Ҳикоят кард марои дӯстӣ ки маваддат ӯ саботӣ дошту муҳаббат ӯ ҳаётӣ , ки вақте аз авқот ки райҳони ҷавонӣ дар либоси шабобу ръўнт буду сипоҳи брноӣиро мададу мъўнт .

Талиъаи ҷавонӣ ҳануз аз лашкари перии асарии надида буду ҷосуси сғр аз номӯси кибр хабарӣ наёварда буд ҳануз гулбуни аҳди шабоби навбар буду ниҳоли умри тозаи ватар , ҳануз ҳаззи изор чун аҳди сабо басӯрату сифати мишкӣу мънбрӣ буд .

Дар чунин вақте дилро бсФри нишотӣу танро бҳркти инбисотӣ падед омад ва низ рӯзӣ чанд бо уламоу адбоء ихтилотӣ дошт ва бо тавоифи ҳунар рӯзгор гузошт , шунида будам ки дар талаби одоби сафару ағтроб шартаст ки марди толиби ҷузи бавасилаи талаби басар :

Сирўои тълмўоу соФрўои тсҳўо ва тғтнмўо нарасад ки оташро аз хуфтан бисёр бар бистари ҷузи радои хокштр ҳосил нашаваду об аз давидан бисёр бадари обдору гавҳар шоҳвор бирасад .

Боди сайёҳ аз гиребони сабои бдомни рўоҳи митозду хоки сокини мнбли болагади сутурону қадам гўорон месозад .

Гилӣми ағтроб бар дӯши ниҳодаму рахти мусофирон дар оғӯш гирифтаму дилро бар шдоӣди сафар сабур кардаму раъии ҳаракати бсўби шаҳри Найшобӯр .

То пас аз шумурдани манозилу супурдани обу гули расидами бшҳри арманӣа , турбатӣ ёфтам чун турраи дилдорони дилҷӯй ва ҳавойӣ дидам чун таблаи атторони хушбӯӣ , чун рӯй шоҳидони ороста ва чун сирати зоҳидии пероста .

Гуфтам охири ин манзил бо чандини намоишу ороиши истироҳату осоишро шояд , мураккаби талабро зин дрҷл кашидаму рахти сафар аз офтоби бсоиаҳи гул , даст дар домани пиёлау гиребон нўолаҳ задам

Бо ҳарифони лолаи рухи суҳбати пайвастам ва бо дӯстони пиёлаи аҳди маърифати бастам , гоҳ поем чеҳраи чамани супурдӣу гоҳи дастами ҳалқа чамона гирифтӣ ва ин абёт дар даҳон ва забон афтодӣ .

Чун ҷомаи исмати олӯдаи гашту кӣсаи сирват полуда шуд , ёрони пиёлау қадаҳи сарпӯш аз тибқ ухувват бардоштанд вароау расми аҳли мурувват фурӯ гузоштанд .

Чун шароби хӯрда аз эшон ҷузи хуморӣ дар сар ва чун гули фурӯи рехта аз эшон ҷузи хорӣ дар бар намонад вози он чандон шароби ангурии ҷузи истифроғи знбўӣ ҳол наомад ва он суфраи суҳбати кандӯии сарбаста ва српичидаҳ шуд , лолаи вори хандони хандони бисоти суҳбат дар навиштанду сояи вори тамом ношуда даргузаштанд .

Донистам ки ихвони маҷлис аъвон муфлисанду маълуми гашт ки он қадамҳо ки дар роҳ шароб зада будем дар пай сароб зада будем , ҳеҷ ёрии дастӣ бар дару девор ман наниҳод вҳлқаҳ эй бар дар ҳуҷраи ман назд .

Пас варақи истиғфору аътзор боз кардам ва аз нсқи дигари бдоити оғоз , бо арбоби хираду фарҳангу асҳоби сукӯну санги суҳбати пайвастаму дил дар суҳбати ихвони сафои бастаму доман аз ҳарифони кأсу коса дар чидаму даст аз суҳбати ёрони нифоқи дркшидм .

Чун бо ин тайифаи ихтилотӣ падед омад ва боин фирқаи инбисотӣ зоҳир шуду ҳаловати илми танро дар бору дилро дар кор кашид , маълум шуд ки маъҷуни илми пои заҳри ҳаёту афсун наҷотаст ва ҳар куҷо ки мрони тайифаро иҷтимоӣ буду бФўоиди илмии истимоъ .

Ман аз ҳозирони он маҷлис будам , то шабӣ аз шабҳо ки ҳаво дар либоси кабӯди пӯшон буду замин дар радои сиёҳи пӯшон , бўсоқи яке аз фузало ки мавъиди ҷамъӣу мўқди шамъӣ буд ман низ ошиқи вор дар он ҷамъ гурехтаму парвонаи вор дар он шамъ овехтам .

Чун аз сами таъм ва адоам бипардохтему якдигарро бнўр маҷоласт бозшинохтем бмФокҳаҳи илмӣу мубоҳиса адабӣ раседем , иттифоқро оншби бълми ансобу аҳсоб боз афтодем ва дар он сухан бар худ бикшодем .

