Ҳикоят кард марои дӯстӣ ки муҳаррами роҳатҳо буду марҳами ҷароҳатҳо ки : дар авоили аҳди шабоб ки мӯии ориз чун пари ғроб буду риёзу баёзи изор дар ҷомаи эҳтисоб

Хуршеди кӯдакии қасд длўк дошту ориз дар он мусӣбати ҷомаи сӯг , доираи изор ҳануз қӣрӣ буду ранги рухсори хайрӣ , ҳануз машк бо кофури нёмихта буду саман бар барг гул нарехта .

Дар ғлўои ин ғўоит ва дар бдоити ин анояти хостам сафарӣ кунам ва дар атрофи олами назарӣ , дар басити ҳомӯни бпўим ва дар рубъи маскӯни срсоФрўои тсҳўоро боз ҷӯям

Бар бисоти буқаламуни гом бгом бигузараму риҷоли олами илмро номи баноми бшмрм , бози вори бошёнаҳи карямон парвоз кунам ва аз остонаи лӣимони эҳтирози намоям

Биқин на бтхмин бидонам ки таъми кӣўс ғурбат чисту мизоҷи хок ҳар турбат чаҳ ? ки баргарди харгоҳи тавоф кардан ва бо сари пӯшидагони каллаи масофи пайвастани кори лангон ва бефарҳангонаст .

Мард то бо ҳаводис дар кар ва фар нашавад соҳиби қадар ва фар нашавад ва то бинўоӣиш дар бадари нтозд , оламаш дар садри ннўозд .

Ин маънӣ бар забони мирондм ва ин абёт бар мехондам .

Як ду рафиқро огоҳ кардам ва рӯй азимат бароа оварадам , чун кأси шароб дар ҳар комии манзил ва аз ҳар заминии чизе ҳосил мекардам , то чун роҳӣ дароз буридам дар билоди Аҳвози расидам .

Масканӣ дид мураттаб ва сокиноне ёфтам муҳаззаби вмҷрб , ғрбоӣ бисёр водбои бишмор , масоҷиди маъмуру маъобиди машҳур , зовияҳои аўтоди воброр ва хокҳои муҳоҷири вонсор , мардумонеи ҳамаи брснни истиқомат ва дар либоси силаму саломат

Бар мтиаҳи нафаси ранҷури ббхшўдму рӯзӣ чанд бар он шаҳр машҳур биёсудам ва аз ҳоли уламоӣ шаҳр мепурсидам ва бар канаи фазл ҳар яке брмирсидм то аз сқот рӯот ?шуандем ки дар ин шаҳр қозӣӣаст мутадаййин ва дар илму вараъи мтъин , фазлӣ ъмим дораду хонадонии қадим , бо ин ҳамаи лобҷўдаҳи иФтхру лои бъўдаҳи ибтхр агар чаҳ дар Абути ҳошимии аласл буд дар футуввати ъсомии алФзл .

Бо худ гуфтам бо ин қозӣ эътилоф дорам ва худро аз дигари суҳбатҳо муъоф , ки марди ғарибро аз таъаллуқи садрӣу тамаллуқи соҳиб қадре чора Эй набӯд , тӯҳфае бадаст кардам ва рӯй бсроӣ қозӣ оварадам .

Чун бидон ҳарими ҳукӯмату мақоми доварии вхсўмти расидам қозӣӣ дидам бо шиквау тайифае анбӯҳ , ҳиҷоб аз миён бардоштау тариқи трФъ фурӯ гузошта , сухану зиъу шарифу қавӣ ва заъиф мешунид ва дар ҳар як баробар менигареду шриҳи вор дар қатъ хсўмот мекушеду ҳайдари вори воқеъоти ҳкўмотро мебурид .

Дар аснои муколамау мухосима ҳар соъатӣ кароматӣ мефармуд ва Лутфӣ меафзуд ва бар сар ҷамъ меситуд ва аз сӯрат ҳол мепурсед ва аз иқомату иртиҳоли брмирсид .

Мо дар сафи мсоҳлаҳу мусомиҳа будем ки дар миёни ҷамъи мардӣу зании дидеми дарҳами афтода , ҳар як аз арз якдигар мечашиданду гиребони ҷидол якдигар мекашиданд , пардаи ҳаё аз миён бардоштау роҳи озарму шарм фурӯ гузошта .

Халқии барояшон дар назорау олимӣ дар кори эшон оҷизу бечора , ҳамчунон боўизу ситезу машғалау растохези пеши қозии расиданду бисоти хусумат боз кашиданд , қозии бонг барояшон зад ки ин лиҷоҷат ва симоҷат чист ва ин таҳарруку тҳтк аз пай кист ?

Магари ин хусумат дар хӯн хатираст ё дар моли касӣри сухан бҳрмт шунаведу гўӣиду лҷоҷи беҳудаи мҷўӣид ки лҷоҷ беҳуда шавамасту хусумати пурхирау луам

Мард гуфт : аиҳо алқозии ани амреашад аломўру хасмии ?илади алҷмҳўр мардӣам ки шиор крбт дораму ҳақи ғурбат , аз билоди Яману ҳиҷозам ва дарин диёри ғарибу мҷтози ҳуқуқи ман воҷиб риоятасту зоти ман лозими анояту ризоу схти ман мӯҷиби шукру шикоят .

