Мисоли аввал : бидон ки аввали ҷодӯии дунё онаст ки хештанро ба ту намояди чунон ки ту пиндорӣ ки вай сокинаст ва бо ту қарори гирифтау вай ҷунбонаст ва бар давом аз ту гурезонаст влкни батадрӣҷу зарраи зарра ҳаракат мекунад ва мисли вай чун сояаст ки дар вайнигарӣ сокини намояду вай бар давом ҳаме равад ва маълумаст ки умри ту ҳамчунин бар давом мераваду батадрӣҷ ҳар лҳзтӣ камтар мешавад ва он дунёст ки аз ту мегурезанд ва туро видоъ мекунад ва ту аз он бехабар .

Мисоли охир : дигари саҳари вай онаст ки хештанро ба ту дӯстӣ бинмоед то туро ошиқ кунаду фарои ту намояд ки туро сохта хоҳад буд ва ба касе дигар нахоҳад шуду онгоҳ ногоҳ аз ту ба душман ту шавад ва мисли он чун зании нобакор муфсидаст ки мардонро ба хештан ғарра кунаду онгоҳ ба хонаи барад ва ҳалок кунад .

Исо ( ъ ) дунёро дид дар мукошифоти хеш дар сӯрати перзанӣ , гуфт , « чанд шавҳари дорӣ » гуфт , « дар адад наёяд аз бисёре » гуфт , « бамурданд ё талоқ доданд » гуфт , « на ! ки ҳамаро бикуштам » гуфт , « пас аҷаб аз ин аҳмақони дигар , май бенанд ки бо дигарон чаҳ мекунӣ , ва онгаҳ дар ту рағбат мекунанд ва ибрат намегиранд ? »

Мисоли охир : дигари саҳари дунё онаст ки зоҳири хеш ороста дорад ва ҳар чаҳ бало ва меҳнатаст пӯшида дорад то ҷоҳил ба зоҳир вай нигарад ғарра шавад ва мисли вай чун перзанӣаст зишт ки рӯй дарбандад ,у ҷомаҳо дебоу пероя бисёр бар худ кунад , ҳар ки аз даври вайро бибинад фитна шавад ва чун чодар аз вай боз кунад пушаймон шаваду Фзоиҳ вай мебинад ва дар хабараст ки дунёро рӯз қиёмат биоваранд бар сӯрати ъаҷузаи зишти сабзи чашму дандонҳои ваии беруни омада ва чун халқ дар вай нигаранд , гӯйанд , « наузи биллоҳ ин чист бад-ӣни Фзиҳтӣу бад-ӣни зиштӣ » гӯйанд , « ин он дунёст ки ба сабаби ин ҳасад ва душманӣ варзедед бо якдигар ва хӯнҳо рехтед ва раҳм бибаредед ва ба ваии ғарраи шадид » онгоҳи вайро ба дӯзах андозанд , гуяд , « худоёи кҷоинди дӯстон ? » бифармоед то эшонро низ бибаранд ва ба дӯзах андозанд .

Мисоли охир : касе ки ҳисоб баргирад то чанд бӯдааст аз азал ки дар дунё набӯд ва дар абад чандаст ки нахоҳад буд ? ва ин рӯзӣ чанд дар миёни азалу абад чандаст ? донад ки мисли дунё чун роҳ мусофирӣаст ки манзили вай маҳдаст ,у охири манзили вай лаҳадаст ва дар миёни ваии манзилӣ чандаст маъдӯд , ҳар солӣ чун манзилӣ ва ҳар моҳӣ чун фарсангӣ ва ҳар рӯзӣ чун майлӣ ва ҳар нафасӣ чун гомӣу вай бар давом меравад якеро он роҳи фарсангии монда ва якеро кам ва якеро бешу вай сокин нишаста ки гӯйӣ ҳамеша ӣнҷо хоҳад буд , тадбир корҳое кунад ки то даҳ сол бошад ки бидон муҳтоҷ нашаваду вай то даҳ рӯзи зер хок хоҳад шуд .

Мисоли охир : бидон ки мисли аҳли дунё дар лиззатӣ ки меёбанд , бози он расвоӣу ранҷ ки аз дунё хоҳанд дид дар охират , ҳамчун касеаст ки таоми чарбу ширин бисёр бихӯрад то меъдаи вай табоҳ шавад , онгоҳи Фзиҳтӣ аз меъдау нафасу қазои ҳоҷат хеш мебинад ва тшўир мехӯрд ва пушаймон мешавад ки лиззати гузашт ва Фзиҳт бимонад ва чунон ки ҳар чанд таоми хуштар , сиқли ваии гандатар , ҳар чанд лиззати дунёи бештар , оқибати он расвотар ва ин худ дар вақт ҷон кандан падедор ояд ки ҳар киро неъмату боғу бустону канизакону ғуломону зару сим беш буд , ба вақт ҷон кандан , ранҷи фироқ беш буд аз он кас ки андак дорад ва он ранҷу азоб ба марг зоил нашавад , балки зиёдат шавад ки он дӯстии сифат диласту дил бар ҷой хеш бошад ва намирад .

