Бидон ки дили одамиро бо ҳар яке аз ин ду лашкар ки дар дарун вайаст ълоқтӣаст ,у вайро аз ҳар яке сифатӣу халқӣ падед ояд баъзе аз он ахлоқ бад бошад ки вайро ҳалок кунад ва баъзе некӯ бошад ки вайро ба саодати расонаду ҷумлаи он ахлоқ агар чаҳ бисёраст , аммо чаҳор ҷинсанд : ахлоқ бҳоему ахлоқи сбоъу ахлоқи шаётину ахлоқи млоикаҳ , чаҳ ба сабаби он ки дар ваии шаҳвату оз ниҳодаанд , кор бҳоем кунад : чун шараи намӯдан бар хӯрдану ҷимоъ кардан ва ба сабаби он ки дар ваии хашм ниҳодаанд , кори сагу гург ва шер кунад , чун задан ва дар халқи афтодан ба дасту забон ба сабаби он ки дар ваии макру ҳиялату талбису тхлиту фитна ангехтани миёни халқ ниҳодаанд , кор девон кунад ва ба сабаби он ки дар ваии ақл ниҳодаанд , кор Фариштагон кунад , чун дӯсти доштани илму салоҳ ,у парҳез кардан аз корҳои зишту салоҳ ҷустани миёни халқу азизи доштани худро аз корҳои хасису шод бӯдан ба маърифати корҳоу айби доштан аз ҷаҳлу нодонӣ .
Ва ба ҳақиқати гӯйӣ ки дар пӯсти одамии чаҳор чизаст : сегӣу хӯкӣу девӣу фириштагӣ ки саг ки накӯҳида ва мазмумаст , на барои сӯрату дасту пойу пӯсти вай буд , бал бидон сифатӣ ки дар вайаст ки бидон сифат дар мардум уфтаду хӯк на ба сабаби сӯрат мазмумаст , бал ба сабаби маънии шарау озу ҳирс бар чизҳои палиду зишту ҳақиқати рӯҳи сегӣу хӯкии ин маъонӣаст ва дар одамӣ ҳаминаст ва ҳамчунин ҳақиқати шайтонӣу фириштагии ин маъонӣаст ки гуфта омаду одамиро фармӯдаанд ки ба нури ақл ки аз осори анвор Фариштагонаст , талбису макри шайтон кашф мекунад то вай расво шавад ва ҳеҷ фитнаи натавонад ангехтан , чунон ки расӯл ( с ) гуфт : ( ҳар одамиро шайтонӣасту маро низ ҳаст , лекини худои таъолии маро ба вай нусрат дод то мақҳури ман гашт ва ҳеҷ шар натавонад фармуд ва низ вайро фармӯдаанд ки ин хнзири ҳирсу шаҳватроу клби ғазабро ба адаб дораду зибри даст то ҷуз ба фармон вай нахезад ва нанишинад агар чунин кунад вайро аз ин ахлоқу сифоти некӯ ҳосил шавад ки он тухми саодат вай бошад ва агар ба хилоф ин кунаду камари хизмат эшон барбандад дар ваии ахлоқи бад падед ояд ки тухми шақоват вай гардад
Ва агар ҳоли вайро дар хоб ё дар бедорӣ ба мисолӣ кашф кунанд , худро бинад камари хизмати бастаи пеши хӯкӣ ё пеши сегӣ ва касе ки мусулмониро асир кунад дар дасти кофарӣ маълумаст ки ҳоли вай чаҳ буд он кас ки фириштаро дар дасти сагу хӯку дев асир кунад , ҳоли вай аз ин фоҳиштар бӯда бошад .
Ва бештари халқ , агар инсофи бидиҳанду ҳиҷоб ғифлат баргиранд , шабу рӯзи камари хизмат бастаанд дар муроду ҳавои нафаси хешу ҳоли эшон ба ҳақиқат инаст ; агар чаҳ ба сӯрат бо мардум монандиу фардо дар қиёмати маъонӣ ошкоро шаваду сӯрат ба ранг маънӣ бошад то он касро ки шаҳвату оз ба ваии ғолиб буд , фардо ба сӯрати хӯкии бенанд ва он касро ки хашм бар вай ғолибаст , ба сӯрати гиреҳгии бенанд .
Ва барои инаст ки касе гиреҳгӣ ба хоб бинад , таъбири он мардӣ золим бошад ва агар хӯкӣ бинад , таъбири он мардӣ палид бошад барои он ки хоби нмўдгор маргаст , бидон қадар ки ба сабаби хоб аз ин олам давртар мешавад сӯрати табаъ маънӣ мебошад то ҳар касеро бидон сӯрати бенанд ки ботини вай чунонаст ва ин сиррӣаст бузург ки ин китоби шарҳи он эҳтимол накунад .