Бидон ки марди салими дил чун башнавад ки дар ҳар мубоҳии ниятӣ мумкинаст , бошад ки ба дил ё ба забон гуяд ки ният кардам ки никоҳ кунам барои худоӣ ё нон хӯрам барои худоӣ ё дарс кунам ё маҷлис барои худоӣ ,у пиндорад ки ин ният буд . Ин ё ҳадиси забон буд ё ҳадиси нафас ки нияти кашишӣ ва майлӣ бошад ки дар дил падед ояд ки он мардро дар кор дорад чун мутақозӣ ки алҳоҳ кунад то тан ба иҷобат он бархезад ва он кори бикунад .

Ва ин он вақт пайдо ояд ки ғараз падедор ояд ва ғолиб шавад , чун ин мутақозӣ набошад ният ба ҳадиси чунон буд ки касе сайр буд гуяд ният кардам ки гурусна бошам ё аз касе фориғ буд гуяд ки вайро дӯст дорам ва ин маҳол буд . Ҳамчунин касе ки шаҳвати вайро фаро суҳбат дорад гуяд ният кардам ки суҳбат барои фарзанд кунам беҳуда буд ва чун боиси вай бар ақди шаҳват буд гуяд ният кардам ки ақд барои суннат кунам ин беҳуда буд , балки бояд ки аввали имон ба шаръ қавӣ бошад .

Онгоҳ дар ахбор омадааст ки дар савоби никоҳ ба сабаби фарзанд тааммул кунад то ҳирси он савоб дар ботини вай ҳаракат кунад чунон ки вайро фаро никоҳ дорад . Онгоҳи ин худ ният буд бе он ки вай бигӯеду ҳаркии ҳирси фармонбардории вайро бар пой ангехт то дар намози истоди ин худ ният буд . Ба забони гуфтан ки ният кардам беҳуда буд . Чунон ки гурусна гуяд ки нон хӯрам барои гуруснагии беҳуда буд ки чун гурусна буд худ хӯрдан барои он бошад ночор ва ҳарҷоӣ ки ҳаззи нафас падед ояд нияти охирати дшхўор фароз ояд , магар ки канори охират бар ҷумлаи ғолиб афтода бошад . Пас мақсӯд онаст ки ният онаст ки ба даст ту нест . Ки ният хостааст ки Фрокор дораду кори ту ба қудрат ту ҳаст то агар хоҳӣ бикунӣ ва агар хоҳӣ накунӣ .

Аммо хости ту ба даст ту нест то агар хоҳии хоҳӣ ва агар нахоҳӣ нахоҳӣ , бал хост бошад ки офаринад ва бошад ки нёФринду сабаби падед омадани ваии он буд ки туро эътиқод уфтад ки ғарази ту дар ин ҷаҳон ё дар он ҷаҳон дар корӣ бастааст то бошад ки хоҳони он гардӣ ва касе ки ин асрор надонист фавойид бисёр тоъат даст бидорад ки ният ҳозир наёяд .

Ибни сайрин бар ҷинозаи ҳасани басарӣ намоз накард ва гуфт , « ният намеёбам » . Сафёни савриро гуфтанд , « бар ҷинозаи ҳмоди бен сулаймон намоз накунӣ ва аз уламои Кӯфа буд ? » гуфт , « агар ният буд кардамӣ » . Ва касе аз товуси дуои хост . Гуфт , « то ният фароз ояд » . Ва чун аз ваии ривоят ҳадис хостандӣ будӣ ки накардӣу вақт будӣ ки ногоҳ ривоят кардӣ ва гуфтӣ дар интизор ният бошам то фароз ояд . Ва яке мегуфт моҳӣаст то дар онам ки ният дуруст кунам дар иёдати фалони бемор , ҳануз нашудааст .

Ва дар ҷумла то ҳирси дайн бар касе ғолиб набӯд , вайро дар ҳар хайрии ният фароз наёяд , балки дар фароиз низ ба ҷаҳд фароз ояд ва бошад ки то аз оташи дӯзахи бозниндишду хештанро бидон натарсанд фароз наёяд . Ва чун касе ин ҳақоиқ бидонаст , бошад ки фазойили бигузорад ва ба мубоҳот шавад ки дар мубоҳ ният ёбад . Чунон ки касе дар қисос ният ёбад ва дар афви наёбади қисос дар ҳақи вай фозилтар бошад . Ва бошад ки нияти намози шаби наёбаду ният хоб ёбад то бомдод пагоҳ бархезад , хўои вайро фозилтар , балки агар аз ибодат малул шавад ва донад ки агар соъатӣ бо аҳли хеш тафарруҷ кунад ё бо касе ҳадис ва таййибат кунад нишот вай бозояд , он таййибати вайро фозилтар аз ин ибодат бо малол .

Абўолдрдо мегуяд , « ман гоҳи гоҳи хештанро ба лаҳви осоиши даҳум то нишот ҳақ бозояд » . Алӣ ( ъ ) мегуяд , « чун дилро бар давом ба караи фарои кории дорӣ нобӣно шавад » . Ва ин ҳамчунон буд ки табиб бошад ки беморро гӯшт диҳад , агарчӣ мҳрўр буд , то қӯти вай боз ояду тоқат дору дорад ва касе дар сафи қаттол ба ҳазимат шавад то хасм аз пас ӯ бараваду онгоҳ ногоҳ баргардад ва бар вай занад . Ва устодони чунин ҳилтҳо бисёр кунанд . Дар роҳи дайни ҳамаи ҷанг ва мунозирааст бо нафас ва бо шайтон ва ба тлтФ ва ба ҳиялат ҳоҷат ояд ва он наздики бузургони дайн писандида ояд , агарчӣ уламои ноқис роҳ бидон набаранд .