Мисоли охир : бидон ки корҳои дунё ки пеш ояд , мухтасари намояд ва мардум пиндоранд ки шуғли вай дароз нахоҳад буд ва бошад ки аз сад кори ваии яке падедор ояду умр дар он шаваду исо ( ъ ) мегуяд , « мисли ҷӯяндаи дунё чун мисли хӯранда об дарёст , ҳар чанд беш хӯрд ташна тар мешавад , мехӯрд ва мехӯрд то ҳалок шавад ,у ҳаргизи он тишнагӣ аз ваии бншўд »у расӯли мо , алайҳи афзали алслўоту акмали алтҳёт , мегуяд , « ҳамчунон ки раво набошад ки касе дар об равад ва тар нагардад , раво набошад ки касе дар дунё шавад ва олӯда нагардад . »

Мисоли охир : мисли касе ки дар дунё ояд , мисли касеаст ки меҳмон шавад наздики мизбонӣ ки одати вай буд ки ҳамеша сарой ороста дорад барои меҳмонон ва эшонро мехонд , гуруҳеи пас аз гуруҳе ,у тибқи заррини пеши вай наад бар ваии нақлу миҷмараи симин бо авд ва бихӯр то вай муаттар шавад ва хушбӯӣ гардад ва нақл бихӯраду тибқу миҷмараи бигузорад то қавми дигар дар расанд пас ҳар каси расм вай донад ва оқил бошад , авд ва бихӯр барафканад ва хушбӯӣ шавад ва нақл бихӯраду тибқу миҷмара ба дили хуши бигузорад ва шукр бигӯед ва баравад ва касе ки аблаҳ бошад , пиндорад ки ин ба вай доданд то бо хештани бабрад , чун ба вақт рафтан аз вай боз ситонанд , ранҷур ва дилтанг шаваду фарёди даргиради дунё низ ҳамчунон меҳмонсароӣаст , сиблат бар роҳгзрён то зод баргиранд ва дар ончӣ дар саройаст тамаъ накунанд .

Мисоли охир : мисоли аҳли дунё дар машғӯлии эшон ба кори дунёу фаромӯш кардани охират чун мисли қавмӣаст ки дар киштӣ бошанд ва ба ҷазирае расиданд , барои қазои ҳоҷату таҳорат берун омаданду киштии бон мунодӣ кард ки ҳеҷ кас мабод ки рӯзгор бисёр бараду ҷуз ба таҳорат машғӯл шавад ки киштӣ ба таъҷил хоҳад рафт , пас эшон дар он ҷазира пароканда шуданд гуруҳе ки оқилтар буданд , сабк таҳорат карданд ва боз омаданд , киштӣ фориғ ёфтанд , ҷое ки хуштару мувофиқтар буд бигирифтанду гуруҳеи дигар дар аҷоиби он ҷазира аҷаб бимонаданд ва ба назора боз истоданд ва дар он шукуфаҳоу мурғони хуши овозу снгризаҳҳои мунаққаш ва млўн нагиристанд , чун боз омаданд , дар киштии ҳеҷ ҷой фарох наёфтанд , ҷои танг ва торикӣ бинишастанду ранҷ он мекашиданд гуруҳеи дигар ба назора ихтисор накарданд , балки он санги резаҳои ғариб ва некӯтар чиданд ва бо худ биоваранд , ва дар киштии ҷой он наёфтанд , ҷой танг бинишастанд ва борҳои он снгризаҳҳо бар гардан ниҳоданд ва чун як ду рӯзи баромад , он рангҳои некӯ бигардед ва торик шуду буиҳои нохуш аз он омадан гирифт , ҷой наёфтанд ки баёндозанд , пушаймонӣ хӯрданду бору ранҷи он бар гардан мекашиданду гуруҳеи дигар дар аҷоиби он ҷазира мутаҳайир шуданд то аз киштии даври афтоданд ва киштӣ бирафту мунодии киштӣ бон нашуниданд ва дар ҷазира мебуданд то баъзе ҳалок шуданд аз гуруснагӣ ва баъзеро сбоъи ҳалоки крдони гуруҳи аввал мисли муъминон прҳизкорасту гуруҳи бозпасин мисли кофарон ки худроу худоиро ъзўҷлу охиратро фаромӯш карданду ҳамагии худро ба дунё доданд ки « астҳбўои алҳиўаҳи алднёи алии алохраҳ » ва он ду гуруҳи миёнин мисли осӣонаст ки асли имон нигоҳ доштанд , валикини даст аз дунёи бдоштнди гуруҳе бо дарвешӣ таматтуъ карданду гуруҳе бо таматтуъи неъмат бисёр ҷамъ карданд то гронбор шуданд .