Зикри таворихи қудамоу айёми уламоӣ гузашта мерафт , перии ғариби пеш аз ин бчнди рӯзи бомо ҳам моида ва ҳам Фоӣдаҳ шуда буд , ҳар куҷо ки он иҷтимо муяссар шудӣ пери мунтазами он силк будӣу оншб ки сухан дар ин шева афтоду иттифоқи бад-ӣни мивау нафъу рафъи ин сухан дароз кашид вкори бмқоблаҳу муҷодалаи анҷомӣд .

Баъзе ин илмро таҳсин карданду гӯяндаро тамкин , мегуфтанд қавоиди ислому қавонини айёми бад-ӣни илм таъаллуқ дораду ихбориро ки баннои шариъату асос дайн аст бидон нисбат дораду пери нави суҳбат дар ин маънӣ хавзӣ мефармуд ва дар ин боб мболғтӣ менамӯд ва мегуфт ки аҳами алмҳмоти фии ҷамеъи алмлмоти маърифати каломи раби Алъоламину ахбори сидолмрслин ( с )аст воин ҳар ду дебочаи саодату унвон давлатаст ки таъаллуқи бад-ӣни илми шарифу сармоя латиф дорад .

Ҳар ҳукм ки нақулӣ буд на ақлии лобуди нисбати бшФоаҳу афвоҳ риҷол дорад , ва бе ин сармояи пероя эй бадаст наёяд , ки дар он ахбори сариҳу асноди саҳеҳ шартаст .

Пас ҷавонӣ аз миёни қавм рӯй бпир карду суханро хилофи пери тақриру қавонини ин илмро боътрози таъбир , гуфт агар касе ҷҳоли арабро насаби надоду асомии атфоли арабро нашносад ва надонад ки лабед писар ки буд ё валиди падар ки ?

Қайс бо аўс аз чаҳ рӯй хешӣ дошту сҳбонро бо нӯъмон аз чаҳ сабаби пайванд , нодонистан ин ҷумла чаҳ нақс тақозо кунаду ҷаҳли бад-ӣни илм чаҳ хусрони воҷиби оради гир ки ин илм дастгираст ва нодонистан он саҳву тақсир

Ҳам аз ин илм аз ту суол кунаму бад-ӣни тариқи истидлол , бигӯ эй пери соли паймӯдаи умри фарсӯда ки аз аҳди набувват то бад-ӣни аҳд ки мҳти раҳли вуҷӯди мост .

Маснади хилофатро соҳиби садр чунин бӯдаасту тахти аморатро соҳиби қадар чанд ? ин асомиро аз фотиҳат то хотамати ору шарти тартибу таркиб дар ваии нигаҳдор то самъро аз ту Фоӣдаҳ буду ҷамъро аз ту нўолаҳу моида .

Пер гуфт : марҳабои бҳзоолсӣўолу аҳлои лиҳозои алмқоли соҳиби ҳоҷати гӯянда бояду соҳиби иллати дармони ҷӯянда , Фомо агар бар сиблати расму одати он асомӣ аъодт карда ояд шояд он мақолати мӯҷиб малолат гардад .

Нахусти он шоҳидонро чун арӯсон дар либоси иборат крхӣ бибин пас боз дар тоҷу дўоҷи луғати балхӣ мушоҳида кун то бадоне ки номаълӯми ту беш аз маълумасту номафҳуми ту беш аз мафҳум , ва мо мнои алои ?лаи мақоми маълум .

Пас пер ҳамчун шамъ бпоӣ хосту збонро бзиўр гуфт биёрост ва ин назм бар қавм хонд ва ин қасда бар забон ронад :

Пас чун пери ғариби ин абёти аҷиб бар хонд ва ин домани дрру ғрр бар қавм ифшоанд ; овози таҳсини ббнот ва парвин расед , ҳар як перро навой марҳабо гуфт .

Пас тайифае ки аз нассоби тозӣ бенасиб буданд вози фани адабӣу луғати арабии давр , хўстнд ки он манзуми бзбони маълуми вмФҳўми босамоъу тбоъ эшон расад .

Гуфтанд шихои ин мурувват ом несту қтўти тамом на , дар бахшиши тнқису тнқизи муҷаввиз ва Маҳмӯд нест ва дар тҳсиси тахсӣси маъҳуд на , домани ҷамъии бдрри анбоштӣу ҷамъиро фурӯ даст гузоштӣ .

Моро низ аз ин хирмани килӣ бояд вози ин коҳдони зайлӣ пер гуфт ки бе оташи мҷўшид ва бе захми мхрўшид ки ончӣ дар ҷўФи пиёла буд бмъдаҳ ҳавола шавад , ҳануз мдхри сабоҳӣ дар суроҳе ҳаст

Аз дарёии қатрае бар шумо тавон рехт ва аз кӯҳии заррае бар ?машаи тавон бехат , банушед аз ин ақдоҳи софӣаи ҳам бар он вазну қофия .

Пас чун пери соҳиби балоғат аз ривоят фароғат ёфт аз чапу рости Нидоӣ офарин бархесту ҳамгинони забон шукр бикшоданд ва дод ва офарин бидоданд ва он ҳар ду назмро бар баёзи дида савод карданду табъу хотирро қӯту зоди бсохтнд .

Чун субҳ содиқ бихандеду насими саҳар аз шохи шаҷари бўзид , пери раҳгузарро боди саҳарӣ ҳамсоз шуд ва чун шаби рафтаи бтии адам боз шуд .