » ва ту таҷассус кардӣ ва гуфтааст , « вотўи албиўти ман абвобҳо » ва ту аз боми даромадӣ ва гуфт , « лои тдхлўои биўтои ғайри биўткм ҳатто тстонсўо » гуфтааст , « бедастурӣ ба хонаи каси дрмшўид ва салом кунед . Ва ту бе дастурии даромадӣ ва салом накардӣ . » умр гуфт , « акнӯн агар афв кунам тавба кунӣ ? » гуфт , « кунам . Агар афв кунӣ ҳаргиз ба сари ин гуноҳи бозншўм » . Пас вай афв карду вай тавба кард .

Ва расӯл ( с ) гуфт , « ҳарки гӯш дорад ба сухани мардумон ки бевай чаҳ гӯйанд рӯзи қиёмати сурби гудохта дар гӯш вай резанд . »

Ҳақи сездаҳум

Он ки аз роҳи тӯҳмат давр бошад то дили мусулмононро аз гумони баду забони эшонро аз ғайбат сиёнат карда бошад ки ҳаркии сабаби маъсият дайгарӣ бошад дар он маъсияти шарик буд . Расӯл ( с ) мегуяд , « чигуна буд касе ки модару падари хешро дашном диҳад ? » гуфт , « касе ки модару падари дайгариро дашном диҳад то модару падари вайро дашном диҳанд , он дашном вай дода бошад . » ва умр мегуяд , разии аллоҳи анҳу « ҳарки ба ҷой тӯҳмат боистад , вайро нест ки маломат кунад касеро ки гумони бади барад бар вай »у расӯл ( с ) дар охири рамазон бо сафӣа сухан мегуфт дар масҷид . Ду мард ба вай бигузаштанд . Эшонро бихонад ва гуфт , « ин зан манаст сафӣа » . , гуфтанд , « ё расӯли аллоҳ агар касе гумони бади баради борӣ бар ту набард » , гуфт , « шайтон дар тани одамӣ равонаст чун хӯн . »у умри мардиро дид ки дар роҳ сухан мегуфт бо занӣ . Варои бадараи бузад . Гуфт , « ин зан манаст . » гуфт , « чаро сухани ҷой дигар нагӯйӣ ки касе набинад ? »

Ҳақи чаҳордаҳум

Он ки агар вайро ҷоҳӣ бошад шафоат дареғ надорад дар ҳақи ҳеҷ кас . Расӯл ( с ) саҳобаро гуфт ки аз ман ҳоҷат хоҳед ки дар дил дорам ки бидиҳам ва тохир кунам то касе аз шумо шафоат кунад то вайро музд буд , шафоат кунед то савоб будатон ва гуфт , « садақае фозилтар аз садақа забон нест » гуфтанд , « чигуна ? » гуфт , « шафоатӣ ки бидон хӯнӣ маъсӯм монад ё манфиатӣ ба касе расад ё ранҷӣ аз касе боздорад » .

Ҳақи понздаҳум

Он ки чун башнавад ки касе дар мусулмонии забон дароз мекунад ва ба вай ва ё ба моли вай қасд мекунаду вай ғоибаст , нойиби он ғоиб бошад дар ҷавоб ва он зулм аз вай боз дорад ки расӯл ( с ) мегуяд , « ҳеҷ мусулмонӣ нест ки нусрат кунад мусулмониро , ҷое ки сухан вай гӯйанд ба зиштӣу ҳурмати вай фурӯ ниҳанд ки на худои таъолии вайро нусрат кунад онҷо ки ҳоҷтмндтр буд ва ҳеҷ мусулмонӣ нест ки нусрат фурӯ гузорад ва хасмӣ накунад ки худои таъолии вайро зойеъ нагузорад ҷое ки дӯст тар дорад . »

Ҳақи шонздаҳум

Он ки чун ба суҳбат касе бад мубтало шавад , мҷомлт ва мудоро мекунад то барраад ва бо вай дуруштӣ накунад мшоФҳаҳ . Ибн аббос мегуяд дар маънии ин оят ки « видрўўни бролҳснаҳи алсиӣаҳ » ки фӯҳшро ба салому мудоро муқобила кунед . Ва Оиша мегуяд , « мардии дастурии хост то ба наздики расӯл ( с ) даройад . Гуфт , « дастурӣ диҳед ки бад мардӣаст дар миёни қавми хеш » чун даромад чандон муроот ва мардумӣ кард мари варо ки пиндоштам ки ӯро наздики ваии манзалатӣ бузургаст . Чун берун шуд гуфтам , « гуфтӣ бад мардаст ва муроот кардӣ » . Гуфт , « ё Оишаи бадтарӣни мардумон назд худои таъолӣ дар қиёмат касеаст ки аз бими шари вайро муроот кунанд » . Ва дар хабараст ки ҳарчӣ бидон арзи хеш аз забони бдгўёни нигоҳи дорӣ , он садақа бошаду абўолсдрои рҳмҳм аллоҳ гуяд ки бисёр касаст ки мо дар рӯй вай май хндиму дили мо ӯро лаънат мекунад .

