Ҳикоят кард марои дӯстӣ ки дар хатарҳои шоқи боман шафиқ буд ва дар сафарҳои Ироқи боман рафиқ , бҳкми омезиши турбату овезаши ғурбат бо ман қаробатӣ дошт , сабабӣ на нисбӣ ва нисбатӣ дошт фазлии водбӣ на арақӣу асабӣ .
Ахўки алзӣу асоки фии албўсу алрхо
Ва алои Флои тркни илои зоки алохо
Гуфт вақте аз авқот ки давраи айёми сабо чун насими сабои хуши нафас буду аҳди ҷавонӣ чун қадаҳи зиндагонӣ бехас , ман аз роҳи меҳр бо ёрии пайвандии доштам ва аз силсилаи ишқ бар дили бандӣ .
Бар дасту қадами сабри ғул ва бандӣ дошт
Дил бо ёрии бъшқ пайвандӣ дошт
Бҳкми онкии саёҳати ин бидоء надониста будаму сбоҳти ин дарё наёмухта , гоҳ дар ҳдоиқи васл нўоӣӣ мезадаму гоҳ дар мзоиқи ҳиҷри дасту поӣӣ , ки тан дар кӯшиши кор бо кашиши ёри хўнкрдаҳу ҳмолии мсқлаҳ ишқ наметавонисту кёлии хирман сабр намедонист ногоҳ ишқи домангир ва гиребонгир шуд .
Дили асири гашту нуқтаи ҷони ҳадафи тир тақдир шуд , дили шаҳна талаб мекард дасти овезроу ҷони рахна май ҷусти пои гурезро , табъ ҳануз дар доми хом буд , ҷуз бо висол ишқ намедонист бохту дида ҳануз дар кори навомӯз буд , ҷуз бо хаёл наметавонист сохт , гетии бхосити акси ишқ икрнгӣ дошту арсаи майдони олами танагӣ .
Аз бе сабрии синау збии сангӣ
Чун дида мӯр шуд дилам аз танагӣ
Дили мураббаъ вааш дар оғӯши бало хуш бинишасту дасти қазои пои хирадмандии бслслаҳ хурсандӣ бибаст , ғурем бимҳобои даст аз домани мудорои бгрибони тақозои барад .
Афсунгари ъқи авди брнори ниҳод
Сарбораи хеш бар сари бори ниҳод
Бо худ гуфтам ки ин худ на қзоӣист ки бо вай битавон овехт ва ин на блоӣист ки аз вай битавон гурехт , шарбатӣаст чашеданӣ ва зарбатӣ аст кашӣданӣ , мнзлисти супурданӣ ва роҳӣаст басари бурданӣ .
Ҳар чанд ки аҳду қавл ва паймонаш набӯд
Тан дар додам чун сарв сомонаш набӯд
Кардам зи сари оғоз чу пойонаш набӯд
Дар дард гурехтам чу дирамонаш набӯд
Чун соӣси ишқ волӣ шуду султони меҳри муставле ва дар ҳафт вилояти нақши сиккау хутбаи баном ӯ шуду малику давлати бком ӯ всоҳби садри муҳаббат дар ҳуҷраи дил рахт бикшод волии ишқ дар боргоҳи ҷон тахт биниҳод ва ҳар як аз ихвони сафоу асҳоби вафои брҳкми он мизоҷ навъе алоҷ мефармуд ва ҳеҷ сӯдманд набӯд :
Дар ботини ошиқони мизоҷӣ дигар аст
Бемории ишқро алоҷӣ дигар аст
То баъд аз таҳаммули шдоид ва тҷръ ?мукуаед хабар ёфтам ки дар бемористон Исфаҳон мардӣаст ки дар тиби рӯҳонӣ , қадамии мубораку дамӣ мутабаррик дорад .
