Ҳамоно ки гӯйӣ ки агар лиззати дидор аз ҷинси лиззат маърифатаст ин пас лиззатӣ нест ва ин аз он гӯйӣ ки аз лаззоти маърифати худ хабари надорӣ , локин бошад ки суханӣ чанд ба ҳам бознҳодаҳ бошӣу ёд гирифта бошӣ аз китобӣ ё аз касе биёмухта ва онро маърифат ном карда , ба ҳеҷ ҳол аз он лиззат наёбӣ . Ва бидон ки касетаринаро лўзинаҳ ном кунад , вай аз он лиззати лўзинаҳи наёбад . Аммо он ки ҳақиқат маърифат бичишад дар он чандон лиззат ёбад ки агар дар ин ҷаҳони биҳишт ба ивази вайро диҳанд маърифати дӯст тар дорад , чунон ки оқили лиззати салтанат аз лиззати фараҷу шиками дӯст тар дорад .

Аммо агар чаҳ лиззати маърифат азимаст , влкн бо лиззати дидори охирати ҳеҷ наздикӣ надорад . Ва ин худ ба мисолии фаҳм тавон кард . Ошиқӣ тақдир кун ки дар маъшӯқ менигарад ба вақти субҳ ки ҳануз равшан нашудааст , ба вақте ки ишқ бар ваии заъиф буду шаҳвати ноқис ва дар ҷомаи ваии каждуму занбӯр буд , вайро мегазаду бози он низ ба корҳои дигари машғӯл буд ва аз ҳарчизӣ май ҳаросад . Шак нест ки лиззати ваии заъиф буд . Пас агар ногоҳ офтоб барояду бғоит равшан шаваду шаҳвату ишқи ваии бғоит қавӣ шаваду машғалау ҳарос аз дили ваии бишавад ва аз дарди занбӯр халос ёбад . Лиззатӣ азим ёбад ки бози он ки аз пеш буд ҳеҷ наздикӣ надорад .

Ҳоли ориф дар дунё чунинасту торикии мисоли заъф маърифатаст дар ин ҷаҳон ки гӯйӣ ки аз пас парда берун менигарад . Ва заъифии ишқи сабаби нуқсон одамӣаст ки то дар ин ҷаҳон буд ноқис буд ва он ишқ ба камол нарасаду каждуму занбӯр мисли шаҳавоти дунёст . Ва ғаму андӯҳу ранҷ ки мебошад ин ҳамаи мушавваши лиззат маърифатасту машғалау ҳарос мисли андешаи зиндагонӣу маишат ва ба даст овардани қӯту амсол инаст . Ва ба марги ин ҳамаи хезаду шаҳвати дидор тамом шаваду пӯшидагӣ ба кашф бадал шаваду ғаму андӯҳу машғалаи дунё мунқатиъ шаваду бад-ӣни сабаби он лиззати бғоит камол расад агарчӣ бар қадари маърифат беш набӯд . Ва чунон ки лиззатӣ ки гурусна ёбад аз буии таом бо лиззат хӯрдан муносибат надорад , лиззати маърифат бо дидори ҳам чунин буд .