Одоби мусофир дар зоҳир , аз аввал то охир ва он ҳаштаст :

Адаби аввал

Он ки нахусти мазолим боз диҳад ва вадиатҳо боз диҳаду ҳаркиро нафақа бар ваии воҷиб буд нафақа диҳаду зодии ҳалол ба дасти орад ва он қадар баргирад ки бо ҳамроҳон рФқ тавонад кард ки таом додану сухани хуши гуфтан ва бо макории халқи некӯ кардан дар сафар аз ҷумлаи макорим ахлоқаст .

Адаби дувум

Он ки рафиқии шоиста ба дасти орад ки дар дайни ёр ӯ буд . Ва расӯл ( с ) наҳй кардааст аз сафар танҳо ва гуфтааст , « се тан ҷамоатӣаст » , ва гуфтааст ки бояд ки якеро амир кунанд ки дар сафари андешаҳо мухталиф уфтаду ҳркор ки сурбанд он бо яке нашавад табоҳ буд . Агар сари кори олам бо ду худоӣ будӣ табоҳ будӣ ва касеро амир кунанд ки ба халқи некӯтар буду сафар беш карда буд .

Адаби сеюм

Руфақои ҳзрро видоъ кунаду дуои расӯл ( с )ро бигӯед бо ҳарякӣ , « астўдъи аллоҳи динку амонтку хўотими ъмлк »у расӯл ( с ) чун касе аз назд вай ба сафар шудӣ гуфтӣ , « зўдки аллоҳи алтқўӣу ғФри знбку вҷҳки илои илои алхири ҳайси тавваҷуҳат » , ин дуои суннат муқӣмаст ва бояд ки чун видоъ кунад ҳамаро ба худоӣ таъолӣ сипорад . Як рӯзи умр ато медод . Мардӣ биёмад бо кӯдакӣ . Умр гуфт , « субҳони аллоҳ ! ҳаргиз кас надидам ки ба кас монад чунин ки ин кӯдак ба ту . » гуфт , « аз аҷоиби кори ваии туро хабар кунам бо амири алмўмнин . Ман ба сафарӣ мерафтаму модари ваии обистан буд . Гуфт марои бад-ӣн ҳол мебигзорӣ ? гуфтам , астўдъи аллоҳи мо фии бтно ба худои супурдами ончӣ дар шиками дорӣ » . Чун бозомадам модари ваии мурда буд . Як шаб ҳадис мекардем . Оташӣ дидам аз давр . Гуфтам , ин чист ? гуфтанд , ин аз гӯри он зан туасту ҳршб ҳамчунин май байнам . Гуфтам ки ваии намозгузору рӯзаи дор буд . Ин чигуна бошад ? рафтаму гӯр боз кардам то чист . Чароғӣ дидам ниҳода ва ин кӯдак бозӣ мекард овозӣ шунидам ки маро гуфтанд , ин кӯдакро ба мо супурдӣ , агар модарашро низ ба мо супурдии бозёфтӣ . »

Адаби чаҳорум

Он ки ду намози бгзорд : яке намози истихораи пеш аз сафар ва он намозу дуо маърӯфасту дигар ба вақти берун шудан чаҳор ракаат намоз кунад ки инси рҳмҳм аллоҳ мегуяд ки мардӣ ба наздики расӯл ( с ) омад ва гуфт , « андеша сафар дораму васият набиштаам , ба падари даҳум ё ба писар ё ба бародар ? » расӯл ( с ) гуфт ки « ҳечкас ки ба сафар шуд Халифае ба ҷой хеш нагузошт назд худои таъолии дӯсттар аз чаҳор ракаати намоз ки бгзорд . » дар он вақт ки бор баста бошад , « алҳмдллаҳ ва қул ҳўоллаҳ » бархонад ва онгоҳ бигӯед , « аллоҳами ании атқрби бҳни алики ФохлФнии бҳни аҳлӣу молӣ : Фҳии Халифаи фии аҳлау молау даврати ҳавли дора ҳатто ирҷъи илои аҳла »

Адаби панҷум

Он ки чун ба дар сарой расад бигӯед , « бисмии аллоҳу биллоҳи таваккулати алии аллоҳ ,у лои ҳавлу лои қувваи алои биллоҳ , раби аъўзи бки ани азл ӯ азл ӯ азлм ӯ азлм ӯ аҷҳл ӯ иҷҳли алӣ » , чун бар сутур нишинад бигӯед , « субҳони алзии схрлнои ҳозо ва мо кнои ?лаи мқрнину анои илои рбнои лмнқлбўн » . Ва ҷаҳд кунад то ибтидои сафари рӯзи панҷшанбе буд бомдодон ки расӯл ( с ) ибтидои сафари рӯз панҷшанбе кардӣу ибн аббос гуяд , « ҳарки сафарӣ хоҳад кард ё ҳоҷатӣ хоҳад хост аз касе , пагоҳ бояд кард ки расӯл ( с ) дуо кардааст ки аллоҳами боруки ломтии фии бкўрҳои явми хмисҳо . Ва гуфт низ аллоҳами боруки ломтии фии бкўрҳои явми алсбт , пас бомдоди шанбеу панҷшанбе муборакаст » .