Дилҳои шикастаро фароҳам мекунаду синаҳои хастаро марҳам май наад , дар шому димишқи тъўизи ишқ аз вай ситонанд ва аз машриқ то мағриби шарбати ин зарбат аз вай май ҷӯянд , гуфтам дар аинўоқъаҳ ки марост қадам дар ҷустуҷӯӣ бояду взбон дар гуфтугӯӣу ончӣ мтнбӣ гуфтааст :
Алҳби момнъи алкломи алолсно
Валад ӣа ?шкевии ошиқи мо аълно
На шикоят фасласт , на ҳикояти васлу ончӣ ман мегӯям инаст байт :
Алҳби мо манъи алкломи алои хрсо
Лои мо изни алои лмъии алокисо
Дар билоди тези гом бояд буд
Дар паии ҷусти ком бояд буд
Рӯз бар боди пой бояд рафт
Шаб бар асби злом бояд буд
Ишқро хоҷа ва ғулом якеаст
Хоҷаро беғулом бояд буд
Бо фалаки ҳам тавоф бояд шуд
Бо сабои ҳам лагом бояд буд
ҚҳФу ҷом блочў пургардад
Масти он қҳФу ҷом бояд буд
Ишқ бенангу ном чун омад
Тораки нангу ном бояд буд
Садаф дар хос гар нашӯй
Ҳадафи тири ом бояд буд
Гарм дар кору тез бояд рафт
Нарм дар бору ром бояд буд
Чун ин азм ҷузам кардам бо рафиқӣ чанд босФҳон рафтаму буқати вусӯлу нузули офтоб дар шитоби длўк буду шаб дар сёби сўк бо рафиқон бетӯша , бгўшаҳ эй бози шудему ёқӯби вор дар байти алоҳзон ба ниёзи шудем
То рӯз дар он шаби ялдои иди фардоро дег савдо мепухтему сурайёро рақибии миомўхтиму ҷавзоро табибӣ , то баъд аз тФсии посҳои қаҳру тҷръи косҳои заҳр , ройоти хуршеди росиху аҳкоми шаби боёти рӯзи носихи гашт , офтоби мунир аз фалак асир битофту сиёҳи бофи шаби ҳалаи субҳи ббоФт .
Пайдо шуд аз сипеҳри ъломоти субҳдам
Боло гирифт давлати хуршеди муҳташам
Аз гӯшаи сипеҳру зтхт фалак битофт
Гоҳе чу тоҷи хусраву гуҳ чун нигини ҷам
Чун саломи намоз бомдод бидодам рӯй ббиморстони ниҳодам , табъи мштғли қадамро ёрӣ мекарду ишқи муштаали машъалаи дорӣ , чун бҳдиқаҳи кору нуқтаи паргори расидам ҷамъӣ дидам дар зии тасаввуфи бқдми таваққуфу тайифа Эй дидам блбоси ахёр дар банди интизор .
Чун қомати хуршеди баланди баромади шайх аз ҳуҷраи бдромди ъсоӣӣ дар мушту дўоҷӣ бар пушт , гўжтр аз ҳилолу сиёҳтар аз балол дар ниҳояти заъифӣу ғояти наҳифии боўозии нарму нафасии гарм бар қавми бслом мубодират карду бтҳити аҳли ислом мсорът намӯд .
Пас чун лаҳза Эй биёсуд гуфт крост дар ишқи суолӣ ва дарин боби ашколӣ , бгўӣиду дармони худ бҷўӣид , ки калиди воқеъоту хайёти мураққаъот ӯ манам , мубҳам ӯ бар забон макшуфасту мушкил ӯ ббёни ман мавқуф .
Пас рӯй бмн кард ва гуфт эй ҷавони пештари ой ки ту бадал аз ин қавми мафтӯну маҷнӯнтарӣ ва аз ин ҷамъи маълули вмқбўлтар , марҳабои бку бомсолки Фохбри нои ани ҳолк агар соҳиби офати қолабии Фмои нҳни бки Фоҷъўн ва агар маълули баъиллатии қалбии Фонои аллоҳу анои илайҳи роҷъўн .