Ҳақи ҳафдаҳум

Он ки нишаст ва хосту дӯстӣ бо даравишон дорад ва азмаҷоласт тавонгарон ҳазар кунад . Расӯл ( с ) гуфт , « бо мурдагони мншинид » . Гуфтанд , « он каёнанд ? » гуфт , « тавонгарон » . Ва сулаймон ( ъ ) дар мамлакати хеши ҳркҷо мискинӣ дидӣ бо вай бинишастӣ ва гуфтӣ мискинӣ бо мискинӣ бинишаст . Ва исо ( ъ ) ҳеҷ номи дӯсттар аз он надоштӣ ки гуфтандӣ « ё мискин » то расӯли мо ( с ) гуфт , « борхдоё то зиндаи дории марои мискини дор , чун бимиронеи Максин мейрон ва чун ҳашар кунӣ бо мискинон кун » . Ва Мӯсо ( ъ ) гуфт , « борхдоёи туро куҷо талаб кунам ? » гуфт , « назд шикастаи дилон » .

Ҳақи ҳаждаҳум

Он ки ҷаҳд кунад то шодӣ ба дили мусулмонии расонаду ҳоҷатӣ аз он вай қазо кунад расӯл мегуяд ( с ) , « ҳаркии ҳоҷати мусулмонӣ раво кунад , ҳамчунон бошад ки ҳамаи умри худои таъолиро хизмат кардааст » ва гуфт , « ҳаркии чашми муъминӣ равшан кунад , худои таъолӣ дар рӯзи қиёмати чашми вай равшан кунад » ва гуфт , « ҳарки дар ҳоҷат мусулмонӣ баравад , як соъат аз рӯз ё аз шаб , агар ҳоҷат барояд ё на барояд , варои беҳтар аз он ки ду моҳ дар масҷид мӯътакиф нишинад ва гуфт , « ҳаркии андӯҳгиниро фараҳ диҳад ё мазлӯмиро барраанд , худои таъолии вайро ҳафтод ва се мағфират каромат кунад » , ва гуфт , « бародари хешро нусрат кун , агар золим буд ё мазлӯм » гуфтанд , « чун золим буд чигуна нусрат кунем ? » гуфт , « боздоштани вай аз зулми нусрат буд » ва гуфт , « худои таъолии ҳеҷ тоъати дӯсттар аз он надорад ки шодӣ ба дили мусулмонии расонӣ » ва гуфт , « ду хислатаст ки ҳеҷ шари вароӣ он нест . Ширк овардану халқро рнҷонидн ва ду хислатаст ки ҳеҷ ибодати вароӣ он нест ; имон овардану роҳати халқ ҷустан » ва гуфт , « ҳаркиро ғам мусулмонӣ нест аз мо нест » .

Ва Фзилро диданд ки мегирист гуфтанд , « чромигарӣ ? » гуфт , « аз андӯҳи он мусулмони бечора ки бар ман зулм кардааст ки дар қиёмат суол кунандаш ва расво шавад ва ҳеҷ узр ва ҳуҷҷат надорад . » маърӯф крхӣ мегуяд , « ҳарки ҳар рӯзи се бор бигӯед аллоҳами аслаҳи ИМАи Муҳамад ; аллоҳами арҳми ИМАи Муҳамад ; аллоҳами фараҷи ани ИМАи Муҳамади номи вай аз ҷумла абдол нависанд . »

Ҳақи нӯздаҳум

Он ки ба ҳарки расад ба салом ибтидо кунад пеш аз сухану даст вай бигирад . Расӯл гуфт ( с ) , « ҳарки сухан гуяд пеш аз салом , ҷавоби мдҳид то нахуст салом кунад » . Ва яке ба наздик расӯл омад ( с ) ва салом накард . Гуфт , « беруни рӯу бози дарой ва салом кун » ва инс мегуяд , « чун ҳашт сол хизмат кардам расӯлро ( с ) гуфт , « ё инс , таҳорат тамом кун то умрат дароз шавад ва ба ки рисӣ салом кун то ҳасаноти ту бисёр шавад ва чун дар хонаи худ шӯй бар аҳли хона салом кун то хайр дар хонаи ту бисёр шавад . »