Адаби шашум

Он ки сутурро бор сабк кунад ва бар пушти сутури ноистд ва дар хоб нашаваду чӯб бар рӯй сутур назанаду бомдоду шабонгоҳи як соъат пиёда баравад то пой сабк кунаду сутур сбкбор шаваду дили макорӣ шод шавад ва баъзе аз салаф киро гирифтандӣ ба шарти он ки фурӯди нёинди ҳеҷ , гоҳи гоҳ фурӯд омадандӣ то он садақа бошад бар сутур ва ҳар сутурро ки бузанд бесабабӣ , ё бори гарони брнҳд , рӯзи қиёмат хасмӣ кунад . Абўолдрдои разии аллоҳи анҳу шутурӣ ба музд мегирифт ва мегуфт , « эй шутур ! аз ман ба худои таъолӣ гила макун ки доне ки бор бар тоқати ту ниҳодам . » ва бояд ки ҳарчӣ бар сутур хоҳад ниҳод бар макорӣ намӯда бошад ва шарт карда то ризои ваии ҳосил омада бошад ва бар он зиёдат накунад ки нишоед . Ибни алмборк бар сутур нишаста буд . Касе номае ба вай дод ки инро ба фалон ҷой бирасон . Гуфт , « бо макорӣ шарт накардаам . » ва дар сухани фуқаҳо на овехт ки ин миқдорро вазнӣ набӯд ва дар маҳали мсомҳт буд , балки ин дрбстн аз камол вараъ донист .

Адаби ҳафтум

Он ки Оиша мегуяд разии аллоҳи анҳо ки расӯл ( с ) ҳргаҳ ки сафар кардӣ шонау оинау мисвоку серумаи дону мдрӣ бо худ барадӣ . Ва мдрии он буд ки мӯӣ сар бидон рост кунанд ва дар ривояти дигари нохуни барӣу шишае низ ҳаст . Ва суфиёни ҳаблу далвро фузуданд ва ин одат набӯдааст салафро ки эшон ҳркҷои расидандӣ таяммум кардандӣ ва дар астнҷо бар санг ақтсор кардандӣ ва аз ҳар обӣ ки наҷосати он ндонстндӣ таҳорат кардандӣ валикин агарчӣ одат набӯдааст , дар ҳақи ин қавм некӯаст . Сафари эшон ҳамчунон бошад ки ба чунин эҳтиётҳо бипардозанд ва эҳтиёт некӯаст , аммо сафари салафи бештар дар ғзўу ҷиҳод ва корҳои азим будӣ ва ба чунин эҳтиётҳо нпрдохтндӣ .

Адаби ҳаштум

Чун расӯл ( с ) аз сафар бозомадӣ , чун чашми вай бар Мадина афтодӣ гуфтӣ , « аллоҳами аҷъли лнобҳои қророу рзқои ҳусно »у онгоҳ аз пеши каси бФрстодӣ ва наҳй кард аз он ки ногоҳ кас дар хона дар шавад . Ва дутан хилоф карданд ҳарякии кори мункирии диданд ки брнҷиднд . Ва чун боз омадӣ аввал дар масҷид шудӣ ва ду ракаат намоз кардӣ ва чун дар хона шудӣ гуфтӣ , « тўботўи болрбнои аўбои болоиғо дар ълинои ҳўбо »у суннатӣу муаккад роҳ оварад бурдани аҳли хонаро то дар хабар меояд ки агар чизе надорад сангӣ дар бен тубраи афканд . Ва ин мислӣасту таъкиди ин суннатаст . Инаст одоби сафари зоҳир .

Аммо одоби хавос дар сафари ботин онаст ки сафар накунад то онгоҳ ки донад ки зиёдати дайн вайаст дар сафар ва чун дар роҳ дар дили худ нақсоне бинад бозгардад ва ният кунад дар ҳар шаҳрӣ ки шавад турбатҳои бузургонро зиёрат кунаду шуюухро талаб кунад ва аз ҳар яке фоида Эй гирад , на аз баҳри он ки то ба ҳадис баргӯед яъне ки ман машойихро дидаам , валикин то бидон кор кунад . Ва ба ҳеҷ шаҳр беш аз даҳ рӯз мақом накунад , магар ба ишорати шайхӣ ки мақсӯд бошад . Ва агар ба зиёрат бародарон равад се рӯз боистад ки ҳади меҳмонӣ инаст , магар ки вай ранҷур хоҳад шуд агар мақом накунад . Ва чун ба наздик перӣ шавад , як шабонаи рӯз беш мақом накунад чун мақсӯд беш аз зиёрат набошад ва чун ба салом шавад , дар сарой бикӯбад ва сабр кунад то вай берун ояд ва ба ҳеҷ кор ибтидо накунад то аввали зиёрат вай накунад ва дар пеши вай сухан нагӯяд то напурсад ва чун пурсед он қадар гуяд ки ҷавоб буд ва агар суолӣ хоҳад кард нахуст дастурӣ хоҳад . Ва дар он шаҳри ибтидо ба ъушрат машғӯл нашавад ки ихлос зиёдат баравад ва дар роҳ ба зикру тасбеҳ машғӯл бошад ва ба қуръони хондан дар сар , чунон ки касе нашунӯд ва чун касе бо вай ҳадис кунад ҷавоби ваии муҳим тар донад аз тасбеҳ ва агар дар ҳзр ба чизе машғӯласт ва он муяссараст сафар накунад ки он куфрон неъматаст .