Гуфтам дарин маънии суқроти муайяну мғиси тўӣӣу Буқроти таскини ин ҳадиси ту , гуфт шаҷарот аз самарот шиносанду ошиқро бъброт донанд , ихтилофи аҳволи худ боз намойу парда аз рӯй роз худ бигушоӣ то асли басту қабз аз қорўраҳу набз маълум шавад , гуфтам дидаи ист бехобӣу дилии партоб , лавнӣаст мутағаййиру табъии мутаҳайиру қалбии мутаққаллибу шавқии мтғлб .
Як сина ва сад ҳазор шуъла
Як дида ва сад ҳазор борон
Ғамҳои ман аътзори хуишон
Аҳволи ман эътибори ёрон
Андари дайу баҳмани ҳаводис
Чашмӣ чу саҳоб дар баҳорон
Аз васлати ғами бдомни ман
Аз ман шудаи даври ғмгсорон
Гуфтам эй субҳи содиқи чунин шабҳо вае табиби ҳозиқи чунин табҳо , хоҳи бтиғи қтиът пай куну хоҳи бдоғи сниът кӣ икроаҳи ин тӯмори тиморро бадасти кифоят тай кун .
Гуфт зиъти аллбни фии алсиФу таркати алъсои болхиФи пои афзорӣ ки бичин гузоштае бФлстини миҷўӣӣу ъсоӣӣ ки бсмрқнди ниҳодае бхҷнд мехоҳӣ ?
Онро ки зи иқболи нишоне бояд
Дасту дили қудрат ва туоне бояд
Гуфтӣ ки бўсл аз ту зӣоне бояд
Дарёфтани гуҳари замонӣ бояд
Бдонкаҳи ишқи сӯрат ҷабраст ки бисбр басар нашаваду ишқи ҷабрӣ бо сармояи бисбрӣ рост наёяд , пас кأси дигргўн дар доду асоси дигари гавани ниҳод ва гуфт бибояд донистан ки ишқро ду мақомаст вмҳбтро ду гом , суфиёнро мақом муҷоҳидатасту софёнро мақоми мшоҳдт .
Ошиқи сӯфии соҳиб ранҷасту муҳаббати софии соҳиби ганҷ , сӯфии доим дар зер борасту марди софӣ дар бар ёр , сӯфӣ дар ранҷ ҷигар мехӯрду софӣ аз ганҷ бар мехӯрд бҳкми онкӣ дар ишқ дўӣӣ набинад ва манӣ ва тўӣӣ надонад
Ишқ бо нафас ҳамсон нашаваду нафас бо ишқ яксон нагардад , ки ишқ бо дили пероҳан ва пӯст гардад мард бо худ душману дӯст , нафаси ошиқу ъоء маъшӯқ гардаду пӯсти муҳибу тоءи маҳбӯб , марди гарми нафаси рокор бо нафас уфтаду нафаси маҳал муҷоҳидатаст чунонкӣ гуфтаанд :
Ишқӣаст марои збхти бади афтода
Дар сина чу дар об намад афтода
Ҳолести мухолифи хиради афтода
Корӣаст маро бо тани худ афтода
Ва дайгарии ҳам дарин маънӣ гуфтааст :
Дар дидаи дили нишастанат ҷой гирифт
Андӯҳи туами зи фарқ то пой гирифт
Ҷону дилу раъй ва хирадам рафту ғамат
Ҷои дилу ҷону хирад ва рой гирифт
Ва дайгарии ҳам дарин маънӣ гуфтааст ,
Гар муддати Нӯҳ дар миёни ману тест
Он субҳи сабӯҳи дармиёни ману тест
То суҳбати рӯҳ дар миёни ману тест
Анвоъи футуҳ дар миёни ману тест
Ва бози дайгарии ҳам дарин маънӣ гуфтааст .
То ишқи ту дар танаст аз тани нолам
Вази ту бҳзори гӯнаи шевани нолам
Аз ту на бадваст , неи бдшмни нолам
Акнӯн ки ту ман шудӣ ман аз ман нолам
Акнӯн кнўзу румузи таъаллуқи бмқомоти аҳли тасаввуфу худовандони ранг ва такаллуф дорад , бози софёни муҷарраду покони муфрад аз ин ҳама рангҳо озоданд вабои ин ҳамаи ғамҳо дилшод , эшон сӯрату қолаби нгўинди вози маъшӯқи руху зулф ва лаб наҷӯянд .