Ва яке ба наздик расӯл омад ( с ) ва гуфт , « саломи алайкум ё расӯли аллоҳ » гуфт , « вайро даҳ ҳасанаи нбштнд » . Дайгарӣ даромад ва гуфт , « саломи алайкуму раҳмаи аллоҳ » гуфт , « бист ҳасанаи нбштнд . » дайгарӣ даромад ва гуфт , « саломи алайкуму раҳмаи аллоҳу баракота » гуфт , « сӣ ҳасана навиштанд . » ва расӯл гуфт ( с ) , « чун дар ҷое шавед салом кунед ва чун берун ойед салом кунед ки пешини аўлитр аз бозпасин нест . »

Ва чун ду муъмини даст якдигар бигиранд ҳафтод раҳмати миёни ин қисмат кунанд , шаст ва на онро буд ки хандонтару кушода рӯйтар буд . Ва чун ду мусулмон ба ҳам расанд ки салом кунанд бар якдигар , сад раҳмати миёни эшон қисмат кунанд , навад ва на онро ки ибтидо кунад ва даҳ онро ки ҷавоб диҳад . Ва бузургони дайнро бӯса бар даст додан суннатаст . Бўъбидаҳи ҷарроҳи бӯса бар даст ъмрхтоб дод . Инс гуяд ки пурсидам аз расӯл ( с ) ки чун ба якдигар расем пуштро хами диҳем ? гуфт , « на » , гуфтам бӯсаи диҳем ? гуфт на . Гуфтам даст гирем ? гуфт оре аммо бӯса бар рӯй додан дар вақт расӣдан аз сафару мъонқаҳ кардан суннатаст . Инси рҳмҳм аллоҳ мегуяд ки ҳеҷ касро аз ваии дӯст тар надоштему вайро бар пои нхостим . Чаҳ донистем ки онро кора бошад . Пас агар касе бар сиблат икром кунад ҷое ки одат шуда бошад бокӣ набӯд , аммо бар пои истодан дар пеш касе ин наҳйаст . Расӯл гуфт ( с ) , « ҳарки дӯст дорад ки мардумон дар пеши вай бар пой истанд ва вай нишаста , гӯи ҷои хеш дар дӯзах бигир . »

Ҳақи бистум

Он ки касеро атса ояд гуяд , « алҳмдллаҳ » . Ибни масъӯди рҳмҳм аллоҳ гуяд , « расӯл ( с ) моро биёмухт ки касеро чун атса ояд , бояд гуяд ки алҳмдллаҳи раби Алъоламин , чун ин бигуфт , касе ки башнавад бигӯед , ирҳмки аллоҳ . Чун гуфтанд вай гуяд : иғФроллаҳи лӣу лакам ва чун касе алҳмд нагӯяд , мустаҳаққи ирҳмк аллоҳ набошад » .

Ва расӯлро ( с ) чун атса омадӣ овоз фурӯ доштӣу даст бар рӯй боз наҳодӣ . Ва агар касеро дар миёни қазои ҳоҷат атса ояд , бадали Алҳамдулиллоҳ бибояд гуфт . Ва иброҳӣм нахаъе гуфтааст , « агар ба забон низ бигӯед бок нест » . Каъб ахбор мегуяд ки Мӯсо гуфт ки ё раб ! наздикӣ то сухан ба роз гӯям ё даврӣ то ба овоз гӯям ? гуфт , « ҳаркии маро ёд кунад ман ҳамнишин ваем . » гуфт , « борхдоёи моро ҳолҳост чун ҷанобату қазои ҳоҷат ки туро дар он ҳолат аз ёд кард хеш иҷлол кунем . » гуфт , « ба ҳар ҳол ки бошӣ маро ёд мекуну боки мадор » .

Ҳақи бист ва якум

Он ки ба бемор прессон шавад касеро ки ошно буд , агарчӣ дӯст набӯд . Расӯл гуфт ( с ) , ҳаркии иёдат беморӣ кунад дар миён биҳишт нишаст ва чун бозгардад , ҳафтод ҳазор фиришта бар вай муваккил кунанд то бар вай салавот медиҳанд то шаб » ва суннатаст ки даст дар дасти бемор наад ё бар пешонӣ ва бипурсад ки чигунае ? ва бигӯед , « бисмии аллоҳи арраҳмони арраҳим ; аъизки биллоҳи алоҳди алсмди алзии лами яладу лами иўлду лами икни ?лаи кФўои аҳади ман шари мо иҷд » . Ва Усмон мегуяд , « бемор будам , расӯл ( с ) даромаду садбор ин бигуфт » . Ва суннати бемор онаст ки бигӯед , « аъўзи бъзаҳи аллоҳу қудратаи ман шари мо аҷд » ва чун касе гуяд ки чигунае , гила накунад .