Мардӣам дар ҳунари соҳиби бизоъат ва дар адаби соҳиби саноату мстзҳри бсрмоиаҳи қаноат , аз хайри ин барзани маҳрӯм ва дар дасти ин зани мазлӯм , қозӣ гуфт эй марди ғариби адиби вози ҳунари соҳиби нассобу насиб , сухан хеш бигӯӣу муроди худ биҷавӣ ва бигӯӣ ончӣ гуфтанӣаст ва бапуш ончӣ нуҳуфтанӣаст , ки то иллат бо табиби нгўӣӣ алоҷ надонад ва то набзи буии ннмоӣӣ мизоҷ нашносад .

Мард гуфт эй баҳр беғӯр вае ҳоким бе ҷаври донистае ки алхдъаҳи бдъаҳу алоғтрори азрори ин зани марои бтмъи тамаъа дар дом афкандаасту заҳри биҷои нӯш дар ҷом , гандум фурӯхтаасту ҷӯ иваз дода , куҳна таслим намӯдау наву иддаи ниҳода , биҷои ҳамёни анбон дар миён ниҳодаасту биҷои сӯрохи сӯзан дар равзан кушода аст

Дар носуфта гуфтааст ва суфта бӯдаасту роҳи амн ваъда карда буд ва ошуфта бӯдааст , шарти сам хайёт карда сами работи о мадаасту қарор бар ҳалқа хотам карда хирқаи мотам дар миён ниҳодааст , ғабнӣаст муайян ва ҷарҳӣаст мубин , трқиъро дар вай роҳӣ несту тқриъро дар ваии гуноҳӣ на .

Агар хоҳӣ ки бадонеи бъини алиқин , даст дар ӯ кун ва бибин то ҳақиқат аён шавад ки беҳуда намегӯям ва нобӯда намеҷӯям , чун марди сухани хеш тамом кард , қоӣ рӯй бхсм оварда ва гуфт эй зани ин чаҳ бад мъомлтӣаст ва бе мҷомлтии лои табаъи мо лӣси ъндку лои тзрби ман лами икни ъбдк

Дар тғдиру тазвир чаро кӯшӣу чизе ки надорӣ чаро фурӯшӣ ? наколу анкол бар ту воҷибасту ғаромату маломат бар ту лозим , то ҳақ бботл напӯшӣу даридаи биҷой дуруст нафурӯшӣ

Зан гуфт эй ҳокими хиттаи мусулмонии лои тқзи лоҳди алхсмини мо лами тсмъи каломи ассонии ин даъвиро рўӣӣу роӣӣ бояд воин таҳдиду ваъидро гуноҳӣ , ончии ин мард май намояди ҳолести мстнкр ва ончӣ мегуяд қўлисти мункир ки албинаи алии алмдъӣу алимини алии ман анкр

Ин гуфтаҳо ҳама тасвираст ва ин суфтаҳо ҳамаи тазвир , ман аз гул дар ғунчаи покизаи терми воз дар дар садафи дӯшизатар , ҳеҷ дастии бадари ятем ман нарасида ва ҳеҷ алифӣ мем ман надидааст , амонатӣаст нокушодау пероя Эйаст меҳр бар ниҳода

Ҳуҷраи ист дараш бмсмори бастау ҳуққаи исти сараш устувор карда , ҳеҷ ҳоҷӣ бигард ин каъба тавоф накардааст ва ҳеҷ ғозӣ дар он сғр масоф накарда

Коҳро дар он роҳ несту мӯиро дар он рӯй на , чун чашми бахилон тангаст ва чун рӯй карямон беожанг , ҳеҷ як дарин роҳ нарафтааст ва ҳеҷ мусофири дарин паноҳ нахуфтааст .

Агар хоҳии худро беиштибоҳ кунӣ , даст андар кун ва нигоҳ кун , лекин эй қозии ин айб аз ҷой дигараст ва ин лангӣ аз пои дигар , беалмос дар натавон сифт ва беолат бо ҷуфт натавон хуфт

Хайётати атласро сӯзани пӯлод бояду тсқиби оҷро харроти Авестоад , олат чун пунбау пашм дар дунбау ишм кор накунаду хилоли дандон дар сина санадон нараваду мзроқи чубин дар варақҳои оҳанӣн нашавад .

Чун ҳарорати ин кأсу мзозти ин анфос бқозӣ расед чун гул дар табассум омад ва чун боди саҳар дар тнсм шуд ки қозии Аҳвози он кора буд ва аз қазоати рус‍‍пии бораи об аз даҳонаш бикшоду қалам аз даст биниҳод ва гуфт эй каззоби лӣим ва намоам занем сбҳонки ҳозо

Бӯҳтони азимро вай ҳикоят гуфт : ки ман дар даҳшати ин мухосимау ҳайрати ин муколама бимонадам ва гуфтам : аиҳо алқозии аслаҳи бинҳмо бо лтрозӣ , ки ҳар ду сҳбон каломанду ӯъҷубаи айём , чун қозиро нақши ин фасоҳат рӯй дод вгли ин малоҳати буи

Қистӣ аз байти алмол берун кард ва бишӯй ва зан дод , аз қозӣ чун тир хаданг париданд ва чун ғунча дар якдигар механдиданд , бо шодии ҳамрози гаштанду хўшдли бози баъд аз он надонам ки дар кадоми замини рафтанд ва дар кадом хок хуфтанд ?