Ҳазрати рӯҳи эшонро дар доролмлк футуҳасту даври шароби эшон дарин сабӯҳ ки эшонро дарин ишқи сару ҳамён дар миёнасту арӯси муҳаббат дар ҳуҷрау ҳаҷари эшон , чун дар миён ҷдоӣӣ набӯд ошиқро чандини ъноء ва шидоӣӣ набӯд ки онҷо ки эътилофи арвоҳ асласт олами олам васл аст
Сӯрати маъшӯқ дар ЊАЉАРУЛАСВАДи синаи шан манқӯшасту сӯрати муҳаббат дар қолаби эшон мнқўри внқши муҳаббат бар варақи алобизи дидаи эшон мстўр .
Дар роҳи муҳаббати қадамӣ бе ту на ем
Дар сӯрати шодӣу ғамӣ бе ту на ем
Ҳошо ки зҳҷри ту дамии сарди кашем
Чун дар ҳамаи аҳволи дамӣ бе ту на ем
Ва дайгарии ҳам дарин маънӣ гуфтааст :
Ёди ту мабодо ки фаромӯш дил аст
Чун ҳалқаи бндгиш дар гӯш дил аст
Гар дасти нмирсди бўслт шояд
Чун нақши хаёли ту дар оғӯш дил аст
Пас гуфт эй ҷавони ғариби дарин қафаси аҷиб чун афтодӣ ? кадоми чинаи туро сайд карду кадоми туъмаи турои қайд ? бдонкаҳи ишқи се қадамаст : аввали қадам кашишаст , дувуми қадами кӯшиш , сеюм кашиш .
Аз ин се қадам ду ихтиёрӣаст ва яке изтирорӣ , дар қадами кашиши ҳам сифати мор бояд буд ки бе пои бпўид ва бедаст биҷӯед ва дар қадами кӯшиши ҳам наъти мӯр бояд буд ки чун доъияи ишқ ӯро дар кор кашад , ба тани боркашаду қадами кашиш на қадам ихтиёрӣаст балки изтирорӣаст ки султони ишқ муттаҳам несту хӯни ошиқони муҳтарам на .
эй ҷавон надонистае ки ҳуҷраи ишқ бом надораду субҳи муҳаббати шом на , ишқ қафасӣаст оҳанӣну танг , на рӯй шикастан ва на рӯй диранг , бо ӣнҳамаи набзу пишории пеши ор то бингарам ки корди бостхўони расидаи вълти ишқ бҷон кашидааст ё на ?
Даст буи додам , гуфт надонистае ки набзи ошиқон аз даст нагиранд аз дил гиранд , оби пеш доштам гуфт нашунидае ки оби муҳибон аз дида мушоҳида кунанд , мҷсаҳи буқаламуни ишқи дигргўнст ,у аморати иллати ишқ аз оби дидау оташ синааст на аз ранги обгина .
Такаллуфами алҳокмони илоҳаму алкрб
Ва ахбри алшоҳдони алмоءу аллҳб
Лои тлтФти бхтўби алҳби ани нзлт
Фрўзаҳи алҳби фӣҳо алшўку алртб
Чун танураи мақомаи шайхи бтФт ва ин сухан то бад-ӣн ҷой бирафт , забон аз суоли ишқ хомӯш кардаму афсонаи ишқи фаромӯш , донистам ки остонаи ишқ рафеъасту ҳазрати муҳаббати мниъ .
Дасти дркшидму домани дрчидм чун ин калимоти томоту алфози томот истимоъ кардам , перро видоъ кардам , баъд аз он надонам то чанги нўоӣбш кӣ озурду наҳанги масоибаш чигуна хӯрд .
Чархиш чигуна хӯрду сипеҳраш чигуна кишт ?
Бахташи бпои ҳодисаҳо кишт ё бмшт ?
Бо ӯ чигуна гашти ҷаҳони суд ё зиён
Бо ӯ чигуна рафт фалаки нарм ё дурушт ?