Ва дар хабараст ки чун бандае бемор шавад , худои таъолии ду фиришта бар вай муваккил кунад то чун касе ба ибодат шавад шукр кунад ё шикоят гуяд . Агар шукр кунад ва гуяд хайрасту алҳмдллаҳ , худоӣ таъолӣ гуяд , « бар манаст бандаи маро ки агар бабрам ба раҳмати хеш барам ва ба биҳишт бирасонам ва агар офияти даҳуми гуноҳони вайро бад-ӣни беморӣ куффорат кунаму гӯштӣу хӯнии беҳтар аз он ки дошт боздиҳам . »

Ва алӣ ( ъ ) мегуяд ки ҳаркиро дард шикам кунад , аз зани хеш чизе бихоҳад аз кобӣни вай ва бидон ангабини бихарад ва бо об борон биомезад ва бихӯрад , шифо ёбад ки худои таъолии боронро муборак хондаасту ангабинро шифоу кобӣни занонро ки бубахшанд ҳнӣу марӣ яъне нӯшу гўорндаҳ , то ин се ба ҳам ояд ночор шифо ёбад . »

Ва дар ҷумлаи адаби бемор онаст ки гила накунад ва ҷазаъ накунад ва умед бидон дорад ки бемории куффорати гуноҳ вай бошад ва чун дору хӯрд таваккул бар офаридагор дорад на бар доруу адаби иёдаткунанда онаст ки бисёр нанишинад ва бисёр напурсад ва дуо кунад ба офият ва аз хештани фарои намояд ки ранҷураст ба сабаби бемории вайу чашм аз хонаҳо ва дарҳо ки дар сарой бошад нигоҳ дорад ва чун ба дар сарой расад дастурӣ хоҳад ва дар муқобила дар на истад , балки як сӯ боистад ва дар ба рФқ занад ва нагӯяд ё ғулом ва чун гӯйанд кист ? нагӯяд ки манам , лекин ба ҷой эй ғулом бигӯед субҳони аллоҳу алҳмдллаҳу ҳарки дар вай бузанд , ҳамчунин бояд кард .

Ҳақи бисту дувум

Он ки аз пас ҷиноза вай баравад . Ва расӯл мегуяд ( с ) ки « ҳарки аз пас ҷиноза равад , вайро қӣротӣ муздаст ва агар боистад то дафн кунанд ду қӣрот ва ҳар қӣрот чанд кӯҳи аҳад » .

Ва адаби ташйиъ онаст ки хомӯш бошад ва нахандад ва ба ибрат машғӯл бошад ва аз марги хеш андеша кунад . Аъамаш гуяд , « аз пас ҷинозаи рФтмӣу ндонстмӣ ки киро таъзият кунам ки ҳама аз якдигари андӯҳгин тар будандӣ »у қавмӣ бар мурдаи андӯҳ май бурданд . Яке аз бузургон гуфт , « андӯҳ хеш бурид , ки ваии се ҳавл аз пас андохт . Рӯй малик аламут диду талхӣ марг чашид ва аз бими хотамати беруни гузашт . »

Ва расӯл ( с ) гуфт , « се чиз аз пас ҷиноза фаро шавад , аҳлу молу кирдор . Аҳл ва мол бозгардаду кирдор бо ӯ бимонаду бас » .

Ҳақи бист ва сеюм

Он ки ба зиёрат гӯрҳо равад то дуо кунад эшонро ва бидон ибрат гираду бидонад ки эшон аз пеш бирафтанду вай ба зӯдӣ бараваду ҷои вай ҳамчун ҷой эшон бошад . Ва Сафён саврӣ мегуяд ки ҳар ки аз гӯр бисёр ёд кунад , гӯри хешро равза Эй ёбад аз равзаҳои биҳишт ва ҳар ки фаромӯш кунад ғорӣ ёбад аз ғорҳои дӯзах . Ва рабиъи хсим ки турбат ӯ ба Тӯсаст , аз бузургон тобеъинаст . Ваии гӯрии канда буд дар хона . Ҳргаҳ ки аз дили хеш фатратӣ ёфтӣ дар гӯр хуфтӣу соъатӣ будӣ ва онгаҳ гуфтӣ , « ё раби маро ба дунё фирист то тақсирҳоро тадорук кунам » , ва онгоҳ бархестӣ ва гуфтӣ , « ҳон эй рабиъ ! бозат фиристоданд , ҷаҳд кун пеш аз он ки як бор буд ки бозат нафаристанд . »

Умр гуяд ки расӯл ( с ) ба гӯристон шуд ва бар сар гӯрӣ бинишаст ва бисёр бигирист ва ман ба вай наздиктар будам . Гуфтам , « чаро гиристӣ ё расӯли аллоҳ ? » гуфт , « ин гӯри модар манаст . Аз худои таъолии чунин дастурии хостам то зиёрат кунаму варо омурзиш хоҳам . Дар зиёрат дастурӣ дод ва дар дуои надод . Шафқати фарзандӣ дар дил ман биҷунбед . Бар вай бигиристам . »