зи мардон буд шукри пайкон ба ҷо
Ки дил медиҳад , дили зи ҷои рафта ро
Яке гурзрогар фишурдӣ ба мушт
Нмондии зи аъзоаши чизеи дуруст
Яке дар қалам кардани хушк ва тар
Шикофаши ду сар карда теғи ду сар
Чунон гарм шуд дастбурди ялон
Ки помол гардид аҷал дар миён
Ҳамаи тан , бару паҳлуу пушт , дил
Саропоӣ чун ғунчаи як мушти дил
Азин фавҷ , гардӣ ба дарё расед
Ба дарёи нами обро хоки чид
Шавад гарм , ҳангома раст хез
Замони фитнаи бору замини фитнаи хез
зи сарнайзаи сарсабзи олами чунон
Ки то сабза чарх хӯрд об азон
зи баси теғу пайкону гурзу табар
Ҷаҳон гашта дукони фӯлодгар
зи қаҳти саломат дар он анҷуман
Хӯриш буд шамшеру пӯшиши кафан
Агар кӯҳ қофаст агар баҳри нил
Буд луқмаи пеши дандони фил
зи баси кӯҳи оҳан дар он дашти кин
Шудаи риш , кӯҳони гови замин
Арӯси зафарро дар он корзор
Сару гардани ойӣнаи дастаи дор
Ниҳодаи ялони захмро бар канор
Ба хӯни панҷаи оғиштаи қассоби вор
зи баси хезад аз ҷони гардони хурӯш
Фитад деги ошӯби маҳшари зи ҷӯш
Баровард хашм аз тараҳҳуми дамор
Ғазаби ҷавҳар хеш кард ошкор
Намакдон он хон шудаи табли боз
Сарони миҳмон , кӯси меҳмони навоз
Сарангушти оҳани танон , бе ҳарос
Чу миқроз , моил ба қатъи либос
Ба ҳам оҳанӣни панҷаҳо дар ситез
Сарангуштҳо ҳамчуи миқрози тез
зи бас танг шуд арса аз кндраҳ
ТФкро нафас дар гулӯ шуд гиреҳ
з ҳар сӯи камон ҳо даромад ба чанг
Ба тайрон даромад уқоби хаданг
Ҷудо гашта аз ҳам зи тоби ҷадал
Тан аз ҷони ширин , чу мум аз асал
Фишурданд дар арсаи пои сабот
Шавад аз пиёда , басии шоҳ , мот
Сар аз тан ба таклифи теғи ҷафо
з ҳам гашта чун бе вафоёни ҷудо
Магари бод шамшер омад фурӯд ?
Ки чун ғунчаи бушковат аз захм , худ
Наёбӣ дарин арса аз пеш ва пас
Науфтода бар хок , ҷузи тир , кас
Нагашта зи шамшер , кас рӯй тоб
Шудаи бистари моҳи нав , офтоб
Шудаи захми теғ аз тани фили бон
Намоён чу моҳи нав аз осмон
Чу пайванди тан , ҷон ба захмӣ гусехт
Саросема дар захм дигар гурехт
Барои лаҳад буд дар кор , хишт
Ткоўри зи сам , гул ба хӯн май сиришт
Кунад устихони наҳанги ошкор
Ду шамшери ҳам пушти дандонаи дор
Ба кӯҳ ар ситезанд шерон ба ҷанг
Ба пайкон рубойанд хол аз паланг
Бисоти замини гашти дигари сипеҳр
зи ойӣнаи пӯшони пар аз моҳу меҳр
зи гирди саворон , илм дошт дод
Ба сар хок мекард чун гирдбод
Чу нагузашт аз хӯни каси найза , чун
Гузашт аз сари найзаи тӯфони хӯн ?
