Бидон ки расӯл ( с ) гуфтааст , « неаи алмўмни хайри ман амала . Нияти муъмини беҳтар аз кирдор вайаст »у бад-ӣн он нахостааст ки ният бе кирдори беҳтар аз кирдор беният ки ин худ пӯшида намонад ки кирдор бе нияти ибодат буду ният бе кирдори тоъат , балки маънӣ онаст ки тоъати вай ба танаст ва ба дил ва ин ду ҷузваст , ва аз ин ҳардуи он яке ки ба диласт беҳтар ,у сабаби ин онаст ки мақсӯд аз амал инаст то сифати дили бигардад ,у мақсӯд аз нияту амали дил он нест то сифати тани бигардад .

Ва мардумон чунон пиндоранд ки ният барои амал май бояду ҳақиқат онаст ки амал барои ният май бояд ки мақсӯди ҳамаи гардиш диласту саодату шақовати ваии росту тан агарчӣ дар миён хоҳад буд влкн табаъаст , ҳамчун уштур агарчӣ ҳаҷ бевай нест влкни ҳоҷӣ вай нест . Ва гардиши дили худ як чиз беш нест . Он ки рӯй аз дунё ба охират оварад , балки аз дунёу охират ба худоӣ таъолӣ оварад .

Ва рӯй дил беш аз хосту иродат вай нест , чун ғолиб бар дили ваии дунё буд рӯй бо дунё буд . Ва ълоқти вай ба дунёи хости вай буд ва дар ибтидои офариниш чунинаст . Чун хости ҳақи таъолӣу дидори охират ғолиб шуд сифати ваии бгшт ва рӯй бо дигар ҷониб кард , пас аз ҳамаи аъмоли мақсӯди гардиш диласт . Аз суҷуд на мақсӯд онаст ки пешонии бигардад то аз ҳаво бар замин расад , бали он ки сифати бигардад ва аз такаббур ба тавозуъ майл кунаду мақсӯд аз аллоҳи Акбар на онаст ки забони бигардад ва биҷунбад , бали он ки дил аз таъзими хеши бигардаду муаззами худоӣ таъолӣ шавад . Ва мақсӯд аз санг андохтан дар ҳаҷ на онаст то ҷои снгризаҳ зиёдат шавад ё даст ҳаракат кунад , балки он ки дил бар бандагӣ рост боистаду мтобъту тасарруфи ақли хеш дар боқӣ кунаду тўъ фармон шаваду Аннани хеш аз дасти хеши беруни орад ва ба даст фармон диҳад .

Чунон ки гуфт , « лаббайки бҳҷаҳи ҳқоу тъбдои врқо »у мақсӯд аз қурбон он нест то ҷони гўспнди бишавад , бали он ки палидии бухл аз синаи ту бишавад . Ва шафқат ба ҷонварон ба ҳукми табъи надорӣ ва ба ҳукми фармони дорӣ . Ки чун гӯйанд гўспнд бикаш нагӯйӣ ки ин бечора чаҳ кардаасту тъзиби вайро чаро кунам , локини он хештани ҷумла дар боқӣ кунӣ ва ба ҳақиқат нест шӯй ки худ нестӣ , чаҳ банда дар ҳақ хеш нест буд ва ҳаст худованд буд ба ҳақиқат .

Ва ҳамчунин ҷумлаи ибодот чунинаст , локини дилро чунон офариданд ки чун дар ваии иродатӣу хостӣ падед ояд чун тан ба мувофиқат он бархезад , чун дасти сар ӯ фурӯд оварад , он раҳмати қавӣ тар шаваду огоҳии дил зиёдат шавад , ва чун маънии тавозуъи он сифат дар дили собиттар ва муҳкамтар шавад Маслан чун раҳмати ятем падед ояд сар низ тавозуъи хеши бикунад ва ба замин наздик шавад , он тавозуъ дар дили муаккад тар гардад . Ва нияти ҳамаи ибодоти хост хайротаст ки рӯй ба дунё надорад ба охират дорад ва амал бидон нияти он хостро собиту муаккади бикунад , пас амал барои таъкиди хост ва ниятаст агарчӣ ҳама аз нияти хезад .

Ва чун чунинаст пайдо буд ки нияти беҳтар аз амал буд , чаҳ нияти худ дар нафас диласту амал аз ҷои дигар сироят хоҳад кард ба дил . Агар сироят кунад ба кор ояд ва агар накунад ва ба ғифлат буд ҳбтаҳ буду ният беамал аз ин буд ки ҳбтаҳ набошад . Ва ин ҳамчунон буд ки дар меъда дардӣ бошад , чун дору бихӯрад ба вай расад , ва агар бар сина тилло кунад то асар ба вай сироят кунад ҳам суд дорад , локини ончӣ ба нафас меъда расад лобуд беҳтар бошад ки ончӣ ба сина расад . Мақсӯд аз вай на синааст балки меъдааст . Лоҷарами ҳбтаҳ буд агар ба вай сироят накунаду ончӣ ба меъда расад агарчӣ ба сина нарасад ҳбтаҳ набошад .