Ҳикоят кард марои дӯстӣ ки дар вло қадамӣ дошт ва дар ризои дамӣ , дар ухуввати килӣу соъӣ ва дар футуввати зайлӣу зроъӣ ки вақте бҳкми иқтибоси фавойиду ихтилоси зўоиди хостам ки бсоҳти нҳлтӣ риҳлат кунам ва бо аҳли аҳтдоء ақтдоء ҷӯям ва аз афвоҳи риҷоли дақоиқи ҳалолу ҳароми биомузам .

Ки қолаб беилм беҳаётасту қалб беақл бесабот , ҳар крои кисвату ълмки молами ткни тааллум дар сари ниФкнднд дар олами бараҳнаи дӯшу халқон пӯшаст .

Ъамомае ки фарсӯда нашавад онаст ки бълми илм музайянасту ҷомае ки куҳна нагардад онаст ки бтрози дониш мтрзаст , аввали ташрифӣ ки дар ниҳод одам афканданд ки бидон масҷуди малику маҳсуд фалак шуд ҷомаи илм буду илми одами алأсмоءи кулҳо ва ҳар ки сару ълмноаҳи ман лдно уламо донист , донад ки асоси илм аз мадори арш рафеътараст ва аз қарори фарши васеътар .

Пас дар миёни он чап варост мидўидми бшҳри Ҳамадони расидами Мадина Эй дидам сокини аломокн , омири алотроФу алокноФи оростаи бълму адаб , машҳури бФзлу ҳунар , маборот аҳл ӯ бҳли ҳақоиқу маҷороти сокинон ӯ бкшФи дақоиқ .

Дар атроф ӯ бқдми ахтбори мигзштму бисот ӯро бҳдқаҳ эътибор менавиштам , то рӯзӣ дар он таку пўӣу ҷустуҷӯии бҷоигоҳии расидам ки мавсӯм буд бзмраҳи фуқаҳоу мансӯб буд бикӣ аз уламои эмоми он буқъаи назиф ва дар аснои мавъизат бар садри минбари муттакӣ буд вози ноҳамвории аҳли бидъати мшткӣ , оташ даъвӣ меафрӯхт ва худро чун товус бнзоргён мефурухт .

Пас чун оташ дар сухани бтФсиди вози ҷода озарм бачасбед , минбари даъвии бартари ниҳоду забон ҷорӣ бикшод ва гуфт : слўнии ани алмғиботу лои тсмтўои ан алхбиӣот бипурсед ҳар чаҳ зери арш ммҷдаст ва бар фарши ммҳд ки ин мухаддироту Муқаддарот аз дидаи ман маҳҷӯб нест ва аз хотири ман мслўб на , ки ин пӯшидаи рӯйон бо ман ҳам хонаанд воин нФўри табъон бо ман ҳам ошиёна .

Перӣ аз сӯии дасти рост бар пой хост ва гуфт эй доъии мнҳўли вои табиби маълули ин чаҳ даъвӣаст бад-ӣни жарфии воин чаҳ лофӣаст бад-ӣни шигарфии лои таҷовузи ҳади алмзмори ндўнаҳи инФри алҳмори кأси даъвии бад-ӣни парии мадау пой аз мансаби набувват бартар манеҳ

Ва мо аўтитми ман алълми алои қлило ва бишинав чанд масаълаи шарифа ки миёни шофиӣу Абӯҳанифаи соир ва доирасту мардонро дар миҳробу занонро дар ҷома хоб бидон ниёз ва эҳтиёҷаст , то бадонеи муҳӣти олами мактаб таълимаст на қадами тақдиму хутбаи лоф на хутбаи таъзим

Даъвии ано хайр манеҳ кор Иблисасту лофи ҳамаи донеи мояи талбис , чаҳ гӯйӣ дар ончӣ муқтада битарсад ки ӯро ҳдс расад баравад ва вузӯ кунаду бмқоми намоз боз ояд иқтидо кунад ва бар он намоз банно кунад ё намози вақт аз ибтидо кунад ?

Соилӣ дигар бархест ва овоз дод ки эй пери гарми гуфтори Кебеки рафтор , болои волои ин маъниро бурҳонӣ нест ва ин мушкилро беоне на , чаҳ гўӣӣ дар мардӣ ки намозӣ дар шабонаи рӯзи бгзошти вндонст ки кадом намозаст ?

Фатвои шариъат дар ин воқеа чисту мувофиқу мухолиф дар ин масаъла кист ? то бдоникаҳи илми ғайб дар ҳеҷ остину ҷайб бўдиът наниҳодаанд ва дар доноӣии бкмол бар ҳечкас накушодаанд .

Пас дайгарӣ аз гӯшае овоз дод ки эй пер ҳамадонӣ бидон ки ҳамаи донеи ҷузи сифат худо нест ва дар олами даъвӣ беш азин ки кардӣ ҷой на , ин мқомист ки писари ъФонро афсари хомӯшӣ бар сар ниҳоданду либоси фаромӯшӣ дар бар доданд

Чун андалеб чанд аз ин бисёр нўоӣии вчўни товус чанд азин ранги нмоӣӣ , аз сафи даъвии сафеҳони бсФаҳи олами фақиҳони ой , чаҳ гўӣӣ дар мардӣ ки дар ҳарими эҳроми кордӣ аз дигари муҳаррамӣ бъорит гираду ҳалқ сайдӣ бидон барад , ҷазои сайди бирка воҷиб ояд ва гирифтани бадали хӯни кро шояд ?

Ва агар биҷои корду синони тиру камон буи диҳанд чунонкии сайди нФўр буд воз расӣдани дасти давр , сайдро бузанд ҷазои бирка воҷиб ояд ?