зи бозуии гардон ба рӯзи масоф
Сабк кард гурзи гарон , кӯҳи қоф
зи пайкони пурхӯн , ҷаҳони лолаи зор
Ба сари абр шамшер шуд жолаи бор
зи пайкони нштррсони дам ба дам
Кашид аз раги найзаҳо хӯни илм
зи парвози тир аз паии икдгр
Тбрзин чу таркиш баровард пар
Илмро таб ва ларз гирад зи бим
Намонад мизоҷи синони мустақӣм
Чу шмширбознди мардони кор
Буд қабзаи теғашони дастёр
Фалаки тарҳи он фитнаи имрӯзи рехт
Ки ҳавли қиёмати з фардо гурехт
Чу бодом , мардони кинро ба бар
Қабоу зира , абрау остар
зи бас танг гардид ҷо бар сипоҳ
Бадани гашти нилӣ ва тан шуд сиёҳ
Баромади чунон зон ду лашкари ғарив
Ки май ҷуст ҳар сӯ ба лои ҳавл , дев
зи бими синони зиндагӣ дар гурез
Аҷалро зи шамшер , бозори тез
Ялонро утоқа ба сар карда ҷой
Ниҳон гашта дар зери бол ҳамЭй
Ба дӯши ҳужаброни зи гирди набард
Камони пушт хам кард аз бори гирд
Гусаст он қадри Зуҳраи прдлон
Ки пурзаҳр шуд шишаи осмон
зи бонги мухолифи ҷаҳони прсдоӣ
Дам сувар шуд дмкши кара ноӣ
Гирифтанд гардони камонҳо ба чанг
Чу пайкон ниҳоданд дил бар хаданг
Ҳамаи панҷа чун ғунча аз прдлӣ
Ҳаросон азон қавм , шери ялӣ
Далерон ба ҷон бохтан бе дареғ
Ба ҷон даст шастанд аз оби теғ
Синон гашта бар тираи рӯзии далел
Ки дар чашми хуршеди гардондаи майл
зи тӯфони мастӣ дар он арсаи фил
Каф оварда бар лаб чу дарёии нил
Шудаи масти пархош , фили дмон
Хам нил оварда каф бар даҳон
зи даҳшати фурӯи бардаи гардан ба дӯш
Дарун лек чун хами зи ғайрат ба ҷӯш
Фалакро давоир дар он гирудор
Шудаи ҷамъ бо ҳам чу як ҳалқаи тор
з бас хӯрд аз гурз , мушт аз қафо
Пар аз муҳра шуд чун садаф , сина ҳо
Гуҳи ҳамла чун ҳай бар абраш заданд
Ту гуфтӣ ки оташ дар оташ заданд
зи барқи синони сӯхти боли малик
Нитсаатон шуд аз найзаи неи фалак
зи кини бас ки абрӯи пазируфти чин
Пай саҷда шуд танг , ҷо бар замин
Ба тақлид , номи оварони гарми ҷанг
зи ҷони шастаи даст аз паии ному нанг
Синонро расад лофи мардонагӣ
Ки сармоя дорад зи фарзонагӣ
Камон , каҷ наҳодӣ буд пушти хам
Синон , рости корӣ ба ёрии илм
Накарда сари мардро тани видоъ
Сараш бар сар найза кардӣ самоъ
Кунад сабзаи теғи зҳроби дор
Чанори куҳанро қалам чун хиёр
Азон арсаи ҷустӣ чу тири шаҳоб
Илмро агар по набӯдӣ ба хоб
зи теғу синони бас ки хӯрданд рию
Рамеданд гардони зи оҳан чу дев
зи бас фол зад панҷа дар дору гир
Шуд аз муҳраи пуштҳо қуръа , тир
зи деги ғазаб гар нахезад хурӯш
Дами сарди шамшераши орад ба ҷӯш
Муборизи сипар бар сипари бас ки бофт
Паии бурдани ҷон , аҷал раҳ наёфт
Ба кӯшиши муборизи чунон бе дареғ
Ки мӯ бар бадан ҳо кашида сети теғ
Чаҳ хнҷргзор ва чаҳ шамшерзан
Ҳама сртрош саранд аз бадан
Далерон накарданд хуфтон ҳавас
Ки айбаст шери жён дар қафас
Нигоҳи далерони сӯии ҳам ба қаҳр
Ҳарифони паймонаи паймои заҳр
зи ҷамъи афканиҳои марди далер
Ба як захм , чун ҷаъба , сад чӯбаи тир
Ба ҷузи қабзаи теғ , каси дастгир
Нагардад касеро зи бурноу пер
зи неруии борони тир аз ҳаво
Кунад сабза теғ нашаву намо
Надида дар он арсаи дору гир
Ба ҷузи захми шамшер , марди далер
Чу барқ аз раги абр , вақти масоф
Буруни ҷусти шамшер , худ аз ғилоф
Набӯд аз сипаҳ бар замини ҷои кас
Ҳамин хонаи зини тиҳӣ буду бас
зи баси кушта дар арсаи дору гир
Гирифт устихон дар гулӯии нафир
Фитодӣ чу аз тани сари ваҳми нок
Гирифтӣ з ларзиданаши ларзаи хок
Фурӯзони зи шамшери ҳрсўи чароғ
Ҳарифони расонида аз хӯн , димоғ
Агар дар фарангаш тавонанд дид
Намонад зи куффор , як нобурид
Ба ҳам оташу оби омехта
Чаҳ хӯнҳо ки бар хоки раҳи рехта
Чаманро агар бугзарад дар хаёл
Қалам карда раведи зи хокаши ниҳол
Ба ҳарфаш кунад хирагигар забон
Шавад қатъи насли сухан дар баён
Барои нишоти дили дӯстон
зи хӯн мухолиф кунад бӯстон
Ба тезӣ чаҳ гӯям чҳо ме кунад
Арзро зи ҷавҳар ҷудо ме кунад
Агар уфтадаш соя бар бесутун
Ҷаҳд аз раги санг то ҳашари хӯн
Назорааш гар занад дидаи лоф
Нигаҳ , хома мӯ шавад аз шикоф
Ба дай , барқаш уфтад чу дар бӯстон
Кашад шуъла зу оташи арғавон
Касодаст азуи нархи ҷинси ситез
Гурез аз дамаш гашта бозор , тез
Чаҳ оғишта гардад ба хӯни ялон
Буд шуълаи оташи арғавон
Бақоро дамаш оташин аждаҳост
Ки захмаши хиёбон шаҳр фаност
Буд оташи пунбаи зори бақо
Аҷал аз дамаши мустаъиди фано
Касодии зи ваҳмаш буд гурез
Ҳаминаст агар ҳаст бозори тез
зи бимаши чунон рехти ранги ялон
Ки шуд қабзаи хок азон зарфишон