Пас соилии дигар суол кард вабои пери қасди ҷидол , гуфт эй пери сухани фуруш вае деги пари ҷӯш вае муддаии мадҳуш , дар даъвӣ чун андалеби хуши наво ва дар маънӣ чун зоғи бенаво , чаҳ гўӣӣ дар мардӣ ки мрҳшти занро гуфт ки ҳаргоҳи ду танро аз шуморо бизанӣ кунам яке аз он ду гона бтлоқаст , пас ҳар ҳаштро аз пас якдигари бхўост ва дар никоҳи ҳштгонаҳи духул дар миёна набӯд , ҳоли он никоҳҳо чисту ҳалу ҳурмати азин ҳштгонаҳ кист ?

Чун ҷӯши соилон фурӯ нишасту пери воъиз аз хурӯш эшон бараст , соъатӣ андеша кард ва гуфт : субҳони алзии схри лнои ҳозо ва мо кнои ?лаи мқрнин аз оташ гармтар набояд шуд вози теғ бе озармтар нишоед буд , бо адабтар аз ин суол тавон кард ва некӯтар азин фоида тавон гирифт , ки на ин суолот аз доираи авҳому аФҳом берунаст ва на аз ҳади вондозаҳу афлоки афзӯн , боўоз чанд хурӯшед ки на кимиё фурушед ?

Ва солҳост ки анкабут бар дару девори аўҳни албиўт май тунд ва бҳоем табиӣ азин хуед рабиъӣ мечаранд ва ин матоъи косади вФосд дар остину ҷайби ту на таровати сафина ғайб дорад ва ин ҳаҷару мдр дар доману канори ту қадари ғрр ва дрр дорад .

Ин ълкӣаст ки дар вилояти мо пери занони хоинд ва сӯратӣаст ки дар маҳалати мо кӯдакони намоянд , таъаллули бҷўзу мавизи кори кӯдакон бетамизаст , хомӯш бош ки алсмти мифтоҳи боби алоямон ва оҳиста бош ки алъҷлаҳи ман алшитон .

Ин сдФист ки бъмон овардае ва ин зераи ист ки ба Кирмони бардае , бкдоми луғати хоҳӣ ки ҷавоби ин суол бишинавӣ то баҳақи бгрўӣ ?

Ки тозӣу форсии мансур дар ҳамаи дафотири мстўру такрори он маҷороти фақиҳон ва маборот сафеҳон буд , аммо бар бдиҳаҳу артҷол ва бар Фўрўи астъҷоли ин ҳар чаҳор мушкил инфисол кунам чунонкӣ бо диққати он мӯии дрнгнҷд ва агар минбари даъвии бартари нуҳум ва бар сар ҳар арӯсии ду афсари нуҳуми тавонам

Фбҳри алълми томҳи тоҳии вқбзаҳи алқўси фии идолромии нахусти бнзми тозӣу иншои ҳиҷозии ин изори узроро бёроиму бози бнзми дарии ниқоб аз чеҳра зебо бигушоем ва дар ин дарҷ бнзоргён бинмоем .

Ва агар ҷамъии луғат араб ндонанду дақоиқи илм ва адаб нашносанд ин варақро фароз кунаму блғти аҷамёни оғоз .

Ва масаълаи дувум ки худро бидон шайдо кардӣу бомтҳону ръўнти илқоъи ҷоби он блғти кари хёну бухлён ва назм тозёну розёни гӯши дор .

Пас Аннани баён аз луғати араб бъҷм тофт ва аз луғати ҳалаи бнўои аҳли каллаи шитофт ва гуфт :

Пас рӯй бқўм кард ва гуфт слўнии ани кули шоради морад ва ман кули ғоӣби торди фонии масъӯли момўлу лсти бсоӣлу ъоӣли пас соилӣ дигар гуфт шихо ҳануз масаълаи охирин бар ту боқӣасту шароби сеюмин дар дасти соқӣ

Ин чаҳ рақс бетарабаст ва ин чаҳ шодӣ бесабаб , ҳануз моҳи илм дар парда ҷаҳласт ва ин ду масаъла ки гуфтӣ кӯдаконау саҳл , пер чун раъд буғурред ва чун барқ бихандед вагуфт :

Гуфт бигир тирӣ бар нишонаи суолу бустони қадаҳии моломол .

Пас онгоҳи ин байтҳо оғоз карда ва дар назми боз ва гуфт :

Пас аз луғати крхёни бъборт Балхён омад ва гуфт .

Пас пер ҳамчун баҳри зохр дар ҷавоби масаълаи охир шурӯ кард вагуфти бишанведи суханӣ ки боъҷоз наздикаст ва дар мавқеи хеши шарифу борӣк , аФҳоми авоми бдқоиқ он нарасаду асмоъи хавоси ҳақоиқи онро идрок накунад .

Пас аз асби тозӣ пиёда шуд ва бар мураккаби порсии савори гашт ва ин абёт бортҷол бигуфт .

Пас чун пери воъизи бад-ӣни тартибу тартили ин масоилро ҷавоб гуфт ва ончӣ гуфт боиттифоқ савоб гуфт , аз чапу рости наъра аҳсант бархест ва аз халқи ҷӯшу хурӯши баромад

Ҳар крои хирқае буд дар андохт ва ҳар киро кӣсае буд бипардохт , пери танноз чун сирФӣу бзози бозару ҷомау олат дмсоз шуд ва бо ясору Ганаи анбози гашт .

Чун аз болои минбар бншиб омад , ҳеҷ дидаи тизгрд ӯро надид , чун моҳ дар ғмомаҳ кном рафт ва чун ситора дар пардаи злом , баъд аз онкии сухани мутабаррик ӯ шунидам чеҳраи муборак ӯ надидам .